1961'in bilim özgürlüğüne ilişkin 21. maddesinde de ilgili hükümler vardır: "Eğitim ve öğretim, Devletin gözetimi ve denetimi altında serbesttir" (2. fıkra). "Çağdaş bilim ve eğitim esaslarına aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz" (4. fıkra). 1961'in vicdan ve din özgürlüğüne ilişkin 19. maddesinde de şöyle denir: "Din eğitim ve öğretimi, ancak kişilerin kendi isteğine ve küçüklerin de kanuni temsilcilerinin isteğine bağlıdır" (4. fıkra).

1982 Anayasası'nın milli eğitim ve öğretim maddesi ise daha uzun ve emredicidir: 1- "Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz" (3. fıkra). Başka bir deyişle Kemalizm devletin resmi milli eğitim ideolojisi haline getirilmiştir, ki 1961'de bu yoktur. 2- "Eğitim ve öğrenim hürriyeti, anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz" (4. fıkra). Başka bir deyişle, milli eğitimin amacı, anayasayı eleştirmeyecek ve değiştirmek istemeyecek yurttaşlar yetiştirmektir. Son iki fıkrada da eğitim ve öğretim kurumlarında eğitim-dışı faaliyet ve Türkçe'den başka dili anadil olarak öğretme yasağı getirilir.
...
1961'de karşılığı olmayan, gençliğin korunması kenar başlıklı 58. maddesinde 1982 Anayasası devletin, "...gençlerin müsbet ilmin ışığında, Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda ve Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü ortadan kaldırmayı amaç edinen görüşlere karşı yetişme ve gelişmelerini sağlayıcı tedbirler" almasını öngörür. Başka bir deyişle, tek resmi ideolojiyle yetiştirilecek, türdeş bir gençlik hedefler. (Yüksek Öğretim Kanunu'na da çok benzer hükümler konmuştur.)


Yine 1961'de karşılığı bulunmayan, sporun geliştirilmesi kenar başlıklı 59. maddede 1982 Anayasası, devletin sporu kitlelere yaymasını öngörüyor. 1982, kitlelerin ideolojik manipülasyonunda sporun etkili bir araç olduğunun farkındadır.