08-03-2010, 10:50 | #1 |
ABD Trablusgarb’a da vergi ödemişti
ABD'nin Cezayir Dayılığı'nın ardından Trablusgarb'a da vergi vermiş. ABD’nin tarihinde tek Osmanlı Devleti’nin hakimiyetindeki Cezayir'e vergi ödediği bilinir. Aynı tarihlerde ABD yönetimi Osmanlı hakimiyetindeki Trablusgarb eyaletine de vergi vermiş. Trablusgarb, 1551’de Turgut Reis tarafından fethedilerek Osmanlı topraklarına katılmıştı. 1603’e kadar beylerbeylikle yönetilen Trablusgarb, daha sonra Cezayir Dayılığı’nın hakimiyetine geçmiş, 1712’de Karamanlı Ahmet Ağa’nın idaresine girmiş, 1911 İtalyan işgaline kadar da bu aile tarafından yönetilmişti. Trablusgarb eyaletine bağlı olarak çalışan Murat Reis adında bir denizci ABD’ye ait Sophia adlı bir yolcu gemisini izinsiz seyahat ettiği gerekçesiyle Trablusgarb’a getirmişti. Bu geminin Cezayir dayılığı tarafından istenmesi üzerine Murat reis yine Betsy adında başka bir Amerikan gemisini Trablusgarb’a getirmişti. Tarblusgarb Ocağı’nın son ünlü denizcisi olarak bilinen Murat Reis’in aslen İskoçyalı olduğu, bir savaşta Osmanlı leventleri tarafından esir alındığı daha sonrada İslam dinini kabul ettiğini esame defterlerinden öğreniyoruz. Asıl ismi Peter Lesly olan Murat Reis’in Trablusgarb halkı tarafından sevildiğini ve bir camiye onun ölümünden sonra isminin verildiğini Tarih-i İbn-i Galbun Zeyl’inden öğreniyoruz. Murat Reis İtalyanlarla yapılan bir savaşta ölene kadar uzun yıllar Karamani Yusuf paşa’ya bağlı çalışmış ve onun baş kaptanlığını yapmıştır. Yusuf Paşa her iki gemi de Cezayir Dayılığı'nın güvencesinde olduğunu anlayınca serbest bırakmak istemiş fakat Cezayir Dayısı hasan Ağa Yusuf Paşa’ya mektup yazarak ABD’lilerle 40 bin dolar karşılığı anlaşma yapmasını tavsiye etmişti. Anlaşma yapmak için Trablusgarb’a gelen ABD temsilcisi Rrichard O’Birien 40 bin doları kabul etmiş yalnız her yıl ödeme için yetkili olmadığını söylemişti. Yusuf Paşa, her yıl haraç isteğinden vaz geçmiş fakat her yıl 10 bin dolar vergi verilmesini istemişti. ABD kongresi Yusuf Paşa’nın isteğini kabul ederek bir temsilci göndermiş ve bir antlaşma yapılmasını istemişti. 4 Kasım 1796’da Trablusgarb ile ABD arasında bir dostluk ve barış antlaşması yapılmıştır. 12 madde olan antlaşma metni yalnız Arapça olarak yazılmıştır. (Antlaşmanın İngilizce tercümesi için bak. Treaties and other international Acts, cilt:II, ss 350-357. İki bölge arasında ticaretin güven içinde yapılması gerektiği belirtilen antlaşmada Trablusgarb pasaportu taşıyan gemilerin ABD limanlarına serbestçe girebileceği belirtilmiş, Trablusgarb’da ABD konsolosluğu ABD’de Trablusgarb konsolosluğunun açılması kabul edilmiştir. Antlaşmanın 8. Maddesinde savaş sırasında her iki bölgenin gemilerinin birbirine yardım edeceğinin belirtilmesi aynı zamanda bir ittifak antlaşması olduğunu göstermektedir. İki ay sonra Osmanlı’nın da verdiği bu antlaşma Osmanlı Devleti’nin kıtalararası bir güçle yaptığı ilk ittifak antlaşması olduğu da söylenebilir. ABD’nin taahhüt ettiği vergileri vermemesi üzerine antlaşma dört yıl sürmüş, Yusuf Paşa tek taraflı olarak antlaşmanın kaldırıldığını söyleyerek 14 Mayıs 1801’de ABD bayraklarının gemilerden indirerek Amerika’ya savaş ilan etmiştir. Esat çağlar-Dünya Bülteni / Tarih Servisi
|
|
|
Sayfayı E-Mail olarak gönder |
08-03-2010, 10:52 | #2 |
Amerikadan vergi alan tek ülke Osmanlı ve Amerikanın kendi dili olan ingilizce dıında imzalıdığı tek anlaşmada Türkçe...
|
|
Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
Seçenekler | |
Stil | |
|
|