Almanak tarihe göre - AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

**akobalı-akkurt** · 01-25-2010, 06:17

1929

1 Ocak 1929 : Türk harflerinin öğretilmesini sağlayacak Millet Mektepleri yurdun her tarafında açıldı. Bu okullar 1936 yılına kadar faaliyet gösterdi.

- Maarif Vekili, devrim öncülerinden Mustafa Necati Bey (doğumu:1894) öldü.

11 Ocak 1929 : Şair Abdülhak Hamit (Tarhan) (1851-1937) açık bulunan İstanbul Milletvekilliğine seçildi.

12 Şubat 1929 : Lenin'in ölümünden sonra Stalin ile iktidar mücadelesine girişen ve Stalin tarafından sürgüne gönderilen, SSCB devriminin önde simalarından Troçki İstanbul'a geldi.

27 Şubat 1929 : Vekaleten idare edilen Maarif (Milli Eğitim) Vekilliği'ne Vasıf (Çınar) Bey atandı.

28 Şubat 1929 : Şişli'de Gazi M. Kemal Paşa'nın Kurtuluş Savaşı hazırlıklarını yaptığı evin müze haline getirilmesi için bir komisyon kuruldu.

3 Mart 1929 : İstanbul'da yayınlanan 'Ta Hronika' adlı gazetede Türk aleyhtarı yazıların yayınlanması üzerine gazete idarehanesi, üniversite gençleri tarafından tahrip edildi.

4 Nisan 1929 : Yerli Malları Haftası ilan edildi.

7 Nisan 1929 : Maarif Vekili Vasıf (Çınar) istifa etti.

23 Nisan 1929 : İlk defa 'Çocuk Bayramı ve Haftası' kutlandı.

18 Mayıs 1929 : Şebinkarahisar ve Suşehri'nde deprem.

2 Haziran 1929 : Muş ili kuruldu.

1 Temmuz 1929 : Ankara-İstanbul şehirlerarası telefon görüşmesi başladı.

17 Temmuz 1929 : İzmir Ceza Mahkemesi; Dr. Hikmet (Kıvılcımlı) ve arkadaşlarını komünistlik propagandasından dolayı 4 yıl hapse mahkum etti.

14 Ağustos 1929 : Eskişehir Temyiz Mahkemesi 20 komüniste, 7 yıl ağır hapis cezası verdi.

1 Eylül 1929 : İlk ve orta öğretim okulları ders müfredatından Arapça ve Farsça dersleri kaldırıldı.

8 Ekim 1929 : Yüksekokullarda Fransızca'dan ayrı ikinci bir yabancı lisanın okutulması kabul edildi.

17 Ekim 1929 : Türkiye-SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) arasında Karadeniz Deniz Silahlarının Sınırlandırılması Antlaşması imzalandı.

25 Ekim 1929 : İstanbul-Berlin arasında ilk hava postası başladı.

- Osmanlı Ceza Kanunu yürürlükten kalktı.

23 Kasım 1929 : Bursa'da tekkelerde ayin yapanlar tutuklandı.

1930

30 Ocak 1930 : Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu.

3 Nisan 1930 : Belediyeler Kanunu (1580 sy.) kabul edildi. Bu kanunla kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmiştir.

10 Haziran 1930 : Türkiye-Yunanistan arasında 'Ahali Mübadelesi Antlaşması' imzalandı.

11 Haziran 1930 : Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanunu kabul edildi.

14 Haziran 1930 : Askeri Yargıtay kuruldu.

22 Haziran 1930 : Jandarma Genel Komutanlığı Kuruluş Kanunu kabul edildi.

12 Ağustos 1930 : Fethi (Okyar) Bey tarafından 'Serbest Cumhuriyet Fırkası' kuruldu.

30 Ağustos 1930 : Ankara-Kayseri demiryolu Sivas'a ulaştı.

25 Eylül 1930 : İsmet Paşa Başbakanlıktan istifa etti.

26 Eylül 1930 : Adana'da Abdülkadir Kameli (Öğütçü) tarafından 'Ahali Cumhuriyet Fırkası' kuruldu.

27 Eylül 1930 : İsmet Paşa Kabineyi yeniden kurdu.

29 Eylül 1930 : Edirne'de 'Türk Cumhuriyet Amele ve Ticaret Fırkası' kurulması teşebbüsüne izin verilmedi.

17 Kasım 1930 : Serbest Cumhuriyet Fırkası kendi kendisini feshetti.

21 Aralık 1930 : Ahali Cumhuriyet Fırkası feshedildi.

23 Aralık 1930 : Menemen olayı. Nakşibendi tarikatına bağlı Derviş Mehmet ve kendisine katılan yandaşlarıyla, Menemen'de gösteri yapmak istediler. Menemen'de Yedek Subaylık yapan İlkokul öğretmeni Mustafa Fehmi Kubilay (doğumu:1906) bir manga askerle gericilerin üzerine yürümek ve onları durdurmak istedi. Derviş Mehmet, Kubilay'ı şehit ettikten sonra, başını kesip bir mızrağa takarak kentin sokaklarında dolaştırdı. Bu olayda, Hasan ve Şevki isimli bekçilerimizde şehit olmuşlardır. Orgeneral Mustafa (Muğlalı) başkanlığında kurulan özel bir mahkemede yargılanan suçlular, ölüme mahkum edilmişlerdir.

1931

30 Ocak 1931 : Gümrük ve Tekel Bakanlığı kuruldu.

26 Mart 1931 : Ölçüler Kanunu kabul edildi.

15 Nisan 1931 : Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti (Türk Tarih Kurumu) kuruldu.

23 Nisan 1931 : Fevzi Paşa-Malatya demiryolu işletmeye açıldı.

5 Mayıs 1931 : Gazi M. Kemal Paşa yeniden Cumhurbaşkanı seçildi.

- İsmet (İnönü) Paşa, yeniden kabineyi kurmakla görevlendirildi.

10 Mayıs 1931 : Gazi M. Kemal Paşa, CHP'nin 3.Büyük Kongresinin açılışında yaptığı konuşmada; "Efendiler! ...Birinci umumi kongremiz bundan on iki sene evvel Sivas'ta, bir mektep dershanesinde yapılmıştı. Gelen murahhaslar (üyeler) türlü takipler altında, bir çok müşküllerle karşılaşmışlardı. Müzakerelerimizi dahili ve harici düşmanların süngü ve idam tehditleri altında yapmıştık..."

27 Temmuz 1931 : Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı kuruldu.

5 Ağustos 1931 : İstanbul Teşvikiye'de büyük yangın. 74 ev ve 7 dükkan yandı.

30 Aralık 1931 : Tarım Bakanlığı kuruldu.

1932

15 Ocak 1932 : Samsun'da heykeltıraş Krieppel tarafından yapılan Gazi Heykeli açıldı.

17 Ocak 1932 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Korgeneral Ahmet Derviş (Doğumu:1884) Paşa öldü.

22 Ocak 1932 : İstanbul Yerebatan Camii'nde ilk defa Hafız Yaşar (Okur) tarafından Türkçe Kur'an okundu.

18 Şubat 1932 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Korgeneral Nurettin (dog:1873) Paşa öldü.

19 Şubat 1932 : Halkevleri kuruldu. (8 Ağustos 1951'de kapatıldı.)

23 Nisan 1932 : Kütahya-Balıkesir demiryolu hizmete açıldı.

28 Haziran 1932 : Solhan (Hakkari) ilçesi kuruldu.

9 Temmuz 1932 : Türkiye, Milletler Cemiyeti'ne katıldı.

11 Temmuz 1932 : Gazi M. Kemal Paşa, Türk Tarih Kurumu Kurultayı'nın sonunda yaptığı konuşmada; "Dil işlerini de düşünmek zamanı gelmiştir. Türk dilinin, kendi benliğine, aslındaki güzellik ve zenginliğe kavuşması için bütün devlet teşkilatımızın, dikkatli, alakalı olmasını isteriz!..."

12 Temmuz 1932 : Türk Dil Kurumu kuruldu.

18 Temmuz 1932 : Ezanın Türkçe okunması Diyanet İşleri Başkanlığınca ilgililere duyuruldu ve Ezan Türkçe olarak okunmaya başlandı.
Türkçe Ezan; Tanrı uludur
Şüphesiz bilirim, bildiririm
Tanrı'dan başka yoktur tapacak
Şüphesiz bilirim, bildiririm
Tanrı'nın elçisidir Muhammed
Haydin namaza
Haydin felaha
(Namaz uykudan hayırlıdır)
Tanrı uludur
Tanrı'dan başka yoktur tapacak

27 Temmuz 1932 : İzmir'de Atatürk Anıtı, İsmet Paşa tarafından açıldı.

1 Ağustos 1932 : Türkiye Güzeli Keriman Halis, Dünya Güzeli seçildi.

26 Eylül 1932 : 1.Türk Dil Kurultayı Dolmabahçe Sarayı'nda toplandı.

27 Eylül 1932 : Gazi M. Kemal Paşa, ABD'nin ünlü komutanı, 2.Dünya Savaşı'nda Uzak Şark'ta Japonları dize getiren beş yıldızlı General Mc. Arthur'u kabul etti. (Konuşma 1951'de açıklandı. Gazi bu konuşmada; yeni bir dünya savaşının yakın olduğuna, bu savaşta Amerika'nın tarafsız kalamayacağına, İtalya Başbakanı Mussolini'nin durumunu koruyamayacağına ve izlediği politikanın sonunda, bütün memleketlerinin elinden gideceğine, savaş sonrası Bolşevik tehlikesinin artacağına işaret etmiştir.)

1 Kasım 1932 : Gazi M. Kemal Paşa, TBMM'nin 4.dönem, 2.toplanma yılında yaptığı konuşmada; "Aziz arkadaşlarım! Beynelmilel siyasi ve iktisadi buhranlardan, beşeriyetin duymakta olduğu sıkıntı ve acı devam etmektedir. Siyasi buhranın maliyeti, Silahları Bırakma Konferansının müşküllerinde hulasa olarak müşahede edilebilir. İktisadi buhran ise, milletler arasında mübadelenin azalması ve daralması şeklinde sahasını genişletmiş ve tesirini artırmıştır. Bizim kanaatimizce beynelmilel siyasi emniyetin inkişafı için, ilk ve en mühim şart, milletlerin hiç olmazsa sulhu muhafaza fikrinde, samimi olarak birleşmesidir."

1 Aralık 1932 : Demiryolu Malatya'ya ulaştı.

15 Aralık 1932 : Samsun-Sivas demiryolu hizmete açıldı.

**akobalı-akkurt** · 01-25-2010, 06:18

1933

1 Şubat 1933 : Bursa'da Türkçe ezanı protesto gösterileri.

6 Şubat 1933 : Gazi M. Kemal Paşa Bursa'da, Bursalılara seslendi: "...Konunun kesin nedeni din değildir. Kesin olarak bilinmelidir ki, Türk Milletinin milli dili ve milli benliği bütün hayatında hakim ve esas olacaktır.

22 Nisan 1933 : Osmanlı borçlarının tasfiyesi amacıyla, Türkiye ile Osmanlı Düyunu Umumiye Hamilleri arasında antlaşma sağlandı.

27 Nisan 1933 : Adana-Fevzipaşa demiryolu hizmete açıldı.

31 Mayıs 1933 : İstanbul Darülfünun'un ilgasına ve Maarif Vekaletince yeni bir üniversite kurulmasına dair kanun kabul edildi.

3 Haziran 1933 : Sümerbank'ın kurulmasına dair kanun kabul edildi.

8 Haziran 1933 : Halk Bankası ve Halk Sandıkları kurulmasına dair kanun kabul edildi.

29 Haziran 1933 : Sivas-Erzurum demiryolu hizmete açıldı.

2 Eylül 1933 : Ulukışla-Kayseri demiryolu hizmete açıldı.

9 Eylül 1933 : İleride İzmir Fuarı adını alacak olan, 9 Eylül Panayırı, Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi (Çakmak) Paşa tarafından açıldı.

26 Ekim 1933 : 'Genel Af' kabul edildi.

29 Ekim 1933 : Cumhuriyetin kuruluşunun 10.yılı kutlamaları. Gazi M. Kemal Paşa, daha sonra 10. yıl Nutku olarak adlandırılacak konuşmasında; "... Yurttaşlarım! Az zamanda çok büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan Türkiye Cumhuriyetidir.... Fakat yaptıklarımızı asla kafi göremeyiz. Çünkü daha çok ve daha büyük işler yapmak mecburiyetindeyiz. Yurdumuzu dünyanın en mamur ve en medeni memleketleri seviyesine çıkaracağız. Milletimizi en geniş refah, vasıta ve kaynaklarına sahip kılacağız. Milli kültürümüzü, muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız...."

5 Kasım 1933 : Eskişehir şeker fabrikası hizmete açıldı.

3 Aralık 1933 : Maarif (Milli Eğitim) Bakanlığı, 'İnkılap Tarihi' dersinin liselerin her sınıfında okutulmasına karar verdi.

1934

3 Şubat 1934 : Atina'da, Balkan Paktı Türkiye, Romanya, Yunanistan ve Yugoslavya arasında imzalandı.

12 Şubat 1934 : Ünlü Türk Şair ve edibi Cenap Şahabettin (Doğumu:1870) öldü.

4 Mart 1934 : Üniversite ve yüksekokullara 'Devrim' dersi kondu.

- Ankara Radyosu yayına başladı.

20 Mart 1934 : Ankara'da 'İnkılap Tarihi' Kürsüsü kuruldu.

31 Mart 1934 : İstanbul Üniversitesi'nin yeniden yapılandırılması için getirilen Prof. Malş, görevini tamamlayarak Türkiye'den ayrıldı.

15 Nisan 1934 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Korgeneral Kemalettin Sami (Doğumu:1884) Paşa öldü.

14 Mayıs 1934 : İzmir Şehir Meclisi, bugünkü Enternasyonal Fuar'ın yerinde 460.000 metrekarelik bir Kültür park kurulmasına karar verdi.

21 Haziran 1934 : Soyadı Kanunu kabul edildi.

18 Ağustos 1934 : 5 gün sürecek olan 2. Dil Kurultayı başladı.

2 Eylül 1934 : İstanbul'da Kadıköy-Üsküdar arasında Tramvay işletmeye açıldı.

19 Ekim 1934 : Turhal Şeker Fabrikası hizmete açıldı.

12 Kasım 1934 : Muş'ta deprem. Büyük hasar var.

24 Kasım 1934 : Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya 'Atatürk' soyadı verildi.

26 Kasım 1934 : Atatürk, İsmet Paşa'ya 'İnönü' soyadını verdi.

- Efendi, Bey, Paşa vb. Lakap ve Unvanların kaldırılmasına dair kanun kabul edildi.

3 Aralık 1934 : Bazı kisvelerin giyilmeyeceğine dair kanun kabul edildi. Bu kanunla; ibadet dışında bazı elbiselerin dışarıda giyilmesi yasaklandı.

5 Aralık 1934 : İsmet İnönü ve 191 Milletvekilinin önergesiyle; Türk kadınına Milletvekili seçme ve seçilme hakkı verildi.

17 Aralık 1934 : 'Atatürk' soyadının başkası tarafından kullanılamayacağına dair kanun kabul edildi.

26 Aralık 1934 : Menemen'de Devrim Şehitleri için dikilen 'Kubilay Anıtı' büyük törenle açıldı.

1935

1 Şubat 1935 : Ayasofya, Müze olarak hizmete açıldı. Bizans'lılar döneminde yapılmış olan bu ünlü Kilise 1453'de Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinden sonra Cami haline getirilmişti.

8 Şubat 1935 : Milletvekili seçimleri yapıldı. (383 Erkek, 17 Kadın Milletvekili.)

1 Mart 1935 : Atatürk, 4. Defa Cumhurbaşkanı seçildi.

18 Nisan 1935 : İstanbul'da Uluslararası Kadınlar Kongresi toplandı.

9 Mayıs 1935 : Atatürk, CHP 4. Büyük Kurultayı'nın açılışında yaptığı konuşmada; "Kurultayın sayın üyeleri! ... Uçurum kenarında yıkık bir ülke. Türlü düşmanlarla kanlı boğuşmalar... Yıllar süren savaş... Ondan sonra, içeride ve dışarıda saygı ile tanınan yeni vatan, yeni sosyete, yeni devlet ve bunları başarmak için arasız, devrimler... İşte Türk genel devrimi..."

27 Mayıs 1935 : Ulusal Bayramlar ve Genel Tatiller hakkında kanun kabul edildi. Bu kanunla hafta tatili 'cuma' gününden 'pazar' gününe alındı.

10 Haziran 1935 : Mülkiye Mektebi'nin adı Siyasal Bilgiler Fakültesi olarak değiştirildi.

10 Temmuz 1935 : Ekonomi Bakanı Celal Bayar, Sovyet Sanayini incelemek üzere SSCB'ye gitti.

19 Ekim 1935 : Atatürk'e suikast amacıyla, Suriye'den Türkiye'ye sızan kişiler yakalandı.

20 Ekim 1935 : Genel nüfus sayımı yapıldı. Nüfusumuz; 16.158.018 kişi.

23 Ekim 1935 : Ergani-Mardin-Diyarbakır demiryolu hizmete girdi.

- Etibank, kuruldu.

9 Kasım 1935 : Türk Mason Derneği, yayınladığı bir bildiriyle, çalışmasına son verdiğini açıkladı. Mallarını halkevlerine bağışladı.

13 Kasım 1935 : İtalya'nın Habeşistan'a saldırması üzerine, Türkiye'de tedbirler alındı. Batı Anadolu'nun stratejik bölgelerine yığınaklar yapıldı.

26 Kasım 1935 : Demiryolu Isparta'ya ulaştı.

29 Kasım 1935 : Paşabahçe cam fabrikası hizmete girdi.

**akobalı-akkurt** · 01-25-2010, 06:19

1936

9 Ocak 1936 : Ankara'da Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi öğretime başladı.

25 Mart 1936 : Afyon-Karakuyu demiryolu hizmete açıldı.

26 Mart 1936 : Bozanözü-Isparta demiryolu hizmete açıldı.

24 Nisan 1936 : Yazar Sami Paşazade Sezai (Doğumu:1859) öldü.

6 Mayıs 1936 : Ankara'da Devlet Konservatuarı kuruldu.

18 Mayıs 1936 : Erzurum-Sivas demiryolu yapımına başlandı.

1 Haziran 1936 : Maliye Bakanlığı ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü kanunları yürürlüğe girdi.

20 Temmuz 1936 : Montreux Antlaşması imzalandı. Lausanne Barış Antlaşması'nda Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki haklarını kısıtlayıcı maddeler bulunmaktaydı. Montreux Antlaşması ile Türkiye, Boğazlar üzerindeki bütün haklarına kavuştu. Bu Antlaşma ile ticaret gemilerinin geçmesi serbest bırakıldı, savaş gemilerinin geçişinde ise, şartlar ayrıntılı olarak belirtilmiştir.

29 Ağustos 1936 : İstanbul'da, Haliç üzerinde Azapkapı ve Unkapanı'nı birbirine bağlıyacak olan Atatürk Köprüsü'nün temeli atıldı. (Eski köprünün adı Unkapanı köprüsü idi, bu sebeple halen Atatürk Köprüsü'ne Unkapanı Köprüsü de denmektedir.)

25 Eylül 1936 : Harp Okulu, İstanbul'da Harbiye'deki binasından Ankara'da yeni yapılan binasına taşındı.

26 Ekim 1936 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından ve savaş sonrasında İstanbul'a giren Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Komutanı Korgeneral Şükrü Naili Gökberk (Doğumu:1876) öldü.

27 Aralık 1936 : İstiklal Marşımızın yazarı, büyük şair, mütefekkir ve din adamı Mehmet Akif Ersoy (doğ:1873) öldü. O tarihlerde Meclis'te Burdur Milletvekili olan M. Akif Ersoy'un Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ithaf ettiği bu muhteşem şiir, 12 Mart 1921'de Meclis'te okunduğunda bütün Milletvekilleri tarafından büyük tezahüratlarla dakikalarca ayakta alkışlanmış ve kabul edilmiştir.

İSTİKLAL MARŞI :
(Beste:Zeki Üngör)

Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak,
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak!

Çatma kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal!
Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet bu celal?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal.
Hakkıdır hakka tapan milletimin istiklal.

Ben, ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış, şaşarım?
Kükremiş sel gibiyim bendimi çiğner, aşarım;
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.

Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma, nasıl böyle bir imanı boğar,
Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar?

Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın!
Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın.
Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın,
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın!

Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı.
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır atanı;
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Şüheda fışkıracak toprağı sıksan şüheda,
Canı, cananı, bütün varımı alsın da Hüda,
Etmesin, tek vatanımdan beni dünyada cüda.

Ruhumu, senden, ilahi, şudur ancak emeli;
Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli,
Bu ezanlar ki şahadetleri dinin temeli,
Ebedi yurdumun üstünde benim, inlemeli!

O zaman vecd ile bin secde eder, varsa taşım;
Her cerihamdan, ilahi, boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır, ruh-i mücerret gibi yerden naşım;
O zaman yükselerek arşa değer, benim başım.

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helal.
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal!
Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır hakka tapan milletimin istiklal!

1937

5 Ocak 1937 : Malatya Milletvekili ve Başbakan İsmet İnönü ve 153 Milletvekilinin vermiş olduğu önerge ile Anayasa’nın 2.maddesi “Türkiye Devleti; Cumhuriyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır” şeklinde değiştirildi. Bu suretle ‘Altı Ok’ Anayasa’ya girmiş oldu.

3 Nisan 1937 : Karabük Demir Çelik Fabrikalarının temeli atıldı.

13 Nisan 1937 : Büyük Şair Abdülhak Hamit Tarhan (Doğumu:1851) öldü.

29 Mayıs 1937 : Türkiye ile Fransa arasında Hatay’ın mülki bütünlüğünü garanti eden antlaşma Cenevre’de imzalandı. Bu suretle Hatay, bağımsız oluyordu.

4 Haziran 1937 : Ziraat Bankası kanunu kabul edildi.

12 Haziran 1937 : Atatürk, çiftliklerini hazineye bağışladı.

8 Temmuz 1937 : Tahran’da Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasında ‘Sadabat Paktı’ imzalandı.

20 Eylül 1937 : Türk Tarih Kurultayı, Atatürk’ünde katılımı ile başladı.

- İzinli bulunan Başbakan İnönü’nün yerine Vekaleten Celal Bayar atandı.

27 Eylül 1937 : Büyük Dil Kurultayı, Dolmabahçe Sarayı’nda toplandı.

25 Ekim 1937 : İsmet İnönü Başbakanlıktan çekildi. Kabineyi kurmakla Celal Bayar görevlendirildi.

- Celal Bayar, Kabinesini açıkladı.
Başbakan : Celal Bayar
Adliye Bakanı : Hilmi Uran
Savunma Bakanı : General Kazım Özalp
İçişleri Bakanı : Dr. Refik Saydam
Dışişleri Bakanı : Şükrü Saraçoğlu
Maliye Bakanı : Fuat Agrali
Milli Eğitim Bk. : Saffet Arıkan
Bayındırlık Bakanı : Ali Çetinkaya
Ekonomi Bakanı : Şakir Kesebir
Sağlık Bakanı : Dr. Hulusi Alataş
Gümrük İnşaat Bk : Rana Tarhan
Tarım Bakanı : Faik Kurdoğlu

1 Kasım 1937 : Atatürk, TBMM’nin 5.Dönem, 3.Toplantı yılında yaptığı konuşmada; “Sayın Milletvekilleri! Memnuniyetle görmekteyiz ki Cumhuriyet Rejimi, yurdumuzda huzur ve sükunun yerleşmesini temin etmiş bulunuyor... Milletimizin layık olduğu yüksek medeniyet ve refah seviyesine varmasını alıkoyabilecek hiçbir engel düşünmeye yer bırakılmadığını ve bırakılmayacağını huzurunuzda söylemekle bahtiyarım...Ordu, Türk Ordusu!... İşte bütün milletin göğsünü itimat, gurur duyguları ile kabartan şanlı ad!... Ordumuz; Türk topraklarının ve Türkiye idealini tahakkuk ettirmek için sarf etmekte olduğumuz sistemli çalışmaların, yenilmesi imkansız teminatıdır...” Atatürk’ün TBMM’ni son açış konuşmasıdır bu.

16 Kasım 1937 : Diyarbakır-Cizre demiryolu hizmete açıldı.

1 Aralık 1937 : Başbakan Celal Bayar, Cumhuriyet Halk Partisi grubunda 'Hatay' hakkında bilgi verdi.

**akobalı-akkurt** · 01-25-2010, 06:19

1938

1 Ocak 1938 : Denizbank kuruldu.

10 Şubat 1938 : Gölcük’te yeni bir Tersane yapılmasına karar verildi.

25 Şubat 1938 : Başbakan Celal Bayar, Balkan Paktı hazırlıkları için, Yunan, Yugoslav ve Romen Başbakanlarıyla toplantı yaptı.

6 Mart 1938 : Atatürk’e Türk doktorları tarafından ilk konsültasyon yapıldı.

13 Mart 1938 : Kurtuluş Savaşı komutanlarından Orgeneral Cevat Çobanlı (dog:1871) öldü.

31 Mart 1938 : Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği tarafından Atatürk’ün hastalığı ile ilgili ilk resmi tebliğ yayınlandı.

14 Nisan 1938 : İzmir Konak Vapur İskelesi hizmete açıldı.

19 Nisan 1938 : Kırşehir’de deprem.

25 Nisan 1938 : Başbakan Bayar ve Dışişleri Bakanı Saraçoğlu, Balkan Paktı ile ilgili görüşmeler için Atina’ya gittiler.

27 Nisan 1938 : Yunanistan ile Dostluk Antlaşması imzalandı.

8 Mayıs 1938 : Başbakan Bayar, Yugoslavya’ya gitti.

1 Haziran 1938 : Atatürk, doktorların tavsiyeleri üzerine İstanbul Boğazı'nda demirleyen Savanora yatında kalmaya başladı.

29 Haziran 1938 : 150'liklerin Affedilmesine dair kanun Meclis'te kabul edildi.

5 Temmuz 1938 : Türk Ordusu Hatay'a girdi.

8 Temmuz 1938 : Hatay davası, Türkiye'nin istediği gibi çözümlendi.

2 Eylül 1938 : 'Hatay Cumhuriyeti' bağımsızlığını ilan etti. Cumhurbaşkanlığına Tayfur Sökmen seçildi.

15 Eylül 1938 : Atatürk, vasiyetnamesini yazdırdı. (Ölümünden sonra, 28.11.1938'de açılmıştır.)

16 Ekim 1938 : Atatürk'ün hastalığı hakkında günlük resmi bildiriler yayınlanmaya başlandı.

1 Kasım 1938 : TBMM'nin 4. Dönem, 4.Toplantı yılının açılışını Atatürk adına Başbakan Celal Bayar yaptı. Atatürk'ün açılış konuşması, Bayar tarafından okundu.

8 Kasım 1938 : Atatürk'ün sağlık durumunun ciddi bir hal alması üzerine, sabah ve akşam olmak üzere iki ayrı tebliğ yayınlanmaya başlandı.

10 KASIM 1938 : ATATÜRK; SAAT 09.05'DE İSTANBUL DOLMABAHÇE SARAYI'NDA VEFAT ETTİ. Müdavi ve Müşavir tabiplerin verdikleri son rapor; "Reisicumhur Atatürk'ün umumi hallerinde vahamet dün gece saat 24.00'te neşredilen tebliğden sonra her an artarak bugün, 10 İkinci teşrin (Kasım) 1938 Perşembe günü saat dokuzu beş geçe, Büyük Şefimiz derin koma içinde terki diyar etmişlerdir."
Müdavi (tedavi eden) tabipler: Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp, Prof. Dr. Mim Kemal Öke, Dr. Nihat Reşat Belger.
Müşavir (danışman) tabipler: Prof. Dr. Akil Muhtar Özden. Prof. Dr. Hayrullah Diker, Prof. Dr. Süreyya Hidayet Serter, Dr. M. Kamil Berk, Dr. Abravaya Marmal.

11 Kasım 1938 : Anayasa'nın 34.maddesi uyarınca, Reisicumhur adayının seçilmesi için TBMM toplantısından önce Parti Grubu toplandı. Malatya Milletvekili İsmet İnönü, Parti Grubunda mevcut 323 Milletvekilinin 322 sinin oyu ile aday gösterildi. TBMM'de yapılan oylamada ise oybirliği ile (348 Milletvekili) Cumhurbaşkanlığına seçildi.

- Başbakan Celal Bayar, istifasını Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'ye sundu. İnönü yeni kabineyi kurmakla tekrar Celal Bayar'ı görevlendirdi.

16 Kasım 1938 : Atatürk'ün naaşı halkın son kez görmesi amacıyla 19 Kasım'a kadar Dolmabahçe Sarayı'nda Katafalka konuldu. Halkın büyük ilgisi karşısında, yaşanan izdihamda 7'si kadın toplam 11 kişi ezilerek öldü.

- Atatürk'ün cenaze namazını Diyanet İşleri Başkanı Ord.Prof. Şerafettin Yalkaya kıldırdı.

- Kabine, 342 üyenin oybirliği ile güvenoyu aldı.

19 Kasım 1938 : Atatürk'ün Naaşı, 12 generalin eşliğinde Dolmabahçe Saray'ından alındı, Sarayburnu'ndan Zafer Muhribiyle, Yavuz Savaş Gemisi'ne taşındı. Yavuz, Ata'nın Naaşı'nı İzmit'te Tren'e bıraktı. Naaş, 20 Kasım'da Ankara'ya ulaştı. Ata'nın Naaşı'nın geçtiği tüm yerlerde Halk, O'nu son kez uğurlamak için yollara akın etmişti. İstanbul'dan Ankara'ya kadar mahşeri bir kalabalık Büyük Kurtarıcısını son kez selamlıyordu.

20 Kasım 1938 : Ankara'da 12 Milletvekili tarafından Tren'den alınan tabut, top arabasına konularak TBMM önündeki Katafalka yerleştirildi. Ankara ve civar illerden gelen Halk 2 gün 2 gece Ata'nın önünden son bir defa daha geçtiler.

21 Kasım 1938 : Atatürk'ün Naaşı, törenle Ankara Etnografya Müzesindeki geçici kabrine konuldu.

-Türkiye Cumhuriyeti'nin 2. Cumhurbaşkanı, Atatürk'ün yakın arkadaşı İsmet İnönü, Atatürk için, Millete yayınladığı beyannamede; "Büyük Türk Milletine; Bütün ömrünü hizmetine vakfettiği sevgili milletinin ihtiram kolları üstünde, Ulu Atatürk'ün fani vücudu istirahat yerine tevdi edilmiştir. Hakikatte Yattığı yer, Türk Milletinin, O'nun aşk ve iftiharlarla dolu olan kahraman ve vefalı göğsüdür.
Atatürk, tarihte uğradığımız en zalim ve haksız itham gününde meydana atılmış, Türk Milletinin masum ve haklı olduğunu iddia ve ilan etmiştir. İlk önce, ehemmiyeti kavranmamış olan gür sesi asla yıpranmayan bir kuvvetle nihayet bütün cihanın şuuruna nüfuz etmiştir.
...
Devletimizin banisi ve milletimizin fedakar, sadık hadimi, insanlık idealinin aşık ve mümtaz siması eşsiz Kahraman Atatürk; VATAN SANA MİNNETTARDIR! .... "

26 Kasım 1938 : İsmet İnönü'ye, Cumhuriyet Halk Partisi değişmez Genel Başkanı unvanı verildi.

28 Kasım 1938 : Atatürk'ün vasiyetnamesi açıldı. Atatürk, vasiyetnamesinde şu hususları belirtmiştir; "Malik olduğum bütün nukut ve hisse senetleri ile Çankaya'daki gayrimenkul ve gayrimenkul emvalimi Cumhuriyet Halk Partisi'ne atideki şartlarla terk ve vasiyet ediyorum.
1- Nukut ve hisse senetleri şimdiki gibi İş Bankası tarafından nemalandırılacaktır.
2- Her seneki nemadan bana nispetleri şerefi mahfuz kaldıkça, yaşadıkları müddetçe Makbule'ye ayda 1.000 lira, ve Rukiye ile Nebile'ye şimdilik 100'er lira verilecektir.
3- Sabiha Gökçen'e bir ev alınabilecek ayrıca para verilecektir.
4- Makbule'nin yaşadığı müddetçe Çankaya'da oturduğu ev de emrinde kalacaktır.
5- İsmet İnönü'nün çocuklarına yüksek tahsillerini ikmal için muhtaç olacakları yardım yapılacaktır.
6- Her sene nemadan mütebaki miktar yarı yarıya Türk Tarih ve Dil Kurumlarına tahsis edilecektir.
Kemal Atatürk

12 Aralık 1938 : Sivas-Erzincan demiryolu hizmete açıldı.

- Diyarbakır-Cizre-Van demiryolu yapımına başlandı.

26 Aralık 1938 : CHP Olağanüstü Kurultayı'nca Kemal Atatürk 'Ebedi Başkan', İsmet İnönü 'Değişmez Başkan' seçildi.

28 Aralık 1938 : Milli Eğitim Bakanlığı'na Hasan Ali Yücel getirildi.

1939

25 Ocak 1939 : Celal Bayar, Başbakanlık'tan çekildi.

-Yeni Hükümeti kurmakla Dr. Refik Saydam görevlendirildi.
Başbakan : Dr. Refik Saydam
Adliye Bakanı : Tevfik Fikret Sılay
Milli Savunma Bakanı : Gen. Naci Tınaz
İçişleri Bakanı : Faik Öztrak
Dışişleri Bakanı : Şükrü Saraçoğlu
Maliye Bakanı : Fuat Ağralı
Bayındırlık Bakanı : Ali Çetinkaya
Milli Eğitim Bakanı : Hasan Ali Yücel
Ekonomi Bakanı : Hüsnü Çakır
Sağlık Bakanı : Dr. Hulusi Alataş
Gümrük ve İnşaat Bk. : Ali Rıza Tarhan
Tarım Bakanı : Muhlis Erkmen

27 Ocak 1939 : Kabine, TBMM'de oybirliği ile güvenoyu aldı. TBMM seçimlerin yenilenmesine karar verdi.

19 Şubat 1939 : Ülke genelinde 158 ayrı yerde yeni Halkevleri açıldı.

21 Mart 1939 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Korgeneral Ali Hikmet Ayerdem (Doğumu:1877) öldü.

26 Mart 1939 : Milletvekili seçimleri yapıldı.

3 Nisan 1939 : TBMM açıldı. İsmet İnönü, Meclisin oybirliği ile yeniden Cumhurbaşkanlığına seçildi.

- Dr. Refik Saydam istifa etti, Kabineyi Kurmakla tekrar görevlendirildi. TBMM'den güvenoyu aldı.

12 Mayıs 1939 : Türk-İngiliz Antlaşması imzalandı. Müşterek bildiri: "Türkiye Hükümeti ve Büyük Britanya Hükümeti bir saldırı hareketinin Akdeniz Bölgesinde bir savaşa yönelmesi halinde bilfiil işbirliği yapmaya ve güçlerinin bütünü ile yardım ve ilgiyi birbirlerine göstermeye hazır bulunduklarını beyan ederler..." İkinci Dünya Savaşı'nın ayak sesleri duyulmaya başlanmıştı.

23 Haziran 1939 : 'Türkiye ile Suriye arasında arazi mesailinin kati surette hallini mutazammın' antlaşma imzalandı. Bu antlaşmayla 'Hatay' sorunu çözümlendi.

29 Haziran 1939 : Hatay'ın Türk olan yöneticileri Hatay Cumhuriyeti'nin Anavatana bağlanmasını istediler. Olağanüstü toplanan Hatay Meclisi oybirliği ile Türkiye'ye katılma kararı aldı.

30 Haziran 1939 : TBMM, Hatay'ın Türkiye'ye katılmasını oybirliği ile onayladı.

5 Temmuz 1939 : CHP İl Başkanlıkları, Valilerin uhdesinden alındı.

7 Temmuz 1939 : Hatay İli kuruluş kanunu kabul edildi.

20 Temmuz 1939 : Samsun'da meydana gelen selde büyük hasar oldu.

23 Temmuz 1939 : Hatay'da törenle Fransız Bayrağı indirildi, Türk Bayrağı çekildi. Hatay'da kalan son Fransız birliği de aynı gün ayrıldı.

28 Temmuz 1939 : Demiryolu Aşkale'ye ulaştı.

1 Eylül 1939 : Alman orduları Lehistan'a girdi, İkinci Dünya Savaşı resmen başladı.

6 Eylül 1939 : Demiryolu Erzurum'a ulaştı.

10 Eylül 1939 : Karabük Demir ve Çelik fabrikaları üretime başladı.

22 Eylül 1939 : Dikili'de deprem. 22 kişi öldü, yüzlerce ev yıkıldı.

27 Eylül 1939 : Moskova'da Türk-Sovyet görüşmeleri Dışişleri Bakanları Saraçoğlu-Molotof arasında başladı.

17 Ekim 1939 : Moskova'da 21 gündür süren Türk-Sovyet görüşmeleri kesildi.

19 Ekim 1939 : Türkiye-Fransa-İngiltere arasında Üçlü Yardım (Ankara Paktı) imzalandı. Antlaşma hiçbir devlete karşı olmayarak, yalnız savunma amaçlı olarak düzenlenmişti. Bu antlaşmanın yüklediği koşullar arasında, Türkiye'nin SSCB ile silahlı bir antlaşmazlığa düşmeyeceğine dair açık kayıtlar konulmuştu.

22 Ekim 1939 : Sivas Lokomotif Vagon Atölyesi faaliyete başladı.

26 Ekim 1939 : TBMM yeni binasının temeli atıldı.

22 Kasım 1939 : Tercan'da deprem.

20 Aralık 1939 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Orgeneral Yakup Şevki Subaşı (Doğumu:1876) öldü.

25 Aralık 1939 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Korgeneral Ömer Halis Bıyıktay (Doğumu:1883) öldü.

27 Aralık 1939 : Cumhuriyet tarihinin en büyük felaketlerinden birisi olan Erzincan depremi. 40.000 kişi öldü. Binlerce kişi evsiz kaldı.

**akobalı-akkurt** · 01-25-2010, 06:20

1940

8 Ocak 1940 : Türkiye-Fransa-İngiltere Kredi Antlaşması imzalandı.

30 Mart 1940 : Türkiye-Suriye Dostluk ve İyi Komşuluk Antlaşması imzalandı. (Hatay meselesi ile ilgili olarak gerilimli günler yaşadığımız Suriye ile, 2. Dünya Savaşının bütün dünyayı tedirgin ettiği günlerde imzalanmıştır.)

31 Mart 1940 : Bursa’da ‘Göl barajı’ hizmete girdi.

9 Nisan 1940 : Alman orduları Danimarka ve Norveç’e girdi.

9 Mayıs 1940 : İngiliz Başbakanı Churchill’in mesajı: “...Türkiye’nin bu zamanda bize müzahereti (yardımı) hepimize cesaret verecek bir amildir.”

10 Mayıs 1940 : Alman orduları Lüksemburg ve Hollanda’ya girdi.

13 Mayıs 1940 : Alman orduları Fransa’ya girdi.

19 Mayıs 1940 : İstanbul’da Dolmabahçe Stadının temeli atıldı. (Şu anki ismi ‘Beşiktaş İnönü Stadı’dır.)

28 Mayıs 1940 : Bingöl’de deprem, hasar var.

22 Haziran 1940 : Fransa, Almanlar karşısında ‘Ateşkes Antlaşması’ imzaladı.

29 Haziran 1940 : Türk-Alman Antlaşması imzalandı.

20 Ekim 1940 : Nüfus sayımı yapıldı, nüfusumuz: 17.820.950.

28 Ekim 1940 : İtalya, Yunanistan’a saldırdı.

25 Kasım 1940 : 2. Dünya Savaşı’nın sınırlarımıza doğru yayılması üzerine; İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve Kocaeli’de sıkıyönetim ilan edildi.

30 Kasım 1940 : İstanbul’da karartma başladı.

19 Aralık 1940 : İtalyan saldırısına uğrayan Yunanistan’a Kurtuluş şilebiyle yardım malzemesi gönderildi.

20 Aralık 1940 : Malatya (Arapgir) ve Tunceli (Çemişgezek) dolaylarında şiddetli deprem.

1941

1 Ocak 1941 : İngiltere Başbakanı Churchill, Anadolu Ajansı vasıtasıyla Türk Milletine gönderdiği mesajda: “... Geçen müşkül aylarda Türkiye’nin değişmez dostluğuna mahzar olduk.”

17 Ocak 1941 : Türk-Bulgar Antlaşması imzalandı.

18 Şubat 1941 : Petrol Ofisi kuruldu.

27 Şubat 1941 : İngiltere Dışişleri Bakanı Anthony Eden Ankara’ya geldi.

4 Mart 1941 : Alman Büyükelçisi Von Papen, İnönü’ye Adolf Hitler’in mesajını getirdi. 21 Mart 1941’de İnönü, Hitler’e cevabi mesajını gönderdi.

19 Mart 1941 : Sıkıyönetim 3 ay daha uzatıldı.

24 Mart 1941 : Türkiye ve Rusya bir deklarasyon yayınladılar: “... Türkiye herhangi bir saldırıya uğradığı taktirde, Sovyet Rusya tarafsızlığını koruyacaktır.”

- Niksar ve çevresinde deprem, 500 ölü var.

27 Nisan 1941 : Antakya’da hafif çapta deprem.

18 Haziran 1941 : Türkiye-Almanya Dostluk Antlaşması imzalandı.

20 Haziran 1941 : İnönü ile Adolf Hitler arasında karşılıklı mektuplar gönderildi.

22 Haziran 1941 : Ajanslar sabahın erken saatlerinde Alman ordusunun Sovyet sınırlarını geçtiğini duyurdu. 2. Dünya Savaşı’nın gidişatını değiştirecek olan Alman-Rus savaşı başlamıştı.

- Hükümet, yayınladığı resmi tebliğde: “Cumhuriyet Hükümeti, Almanya-Sovyetler Birliği Savaşı dolayısıyla hasıl olan durum karşısında tarafsızlığını ilana karar vermiştir.”

23 Haziran 1941 : Refah faciası. 1939 yılında İngiltere’ye sipariş edilen 4 denizaltı ve 4 muhrip’i teslim almak üzere Mersin’den hareket eden Refah Şilebi, batırıldı. Savaşta tarafsız olmamızdan dolayı, bordalarına ve güvertesine Türk Sancağı Bandaj yapılan ve reflektörlerle aydınlatılan Şilep, Mersin’den hareketinden 5 saat sonra saat 22.30 sıralarında meçhul bir gemi tarafından atılan torpido ile vuruldu. Elektrik makineleri ve telsizi tamamen kullanılamaz hale geldi, mevcut kurtarma filikalarının su kaçırması dolayısıyla ancak birisi kullanılabildi. 4 saat kadar su üzerinde kalan Şilep, batmaktan kurtarılamadı. Tek kurtarma filikasıyla facia yerinden ayrılan 28 kişi, 36 saat sonra Karataş mevkiine çıkarak geminin battığını bildirdiler. Türkiye’nin ancak olaydan 36 saat sonra haberi olabilmişti. Kaza mahalline gönderilen uçak ve gemilerle yapılan kurtarma ve araştırma faaliyetleri sonucunda, olaydan 72 saat sonra bir denizci sağ olarak kurtarılabildi. Faciada, 15 Deniz Subayı, 16 Hava Öğrencisi, 48 Denizaltı Astsubayı, 63 Deniz Eri ve 25 Gemi Mürettebatı olmak üzere 167 Denizci Şehit olmuştur. Kurtulanların aktardıklarıyla, faciada Denizaltı Filotilla Gv. Yrb. Zeki Işın ile Gemi Süvarisi İzzet Dalgakıran, Gemiyi terk etme teşebbüsünde bulunmayarak diğer 165 Askerimiz ile birlikte şehit olmuşlardır.

25 Haziran 1941 : TBMM’de, Türk-Alman Antlaşması oybirliğiyle kabul edildi.

1 Temmuz 1941 : Fransız Devlet Başkanı Mareşal Petain, İnönü’ye mesaj gönderdi.

14 Ağustos 1941 : İngiltere ve Sovyetler Birliği, Türk Hükümeti’ne müşterek bir nota vererek, ‘Montreux Antlaşması’na sadakatlerini yenilediler.

25 Ağustos 1941 : Ruslar ve İngilizler İran’ı işgale başladılar.

9 Eylül 1941 : Ağrı Patnos’ta deprem.

11 Eylül 1941 : Van ve Başkale dolaylarında deprem.

21 Eylül 1941 : İstanbul’da Fener’de meydana gelen yangında, 94 ev, 2 cami, 1 mescit ve Patrikhane Müştemilatı yandı.

25 Kasım 1941 : Bulgaristan, Mihver Devletleri yanında savaşa katıldı.

8 Aralık 1941 : Amerika Birleşik Devletleri, Japonya’ya savaş ilan etti.

10 Aralık 1941 : Bitlis ve çevresinde deprem.

19 Aralık 1941 : İstanbul’da ekmek, karneye bağlandı.

1942

17 Ocak 1942 : Ankara'da ekmek karneye bağlandı.

16 Mart 1942 : Üç savaş uçağı Milas'ı bombaladı, olaydan sonra yanlışlık olduğu belirtildi.

8 Nisan 1942 : İzmir'de İngiliz ve İtalyan yaralılar değiştirildi.

15 Nisan 1942 : Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü kurulması hakkındaki kanun kabul edildi.

9 Haziran 1942 : Anıtkabir projeleri için açılan yarışmada, Prof. Emin Onat ve Orhan Arda'nın projeleri birinci oldu.

12 Haziran 1942 : 6 ilde sıkıyönetim altı ay daha uzatıldı.

7 Temmuz 1942 : Eski Başbakanlardan Dr. Refik Saydam (Doğumu:1881) öldü.

9 Temmuz 1942 : Şükrü Saraçoğlu, Kabineyi kurmakla görevlendirildi.

14 Temmuz 1942 : 'Atılay Denizaltı' gemimiz batırıldı. Sabah saatlerinde, Çanakkale boğazında dalmış, boğazdan çıkış yaptıktan sonra mayına çarpma neticesi büyük bir yara almış ve 80 metre derinlikte dibe oturmuştur. Atılay Denizaltısının mürettebatı olan 90 Askerimiz Şehit olmuştur.

10 Ağustos 1942 : 4. Türk Dil Kurultayı açıldı.

8 Eylül 1942 : Kurtuluş Savaşı dönemi Sağlık Bakanlarından, Lozan Konferansı Delegelerinden, yazar Dr. Rıza Nur (doğ:1879) öldü.

1 Ekim 1942 : Karne ile ekmek dağıtılan bütün illerde halka ekmeklik hububat verilmeye başlandı.

11 Kasım 1942 : Varlık Vergisi Kanunu kabul edildi.

13 Kasım 1942 : Devlet personeline ücretsiz elbise ve ayakkabı verdi.

31 Aralık 1942 : Türkiye-Almanya kredi antlaşması imzalandı.

**akobalı-akkurt** · 01-25-2010, 06:21

1943

1 Şubat 1943 : İsmet İnönü ve İngiliz Başbakanı Churchill görüşmesi Adana'da başladı.

20 Şubat 1943 : Milli Eğitim Şurası Ankara'da başladı.

23 Şubat 1943 : İnönü'nün, 7. Milletvekili seçimleri dolayısıyla Millete bildirisi: "... Bugüne kadar Dünya Savaşı'na bulaşmamış olacağımızı, dört sene evvel kimse tahmin edemezdi."

28 Şubat 1943 : Milletvekili seçimleri yapıldı.

8 Mart 1943 : TBMM toplandı, Cumhurbaşkanlığı'na tekrar İsmet İnönü seçildi, İnönü Kabineyi kurmakla Şükrü Saraçoğlu'nu görevlendirdi.

21 Mart 1943 : İngiliz ve İtalyan yaralılar Mersin'de değiştirildi.

29 Mart 1943 : İngiliz Lordlar ve Avam Kamaraları, TBMM'ye dostluk mesajları gönderdi.

19 Nisan 1943 : Türkiye-Almanya Ticaret Antlaşması imzalandı.

2 Mayıs 1943 : Kozlu - Zonguldak demiryolu hizmete girdi.

19 Mayıs 1943 : Ankara'da Gençlik Parkı açıldı.

6 Haziran 1943 : Sivas Çimento Fabrikası işletmeye açıldı.

20 Haziran 1943 : Adapazarı ve Geyve'de büyük deprem.

28 Haziran 1943 : Diyarbakır-Batman demiryolu hizmete girdi.

30 Haziran 1943 : Seyhan Regülatörü hizmete girdi.

10 Eylül 1943 : İstanbul Kapalıçarşı'daki büyük yangında 202 dükkan yandı.

1 Kasım 1943 : Roosevelt, Churchill, Çan Kay Şek, Kahire Konferansında bir araya geldi, İkinci Dünya savaşının sonu geliyor.

5 Kasım 1943 : Kahire'de Türk ve İngiliz resmi görüşmeleri yapıldı.

20 Kasım 1943 : İstanbul Teknik Üniversitesi kuruldu.

27 Kasım 1943 : Çorum, Tokat, Amasya ve Kastamonu dolaylarında deprem. 4.000 ölü var.

- Tahran Konferansı, Üç Büyükler (Roosevelt, Churchill, Stalin) buluştu. 2. Dünya Savaşı son buluyor.

7 Aralık 1943 : Kahire'de; Roosevelt – Churchill - İnönü buluştu.

21 Aralık 1943 : Eski Bakanlardan, Üniversite devrim tarihi okutmanlarından, devrimci Mahmut Esat Bozkurt (Doğumu:1892) öldü.

1944

7 Ocak 1944 : Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak emekliye ayrıldı, yerine 2. Başkan Orgeneral Kazım Orbay atandı.

14 Ocak 1944 : Şair Mehmet Emin Yurdakul (Doğumu:1864) öldü.

1 Şubat 1944 : Bolu, Gerede, Düzce ve Çerkeş dolaylarında büyük deprem, 4.000 kayıp var.

24 Mart 1944 : Büyük Türk Amirali Barbaros Hayreddin Paşa (1473-1546) 'nın heykeli, İstanbul Beşiktaş'taki türbesi önünde açıldı.

30 Mart 1944 : Marmaris civarında 'Krom Şilebi' meçhul kişilerce torpillenerek batırıldı.

1 Nisan 1944 : Tiyatro sanatçısı Hazım Körmükçü (Doğumu:1898) öldü.

20 Nisan 1944 : Avrupa'ya Krom sevkıyatı durduruldu.

4 Haziran 1944 : 1854 yılından beri devam eden Düyunu Umumiye tarihe karıştı.

2 Ağustos 1944 : TBMM, Almanya ile ilişkilerin kesilmesine karar verdi.

9 Ekim 1944 : Ankara'da Rasattepe'de, Anıtkabir'in temeli atıldı.

1 Kasım 1944 : Fevzipaşa-Malatya-Diyarbakır-Kurtalan demiryolu hizmete açıldı.

3 Kasım 1944 : Işıkları karartma tedbirleri kaldırıldı.

19 Kasım 1944 : Elazığ-Van demiryolu yapımına başlanıldı.

1945

3 Ocak 1945 : TBMM, Japon Devleti ile ilişkileri kesmeye karar verdi.

10 Ocak 1945 : Çıkarılan bir kanunla Anayasa'nın dili Türkçeleştirildi.

- Bazı ay adlarının değiştirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi. Teşrinievvel (Ekim), Teşrinisani (Kasım), Kanunuevvel (Aralık), Kanunusani (Ocak) olarak değiştirildi.

15 Ocak 1945 : İstanbul Boğaziçi iskeleleri arasında yolcu taşımacılığı yapan Şirketi Hayriye satın alındı.

8 Şubat 1945 : Ankara-Çankırı arasında telefon görüşmeleri başladı.

23 Şubat 1945 : Türkiye-Amerika arasında ikili yardım antlaşması imzalandı.

- Almanya ve Japonya'ya savaş ilanı TBMM'de oybirliği ile kabul edildi.

2 Mart 1945 : Bitlis-Tatvan-Erciş bölgesinde deprem.

20 Mart 1945 : Adana'da deprem.

27 Mart 1945 : Yazar Halit Ziya Uşaklıgil (Doğumu:1866) öldü.

7 Mayıs 1945 : Almanya teslim oldu, böylece 2. Dünya Savaşı Avrupa'da son buldu.

11 Mayıs 1945 : TBMM, Savaşın kansız atlatılmasından dolayı İnönü'ye teşekkür etti.

29 Mayıs 1945 : Saraçoğlu Hükümeti 7'ye karşı 359 oyla güven oyu aldı. Muhalifler; Bayar, Menderes, Koraltan, Köprülü, Sazak, Bayur, Peker.

12 Haziran 1945 : Bayar ve üç arkadaşı, dörtlü bir önerge vererek Parti Tüzüğü ile bazı kanunların değişmesini istediler.

13 Haziran 1945 : İller Bankası kanunu kabul edildi.

- Celal Bayar, Basın Kanununun 50. ve 17. maddelerinde bazı değişiklikler yapılması için TBMM'ye tasarı verdi.

22 Haziran 1945 : Çalışma Bakanlığı Kuruluş Kanunu kabul edildi.

26 Haziran 1945 : Türkiye, San Francisco'da Birleşmiş Milletler Antlaşmasını imzaladı. 1945 Şubat'ında Yalta'da toplanan Üç Büyükler (İngiltere, Amerika, Rusya), Birleşmiş Milletler Anayasası'nın hazırlanması için bir komisyon kurulmasına karar verdiler. 1945 Nisan'ında milletlerarası teşkilatı kuracak olan Birleşmiş Milletler Konferansı, San Francisco şehrinde toplandı. Konferansa katılabilmek için ilk şart, 1 Mart 1945'e kadar Almanya ve Japonya'ya savaş açmaktı.

29 Haziran 1945 : Gazeteci ve Cumhuriyet Gazetesi kurucusu, Yunus Nadi Abalıoğlu (Doğumu:1880) öldü.

6 Temmuz 1945 : Ulaştırma Bakanlığı Kanunu kabul edildi.

9 Temmuz 1945 : Ormanların devletleştirilmesini öngören kanun kabul edildi.

18 Temmuz 1945 : Milli Kalkınma Partisi kuruldu.

29 Temmuz 1945 : Ereğli Limanının temeli atıldı.

6 Ağustos 1945 : İlk Atom Bombası, Japonya'nın Hiroşima şehrine yerel saatle 08.15'de atıldı. Havada patlatılan bomba 20.000 (dinamit) gücündeydi. Şehirde 10 km. karelik alanı yerle bir etti, 66.000 kişi öldü, 69.000 kişi yaralandı.

9 Ağustos 1945 : Amerika, Japon şehri Nagasaki'ye ikinci Atom Bombasını attı, 37.000 kişi öldü, 40.000 kişi yaralandı. İki Atom Bombası sonucunda Japonya teslim oldu ancak, insanlık tarihinin en büyük vahşetlerinden biri olan bu olayda, Japonya 103.000 ölü ve 109.000 yaralı verdi, bombaların yaydığı radyasyon dolayısıyla, yüzbinlerce insan çeşitli hastalıklara yakalandı.

10 Ağustos 1945 : 2. Dünya Savaşı sona erdi.

15 Ağustos 1945 : TBMM, Birleşmiş Milletler Anayasası'nı kabul etti.

26 Eylül 1945 : Adnan Menderes ve Fuat Köprülü'nün CHP'den ihraç edilmeleri üzerine, Celal Bayar'da İzmir Milletvekilliğinden istifa etti.

10 Ekim 1945 : Amerika, İngiltere ve Rusya, Potsdam Konferansında Türkiye ile ayrı ayrı görüşmeye karar verdiler.

17 Ekim 1945 : Ankara Tıp Fakültesi açıldı.

21 Ekim 1945 : Genel nüfus sayımı yapıldı. Nüfusumuz: 18.790.174

1 Kasım 1945 : TBMM, Cumhurbaşkanı İnönü'nün konuşmasıyla açıldı: "... Tek eksiğimiz, Hükümet Partisinin karşısında başka parti bulunmamasıdır."

- Celal Bayar, yaptığı açıklamada, "Parti kuruyoruz, bu muhakkaktır, fakat birkaç gün geçmeden tafsilat veremem." dedi.

20 Kasım 1945 : Van'da büyük deprem.

3 Aralık 1945 : Celal Bayar, CHP Genel Sekreterliği'ne gönderdiği kısa bir yazı ile Parti'den istifa etti.

20 Aralık 1945 : İki Gürcü Profesör, Giresun'a kadar bütün Kuzey Doğu Anadolu'nun Gürcistan'a katılması tezini savundular

1946

7 Ocak 1946 : Demokrat Parti kuruldu.

8 Ocak 1946 : Parti kurucuları, Ankara'da bir evde yaptıkları toplantıda, Demokrat Parti Başkanlığına Celal Bayar'ı seçtiler.

21 Şubat 1946 : İki Gürcü profesörün doğu Karadeniz’de hak iddia etmeleri üzerine gerginleşen ortamda (20 Aralık 1945), İngiltere Dışişleri Bakanı Bevin'in mesajı: "Türkiye'nin hür ve müstakil yaşamasını, Türk-Sovyet Antlaşması'nın yenilenmesini isteriz... Türkiye ile SSCB arasında bir sınır konusunun çıkmasını üzülerek karşılıyoruz. Bu sınır Fatih tarafından çizilmiş değildi..."

13 Mart 1946 : DP'nin bir muvazaa partisi olduğu hakkındaki söylentileri, Bayar cevaplandırdı: " Ne Halk Partisi'ne ve ne de Partimize böyle küçültücü bir hareketi yüklemeğe imkan yoktur."

5 Nisan 1946 : Amerika'da vefat eden Türk Büyükelçisi Münir Ertegün'ün naaşını taşıyan savaş gemisi Missouri, saat 8.00'de Haydarpaşa Limanına demirledi. Dünyanın en büyük savaş gemisi olan Missouri ile Türk Büyükelçisi'nin cenazesinin gönderilmesi özel bir anlam taşıyordu. Dünya'nın süper güç adayı ABD, Missouri'yi göndermekle, Türkiye'den Boğazlar'da ve Doğu Karadeniz'de hak talep eden diğer süper güç adayı SSCB'ye bir mesaj göndermişti.

6 Nisan 1946 : İnönü, Başkan Truman'ın özel temsilcisi Weddell'i kabul etti.

15 Nisan 1946 : Ankara'da Milli Kütüphane kurulması amacıyla 'Hazırlık Bürosu' kuruldu.

20 Nisan 1946 : DP, ara seçimlere katılmamaya karar verdi.

11 Mayıs 1946 : CHP Olağanüstü Kurultayı'nda İnönü konuştu: "... Serbest, samimi bir seçim hedefimizdir."

31 Mayıs 1946 : Varto- Malazgirt ve Malatya'da deprem. Varto'da 3.000 ev yıkıldı, 650 ölü var.

- Türkiye'de ilk defa tek dereceli milletvekili seçimi kabul edildi.

10 Haziran 1946 : TBMM, 2'ye karşı 383 oyla seçimleri yenileme kararı aldı.

13 Haziran 1946 : Üniversitelere muhtariyet veren kanun kabul edildi.

14 Haziran 1946 : Türkiye Emlak Kredi Bankası'nın kurulmasına dair kanun kabul edildi.

9 Temmuz 1946 : Ankara Valisi Nevzat Tandoğan intihar etti.

17 Temmuz 1946 : İnönü'nün radyoda seçim konuşması: "... Milli iradenin hakiki ve temiz bir surette meydana çıkması, hepimizin müşterek başarımız, kanuni görevimiz, şerefimiz olacaktır... Partim seçimi kaybedecek olursa Cumhurbaşkanlığı'ndan çekilmemin tabii bir şey olduğunu bütün vatandaşlarımın bilmesi lazımdır."

18 Temmuz 1946 : Bayar, Balıkesir'de konuştu: "... Yeni bir devre giriyoruz. Bu pazar günü yapılacak seçimde bu devre açılıyor..."

21 Temmuz 1946 : Memleketimizde muhalefetinde katıldığı ilk tek dereceli genel seçim yapıldı. CHP:396, DP:61, Bağımsız:7 milletvekili kazanmıştır. Seçimlere hile karıştırıldığına dair DP'nin itirazları bir sonuç vermedi, ancak günümüzde dahi bu seçim hala tartışılmaktadır.

30 Temmuz 1946 : Genel Kurmay Başkanı Org. Kazım Orbay istifa etti, yerine Orgeneral Salih Omurtak getirildi.

5 Ağustos 1946 : TBMM açıldı. İnönü 451 Milletvekilinden 388'inin oyu ile tekrar Cumhurbaşkanlığı'na seçildi. Başbakan Saraçoğlu istifa etti. Recep Peker, yeni kabineyi kurmakla görevlendirildi. TBMM Başkanlığı'na, 379 oyla General Kazım Karabekir seçildi.

8 Ağustos 1946 : Sovyet Rusya, Türkiye ile ilgili devletlere başvurarak Boğazları Türkiye ile müşterek olarak kontrol etmek amacıyla 'Boğazlar Rejiminin' değişmesini istedi.

13 Ağustos 1946 : DP Grup Başkanlığı bir tebliğ yayınlayarak, Sovyet notası karşısında Hükümetin yanında olduklarını bildirdi.

14 Ağustos 1946 : Recep Peker Kabinesi güvenoyu aldı.

22 Ağustos 1946 : Sovyet notasına Türkiye'nin cevabı: "... Boğazları beraberce koruma teklifi Türkiye'nin hiçbir surette feragat edemeyeceği ve kısıtlanmasını kabul edemeyeceği egemenlik haklarına ve güvenliğine aykırıdır."

7 Eylül 1946 : Türk Lirası devalüe edildi. '7 Eylül kararı' olarak anılır.

13 Eylül 1946 : Devlet Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı kuruldu.

28 Eylül 1946 : Sovyetlerin cevabı: "... Boğazların korunması Türkiye ve SSCB'ye ait olmalıdır."

21 Ekim 1946 : Sovyet Rusya'ya verilen notanın metni açıklandı: ".. Müşterek savunma teklifi egemenliğimize aykırıdır."

4 Aralık 1946 : Erzurum Ticaret Borsası kuruldu.

10 Aralık 1946 : İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi yayınlandı.

18 Aralık 1946 : DP'liler bütçe görüşmelerinde Meclis'i topluca terk ettiler.

23 Aralık 1946 : İnönü, anlaşmazlığı çözümlemek için Bayar, Köprülü ve Saraçoğlu ile ayrı ayrı görüştü.

26 Aralık 1946 : İnönü, iki partiyi de yatıştırarak, DP'lilerin Meclis çalışmalarına katılmalarını temin etti.

1947

7 Ocak 1947 : Demokrat Parti'nin ilk büyük kongresi, Celal Bayar'ın konuşmasıyla açıldı.

12 Mart 1947 : ABD Başkanı Truman, Türkiye ve Yunanistan'a 400.000.000 dolar yardım verilmesi için Senato'da yaptığı konuşmada: "... Türkiye'nin bağımsız olarak kalmasının önemi büyüktür."

3 Nisan 1947 : DP, yayınladığı bir bildiri ile 4 ilde yapılacak milletvekili seçimlerine girmeme kararını açıkladı.

7 Nisan 1947 : 4 ilde milletvekili seçimleri yapıldı. DP katılmadı.

2 Mayıs 1947 : Amiral Bernard Bier komutasında bir Amerikan Filosu İstanbul'a geldi. İnönü, Amiral'i Ankara'da kabul etti.

9 Mayıs 1947 : Amerika, Türkiye ve Yunanistan'a yardım kararını, 107'ye karşı 287 oyla kabul etti.

13 Mayıs 1947 : İnönü, British United Press Ajansı'na yaptığı açıklamalarda; "Türkiye herhangi bir ülkeye Boğazlarda üs vermeye razı mıdır?" sorusuna; "Türkiye'nin toprak bütünlüğü ile egemenliğine dokunan hiçbir konu, söz konusu olamaz." dedi.

20 Mayıs 1947 : Rize Çay Fabrikası ilk ürününü verdi.

23 Mayıs 1947 : İnönü'nün, Amerika'ya mesajı; "... Amerikan yardımı, cihan barışının devamı ve yenilenmesi uğrunda kendisine düşen büyük rolü tamamıyla benimsediğini gösteren ümitlerle dolu bir işarettir."

28 Mayıs 1947 : Sıkıyönetim 6 ay daha uzatıldı.

- Celal Bayar, 7 yıldan beri ilk defa TBMM'de söz aldı. İstanbul'da sıkıyönetimin devamı konusunda konuştu.

7 Temmuz 1947 : Gaziantep şarap fabrikası açıldı.

10 Temmuz 1947 : İnönü, Bayar'la görüştü ve gelişen politik durum üzerinde durulduğu açıklandı.

9 Eylül 1947 : Başbakan Recep Peker istifa etti. Hasan Saka, Kabineyi kurmakla görevlendirildi.

21 Eylül 1947 : Kozlu'da bir maden ocağında meydana gelen grizu patlamasında 48 işçi öldü.

1 Ekim 1947 : İnönü, Meclisi olağanüstü toplantıya çağırdı.

13 Ekim 1947 : Hasan Saka Kabinesi, 49'a karşı 362 oyla güvenoyu aldı.

25 Ekim 1947 : Sovyet delegesi Vişinski, Birleşmiş Milletler'de Kars ve Ardahan'ı istedi.

1 Kasım 1947 : İnönü, TBMM'nin açılışında yaptığı konuşmada: "... Yurdumuzun bütünlüğüne ve haklarımıza karşı herhangi bir tecavüz emeli beslenmesine asla müsaade etmeyeceğiz."

- Kazım Karabekir Paşa, 322 oyla tekrar Meclis Başkanlığına seçildi.

27 Kasım 1947 : Halkevleri'nin, CHP'ye bağlı hükmi şahsiyete haiz bir kuruluş halini alması kararlaştırıldı.

30 Kasım 1947 : CHP, 7.Kurultayı'nda, partinin yeni tüzüğü kabul edildi, Genel Başkanlığa tekrar İsmet İnönü seçildi.

10 Aralık 1947 : Ceyhan, Adana ve Tarsus dolaylarında deprem.

16 Aralık 1947 : Palu-Genç demiryolu hizmete açıldı.

1948

25 Ocak 1948 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından, Şark Fatihi olarak nam salan, TBMM Başkanı, şair ve edip, Orgeneral Kazım Karabekir (Doğumu:1882) öldü.

30 Ocak 1948 : Akbank, Adana'da kuruldu.

20 Şubat 1948 : Bulgaristan tarafından iki uçağımızın düşürülmesi üzerine, Bulgaristan'a nota verildi.

1 Mart 1948 : Eski Gümrük ve Tekel Bakanı Suat Hayri Ürgüplü'nün yüce divanda yargılanmasına başlandı.

20 Mart 1948 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından, Korgeneral Naci Eldeniz (Doğumu:1875) öldü.

1 Mayıs 1948 : İstanbul'da, Sedat Simavi tarafından kurulan Hürriyet Gazetesi yayın hayatına başladı.

25 Mayıs 1948 : CHP Meclis Grubunda, 'İlahiyat Fakültesi' kurulması kararlaştırıldı.

8 Haziran 1948 : Başbakan Hasan Saka istifa etti. Kabineyi kurmakla tekrar Hasan Saka görevlendirildi.

18 Haziran 1948 : İkinci Hasan Saka Kabinesi, 40'a karşı 308 oyla güvenoyu aldı.

2 Temmuz 1948 : TBMM'de yeni seçim kanununun müzakeresine başlandı.

7 Temmuz 1948 : DP'liler, seçim kanunu görüşmelerinde salonu topluca terk ettiler.

19 Temmuz 1948 : Millet Partisi kuruldu. Mareşal Fevzi Çakmak bir bildiri yayınladı.

15 Ağustos 1948 : Milli Kütüphane Ankara'da hizmete açıldı.

5 Ekim 1948 : Yüce Divan, Suat Hayri Ürgüplü'nün suçsuzluğuna karar verdi.

1 Kasım 1948 : Milli Eğitim Bakanlığı, 15 Şubat 1949'dan itibaren okullarda isteyenlerin din dersi takip edebileceklerine karar verdi.

6 Aralık 1948 : Atatürk'ün hastalığı dolayısıyla satın alınan Savanora yatı satılığa çıkarıldı. (Tekneye alıcı çıkmadı, 02.07.1951'de Deniz Harp Okulu'na devredildi. Teknede halen Atatürk'ün özel dairesi ve eşyaları olduğu gibi korunmaktadır.)

10 Aralık 1948 : Türkiye, UNESCO' ya katıldı. Türkiye, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesini imzaladı.

1949

14 Ocak 1949 : Başbakan Hasan Saka istifa etti, Prof. Şemsettin Günaltay Kabineyi kurmakla görevlendirildi. CHP'de huzursuzluk iyice su yüzüne çıkmaya başladı.

24 Ocak 1949 : Günaltay Kabinesi, 42'ye karşı 349 oyla güvenoyu aldı.

- Behçet Kemal Çağlar, Cumhuriyet Halk Partisinden ve Milletvekilliğinden istifa etti. Yaptığı açıklamada: "... En iyimseriniz, en taşkın savunucunuz olan ben artık inancımı kaybetmiş bulunuyorum." dedi.

27 Ocak 1949 : Amiral Richard Conolly komutasında bir Amerikan Filosu İstanbul'a geldi. İnönü, Amiral'i kabul etti.

31 Ocak 1949 : CHP grubu ilk açık oturumu yaptı.

1 Şubat 1949 : İlkokullarda ihtiyari olarak din dersi okutulmasına karar verildi.

30 Mart 1949 : Bayar, Balıkesir'de yaptığı konuşmada: "Laiklik, vicdan hürriyetine dayanan Cumhuriyet Rejiminin teminatı olarak programımızdadır." dedi.

3 Nisan 1949 : Bayar, Bursa'da konuştu: "Evet, biz Müslüman’ız ve Müslüman olarak kalacağız. Şunu ehemmiyetle ve ısrarla tekrarlamak isterim ki, laiklik prensibi, buna asla engel değildir. Bilakis vicdanlara hükmedilmesine müsaade etmeyen bir prensiptir. Bugün bizi, inandığımız gibi ibadetten alıkoyan hiçbir kimse yoktur ve hiçbir zamanda olmayacaktır."

4 Nisan 1949 : Kuzey Atlantik Paktı (NATO) kuruldu.

24 Nisan 1949 : Bayar, Ankara'da laiklikle ilgili konuşma yaptı.

6 Mayıs 1949 : Yunus Emre'nin kemikleri yeni mezarına taşındı.

10 Mayıs 1949 : Türk Ocakları yeniden açıldı.

4 Haziran 1949 : Ankara'da İlahiyat Fakültesi kurulmasına dair kanun kabul edildi.

8 Haziran 1949 : Milli Savunma Bakanlığı kanunu kabul edildi.

9 Temmuz 1949 : İstanbul Galata Rıhtımı'nda harekete hazırlanan 'Çorum' isimli yolcu gemisi yandı. 61 kişi öldü, 22 kişi yaralandı.

18 Temmuz 1949 : Türkiye, NATO dışında bırakıldı.

- Bayar, İzmir'de konuştu: "... Recep Peker'in yapmak istediklerini, bir daha tecrübeye kalkarlarsa on misliyle karşılık vereceğiz."

21 Temmuz 1949 : Amerika, Atlantik Paktı'nı (NATO) onayladı.

6 Ağustos 1949 : İnönü, bir vatandaşın isteği üzerine servetine dair dedikoduları cevaplandırdı: "... Amerika'da ne benim, ne de kardeşlerimin bir metre toprağımız yoktur. İsviçre'de bir frank param yoktur."

8 Ağustos 1949 : Türkiye, Avrupa Konseyi'ne katıldı.

17 Ağustos 1949 : Kiğı-Karlıova'da deprem. 300 kayıp var, 1500 ev yıkıldı.

8 Kasım 1949 : Bayar, gazetecilerin sorularını cevaplandırdı: "İnönü'nün CHP Genel Başkanı kalması endişe yaratmakta devam edecektir."

16 Kasım 1949 : Denizli Milletvekili Reşat Aydınlı, Millet Partisi kurucularından Gen. Sadık Aldoğan, Fuat Arna ve Osman Bölükbaşı'nın İnönü ve Bayar'a suikast hazırlığında olduklarını ihbar etti. Osman Bölükbaşı ve Fuat Arna tutuklandı. Milletvekili Sadık Aldoğan'ın dokunulmazlığının kaldırılması istendi, ancak Meclis delilleri yeterli bulmayarak bu öneriyi reddetti.

19 Kasım 1949 : İstanbul Radyosu yayına başladı.

21 Kasım 1949 : Osman Bölükbaşı ve Fuat Arna, tahliye edildiler.

30 Kasım 1949 : TBMM, suikast ihbarında bulunan Reşat Aydınlı'nın dokunulmazlığını kaldırdı ve 2 Aralık'ta tutuklandı.

**akobalı-akkurt** · 01-25-2010, 06:22

1950

2 Ocak 1950 : Bingöl, Kiğı ve Karlıova dolaylarında şiddetli deprem oldu.

16 Şubat 1950 : Tek dereceli, gizli oy ve açık tasnif esaslarını getiren çoğunluk sistemine dayalı seçim kanunu kabul edildi.

2 Mart 1950 : Emekli Orgeneral Mustafa Muğlalı, Özalp olayı nedeniyle bir süredir devam eden yargılama sonunda idama mahkum edildi, cezası müebbet hapse çevrildi.

20 Mart 1950 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Orgeneral Ali Sait Akbaytogan (Doğumu:1872) öldü.

24 Mart 1950 : TBMM, seçimin yenilenmesi önergesini, 22'ye karşı 299 oyla kabul etti.

2 Nisan 1950 : Eski Başbakanlardan Recep Peker (Doğumu: 1888) öldü.

10 Nisan 1950 : Kurtuluş Savaşının Büyük Komutanlarından, Mareşal Fevzi Çakmak (Doğumu:1876) öldü.

28 Nisan 1950 : Kırım Savaşı sırasında (1854), Üsküdar'daki Selimiye Kışlası'ndaki yaralılara da bakan, dünya çapında ünlü Hemşire Florance Nightingale adına yaptırılan 'F. Nightingale Hemşire Koleji' İstanbul'da açıldı.

14 Mayıs 1950 : Milletvekili seçimleri yapıldı. (DP: 396, CHP: 68, MP: 1, Bağımsız: 7)

20 Mayıs 1950 : DP Meclis Grubu, Celal Bayar'ı Cumhurbaşkanlığı adaylığına seçti.

22 Mayıs 1950 : TBMM, 9. Dönem çalışmalarına başladı, Celal Bayar 387 oyla (İ. İnönü, 66 oy aldı) Cumhurbaşkanlığına seçildi. Kabineyi kurmakla İstanbul Milletvekili Adnan Menderes görevlendirildi.

23 Mayıs 1950 : Cumhurbaşkanı Celal Bayar, İnönü'yü Çankaya'daki evinde ziyaret etti.

- CHP Başkanı İnönü bir açıklama yaptı: "... Vatanımızda birlik ve düzenliğin kurulması, bizim için parti mülahazalarının üstündedir."

2 Haziran 1950 : Adnan Menderes, kabinesini açıkladı. 295 Milletvekilinin katıldığı oylamada, 282 oyla güvenoyu aldı.

Başbakan Adnan Menderes

Adalet Bakanı Halil Özyörük

Milli Savunma Bakanı Refik Şevket İnce

İçişleri Bakanı Rüknettin Nasuhioğlu

Dışişleri Bakanı Prof. Fuat Köprülü

Milli Eğitim Bakanı Avni Başman

Bayındırlık Bakanı General Fahri Belen

Ekonomi ve Ticaret Bk. Zühtü Velibeşe

Maliye Bakanı Halil Ayan

Sağlık Bakanı Prof.Dr. Nihat Reşat Belger

Tarım Bakanı Nuri Özsan

Gümrük ve İnşaat Bk. Nihat Eriboz

Ulaştırma Bakanı Tevfik İleri

Çalışma Bakanı Hasan Polatkan

İşletmeler Bakanı Prof. Muhlis Ete

6 Haziran 1950 : Org. Nuri Yamut, Genel Kurmay Başkanlığına atandı.

14 Haziran 1950 : DP Milletvekillerinden bir grup, Halkevlerinin yeni bir tüzüğe bağlanması için kanun teklifi verdiler.

16 Haziran 1950 : Türkçe okunan Ezanın tekrar Arapça okunmasına dair kanun kabul edildi.

- Gazetecilerin bu konu hakkında sorduğu sorular üzerine Başbakan Menderes'in gazetelerde yayınlanan açıklaması:
"Her taassup, cemiyet hayatı için zararlı neticeler doğurur. Cemiyet hayatında esas değişikliklerin yapılabilmesi evvela taassup zihniyetinin yıkılmasına bağlıdır. Bu hakikatin iyice kavranmış olması neticesidir ki, Büyük Atatürk bir takım hazırlayıcı ön inkılaplara başlarken taassup zihniyetiyle mücadele etmek lüzumunu hissetti.
Ezanın Türkçe okunması mecburiyeti de böyle bir zaruretin neticesi olarak kabul edilmelidir. Zamanında çok lüzumlu olan bu mecburiyet ve tedbir, diğer tedbirlerle birlikte bugünün hür Türkiye'sine zemin hazırlamıştır.
Ezanın Türkçe okunmasına mukabil camii içinde bütün ibadet ve dualarının din dilinde olması garip bir tezat teşkil eder gibi görünür. Bunun izahı arz ettiğim gibi, geçmişteki hadiselerin hatırlanmasına ve taassup zihniyetine karşı mücadele zaruretinin kabul olunmasına bağlıdır."

25 Haziran 1950 : Sovyetler tarafından desteklenen Kuzey Kore orduları, sabahın erken saatlerinde Güney Kore'ye saldırdı.

28 Haziran 1950 : CHP Kurultayı başladı. İsmet İnönü Başkan, Kasım Gülek Genel Sekreter seçildi.

29 Haziran 1950 : Dışişleri Bakanı Köprülü, Hükümetten aldığı talimat üzerine, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Trygve Lie'ye, Türkiye'nin Güney Kore'ye yardım edeceğini bildirdi.

14 Temmuz 1950 : Genel Af kabul edildi.

25 Temmuz 1950 : Cumhurbaşkanı Bayar'ın Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Kore savaşına katılmak üzere 4.500 kişilik bir Tugayın, Birleşmiş Milletler emrine verilmesini kararlaştırdı.

28 Temmuz 1950 : İnönü, gazetecilere verdiği demeçte: "Karar, TBMM'den geçirilmemiş ve memleketi savaşa götürecek böyle önemli bir konuda muhalefet partisiyle fikir teatisinde bulunulmamıştır."

2 Ağustos 1950 : Atlantik Paktı'na (NATO) Türkiye'nin de katılması için çalışmalar yoğunlaştırıldı.

28 Ağustos 1950 : Bir tarih yazarı, okul kitaplarından İnönü'nün adını çıkardı. Bu davranış çeşitli tepkilere neden oldu.

31 Ağustos 1950 : Halkevlerine yapılan yardım tutarı, Maliye Bakanlığı'nca incelenmeye başlandı.

15 Eylül 1950 : Sağlık Bakanı Prof. Dr. Nihat Reşat Belger istifa etti.

21 Eylül 1950 : Türk Tugayı Kore'ye hareket etti.

17 Ekim 1950 : Türk Tugayı Kore'ye ulaştı.

22 Ekim 1950 : Genel Nüfus sayımı yapıldı. Nüfusumuz: 20.947.188

28 Ekim 1950 : Bayındırlık Bakanı Gen. Fahri Belen, istifa etti.

4 Kasım 1950 : Türkiye, 'İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetlerini Koruma' Antlaşmasını Roma'da imzaladı.

15 Kasım 1950 : Şair Orhan Veli Kanık (Doğumu:1914) öldü.

18 Kasım 1950 : Kore'de 'Cunşona' baskınından sonra BM Başkomutanı General Douglas McArthur, Kore'deki Türk Silahlı Kuvvetler Komutanı General Tahsin Yazıcı'ya tebrik mesajı gönderdi: "... Türk Tugayı eşsiz kahramanlıklarla süslü tarihine yeni bir şeref sayfası ilave etti."

22 Kasım 1950 : İnönü, 'Dış politika, memleketin politik ve askeri güvenlik konuları üzerinde' genel görüşme açılmasını istedi.

27 Kasım 1950 : Kore'de 'Kunuri Savaşı' diye adlandırılan, çok kanlı çarpışmalar başladı ve günlerce sürdü. Türk Tugayı, kendisinden sayıca üstün düşman kuvvetlerinin geceli gündüzlü üç günlük ağır taarruzuna rağmen, bulunduğu hattan çekilmedi ve Müttefik 8.ordusunun geri çekilebilmesini sağladı.
Tugayımız, Kunuri Savaşında, 237 şehit, 387 yaralı ve 201 kayıp vermiştir.

12 Aralık 1950 : CHP merkez binası, hazine malı oldu.

1951

12 Ocak 1951 : Kore'de yaralanan askerlerimiz, Tokyo'dan yurda hareket etti.

21 Ocak 1951 : Ankara'ya, ilk Kore hasta ve yaralı kafilesi geldi.

5 Mart 1951 : Atatürk heykeline yapılan saldırıyı kınamak için, Kırşehir'de büyük bir protesto mitingi düzenlendi.

8 Mart 1951 : Başbakan Adnan Menderes istifa etti. Hükümeti Kurmakla tekrar Menderes görevlendirildi.

9 Mart 1951 : Menderes, 2. Kabinesini kurdu.

2 Nisan 1951 : 2. Menderes Kabinesi, 50'ye karşı 345 oyla güvenoyu aldı.

26 Haziran 1951 : 'Hürriyet Şehidi' olarak adlandırılan Mithat Paşa'nın (1822-1884) kemikleri Taif'ten İstanbul'a getirilerek 'Hürriyet-i Ebediye' tepesindeki kabre törenle gömüldü.

1 Temmuz 1951 : Atatürk'ün heykel ve büstlerine karşı yapılan saldırıları kınamak için, yurdun çeşitli yerlerinde protesto mitingleri yapıldı.

25 Temmuz 1951 : Atatürk aleyhine işlenen suçlar hakkında kanun kabul edildi.

1 Ağustos 1951 : Yabancı sermayeyi teşvik kanunu kabul edildi.

6 Ağustos 1951 : CHP'nin Halkevleri yoluyla tasarrufuna geçirdiği malların hazineye geri verilmesine dair kanunun görüşmeleri esnasında, CHP'liler, CHP'nin mallarıyla ilgili görüşlerini belirttikten sonra salonu terk ettiler. Kanun teklifi, DP'lilerin oylarıyla kabul edildi.

8 Ağustos 1951 : Halkevleri kapatıldı.

13 Ağustos 1951 : Çankırı, Kastamonu ve Bolu dolaylarında deprem, 50 kayıp var.

20 Ağustos 1951 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Orgeneral İzzettin Çalışlar (Doğumu:1882) öldü.

16 Eylül 1951 : 17 ilde yapılan ara seçimlerden 15 ilde DP kazandı. Oyların %52'sini DP, %38'ini CHP aldı.

20 Eylül 1951 : Türkiye, Kuzey Atlantik Paktı (NATO)'na kabul edildi.

1 Ekim 1951 : Hava Harp Okulu kuruldu.

17 Ekim 1951 : Türkiye'nin, NATO'ya katılmasıyla ilgili protokol Londra'da imzalandı.

4 Kasım 1951 : İlkokullarda din dersi, ders programına alındı.

11 Aralık 1951 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Orgeneral Mustafa Muğlalı (Doğumu:1882) öldü.

26 Aralık 1951 : İnönü, CHP Büyük Kurultayı'nda konuştu: "... Biz bir yıldan beri eşit olmayan vasıtalarla iktidarın karşısında varlık mücadelesi içindeyiz."

1952

31 Ocak 1952 : Yunanistan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Sofokles Venizelos Ankara'ya geldi.

18 Şubat 1952 : Türkiye, NATO'ya resmen katıldı.

4 Mart 1952 : Amerikan Genel Kurmay Başkanı (daha sonra Başkan olacak olan) Eisenhower Ankara'ya geldi.

12 Nisan 1952 : Türk Devrim Ocakları kuruldu.

26 Nisan 1952 : Başbakan Menderes, Yunanistan'a resmi ziyarette bulundu.

16 Haziran 1952 : Türkiye'ye girmeleri yasak olan Osmanlı Hanedanı üyelerinin, bazı şartlarla yurda girebilmelerine dair kanun kabul edildi.

20 Ağustos 1952 : Napoli'de yapılan Avrupa Güzellik yarışmasında, Türkiye güzeli Günseli Başar birinci oldu.

3 Eylül 1952 : Ağrı Dağı'na tırmanan ilk Türk dağcıları, zirveye Türk Bayrağı diktiler.

27 Eylül 1952 : İnönü, Bursa'da konuştu: "Müstakil mahkeme, müstakil yargıç mefhumu bugün vatanın en önde gelen konularından biridir."

11 Ekim 1952 : CHP bir bildiri yayınladı: "... Muhalefet kanunlar içinde yapmaya hakkı olduğu görevini yerine getirmekten fiilen men edilmiştir."

22 Kasım 1952 : Gazeteci Ahmet Emin Yalman'a, Malatya'da suikast yapıldı. Yalman, yara almadan kurtuldu.

25 Kasım 1952 : Bayar, Yunan Kralı'nın ziyaretini iade etmek için Savanora Yatıyla Yunanistan'a gitti.

24 Aralık 1952 : Öz Türkçe kelimelerle meydana getirilmiş olan 10 Ocak 1945 tarihli Anayasa, Prof. Fuat Köprülü ve 23 arkadaşının teklifi ile kaldırıldı ve 20 Nisan 1924 tarihli Anayasa tekrar yürürlüğe girdi. CHP, aleyhte oy kullandı.

1953

21 Ocak 1953 : Petrollerimizin işletilmesiyle ilgili olarak ilk anlaşma bir Amerikan şirketiyle yapıldı.

22 Ocak 1953 : Türkiye Milliyetçiler Derneği kapatıldı.

29 Ocak 1953 : Ünlü ney üstadı ve hiciv şairi, Neyzen Tevfik Kolaylı (Doğumu:1879) öldü.

28 Şubat 1953 : Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında üçlü dostluk antlaşması Ankara'da imzalandı.

4 Nisan 1953 : Dumlupınar Denizaltısı, Nato tatbikatından dönerken Çanakkale Boğazı'nda Naboland adlı İsveç gemisiyle çarpışarak battı. Bütün çabalara rağmen geminin battığı yerin derin ve akıntılı olmasından dolayı kurtarma çanı takılamadı ve 88 denizcimiz Şehit oldu.

6 Nisan 1953 : Menderes, Kabinesi'nde bazı değişiklikler yaptı.

24 Nisan 1953 : Nato Konseyi, Balkan Paktı'nı onayladı.

2 Mayıs 1953 : İzmir ve dolaylarında şiddetli deprem oldu.

18 Mayıs 1953 : TBMM, Balkan Paktı'nı oybirliği ile onayladı.

28 Mayıs 1953 : Kore'de şiddetli çarpışmalar meydana geldi, Türk Tugayı 155 şehit verdi.

30 Mayıs 1953 : Başbakan Menderes, Kraliçe Elizabeth'in Taç Giyme Töreninde bulunmak üzere Londra'ya gitti.

10 Haziran 1953 : Sovyetler Birliği nota vererek, iki ülke ilişkilerindeki gerginliği hafifletmek teklifinde bulundu.

16 Haziran 1953 : Yunan Başbakanı Mareşal Papagos ve Dışişleri Bakanı Stefanopulos Ankara'ya geldiler.

18 Haziran 1953 : Edirne ve dolaylarında şiddetli deprem.

9 Temmuz 1953 : Uşak İli kuruldu.

21 Temmuz 1953 : Profesörlerin politika ile uğraşmalarını yasaklayan kanun kabul edildi.

25 Temmuz 1953 : Bayar, Avrupa'yı Asya'ya bağlayacak olan asma köprünün yapılmasının zaruri olduğunu, bunun için teşebbüslere girişildiğini söyledi.

1 Ağustos 1953 : Sovyetler, Müttefik Ülke Filolarının İstanbul'a yaptıkları ziyaretlerden rahatsızlığını dile getirdiği bir nota verdi.

16 Ağustos 1953 : İzmir'de Panayakapu'da Hz. Meryem'in son olarak yaşadığı 'Hacı Evi' restore edilerek törenle ziyarete açıldı.

24 Ağustos 1953 : Amerika Başkanı Eisenhower'ın beyanatı: "Kore'deki diğer Birleşmiş Milletler askerlerinin yanında Türk Tugayı'nın elde ettiği başarılar, Türkiye'nin fevkalade savaş kabiliyetini ve hür dünyanın yanında daima yer almak azminde olduğunu ispat etmiştir."

12 Eylül 1953 : Ağrı Havaalanı hizmete açıldı.

13 Eylül 1953 : Bayar, Amasya ve Konya Şeker Fabrikalarının temelini attı.

19 Eylül 1953 : Çanakkale Havaalanı hizmete açıldı.

11 Ekim 1953 : Bayar, Adapazarı Şeker Fabrikasını törenle hizmete açtı.

19 Ekim 1953 : 167 komünistin yargılanmasına başlandı.

25 Ekim 1953 : Seyhan Barajı'nın temeli atıldı.

6 Kasım 1953 : Aydın Verem Hastanesi ve Bafra İçme Suyu tesisleri hizmete açıldı. Ankara Çimento Fabrikası'nın temeli atıldı.

10 Kasım 1953 : Atatürk'ün Naaşı, 15. Ölüm Yıldönümünde Etnografya Müzesi'ndeki kabrinden alınarak Anıtkabir'deki ebedi istirahatgahına defnedildi.
Anıtkabir; Ankara'da Rasattepe'de yapılmıştır. 29 yabancı, 20 yerli projenin katıldığı yarışmayı, bir kısım değişikliklerin yapılması şartı ile Prof. Emin Onat ve Doç. Orhan Arda'nın projesi kazanmıştır. Temeli 9 Ekim 1944'de atılmıştır.

9 Aralık 1953 : CHP'nin mallarının Hazine'ye devredilmesine dair kanun teklifi Meclis Genel Kurulu'na geldi.

10 Aralık 1953 : CHP'nin bildirisi: "... CHP, kendisini bir mal ve mülk davası karşısında değil, bir rejim davası karşısında görmektedir. Maruz kaldığımız bu muameleyi seçim mücadelesinin meşru olmayan bir tertibi saydığımızı yüksek sesle bildiririz."

11 Aralık 1953 : Hürriyet Gazetesi'nin kurucusu, karikatürist, yazar ve gazeteci Sedat Simavi (Doğumu: 1896) öldü.

14 Aralık 1953 : CHP'nin haksız iktisaplarının Hazine'ye devri hakkındaki tasarının görüşmeleri esnasında İnönü bir konuşma yaptı: "... Suçlular gibi telaşınız nedir? ... Işıktan mı korkuyorsunuz? Arkadaşlar, Türk geleneklerinde fikir sahibi bir kişi 400 kişiye karşı fikrini söyler. Türk adetinde 400 babayiğit bir kişiye hücum etmez..." daha sonra CHP'liler Meclis salonunu terk ettiler. Tasarı 5'e karşı 341 oyla kanunlaştı.

19 Aralık 1953 : CHP'nin yeni genel merkezi Ankara'da törenle açıldı.

27 Aralık 1953 : Eski Başbakanlardan Şükrü Saraçoğlu (Doğumu:1887) öldü.

1954

4 Ocak 1954 : Mısır Hükümeti, Türkiye Büyükelçisi Fuat Hulusi Tugay'ın ülkelerini terk etmesi için 24 saat süre verdi.

6 Ocak 1954 : Mısır'a protesto notası verildi.

15 Ocak 1954 : Türkiye Vakıflar Bankası kuruldu.

17 Ocak 1954 : Cumhurbaşkanı Bayar, Amerika Başkanı Eisenhower'ın davetlisi olarak Amerika'ya gitti.

18 Ocak 1954 : Yabancı Sermayeyi teşvik kanunu kabul edildi.

27 Ocak 1954 : Köy Enstitüleri kaldırıldı.

- Millet Partisi kendini feshetti.

28 Ocak 1954 : Bayar'ın ABD gezisi sırasında, Başkan Eisenhower'ın konuşması: "... Dünyanın en çetin müdafilerinden biri olan Türk Milleti'ni selamlıyoruz... Türkiye'nin tek bir kuşakta meydana gelen gelişmesi, zamanımızın harikalarından biridir."

29 Ocak 1954 : Bayar, Amerikan Kongresi'nde bir konuşma yaptı.

17 Şubat 1954 : Seçim Kanunu'nda yapılan değişiklik kabul edildi.

12 Mart 1954 : TBMM'de, seçimlerin yenilenmesi oybirliği ile kabul edildi.

18 Mart 1954 : Federal Almanya Devlet Başkanı Dr. Adenauer Türkiye'ye geldi.

13 Nisan 1954 : İnönü, İstanbul'da konuştu: "... Çok iyi idare edilen bir emniyet içinde muhalefet görevimize devam ediyoruz. Bizi bir uğradığımız yere bir daha uğratmıyorlar."

15 Nisan 1954 : Yugoslav Devlet Başkanı Mareşal Tito, Türkiye'ye geldi.

17 Nisan 1954 : Çanakkale Zaferi Abidesi'nin yapımına başlandı.

18 Nisan 1954 : Haydarpaşa ve Salıpazarı Limanlarının temeli atıldı.

- İnönü, Mersin'de DP'liler engellemeleri ve protestoları yüzünden konuşmasını yapamadı.

19 Nisan 1954 : Bayar, Susurluk Şeker Fabrikasının temelini attı, İzmit'te 3. kağıt fabrikasını işletmeye açtı.

22 Nisan 1954 : Bayar, Bolu'da halka hitap etti: "... Biz Kore'ye asker gönderdik. Bunun anlamını anlamak istemeyenlerin sizlere neler söylediklerini biliyoruz. Siz de bunu hatırlarsınız, artık hakikat belli olmuştur. Bu isabetli karar memleketimize büyük iyilikler temin etmiş, aynı zamanda, Türk kahramanları, emsalsiz evlatlarımız silahlarıyla ne şekilde dövüştüklerini bütün dünyaya göstermiş bulunmaktadır."

24 Nisan 1954 : Bayar, İskenderun Suni Gübre Fabrikasının temelini attı.

25 Nisan 1954 : Bayar, Mersin Limanı'nın temelini attı.

26 Nisan 1954 : Burdur Şeker Fabrikası'nın temeli atıldı.

2 Mayıs 1954 : Genel Seçimler yapıldı. DP: 404, CHP: 30, CMP: 5, Bağımsız: 7 Milletvekili kazandı.

11 Mayıs 1954 : Ünlü yazar Sait Faik Abasıyanık (Doğumu:1906) öldü.

12 Mayıs 1954 : CHP'nin Hazine'ye devredilen eski binası 'Talebe Federasyonu'nun hizmetine verildi.

14 Mayıs 1954 : TBMM toplandı, İstanbul Milletvekili Celal Bayar, 486 oyla yeniden Cumhurbaşkanlığına seçildi. Menderes, Kabineyi kurmakla görevlendirildi.

17 Mayıs 1954 : Menderes, 3. Kabinesini açıkladı. Menderes Kabinesi, 27'ye karşı 491 oyla güvenoyu aldı.

Başbakan: Adnan Menderes

Devlet Bakanı: Fatin Rüştü Zorlu

Devlet Bakanı: Dr. Mükerrem Sarol

Adalet Bakanı: Osman Şevki Çiçekdağ

Milli Savunma Bakanı: Etem Menderes

İçişleri Bakanı: NamıkGedik

Dışişleri Bakanı: Prof. Fuat Köprülü

Maliye Bakanı: Hasan Polatkan

Milli Eğitim Bakanı: Celal Yardımcı

Bayındırlık Bakanı: Kemal Zeytinoğlu

Ekonomi ve Ticaret Bk.: Sıtkı Yırcalı

Sağlık Bakanı: Dr. Behçet Uz

Gümrük ve İnşaat Bk.: Emin Kalafat

Tarım Bakanı: Nedim Ökmen

Ulaştırma Bakanı: Muammer Çavuşoğlu

Çalışma Bakanı: Hayrettin Erkmen

İşletmeler Bakanı: Fethi Çelikbaş

30 Mayıs 1954 : Kırşehir İli, İlçe yapıldı.

14 Haziran 1954 : Sakarya ve Adıyaman İlleri kuruldu.

23 Haziran 1954 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Orgeneral Salih Omurtak (Doğumu:1889) öldü.

20 Temmuz 1954 : Nevşehir İli kuruldu.

21 Ağustos 1954 : Liseler tekrar 11 sınıfa indirildi.

21 Eylül 1954 : Amasya Şeker Fabrikası hizmete açıldı.

23 Eylül 1954 : Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın, 26 ay hapse mahkum oldu.

26 Eylül 1954 : Gökpınar Elektrik Santrali hizmete açıldı.

27 Eylül 1954 : Denizli Elektrik Santrali hizmete açıldı.

3 Ekim 1954 : Darende Hidroelektrik Santrali hizmete açıldı.

13 Kasım 1954 : CHP, basın hürriyeti, hakim teminatı, muhtar seçimleri, hayat pahalılığı ve ekonomik zorluklarla ilgili bir bildiri yayınladı.

24 Kasım 1954 : Kütahya Şeker Fabrikası hizmete açıldı.

3 Aralık 1954 : İnönü, Hüseyin Cahit Yalçın'ı Üsküdar Cezaevi'nde ziyaret etti.

15 Aralık 1954 : Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı kuruldu.

1955

24 Ocak 1955 : Zonguldak'ta maden ocağında büyük bir grizu patlaması oldu.

24 Şubat 1955 : Bağdat'ta Türkiye ile Irak arasında karşılıklı işbirliği antlaşması (CENTO) imzalandı. Pakta daha sonra İngiltere, Pakistan ve İran'da katıldı. ABD'de gözlemci gönderdi.

4 Mart 1955 : Türk Traktör ve Ziraat Makine AŞ. Fabrikası açıldı.

18 Mart 1955 : Bayar, Hüseyin Cahit Yalçın'ın cezasını affetti.

30 Mart 1955 : İngiltere, CENTO'ya katıldı.

1 Nisan 1955 : Kıbrıs'ta EOKA terör örgütü faaliyetlerine başladı.

15 Nisan 1955 : DP kurucularından Prof. Fuat Köprülü, Dışişleri Bakanlığı'ndan istifa etti.

5 Mayıs 1955 : Türk Kadınlar Birliği'nin teklifi ile her yıl Mayıs ayının ikinci pazar gününün 'Anneler Günü' olarak kutlanmasına karar verildi.

20 Mayıs 1955 : Ege Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi kurulmasına dair kanun kabul edildi.

21 Mayıs 1955 : Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı (THY) kurulmasına dair kanun kabul edildi.

22 Mayıs 1955 : Kadın Kahramanlarımızdan, 1877-1878 Erzurum Savaşı'nda çatışmalara katılan Nene Hatun (Doğumu:1857) öldü.

- TBMM'de, İnönü'nün "... Başbakanı durduracak hiçbir kuvvet kalmamıştır ..." demesi üzerine, Menderes ile İnönü arasında sert tartışmalar oldu.

10 Haziran 1955 : İstanbul'da Hilton Oteli açıldı.

1 Temmuz 1955 : Devlet ve İlim adamlarından Dr. Adnan Adıvar (Doğumu:1882) öldü.

- Pakistan, CENTO'ya katılacağını ilan etti.

5 Temmuz 1955 : Gazeteci Ali Naci Karacan (Doğumu:1896) öldü.

11 Temmuz 1955 : Yunanistan'a, son zamanlarda Kıbrıs'ta meydana gelen Türklere yönelik şiddet olayları nedeniyle ilk nota verildi.

18 Ağustos 1955 : TBMM'nin manevi şahsiyetine hakaret iddiasıyla 1 yıl hapis cezasıyla 4 ay Bursa'da oturmaya mahkum edilen CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek cezaevinden tahliye edildi.

21 Ağustos 1955 : 4.000 hatlık İzmir Otomatik Telefon Santrali hizmete girdi.

23 Ağustos 1955 : Kıbrıs'ta garantör ülke konumunda bulunan İngiltere'ye, meydana gelen olaylar üzerine ilk nota verildi.

29 Ağustos 1955 : Kıbrıs Konferansı Londra'da toplandı.

4 Eylül 1955 : Londra'da bulunan Türk vatandaşları, Kıbrıs için miting yaptılar.

6 Eylül 1955 : '6/7 Eylül' olayları. 'Selanik'te Atatürk'ün evine bomba atıldığı haberi' İstanbul, İzmir ve Ankara'da şiddetli protestolarla kınanmaya başlandı. Protesto gösterileri kısa zaman içinde, gayrimüslimlerin işyeri ve evlerine karşı tahrip ve yağmacılığa dönüştü. Olayların önünün alınamaması üzerine, bu üç şehirde de sıkıyönetim ilan edildi. Selanik'te böyle bir saldırının olmadığı açıklanmasına rağmen, yağmacıları durdurmak mümkün olmadı.

7 Eylül 1955 : Gayrimüslimlere karşı başlayan tepkiler, diğer şehirlere de sıçradı, olaylar çok güç yatıştırılabildi.

- TBMM olağanüstü toplandı.

9 Eylül 1955 : İstanbul'da üç, Ankara ve İzmir'de birer askeri mahkeme kuruldu.

10 Eylül 1955 : İçişleri Bakanı Namık Gedik istifa etti. (Bugünde böyle şerefli davranışları görmek en büyük arzumuzdur.)

12 Eylül 1955 : TBMM sıkıyönetimi 6 ay uzattı.

23 Eylül 1955 : Burdur Şeker Fabrikası hizmete girdi.

- Pakistan, CENTO'ya resmen katıldı.

30 Eylül 1955 : İstanbul'da Migros faaliyete başladı.

11 Ekim 1955 : İran, CENTO'ya katıldı.

12 Ekim 1955 : Basına ispat hakkı verilmesini isteyen 19 Milletvekili, DP Yüksek Haysiyet Divanı'na verildi. 9 Milletvekili DP'den ihraç edildi, diğer 10 Milletvekili ise istifa etti.

23 Ekim 1955 : Genel Nüfus Sayımı yapıldı. Nüfusumuz: 24.064.763

24 Ekim 1955 : Bayındırlık Bakanı Muammer Çavuşoğlu 6/7 Eylül olaylarında uğradıkları kayıplar dolayısıyla, İzmir'deki Yunan Konsolosluğu'na, resmi tarziye yerine geçmek üzere Hükümet adına Yunan Bayrağı çekti.

25 Ekim 1955 : Elazığ Çimento Fabrikası hizmete girdi.

26 Ekim 1955 : Genç-Muş demiryolu hizmete girdi.

6 Kasım 1955 : Kayseri Şeker Fabrikası hizmete açıldı.

29 Kasım 1955 : Menderes istifa etti. Bayar, Hükümeti kurmakla tekrar Menderes'i görevlendirdi.

8 Aralık 1955 : 4.Menderes Kabinesi kuruldu. 58'e karşı 398 oyla güvenoyu aldı.

17 Aralık 1955 : 6/7 Eylül olaylarından sonra İstanbul, İzmir ve Ankara'da sürdürülen sıkıyönetim, Ankara ve İzmir'de kaldırıldı.

20 Aralık 1955 : Hürriyet Partisi kuruldu.

1956

2 Ocak 1956 : Akşehir ve Ankara İlköğretmen Okulları açıldı.

7 Ocak 1956 : Konya Kiremit ve Tuğla Fabrikası açıldı.

14 Ocak 1956 : İstanbul'da Divan Oteli açıldı.

18 Ocak 1956 : Atatürk'ün kız kardeşi Makbule Atadan (Doğumu:1885) öldü.

6 Şubat 1956 : Şekerbank kuruldu.

23 Şubat 1956 : Meclis'te, Emin Kalafat'ın, İnönü'nün 6/7 Eylül olaylarından söz etmesinin vatanperverlikle bağdaşmadığını söylemesi üzerine olaylar çıktı. İnönü, "Geçen hafta sözümü geri almıştım, bu defa almayacağım ..." dedi. CHP topluca salonu terk etti.

25 Şubat 1956 : Çoruh ilinin adı Artvin olarak değiştirildi.

1 Mart 1956 : 6/7 Eylül olaylarında zarar görenlere tazminatları ödenmeye başlandı.

- İstanbul Belediyesi ve Valiliği birbirinden ayrıldı.

8 Nisan 1956 : Seyhan Barajı faaliyete başladı.

25 Nisan 1956 : Tuzla Jeep Montaj Fabrikası hizmete açıldı.

17 Haziran 1956 : TBMM'nin manevi şahsiyetine hakaret iddiasıyla 1 yıl hapis cezasıyla 4 ay Bursa'da oturmaya mahkum edilen CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek, cezasını tamamlayarak Ankara'ya geldi.

27 Haziran 1956 : Toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanunu görüşmelerinde, İnönü: "Aramızdaki farkı bilelim. Biz mutlakıyetten bugüne geldik, siz bugünden mutlakıyete gidiyorsunuz." dedi. Muhalefet topluca salonu terk etti. Tasarı DP'lilerin oylarıyla yasalaştı.

8 Temmuz 1956 : Muhalefet Liderleri, İnönü, Karaosmanoğlu ve Bölükbaşı müşterek bir tebliğ yayınladı.

- ABD Başkan Yardımcısı Nixon (daha sonra Başkan olacaktır), resmi ziyarette bulunmak üzere Türkiye'ye geldi.

15 Temmuz 1956 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Orgeneral Cemil Cahit Toydemir (Doğumu :1883) öldü.

13 Ağustos 1956 : Bakanlar Kurulunca, ortaokullarda din dersi okutulmasına karar verildi.

30 Eylül 1956 : Erzurum Şeker Fabrikası ve Telefon Santrali hizmete girdi.

- Erzincan Şeker Fabrikası hizmete girdi

1957

23 Ocak 1957 : Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nin (ODTÜ) kuruluş kanunu kabul edildi.

17 Mayıs 1957 : Yazar ve eleştirmen Nurullah Ataç (doğ:1898) öldü.

26 Mayıs 1957 : Bolu ve dolaylarında şiddetli deprem.

7 Haziran 1957 : Erzurum Atatürk Üniversitesi kuruluş kanunu kabul edildi.

30 Haziran 1957 : Sanayi Bakanlığı kuruldu.

1 Temmuz 1957 : 30 Haziran 1954 tarihinde İlçe yapılan Kırşehir yeniden İl yapıldı.

2 Temmuz 1957 : Osman Bölükbaşı tutuklandı.

7 Eylül 1957 : DP kurucularından Prof. Fuat Köprülü partisinden istifa etti.

11 Eylül 1957 : TBMM'de seçimlerin yenilenmesi kabul edildi.

16 Eylül 1957 : İstanbul'da 12.000 evlik Ataköy toplu konutlarının temeli atıldı.

1 Ekim 1957 : TBMM eski Başkanlarından Mustafa Abdülhak Renda (doğ:1881) öldü.

11 Ekim 1957 : Afyon Çimento Fabrikası hizmete girdi.

27 Ekim 1957 : Genel Seçimler yapıldı. DP: 419, CHP: 173, CMP: 4, HP: 2, Bağımsız: 2 Milletvekili kazandı.

1 Kasım 1957 : TBMM, 11. Dönem çalışmalarına başladı. İstanbul Milletvekili Celal Bayar 413 oyla, 3. defa Cumhurbaşkanlığına seçildi. Kabineyi kurmakla Adnan Menderes görevlendirildi.

25 Kasım 1957 : Basın Yayın ve Turizm Bakanlığı kuruldu.

- 5. Menderes Kabinesi kuruldu.

Başbakan : Adnan Menderes

Devlet Bakanı ve Başb. Yrd. : Tevfik İleri

Devlet Bakanı : Emin Kalafat

Devlet Bakanı : Muzaffer Kurbanoğlu

Adliye Bakanı : Esat Budakoğlu

Milli Savunma Bakanı : Şemi Ergin

İçişleri Bakanı : Dr. Namık Gedik

Dışişleri Bakanı : Fatin Rüştü Zorlu

Maliye Bakanı : Hasan Polatkan

Milli Eğitim Bakanı : Celal Yardımcı

Bayındırlık Bakanı : Etem Menderes

Ticaret Bakanı : Abdullah Aker

Sağlık Bakanı : Dr. Lütfi Kırdar

Gümrük ve İn. Bakanı : Hadi Hüsmen

Tarım Bakanı : Nedim Ökmen

Ulaştırma Bakanı : Gen. Fevzi Uçaner

Çalışma Bakanı : Hayrettin Erkmen

Sanayi Bakanı : Samet Ağaoğlu

Basın-Yayın Bakanı : Sıtkı Yırcalı

İmar Bakanı : Medeni Berk

4 Aralık 1957 : 5.Menderes Kabinesi 133'e karşı 403 oyla güvenoyu aldı.

28 Kasım 1957 : Hürriyet Partisi fesih kararı aldı. CHP ile güç birliğine karar verildi.

9 Aralık 1957 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Tümgeneral Ali İhsan Sabis (Doğumu:1882) öldü.

27 Aralık 1957 : Meclis iç tüzüğünde bazı değişiklikler yapıldı.

**akobalı-akkurt** · 01-25-2010, 06:22

1958

3 Ocak 1958 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Cafer Tayyar Eğilmez (doğ:1877) öldü.

16 Ocak 1958 : İstanbul'da 9 Subay tutuklandı. '9 Subay Olayı' olarak adlandırılır.

19 Ocak 1958 : Milli Savunma Bakanı Şemi Ergin istifa etti.

28 Ocak 1958 : Kıbrıs'ta Türklere yönelik şiddet olayları meydana geldi. İngiliz askeri Türklere karşı ilk defa silah kullandı.

31 Ocak 1958 : TBMM, Kıbrıs'ta İngiliz askerlerinin Türklere karşı silah kullanması dolayısıyla İngiltere'yi kınadı.

1 Mart 1958 : Deniz Yolları İdaresi'nin İzmit Körfezi'nde çalışan Üsküdar vapuru, öğrencilerle dolu olduğu halde, aniden çıkan bir kasırga sonucu battı. Birçok öğrenci ve mürettebat boğuldu.

9 Nisan 1958 : CHP'nin yayın organı olan Ulus Gazetesi 1 ay süre ile kapatıldı.

9 Mayıs 1958 : İmar ve İskan Bakanlığı kanunu kabul edildi.

26 Mayıs 1958 : Tutuklu bulunan 9 Subayın mahkemesine başlandı.

28 Mayıs 1958 : Basın suçlularının affı tasarısı, DP'lilerin oyu ile reddedildi.

31 Mayıs 1958 : Haydarpaşa Limanı'nın 1.Kısmı Hizmete girdi.

2 Haziran 1958 : İnönü'nün, İstanbul CHP Merkezi'nde yaptığı basın toplantısındaki demecine yayın yasağı konuldu.

7 Haziran 1958 : İstanbul'da Beyazıt Meydanı'nda Büyük Kıbrıs mitingi yapıldı.

12 Haziran 1958 : Ankara'da Büyük Kıbrıs mitingi yapıldı.

14 Haziran 1958 : Türk Hükümeti, İngiltere'nin Kıbrıs planını kabul etmedi.

21 Haziran 1958 : Eskişehir, Bursa ve Maraş'ta Kıbrıs mitingleri yapıldı.

14 Temmuz 1958 : Irak Kralı Faysal, Prens Abdülillah ve Başbakan Nuri Sait öldürüldü.

15 Temmuz 1958 : ABD, Lübnan'a asker çıkardı.

17 Temmuz 1958 : İngiltere, Ürdün'e asker çıkardı.

20 Temmuz 1958 : Irak'taki olaylar dolayısıyla kısmi seferberlik hazırlıklarına başlandı.

-İnönü, halkı milli birliğe davet etti: "Türk Milleti, güç olaylar karşısında, fedakarlıkta birbiriyle yarış ederek beraber hareket etmesini bilen bir millettir." dedi.

9 Ağustos 1958 : İngiliz Başbakanı McMillan gelişen son olaylar üzerine Türkiye'ye geldi.

7 Eylül 1958 : Soma Termik Santrali hizmete açıldı.

21 Eylül 1958 : Manisa ve Denizli Tekstil Fabrikaları hizmete açıldı.

22 Eylül 1958 : İzmir Alsancak Limanı hizmete girdi.

23 Eylül 1958 : Aydın Tekstil Fabrikası hizmete açıldı.

25 Eylül 1958 : Kemer Barajı ve Hidroelektrik Santrali hizmete girdi.

1 Ekim 1958 : İngiltere'nin hazırladığı ve Türkiye'nin kabul etmiş olduğu, yeni Kıbrıs planı uygulanmaya başlandı.

- Kıbrıs bunalımı, Türkiye ile Yunanistan arasında daha da yoğunlaşıyor.

- Diyanet İşleri Başkanı Eyüp Sabri Hayırlıoğlu'nun, Batı Trakya'da yayınlanan Sebat gazetesinin bir sorusu üzerine gazeteye gönderdiği cevap: "... Kur'an'ın Türk Harfleriyle yazılması doğru değildir ..."

1 Kasım 1958 : Büyük Şair Yahya Kemal Beyatlı (Doğumu:1884) öldü.

3 Kasım 1958 : CHP'nin yayın organı Ulus gazetesi 1 ay süre ile tekrar kapatıldı.

7 Kasım 1958 : Yazar Aka Gündüz (Doğumu:1885) öldü.

17 Kasım 1958 : Erzurum Atatürk üniversitesi, Cumhurbaşkanı Bayar tarafından açıldı.

25 Kasım 1958 : 9 subaydan (9 subay olayı) 8'i beraat etti.

27 Kasım 1958 : Pınarhisar Çimento Fabrikası açıldı.

30 Kasım 1958 : Akis Dergisi başyazarı, İnönü'nün damadı Metin Toker, Nihat Erim'in manevi şahsiyetini tahkirden bir yıllık hapis cezasına çarptırıldı.

31 Aralık 1958 : Demirköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali hizmete açıldı.

1959

5 Şubat 1959 : Türk-Yunan görüşmeleri Zürih'te başladı.

10 Şubat 1959 : İnönü'nün, CHP Grubunda, 'Milletvekillerine zam teklifinin reddedilmesini isteyen' önergesi oybirliği ile kabul edildi.

11 Şubat 1959 : Zürih Antlaşması imzalandı. Türkiye ile Yunanistan arasında, Kıbrıs Cumhuriyetinin kurulmasıyla ilgili şartlar tespit edildi.

16 Şubat 1959 : Milletvekillerine zam teklifi, 144 CHP'li ve 1 DP'linin aleyhte oyuna rağmen 249 oyla kabul edildi.

17 Şubat 1959 : Başbakan Menderes'i Londra'ya götüren uçak, Gatwick Kasabası yakınlarında düştü. 14 kişinin öldüğü kazada Başbakan Adnan Menderes kurtuldu. Olayın Türkiye'de duyulması üzerine, bir süredir İktidar ile Muhalefet arasında süren gerginlik bir anda yerini ılımlı bir ortama bıraktı. Ancak bu bahar havası sürdürülemedi.

19 Şubat 1959 : Kıbrıs konusunda Londra Antlaşması imzalandı. Türkiye, İngiltere, Yunanistan, Kıbrıs Türk ve Rum temsilcileri tarafından imza edildi.

4 Mart 1959 : TBMM, Londra Antlaşması'nı, muhalefetin 138 red oyuna karşın 347 oy ile kabul etti.

24 Nisan 1959 : İnönü'nün 28 Aralık 1958 tarihinde Ankara İl Kongresinde yaptığı konuşmadan dolayı dokunulmazlığının kaldırılması istenildi.

1 Mayıs 1959 : Uşak'ta İsmet İnönü'nün başına taş atıldı. 12 kişi tutuklandı.

2 Mayıs 1959 : İzmir'de bir süre önce meydana gelen protesto ve gösterilerin yayınlanması yasaklandı.

4 Mayıs 1959 : İstanbul'da meydana gelen olayların yayınlanması yasaklandı.

- İnönü, İzmir'de basın toplantısı düzenledi : "... Seyahatimin nihayetini çok huzurlu idrak ettim. Basının memleket meselelerine gösterdiği çok feyizli ilginin minnettarıyım."

7 Mayıs 1959 : Yunanistan Başbakanı Karamanlis, resmi ziyarette bulunmak için Türkiye'ye geldi.

20 Temmuz 1959 : TBMM'de sert tartışmalardan sonra ara seçimlerin ertelenmesi kabul edildi.

29 Temmuz 1959 : İstanbul'da 3, Nazilli'de 1 gazeteci hapse mahkum edildi.

2 Ağustos 1959 : Diyarbakır'da 'Sinan 1' petrol kuyusu işletmeye açıldı.

27 Eylül 1959 : CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek istifa etti.

7 Kasım 1959 : Milletvekili Osman Bölükbaşı 10 ay hapse mahkum oldu.

18 Kasım 1959 : Yüksek İslam Enstitüsü, İstanbul'da geçici olarak İmam Hatip Okulu'nda öğretime başladı.

6 Aralık 1959 : Amerika Başkanı Eisenhower resmi ziyarette bulunmak üzere Türkiye'ye geldi.

16 Aralık 1959 : Vatan Gazetesi 1 ay süre ile kapatıldı.

30 Aralık 1959 : CHP Grubu, Hükümetin 'Bedelsiz ithal oto getirilmesi tasarısı' üzerine, Milletvekillerine olumsuz görüş tavsiyesi aldı.

**akobalı-akkurt** · 01-25-2010, 06:23

1960

5 Ocak 1960 : Nur Cemaati lideri Said-i Nursi, İstanbul'a geldi. Nurcular faaliyetlerini genişletiyorlar.

8 Ocak 1960 : Hirfanlı Barajı hizmete girdi.

25 Şubat 1960 : CHP'den Cemil Sait Barlas, 10 ay hapse mahkum oldu.

26 Şubat 1960 : Hükümet, İnönü'nün diğer birkaç milletvekili ile birlikte dokunulmazlığının kaldırılmasını istedi.

7 Mart 1960 : Gazeteci Ahmet Emin Yalman, 15 ay 16 günlük mahkumiyetini çekmek üzere cezaevine girdi.

2 Nisan 1960 : İnönü'nün Kayseri gezisinde olaylar çıktı.

5 Nisan 1960 : CHP Meclis Grubu, yayınladığı bildiriyle, son olaylar üzerinde durarak, yurdun selameti bakımından seçimlerin bir an önce yapılmasını istedi.

7 Nisan 1960 : Başbakan Menderes Parti Grubunda konuştu 1960 : "Memleket bugün kabili idare olmaktan çıkmıştır. İşler çoktan laçka olmuştur. Adliye işlemez hale gelmiş, idare aciz düşmüştür..."

15 Nisan 1960 : Gazeteci Ahmet Emin Yalman, sağlık durumundan ötürü tahliye edildi.

18 Nisan 1960 : DP Bursa Milletvekili Mazlum Kayalar ve Denizli Milletvekili Baha Akşit'in, 'CHP'nin yıkıcı, gayri meşru ve kanun dışı faaliyetlerinin memleket sathında cereyan tarzı ve bunların mahiyetlerinin nelerden ibaret olduğunu tahrik, tespit ve memleketin her tarafında yaygın bir halde görülen kanun dışı siyasi faaliyetlerin muhtelif sebeplerine intikal etmek, matbuat meseleleriyle adli ve idari mevzuatın ne suretle tatbik edilmekte olduğunu tetkik eylemek üzere Meclis tahkikatı açılmasını isteyen önergeleri' kabul edildi.
Önergenin görüşülmesi esnasında Mecliste sert tartışmalar yaşandı. İnönü : "... Biz demokratik rejimi kurduk. Bu demokratik rejimi, istikametinden ayırıp baskı rejimi haline getirmek tehlikeli bir şeydir. Bu yolda devam ederseniz, ben de sizi kurtaramam..." dedi.

27 Nisan 1960 : Tahkikat Encümeni Salahiyet Kanunu, uzun ve çetin tartışmalardan sonra kabul edildi. 12 CHP Milletvekili 3-6 celse çıkarma cezası aldı. CHP Lideri İnönü, 12 celse çıkarma cezasına çarptırıldı. Meclis görüşmelerinin yayınlanması yasaklandı.

27 Nisan 1960 : Mersin Limanı hizmete açıldı.

28 Nisan 1960 : İstanbul ve Ankara'da meydana gelen olaylar üzerine iki şehirde de sıkıyönetim ilan edildi.

- İstanbul Üniversitesi'nde, DP aleyhinde gösteri yapıldı.

29 Nisan 1960 : Ankara ve İstanbul Üniversiteleri bir ay süre ile kapatıldı.

1 Mayıs 1960 : İstanbul'da bir günlük, gündüz sokağa çıkma yasağı kondu.

2 Mayıs 1960 : NATO Bakanlar Konseyi, İstanbul'da toplandı. Protesto gösterileri yapıldı.

3 Mayıs 1960 : İnönü, Başbakan Menderes'in radyo konuşmasına cevap vererek yapılan isnatları reddetti, Meclis ve basında fikirlerini açıklamak imkanından yoksun olduğu için, cevabının radyoda yayınlanmasını istedi.

3 Mayıs 1960 : Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Cemal Gürsel, yazılı olarak hükümeti uyarmak istedi. (mektup ihtilalden sonra açıklanmıştır.)
"Aziz Vekilim,
Dün geceki konuşmalarımızın ışığı altında, zatı alinizi memleketin huzur ve istikrarı için alınması lazım gelen tedbir ve kararlar hakkındaki görüşlerimi arz etmeyi milli ve vatani bir vazife bilirim.
Sayın Başbakanın açıklamalarını dinledim ve okudum. Bunlarda, benim düşüncelerimin kabulüne müsait bir zemin henüz mevcut olmadığı aşikar olarak belli ise de, yine de düşüncelerimin sizlere iblağının zaruretine inanıyorum.
Muhterem Vekilim,
Şu hakikati kabul etmek lazımdır ki, Kayseri hadiseleriyle başlayıp son karar ve feci olaylara kadar devam eden vaka’lar vatandaş ruhunda derin teessür ve Hükümete karşı telafisi güç hoşnutsuzluklar yaratmıştır. Hele, Ordunun, talebelere karşı akılsızca kullanılması işin vahametini artırmış, Ordu mensuplarında huzursuzluk ve güvensizlik hisleri belirmiş, korkulan şey olmuş, Ordu politikaya karıştırılmıştır.
Sayın Vekilim,
Bu ahval küçümsenecek, cebir ve şiddetle geçiştirilecek şeylerden değildir. Memleket, Hükümet ve Partinizin düştüğü bu müşkül vaziyeti kurtarmak için sükunetli, fakat ciddi ve cezri tedbirler almak lazımdır. Bu tedbirler şunlar olmalıdır :
1-Cumhurbaşkanı istifa etmelidir. Çünkü bütün fenalıkların bu zattan geldiği hakkında memlekette umumi bir kanaat vardır.
2-Kabinede iyi kabul edilmeyen ve suihalleri bütün memlekette yayılmış bulunan zevat çıkartılmalı, yeni Kabine mutlak dürüst, makul, zorcu değil, adalet ve şefkat hissi taşıyan zevattan kurulmalıdır.
3-İstanbul, Ankara Valileri, Emniyet Müdürleri süratle değiştirilmelidir.
4-Ankara Örfi İdare Kumandanı derhal değiştirilmelidir.
5-Son çıkarılan ve tahkikat komisyonları ihdas eden kanun kaldırılmalıdır.
6-Mevkuf gazeteciler af kanunu ile kısa zamanda tahliye edilmelidir.
7-Son hadiselerde tevkif edilen talebeler serbest bırakılmalı, ilim müesseseleri yeniden faaliyete geçmelidir.
8-Şimdiye kadar çıkarılan bütün antidemokratik kanunlar tedricen kaldırılmalıdır.
9-Vatandaşın hürriyet ve eşit muamele hakkına mutlak surette riayet edilmelidir.
10-Ordunun meseleleri süratle halledilmelidir.
11-Din istismarcılığından vazgeçilmelidir.
12-Suiistimaller oluyor mu, bilmiyorum, fakat, olduğu hakkında umumi bir kanaat mevcuttur ve milletin hükümete itimatsızlığına sebep olmaktadır. Bu gibi kötülüklerin süratle bertaraf edilmesi lazımdır.
13-Müstesna zamanlar ve günler haricinde Hükümet büyüklerinin memleket gezilerinde suni büyük vatandaş toplulukları ile karşılanmaları usulü terk edilmelidir.
Muhterem Vekilim,
Bu yazdıklarım asla bir parti ve politika mülahaza ve tesiriyle yazılmamıştır. Memleketin durumunun bu tedbirlerin alınmasını zaruri kıldığına inandığım için arz edilmiştir.
Sizlerin vatanperverlik ve vicdanlarınıza hitap ediyorum. İyi düşününüz. İyi yapınız. Memlekette çok şeyler yaptığınız muhakkaktır. Fakat, bu asla kafi değildir. Bu yapılan işleri müstemleke idarecileri de yapar, yapıyor ve yapmıştır. Asıl mühim olan toplumun ruhunda yaşama zevk ve azminin geliştirilmesi hak ve hürriyet aşkının kökleştirilmesi ve vatandaş idrakinin yüksek ve necip hislerle donatılmasıdır. Olaylar bu yolda olmadığınızı göstermektedir. Talebelerin hürriyet duygusu ile yaptıkları masumane tezahürata karşı, kıtalar sevk edilmesi ve onların desteği ile emniyet kuvvetlerinin ilim yuvalarının içine kadar girerek talebeleri, profesörleri ile beraber coplarla ve kurşunlarla tedip etmesi, dünyada görülmemiş feci bir şeydir. Bu hengamede kız talebelerin yürekler parçalayan çığlıklarının analar, babalar ve halk ruhunda onulmaz yaralar açacağını ve açtığını anlamak memleketin huzuru bakımından büyük bir hata ve hazin bir gaflet olduğuna kaniim.
Bizim gençlerimizde hak, adalet ve hürriyet duygularının gelişmesinden ve kemalinden memnun olmamız lazım gelmez mi? İstikbali, hissiz, duygusuz, müstemleke ruhlu, yalnız maddeci bedbaht insanlara mı bırakmak istiyoruz?
Sayın Vekilim,
Maruzatım muhakkak ki çok mühim ve hatta çok cüretkaranedir. Fakat memleket için, Milletin selameti için, Hükümet ve hatta Partinizin kurtarılması için dikkate alınması lazımdır ve hatta çok lazımdır.
Saygılarımla."

5 Mayıs 1960 : Ankara'da Kızılay'da, Cumhurbaşkanı, Meclis Başkanı ve Başbakan'ında bulunduğu bir ortamda, gösteriler ve protestolar düzenlendi.

6 Mayıs 1960 : Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Cemal Gürsel görevinden izinli olarak ayrıldı. Gürsel'in en küçük birliklere kadar ulaştırılan telsiz mesajı :

"K K.Komutanlığı'ndan izinli olarak ayrılıyorum. Bütün arkadaşlarıma veda ederim. Sizlere son sözlerim şu olacaktır : Her şeye rağmen ordunun ve taşıdığınız üniformanın şerefini daima yüksek tutunuz. Bu sıralarda memlekette esen hırslı politika havasının zararlı tesirlerinden kendinizi korumasını biliniz. Ne pahasına olursa olsun, politikadan katiyen uzak kalınız. Bu sözlerim, şerefli ordunun, kudreti ve memleketin kaderi için hayati ehemmiyete haizdir. Bütün gayretinizi memleket müdafaası için lazım olan kudretinizi artırmağa ve onu en yüksek dereceye çıkarmağa hasrediniz. Sizlere inanıyor, son erden büyük kumandana kadar cümlenizi derin saygı ve sevgi hissi ile selamlıyorum."

13 Mayıs 1960 : Kütahya'da 1.000 hatlık otomatik telefon santrali hizmete açıldı.

18 Mayıs 1960 : Demirköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali hizmete açıldı.

21 Mayıs 1960 : Harp Okulu öğrencileri Ankara'da, İktidar Partisi aleyhinde sessiz bir yürüyüş yaptılar.

25 Mayıs 1960 : Meclis, 20 Haziran 1960 tarihine kadar tatil edildi. Bugünkü birleşimdeki konuşmaların yayınlanması yasaklandı.

27 Mayıs 1960 : 27 MAYIS İHTİLALİ. Türk Silahlı Kuvvetleri idareyi eline aldı. Sabahın erken saatlerinde radyolardan yayınlanan bildiri :
"Sevgili Vatandaşlar,
Bugün demokrasimizin içine düştüğü buhran ve son müessif hadiseler dolayısıyla kardeş kavgasına meydan vermemek maksadıyla Türk Silahlı Kuvvetleri, memleketin idaresini ele almıştır. Bu harekata Silahlı Kuvvetlerimizin, partileri içine düştükleri uzlaşmaz durumdan kurtarmak ve partiler üstü tarafsız bir idarenin nezaret ve hakemliği altında en kısa zamanda adil ve serbest seçimler yaptırarak idareyi hangi tarafa mensup olursa olsun, seçimi kazananlara devir ve teslim etmek üzere girişmiş bulunmaktadır.
Girişilmiş olan bu teşebbüs, hiçbir şahsa veya zümreye karşı değildir. İdaremiz, hiç kimse hakkında şahsiyata müteallik tecavuzkar bir fiile müsaade etmeyeceği gibi edilmesine de asla müsamaha etmeyecektir. Kim olursa olsun ve hangi partiye mensup bulunursa bulunsun, her vatandaş; kanunlar ve hukuk prensipleri esaslarına göre muamele görecektir. Bütün vatandaşların, partilerin üstünde aynı milletin, aynı soydan gelmiş evlatları olduklarını hatırlayarak ve kin gütmeden birbirlerine karşı hürmetle ve anlayışla muamele etmeleri, ıstıraplarımızın dinmesi ve milli varlığımızın selameti için zaruri görülmektedir.
Kabineye mensup şahsiyetlerin, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne sığınmalarını rica ederiz. Şahsi emniyetleri kanunun teminatı altındadır.
Müttefiklerimize, komşularımıza ve bütün dünyaya hitap ediyoruz. Gayemiz, Birleşmiş Milletler Anayasası'na ve insan hakları prensiplerine tamamen riayettir. Büyük Atatürk'ün 'Yurtta sulh, cihanda sulh' prensibi bayrağımızdır.
Bütün ittifaklarımıza ve taahhütlerimize sadığız. NATO ve CENTO'ya inanıyoruz ve bağlıyız. Düşüncemiz 'Yurtta sulh, cihanda sulh'tur.

- Meclis feshedildi. Yeni anayasa ve demokratik müesseselerin kurulması hazırlığına başlanıldı. Milli Birlik Komitesi Başkanı Org. Cemal Gürsel, radyodan Millete seslendi :
"Aziz Türk Milleti,
Bir aydan beri memlekette cereyan eden ve milleti süratle korkunç buhranlara sürükleyen hadiseleri biliyorsunuz. Bu gidişin memleketi kanlı bir kardeş kavgasına da götürmekte olduğunu her aklı başında vatandaşın takdir ettiğine kaniyim. Dünya ahvali her gün biraz daha kötüye doğru giderken, hususi politika ihtirası yüzünden vatanımızın maddeten ve manen perişanlığa sürüklenmesi vicdan sahibi bütün vatandaşları dilhun (yüreği kanayan) etmektedir. Bu hal nereye kadar gidecek? Bu feci akıbete hissiz ve alakasız, seyirci mi kalmak lazım? İşte vatandaşlarım, bu ahvali ıstırap içinde aylardan beri düşündüm ve bu zevata çıkar yolları gösterdim. Fakat onlar kapıldıkları politika ihtirasının, şuurlarına verdiği bozukluk dolayısıyla dinlemediler ve işi zorla yürütmek sevdasına düştüler.
Çıkarılan kanunlar, takip edilen hareketler Türk Milleti'ni zincire vurmak kastında olduklarını gösteriyordu. Bu asırda böyle bir idarenin, böyle bir hareketin olabileceğini zannetmek Türk Milleti'ni hissiz bir sürü olarak kabul etmek demektir.
Hayır vatandaşlar, Türk Milleti hissiz bir sürü değil, belki bir çoğu okuma yazma bilmez, fakat atavik bir intikalle daha çok okumuş yazmış milletlerden daha çok fikri selime, aklı selime, vicdan ve vakara sahiptir. İşte bu düşünceler ve mülahazalarla bu feci gidişe son vermeye karar verdim ve devletin idaresine el koydum.
Derhal bütün vatandaşlara şunu ifade etmek isterim ki, asla bir diktatör olmak hevesinde değilim. Bütün emelim bu memlekette temiz, dürüst bir demokratik nizam kurmak ve devletin idaresini milletin iradesine terk etmektir. Bana inanınız ve güveniniz. Bütün milletin benimle beraber olduğuna inanıyorum. Bazı menfaatperestler, midesini ve vicdanını paraya bağlamış olanlar bu hareketimize karşı teşebbüslerde bulunmaya yeltenebilirler. Fakat onlara asla müsamaha edilmeyeceğini vatandaşlarıma temin ederim. Kötü ruhlu olanlardan bile memleketin bu nazik anında, az olsun vicdanlarını harekete geçirerek çalışmalarımıza yardım etmeseler bile, engel olmamalarını isteriz. Tekrar bana güvenmenizi, inanmanızı isterim ve sizleri sonsuz muhabbet ve saygıyla selamlıyorum."

28 Mayıs 1960 : Cumhurbaşkanı Celal Bayar istifa etti.

- 1. Milli Birlik Komitesi Kabinesi açıklandı. Kabinede 3 asker ve 14 sivil yer aldı.

Başbakan ve Milli Sav. Bk. : Org. Cemal Gürsel

Devlet Bakanı : Kamil Artus

Devlet Bakanı : Şefik İnan

Adliye Bakanı : Abdullah Gözübüyük

İçişleri Bakanı : Tümg. M. İhsan Kızıloğlu

Dışişleri Bakanı : Selim Sarper

Maliye Bakanı : Ekrem Alican

Milli Eğitim Bakanı : Prof. Fehmi Yavuz

Bayındırlık Bakanı : Daniş Koper

Ticaret Bakanı : Cihat İren

Sağlık Bakanı : Prof. Nusret Karasu

Gümrük Bakanı : Fethi Aşkın

Tarım Bakanı : Feridun Üstün

Ulaştırma Bakanı : Tuğg. Sıtkı Ulay

Çalışma Bakanı : Prof. Cahit Talas

Sanayi Bakanı : Muhtar Uluer

Turizm Bakanı : Zühtü Tarhan

İmar ve İskan Bakanı : Orhan Kubat

- Prof. Sıddık Sami Onar Başkanlığı'nda toplanan Profesörler Kurulu '27 Mayıs'ın meşru olduğu hakkında rapor verdi.

30 Mayıs 1960 : DP İçişleri Bakanı Dr. Namık Gedik, tutuklu bulunduğu Harp Okulu'nda pencereden atlayarak intihar etti.

1 Haziran 1960 : İnönü, Ankara'da yaptığı basın toplantısında, 'Ordunun harekatından haberdar olmadığını' belirtti.

12 Haziran 1960 : İhtilali gerçekleştiren üst rütbeli subayların oluşturduğu 'Milli Birlik Komitesi'nin 1 sayılı kanunu ile Anayasa'nın bazı maddeleri kaldırıldı ve bu suretle TBMM feshedildi. TBMM'nin bütün hak ve yetkileri, Geçici Anayasa gereğince Milli Birlik Komitesi'ne devredildi. Milli Birlik Komitesi üyelerinin adları açıklandı.

Başkan : Orgeneral Cemal Gürsel

Üyeler :

Ekrem Acuner

Fazıl Akkoyunlu

Refet Aksoylu

Mucip Ataklı

İrfan Baştuğ

Rıfat Baykal

Emanullah Çelebi

Ahmet Er

Orhan Erkanlı

Vehbi Ersu

Numan Esin

Suphi Gülsoytrak

Orhan Kabibay

Kadri Kaplan

Mustafa Kaplan

Suphi Karaman

Muzaffer Karan

Kamil Karavelioğlu

Osman Köksal

Münir Köseoğlu

Fikret Kuytak

Sami Küçük

Cemal Madanoğlu

Sezai Okan

Muzaffer Özdağ

Fahri Özdilek

Mehmet Özgüneş

Selahattin Özgür

Şükran Özkaya

İrfan Solmazer

Şefik Soyyüce

Dündar Taşer

Haydar Tunçkanat

Alparslan Türkeş

Sıtkı Ulay

Ahmet Yıldız

Muzaffer Yurdakuler

21 Haziran 1960 : Milli Birlik Komitesi, TBMM binasında çalışmalarına başladı.

22 Haziran 1960 : Emekli Oramiral Fahri Korutürk, Türkiye'nin Moskova Büyükelçiliğine atandı.

24 Haziran 1960 : MBK üyeleri törenle yemin ettiler.

30 Haziran 1960 : Geçici Anayasa'nın 6. Maddesine göre MBK tarafından seçilen 1 Başkan ve 30 üyeden meydana gelen 'Yüksek Soruşturma Kurulu' toplandı.

4 Temmuz 1960 : Siyasi partilerin, taşra teşkilatları kapatıldı.

12 Temmuz 1960 : Celal Bayar, vatana ihanet suçundan Yüce Divan'a sevk edildi.

24 Temmuz 1960 : Basın Ahlak Yasası yürürlüğe girdi.

29 Temmuz 1960 : Eski Başbakanlardan Hasan Saka (Doğumu : 1886) öldü.

3 Ağustos 1960 : 235 general ve amiral emekliye sevk edildi. Bu olay 'Eminsular' adıyla anılır.

12 Ağustos 1960 : MBK'nin kabul ettiği kanunla, MBK'nin çıkardığı kanunların geçici olmadığı kabul edildi. Kanundan geçici kelimesi çıkartıldı.

15 Ağustos 1960 : Zürih ve Londra Antlaşmaları'na dayanılarak Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu. Kıbrıs'ın Cumhurbaşkanı Rum, Yardımcısı Türk olacaktı.

16 Ağustos 1960 : Antlaşmalar gereğince bir Türk Alayı büyük bir törenle Kıbrıs'a çıktı. 82 yıl sonra ilk defa Türk askeri Kıbrıs'a ayak basıyordu.

25 Ağustos 1960 : MBK 10 Bakanı görevinden azletti. 2. MBK Hükümeti kuruldu.

11 Eylül 1960 : MBK üyesi ve Ankara Valisi Gen. İrfan Baştuğ, İstanbul-Ankara yolunda trafik kazasında öldü.

26 Eylül 1960 : Celal Bayar, tutuklu bulunduğu Yassıada'da, bel kemeriyle intihara teşebbüs etti.

29 Eylül 1960 : Demokrat Parti, mahkeme kararıyla kapatıldı.

7 Ekim 1960 : Yüksek Adalet Divanı üyeleri Ankara'dan ayrılarak Heybeliada'ya yerleştiler.

14 Ekim 1960 : Yassıada duruşmaları başladı. 587 sanık ve 1063 tanık dinlendi. Divan kararlarına göre 15 kişi ölüm cezasına, 31 kişi müebbet hapis cezasına, 418 kişi çeşitli cezalara çarptırıldı. 123 kişi beraat etti. MBK 15 ölüm cezasından 4'ünü onayladı. Bayar'ın cezası yaş haddinden dolayı müebbet hapse çevrildi. 3 ölüm cezası infaz edildi. Diğer 12 ölüm cezası ise müebbet hapse çevrildi.

23 Ekim 1960 : Genel Nüfus sayımı yapıldı. Nüfusumuz 1960 : 27.754.820

27 Ekim 1960 : Üniversite öğretim üyelerinin affına ve yer değiştirilmelerine dair kanun kabul edildi. Sonradan 147'ler olarak adlandırılacak olan 147 öğretim üyesi (profesör, doçent, asistan) görevlerinden uzaklaştırıldı.

9 Kasım 1960 : Emekliye ayrılan subayların, istekleri halinde öğretmenliğe atanabilmelerine dair kanun kabul edildi.

14 Kasım 1960 : 14 MBK üyesinin görevlerinden affına dair kanun kabul edildi.

15 Kasım 1960 : MBK, 'Dışişleri Bakanlığı Kuruluşu' hakkındaki kanuna ek olarak kabul ettiği kanunla, Dışişleri dış teşkilatında 14 Müşavirlik kurdu ve Komitedeki görevlerinden alınan 14 üye, en az 2 yıl yurda dönmemek üzere bu Müşavirliklere atandı. Bu kişiler on dörtler olarak da adlandırılırlar.

Alparslan Türkeş : Yenidelhi

Orhan Kabibay : Brüksel

Orhan Erkanlı : Meksika

Münir Köseoğlu : Stockholm

Mustafa Kaplan : Lizbon

Muzaffer Karan : Oslo

Şefik Soyuyüce : Kopenhag

Fazıl Akkoyunlu : Kabil

Rıfat Baykal : Tel-Aviv

Dündar Taşer : Rabat

Numan Esin : Madrid

İrfan Solmazer : Lahey

Muzaffer Özdağ : Tokyo

Ahmet Er : Trablusgarp

4 Aralık 1960 : Bir süredir hasta olan Başkan Gürsel'in rahatsızlığı arttı.

14 Aralık 1960 : İstanbul Boğazı'nda Yugoslav ve Yunan bandıralı iki tanker çarpıştı. İstanbul, büyük bir tehlike atlattı.

19 Aralık 1960 : İskenderun'da Atatürk Anıtı saldırıya uğradı.

30 Aralık 1960 : CHP, aralarında İnönü'nünde olduğu 49 'Kurucu Meclis' üyesini seçti.

1961

3 Ocak 1961 : Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) kuruluş kanunu kabul edildi.

4 Ocak 1961 : Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu kabul edildi.

-Yeni Kabinenin kurulabilmesi için bütün Bakanlar istifa etti.

5 Ocak 1961 : Cemal Gürsel, 6 yeni Bakan alarak 3. Kabinesini kurdu.

6 Ocak 1961 : Kurucu Meclis çalışmalarına başladı.

8 Ocak 1961 : Olimpiyat Şampiyonu güreşçimiz Yaşar Doğu (Doğumu : 1915) öldü.

14 Ocak 1961 : Memleketçi Cumhuriyet Partisi kuruldu.

11 Şubat 1961 : Yeni partiler kuruldu.
Adalet Partisi
Cumhuriyetçi Mesleki Islahat Partisi
Çalışma Partisi
Memleketçi Parti
Mutedil Liberal Parti
Türkiye İşçi Partisi

13 Şubat 1961 : Yeni Türkiye Partisi ve Düstur Partisi kuruldu.

27 Şubat 1961 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Tümgeneral Selahattin Adil (Doğumu:1881) öldü.

6 Mart 1961 : İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, Türkiye'ye resmi bir ziyarette bulundu.

1 Nisan 1961 : Siyasi faaliyete izin verildi.

6 Nisan 1961 : Temsilciler Meclisi'nde, subay ve astsubayların oy kullanmaları kabul edildi.

24 Mayıs 1961 : Ankara ve İstanbul'da yürürlükte bulunan sıkıyönetim uzatıldı.

25 Mayıs 1961 : Yeni seçim kanunu kabul edildi.

27 Mayıs 1961 : Yeni Anayasa (1961 Anayasa'sı olarak adlandırılır), Kurucu Meclis'te 2 red oyuna karşılık 260 oyla kabul edildi.

16 Haziran 1961 : Yazar ve düşünür Peyami Safa (Doğumu: 1899) öldü.

9 Temmuz 1961 : Yeni Anayasa halk oyuna sunuldu. Evet oyu %65, hayır oyları %35'dir. (Katılım oranı %75)

10 Temmuz 1961 : Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak 'Din İşleri Genel Müdürlüğü' kuruldu.

21 Temmuz 1961 : Kurucu Meclis seçimlerin 15 Ekim 1961 tarihinde yapılmasına karar verdi.

11 Ağustos 1961 : Yassıada duruşmaları sona erdi.

24 Ağustos 1961 : 15. CHP Kurultayı Ankara'da toplandı. İnönü: "... Sabah erken kalkan babayiğitlerin Kurultayı basmalarını asla kabul etmiyorum." dedi.

3 Eylül 1961 : Başkan Gürsel'in Başkanlığında toplanan parti başkanları, yapılacak Milletvekili seçimlerinde, 27 Mayıs'ı zedelememek, 'Eminsular' konusunu deşmemek, DP'yi methetmemek konusunda bir antlaşma imzaladılar.

15 Eylül 1961 : Yassıada Yüksek Adalet Divanı kararları açıklandı. 15 Sanık ölüm cezasına çarptırıldı. Diğer sanıklar çeşitli cezalara çarptırıldılar.
Ölüm cezasına çarptırılanlar:
Celal Bayar
Adnan Menderes
Fatin Rüştü Zorlu
Hasan Polatkan
Refik Koraltan
Agah Erozan
İbrahim Kirazoğlu
Ahmet Hamdi Sancar
Nusret Kirişçioğlu
Bahadır Dülger
Emin Kalafat
Baha Akşit
Osman Kıvrakoğlu
Zeki Erataman
Rüştü Erdelhun

-Yüksek Adalet Divanı'nca verilen ölüm cezalarından, Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan'ın ölüm cezaları MBK Tarafından onaylandı. Eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar, 65 yaşını bitirdiği için cezası müebbet hapse çevrildi, diğer ölüm cezaları ise Milli Birlik Komitesi tarafından müebbet hapse çevrildi.

16 Eylül 1961 : Eski Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Eski Maliye Bakanı Hasan Polatkan hakkında verilen ölüm cezaları İmralı Adası'nda infaz edildi.

17 Eylül 1961 : Eski Başbakan Adnan Menderes hakkında verilen ölüm cezası İmralı Adası'nda infaz edildi.

19 Eylül 1961 : Eski Başbakanlardan Prof. Şemsettin Günaltay (Doğumu:1883) öldü.

15 Ekim 1961 : Genel seçimler yapıldı, katılım oranı %81.
Adalet Partisi (AP) : 158 Milletvekili 70 Senatör
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) : 173 " 36 "
Yeni Türkiye Partisi (YTP) : 65 " 28 "
Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) : 54 " 16 "

25 Ekim 1961 : İhtilalden 17 ay sonra TBMM, Devlet Başkanı Orgeneral Cemal Gürsel tarafından açıldı.

26 Ekim 1961 : Org. Cemal Gürsel, 607 oyun 434'ünü alarak Cumhurbaşkanlığı'na seçildi. Suat Hayri Ürgüplü, Senato Başkanı, Fuat Sirmen TBMM Başkanı seçildiler.

10 Kasım 1961 : CHP Genel Başkanı İsmet İnönü Hükümeti Kurmakla görevlendirildi. Cumhurbaşkanı Gürsel: "... İçinde bulunduğumuz güç şartları çözümleyecek birine görev verdim." dedi.

20 Kasım 1961 : İnönü, CHP-AP Koalisyon Hükümeti'ni kurdu.

2 Aralık 1961 : 8. İnönü Kabinesi, 4 red, 78 çekimser oya karşın 269 oyla güvenoyu aldı.

23 Aralık 1961 : Başbakan İnönü yaptığı konuşmasında: "... Af, Hükümet programına alınmıştır. Bardağı taşıracak bir damla daha koymayacağım. Bu durumda herkesin bana yardım etmesi lazımdır. Bardaklar doldurulmuştur. Taşıramam. Bir damla daha ilave edemem. Huzuru behemehal getireceğiz. Bütün sınıfların huzur içinde yaşaması lazımdır." dedi.

24 Aralık 1961 : Ünlü şair Tevfik Fikret'in Eyüp'te bulunan mezarı, törenle Aşiyan'a nakledildi.

1962

1 Ocak 1962 : DP döneminde Bayındırlık ve Milli Eğitim Bakanlıkları görevinde bulunan Tevfik İleri (Doğumu: 1911) öldü. Cenaze töreninde olaylar çıktı.

18 Ocak 1962 : 147'lerin Üniversitelere dönmelerine izin verildi.İhtilalden sonra Üniversitelerdeki görevlerinden uzaklaştırılmışlardı.

26 Ocak 1962 : General Sıtkı Ulay, tabi senatörlükten çekildi.

1 Şubat 1962 : Başbakan İnönü konuşma yaptı: "... Açık konuşacağım. Bir yandan yarın, bir ikinci ihtilalin olacağı rüzgarı, bir yandan 27 Mayıs'ın intikamı alınmaya çalışılıyor, havası estiriliyor. Herkes her sabah gazetesini açtığında yeni bir endişe ile karşılaşıyor. Bu yüzden vatandaşın siniri bozuluyor... Hükümet yanınızdadır, Hükümet kuvvetlidir ve sağlamdır. Türkiye'de hiçbir maceraya yer yoktur ve olmayacaktır."

14 Şubat 1962 : Celal Bayar, tedavi için Kayseri Cezaevi'nden Ankara'ya getirildi. 3 gün sonra tekrar Kayseri Cezaevi'ne gönderildi.

18 Şubat 1962 : İnönü'nün radyodan Türk Milleti'ne mesajı: "... Türk Silahlı Kuvvetleri'ne tecavüz mahiyetini kaşıyan her davranışın kesin bir azimle karşısındayız... Hiç kimse, hızla gelişmeye muhtaç olan bir milletin kaderi ile oynamaya mezun değildir."

22 Şubat 1962 : Ankara'da Harp Okulu Komutanı Albay Talat Aydemir ve arkadaşları, Hükümet darbesine teşebbüs ettiler. Olay hemen bastırıldı. Katılan subaylar emekliye sevk edildi.

23 Şubat 1962 : İnönü: "... Milletçe büyük bir badire atlattık... Bugün dünyaya karşı milletiyle, ordusu ile dev kuvvetinde bir Türkiye vardır." dedi.

25 Mart 1962 : EOKA'cılar Kıbrıs'ta iki camiye bomba attılar. Kıbrıs'ta, Türklere karşı şiddet olayları hızla tırmanıyor.

22 Nisan 1962 : Anayasa Mahkemesi'nin kuruluşu ve yargılama usulleri hakkındaki kanun kabul edildi.

10 Mayıs 1962 : Asker kişiler tarafından 22-23 Şubat 1962 olayları dolayısıyla veya daha evvel bu olaylara esas teşkil edebilecek mahiyette işlenen fiil ve hareketler için ceza kovuşturması yapılmaması hakkındaki kanun kabul edildi. Bu kanunla Talat Aydemir ve arkadaşları affedildiler.

22 Mayıs 1962 : CHP ile AP arasındaki 'Af" tartışması sertleşti. İnönü, AP Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala'ya, "... Hükümet tebliği muvafakatiniz alınarak yayınlandı. Şimdi bundan haberiniz yokmuş gibi konuşuyorsunuz." dedi.

27 Mayıs 1962 : İstanbul Küçükçekmece'de atom reaktörü hizmete girdi.

30 Mayıs 1962 : İnönü, AP'nin af ile ilgili tutumu üzerine istifa etti. CHP-AP Koalisyonu çekildi.

2 Haziran 1962 : İnönü, yeniden kabineyi kurmakla görevlendirildi. Çok çetin geçen görüşmelerden sonra CHP-YTP-CKMP Koalisyonu kuruldu.

15 Haziran 1962 : CKMP'den ayrılan Osman Bölükbaşı, Millet Partisi'ni kurdu. CKMP'den ayrılan 29 Milletvekili ve senatör'de MP'ye katıldı.

25 Haziran 1962 : 9. İnönü Kabinesi (2. Koalisyon Hükümeti) 134 red, 4 çekimser oya karşın 259 oyla güvenoyu aldı.

24 Temmuz 1962 : Türkiye, Müşterek Pazar'a ortak üye kabul edildi.

26 Ağustos 1962 : ABD Başkan Yardımcısı Lindon B. Johnson (daha sonra Başkan seçildi) Türkiye'yi ziyaret etti.

3 Eylül 1962 : 'Eminsular' Ankara'da miting yaptılar. (bakınız: 03.08.1960)

5 Eylül 1962 : Iğdır ve dolaylarında deprem oldu.

1 Ekim 1962 : Müebbet hapis cezasına çarptırılan DP Eski Bolu Milletvekili Reşat Akşemsettinoğlu, hapisten kaçarak Yunanistan'a sığındı.

2 Ekim 1962 : Ankara'da nümayişler oldu. Başbakan İnönü meydana gelen olaylar üzerine yaptığı konuşmada: "... Esef verici hadiseler olmuştur. Bunların büyük sorumluluğu hükümete aittir... Fakat bunlar hükümetin icraatları değildir. Görevimizi ifa etmeye mecburuz. Emniyeti temin edeceğimize güveniyoruz. Vatandaşlara ilan ediyorum ki, bu türlü tecavüzlerin hiçbir faydası yoktur. Olaylara hakimim, hiçbir şey olmayacaktır." dedi.

11 Ekim 1962 : TBMM'de müşterek beyanname yayınlandı: "... 27 Mayıs Milli bir devrimdir. Büyük Meclis'in mensupları bizler, bir bütün halinde bu meşru temele yönelecek her tecavüzü birlikte karşılamaya azimli ve kararlıyız."

16 Ekim 1962 : İhtilal sonrasında, Anayasa'yı ihlal suçundan Yüksek Adalet Divanı'nca mahkum edilenlerin cezalarının kısmen affı hakkındaki kanun kabul edildi. Kayseri Cezaevi'nde 57 Yassıada mahkumu kaldı.

23 Ekim 1962 : ABD, SSCB'nin Küba'yı bir nükleer üs haline getirmesini engellemek için adayı abluka altına aldı. Türkiye'de ve çeşitli Devletler'de protesto gösterileri düzenlendi. Başbakan İnönü: "Buhranı Türkiye'ye sıçratmak için gayretler var... " dedi.

22 Kasım 1962 : Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios Türkiye'ye resmi bir ziyarette bulundu.

2 Aralık 1962 : Adalet Partisi'nin 1. Büyük Kongresi yapıldı. Ragıp Gümüşpala yeniden Genel Başkanlığa seçildi.

3 Aralık 1962 : Üst rütbeli 11 hava subayı görevinden alındı.

7 Aralık 1962 : CHP'de huzursuzluk iyice su yüzüne çıktı. Kasım Gülek, Nihat Erim ve Avni Doğan partiden ihraç edildiler.

14 Aralık 1962 : 16. CHP Kurultayı toplandı. İsmet İnönü yeniden Genel Başkan seçildi.

19 Aralık 1962 : Milli Güvenlik Kurulu kurulmasına dair kanun kabul edildi.

1963

3 Ocak 1963 : Kıbrıs'ta Türk Belediyelerinin lağvedilmeleri üzerine Hükümet, Cumhurbaşkanı Makarios'a sert bir nota verdi.

1 Şubat 1963 : Ankara üzerinde çarpışan iki uçak şehre düştü, 87 kişi öldü.

12 Mart 1963 : Adalet Bakanlığı, Celal Bayar'ın sağlık durumu ili ilgili olarak bir bildiri yayınladı.

13 Mart 1963 : İnönü: "... Bayar için, Hükümet olarak bir şey düşünmek, yetkimiz dışındadır. Mesele, sıhhi durumu, muayeneye arz edilmiş bir hükümlünün göreceği işlemdir."

19 Mart 1963 : İnönü, yaptığı basın toplantısında, bir soru üzerine: "... Hükümet zemin müsait olduğunda siyasi bir af çıkarmakta kararlıdır." dedi.

22 Mart 1963 : Celal Bayar, Kayseri Cezaevi'nden geçici olarak tahliye edildi.

24 Mart 1963 : 27 Mayıs'a karşı yapılan protesto ve gösterileri protesto etmek için Ankara'da gösteriler düzenlendi.

25 Mart 1963 : Ankara, İstanbul ve çeşitli şehirlerde gösteriler yapıldı. 27 Mayıs'a karşı tutum kınanıyor.

27 Mart 1963 : Ankara'da Adalet Partisi Genel Merkezi tahrip edildi.

28 Mart 1963 : Celal Bayar tekrar tutuklandı.

6 Nisan 1963 : Başbakan İnönü konuştu: "... On beş günlük olayların siyasi hayatımıza ne dersler öğrettiğini gelecekte göreceğiz, partilerin derlenme, toplanmaktaki gayretlerinin ciddiyet derecesine bu devrede şahit olacağız."

11 Nisan 1963 : 27 Mayıs günü kutlanmak üzere, 'Hürriyet ve Anayasa Bayramı' kabul edildi.

21 Nisan 1963 : 'Genç Kemalistler Ordusu' adlı bir örgüte bağlı beş subay tutuklandı.

20 Mayıs 1963 : Talat Aydemir, ikinci defa ihtilal teşebbüsünde bulundu. Talat Aydemir ile birlikte 103 kişi tutuklandı.

21 Mayıs 1963 : Ankara, İzmir ve İstanbul'da sıkıyönetim ilan edildi. Başbakan İnönü Cumhuriyet Senatosu'nda 20 Mayıs gecesi olan olaylar hakkında açıklama yaptı: "... Türk Silahlı Kuvvetleri, Anayasa'yı Milletle beraber her türlü tecavüzden koruyacaktır." dedi.

3 Haziran 1963 : Ankara'da 3 mahkeme kuruldu.

7 Haziran 1963 : İhtilal sanıklarının, Ankara Mamak Askeri Mahkemesi'nde yargılanmalarına başlandı.

11 Haziran 1963 : Kabine'den CKMP'li üç Bakan çekildi.

13 Haziran 1963 : 1459 Harp Okulu öğrencisinin duruşması Ankara'da başladı. (İhtilal teşebbüsü ile ilgili olarak.)

28 Haziran 1963 : Komünist oldukları gerekçesiyle 12 kişi tutuklandı.

2 Temmuz 1963 : Turizm ve Tanıtma Bakanlığı kuruluş kanunu kabul edildi.

15 Temmuz 1963 : Grev ve Lokavt kanunu kabul edildi.

- Sendikalar kanunu kabul edildi.

17 Temmuz 1963 : Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) kuruldu.

5 Eylül 1963 : 20 Mayıs ihtilal teşebbüsüne katılanlar için Mamak Askeri Mahkemesi kararını açıkladı. Talat Aydemir ile birlikte 7 kişi ölüm cezasına, 29 kişi ise müebbet hapse mahkum oldu.

11 Eylül 1963 : 2 Nolu Sıkıyönetim Mahkemesi'nde Harp Okulu Öğrencilerinin yargılanması tamamlandı. 75 öğrenci çeşitli cezalara çarptırıldı, 1384 öğrenci beraat etti.

18 Eylül 1963 : İstanbul'da deprem, Çemberlitaş ve civarında hasar var.

3 Ekim 1963 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Tümgeneral Refet Bele (Doğumu:1881) öldü.

11 Ekim 1963 : Anayasa Mahkemesi, DP İktidarı zamanında çıkartılan 'CHP'ye ait malların hazineye devrine' ait kanunu iptal etti.

17 Ekim 1963 : Sıkıyönetim, Ankara ve İstanbul'da iki ay daha uzatıldı.

31 Ekim 1963 : 2. Talat Aydemir darbe teşebbüsünden dolayı ölüm cezası alanlardan; Talat Aydemir, Fethi Gürcan, Osman Deniz ve Erol Dinçer'in cezaları onaylandı.

17 Kasım 1963 : Mahalli seçimler yapıldı. 42 İlde AP, 23 İlde CHP kazandı.

23 Kasım 1963 : ABD Başkanı John F. Kennedy, bir suikast sonucu öldürüldü.

24 Kasım 1963 : Başbakan İnönü, Kennedy'nin cenaze töreninde bulunmak için Amerika'ya gitti.

27 Kasım 1963 : Başbakan İnönü'nün Amerika'da bulunduğu sırada Yeni Türkiye Partisi, Koalisyondan çekilme kararı aldı.

30 Kasım 1963 : Kıbrıs Anayasası'nda değişiklik yapılması için Cumhurbaşkanı Makorios Türk Hükümeti'ne muhtıra verdi.

2 Aralık 1963 : Başbakan İnönü yurda döndü. İstifasını Cumhurbaşkanı'na sundu. "... Koalisyonun dağıldığı hakkındaki haberi, Amerika'da herkesle beraber duydum..."

- Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon'da açıldı.

14 Aralık 1963 : İnönü Hükümeti kurmakla tekrar görevlendirildi.

21 Aralık 1963 : Kıbrıs'ta Türklere yönelik sistemli saldırılar iyice arttı. Her Hükümet bunalımında saldırılar dahada yoğunlaşmaya başlıyor.

23 Aralık 1963 : Kıbrıs'ta 3 Türk EOKA'cılar tarafından şehit edildi.

24 Aralık 1963 : Türk Jetleri Kıbrıs üzerinde uçtular. Rumlara karşı ilk uyarı yapıldı.

- Başbakan İnönü, TBMM'inde konuştu: "Bugün Türk uçakları Kıbrıs'taki mücadele meydanlarına gitmişler, görünmüşler ve ilk ihtarı yapmışlardır.
Biz her meselede, iç hayatımızda olduğu gibi dış münasebetlerde de kanun nizamına bağlı olan bir devlet ve milletiz. Kanun nizamı haricinde bir muamele ve tecavüz yapmak isteyenlere karşı kuvvetlerimiz, irademiz sarsılmaz bir surette tesir gösterecektir."

24 Aralık 1963 : Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) kanunu kabul edildi.

25 Aralık 1963 : İnönü, Bağımsızlar ile birlikte 10. Kabinesi'ni kurdu.

27 Aralık 1963 : Yurdun çeşitli yerlerinde Kıbrıs için mitingler yapıldı.

28 Aralık 1963 : Kıbrıs'tan aralarında 2 kadın ve 3 çocuğunda bulunduğu 23 yaralı uçakla Ankara'ya getirildi.

29 Aralık 1963 : İnönü, Kıbrıs'tan getirilen yaralıları hastanede ziyaret etti.

30 Aralık 1963 : Kıbrıs buhranı bütün şiddetiyle sürüyor. Gazetecilerin İnönü'ye yönelttikleri; "Çizmenizi ne zaman giyeceksiniz?" sorusuna karşılık İnönü: " Çizmem yok, aklım var!.." dedi.

1964

4 Ocak 1964 : İnönü'nün 10. ve son kabinesi 175'e karşı 225 oyla güvenoyu aldı. Kabinede 3 Bağımsız Milletvekili bulunuyordu. Ferit Melen, Maliye Bakanlığı; Bülent Ecevit ise Çalışma Bakanlığı görevlerine getirildi.

9 Ocak 1964 : Ünlü yazar Halide Edip Adıvar (Doğumu:1884) öldü.

15 Ocak 1964 : Kıbrıs Konferansı Londra'da başladı.

23 Ocak 1964 : Kıbrıs'ta Bayraktar Camii tekrar bombalandı. EOKA saldırıları bütün hızıyla devam ediyor.

31 Ocak 1964 : Londra'da toplanan Kıbrıs Konferansı başarısızlıkla dağıldı.

6 Şubat 1964 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Albay Şefik Aker (Doğumu:1877) öldü.

12 Şubat 1964 : Kıbrıs'ta Türklere yönelik kanlı saldırılar oldu.

15 Şubat 1964 : Kıbrıs Konferansı'nın başarısız olması üzerine, İngiltere, Birleşmiş Milletlere başvurdu.

21 Şubat 1964 : Başbakan İsmet İnönü'ye, Mesut Suna adlı bir kişi tarafından suikast teşebbüsünde bulunuldu.

4 Mart 1964 : Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 'beşli planı' kabul etti. Kıbrıs'a üç ay için milletlerarası barış kuvveti gönderilmesine karar verildi.

12 Mart 1964 : Kıbrıs'a müdahale için garantör devletlere 48 saat süre verdik. İnönü: "... Ültimatom verdim. Bir reaksiyon göstermezse çıkartma yapacağım... Sabrediyoruz."

16 Mart 1964 : TBMM, Kıbrıs'a gerektiğinde müdahalede bulunmak için İnönü Hükümetine yetki verdi. Oylamaya katılan 495 üyeden, 4'ü çekimser, 6'sı red, 485'i olumlu oy kullandı.

7 Nisan 1964 : Başbakan İnönü, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'a mektup gönderdi. Türklere yönelik saldırılar devam ediyor.

27 Nisan 1964 : Ankara'da 2. Çubuk Barajı hizmete açıldı.

5 Mayıs 1964 : TBMM'de, Kıbrıs politikası üzerine yapılan genel görüşmede İnönü: "... Kıbrıs'taki Türkleri hür yaşatmak şeref görevimizdir... Aksi bir hal çaresine bizi razı etmeye kimsenin gücü yetmeyecektir." dedi.

7 Mayıs 1964 : Türk Karasuları 6 deniz miline çıkartıldı.

3 Haziran 1964 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Orgeneral Kazım Orbay (Doğumu:1887) öldü.

5 Haziran 1964 : Türk Hükümeti'nin Kıbrıs'a müdahale kararı üzerine ABD Başkanı Lindon B. Johnson'ın muhtemel Sovyet müdahalesine ve Amerikan yardımından alınan silahların kullanılmasının kabul edilemeyeceğine dair mektubu: (Bu mektup 13.01.1966 tarihli Senato kararıyla kamuoyuna açıklanmıştır.)
"Sayın Bay Başkan,
Türkiye Hükümetinin, Kıbrıs'ın bir kısmını askeri kuvvetle işgal etmek üzere müdahalede bulunmağa karar vermeyi tasarladığı hakkında aldığım haber beni ciddi surette endişeye sevk etmektedir. En dostane ve açık şekilde belirtmek isterim ki, geniş çapta neticeler doğurabilecek böyle bir hareketin Türkiye tarafından takip edilmesini, Hükümetinizin bizimle evvelden tam bir istişarede bulunmak hususundaki taahhüdü ile kabili telif addetmiyorum...
Yıllar boyunca Türkiye'yi en sağlam şekilde desteklediğini ispat etmiş olan Amerika gibi bir müttefikine, bu şekilde sonuçları olan tek taraflı bir kararla karşı karşıya bırakılmasının Hükümetiniz bakımından doğru olduğuna hakikaten inanıp inanmadığınızı sizden sorarım. Binaenaleyh, böyle bir harekete girişmeden önce ABD ile tam bir istişarede bulunmak sorumluluğunu kabul etmenizi özellikle rica etmek zorundayım.
1960 tarihli Garanti Antlaşması uyarınca böyle bir müdahalenin caiz olduğu kanaatinde bulunduğunuz intibaındayım. Bununla beraber, Türkiye'nin tasarladığı müdahalenin, Garanti Antlaşması tarafından açıklıkla önlenen bir çözüm sureti olan bölüşmeyi gerçekleştirme gayesine matuf olacağı yolundaki anlayışımıza dikkatinizi çekmek zorundayım. Ayrıca, söz konusu Antlaşma teminatçı Devletler arasında istişareyi gerektirmektedir. Birleşik Amerika, bu durumda bütün istişare imkanlarının hiç bir şekilde tüketilmediği ve dolayısıyla, tek taraflı harekete geçme hakkında da henüz kabili istimal olmadığı kanaatindedir.
Diğer yönden, Bay Başkan, NATO vecibelerine de dikkatinizi çekmek zorundayım. Kıbrıs'a vaki olacak Türk müdahalesinin, Türk-Yunan kuvvetleri arasında silahlı bir çatışmaya sürükleneceği hususunda zihninizde en ufak bir tereddüt olmamalıdır. Dışişleri Bakanı Rusk, La Haye'de yapılan son NATO Bakanlar Konseyi toplantısında Türkiye ile Yunanistan arasında bir savaşın kelimenin tam anlamıyla düşünülemez olarak telakki edilmesi gerektiğini beyan etmişti. NATO'ya katılmak, esas icabı olarak, NATO memleketlerinin birbirleriyle savaş yapmayacaklarını kabul etmek demektir. Almanya ve Fransa, NATO'da müttefik olmakla yüz yıllık kin ve düşmanlıklarını gömmüşlerdir. Aynı şeyin Yunanistan ile Türkiye'den de beklenmesi gerekir. Ayrıca, Türkiye tarafından Kıbrıs'a yapılacak askeri bir müdahale Sovyetler Birliği’nin konuya doğrudan doğruya karışmasına yol açabilir. NATO müttefiklerimizin tam rıza ve muvafakatleri olmadan Türkiye'nin girişeceği bir hareket sonucunda ortaya çıkacak bir Sovyet müdahalesine karşı Türkiye'yi korumak mükellefiyetleri olup olmadığını müzakere etmek fırsatını bulmamış olduklarını takdir buyuracağınız kanaatindeyim.
Diğer yönden, Bay Başkan, bir Birleşmiş Milletler üyesi olan Türkiye'nin vecibeleri dolayısıyla da endişe duymaktayım. BM, Ada'da barışı korumak için kuvvet temin etmiştir. Bu kuvvetlerin görevi zor olmuştur. Fakat, geçen son birkaç hafta içinde, Ada'daki şiddet hareketlerinin azaltılmasında tedrici bir şekilde muvaffak olmuşlardır. BM arabulucusu henüz işini bitirmemiştir. Hiç şüphem yok ki, BM üyelerinin çoğunluğu, BM gayretlerini baltalayacak olan ve bu zor meseleye BM tarafından makul ve barışçıl bir hal tarzı bulunmasına yardım edebilecek her hangi bir ümidi yıkacak olan Türkiye'nin tek yönlü hareketinde en sert bir şekilde tepki gösterecektir.
Aynı zamanda, Bay Başkan, askeri yardım alanında Türkiye ve ABD arasında mevcut iki taraflı anlaşmaya dikkatinizi çekmek isterim. Türkiye ile aramızda mevcut 1947 tarihli antlaşmanın 4. Maddesi mucibince, askeri yardımın, veriliş maksatlarından başka amaçlarla kullanılmaması için Hükümetinizin, ABD'nin muvafakatini alması gerekmektedir. Hükümetinizin bu şartı tamamen anlamış bulunduğunu muhtelif vesilelerle Birleşik Devletlere bildirmiştir. Mevcut şartlar altında Türkiye'nin Kıbrıs'a yapacağı bir müdahalede Amerika tarafından temin edilmiş olan askeri malzemenin kullanılmasına ABD'nin muvafakat edemeyeceğine size bütün samimiyetimle ifade etmek isterim.
...
Sözlerimi pek fazla sert bulabilir ve bizim, Kıbrıs meselesinde Türkiye'nin ilgisine karşı bigane (yabancı) olduğumuzu düşünebilirsiniz, durumun böyle olmadığını, size temin etmek isterim...Türkiye ile olan ilişkilerimize çok büyük bir değer veriyoruz... Siz ve biz, komünist dünyasının ihtiraslarına karşı koymak üzere birlikte dövüştük. Bu dayanışma bizim için büyük bir mana taşımaktadır... Kıbrıs’la ilgili olarak, Türk cemaatini tehlikeye maruz bırakacak herhangi bir çözüm yolunu desteklemeyi düşünmüyoruz. Nihai bir çözüm yolu bulamadık, zira bunun dünyadaki en girift meselelerden biri olduğu aşikardır...
Nihayet Bay Başkan, en ciddi meseleyi; savaş mı?, barış mı? konusunu vazetmiş bulunuyoruz. Bu konular Türkiye ve Birleşik Amerika arasındaki iki taraflı ilişkilerin çok ötesine giden meselelerdir. Bunlar, sadece Türkiye ve Yunanistan arasında bir savaşı muhakkak olarak doğurmakla kalmayacak, fakat Kıbrıs'a tek taraflı bir müdahalenin doğuracağı, önceden kestirilemeyen sonuçlar nedeniyle, daha geniş çapta çatışmalara yol açabilecektir.
... En dostane şekilde size şunu bildirmek isterim ki, bizimle yeniden ve en geniş ölçüde istişare etmeksizin böyle bir harekete tevessül etmeyeceğinize dair bana teminat vermediğiniz takdirde konunun gizli tutulması hususunda ki talebinizi kabul edemeyecek ve NATO Konseyi ile BM Güvenlik Konseyi'nin acele olarak toplantıya çağrılmasını istemek mecburiyetinde kalacağım.
....
Hürmetlerimle"

5 Haziran 1964 : Adalet Partisi Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala (Doğumu:1897) öldü.

7 Haziran 1964 : Senato kısmi seçimleri yapıldı. AP:31, CHP:19, Bağımsızlar:1 senatörlük kazandılar.

9 Haziran 1964 : Başbakan İnönü, Başkan Johnson'ın mektubunu cevaplandırdı. (Bu mektup, 13.01.1966 tarihli Senato kararıyla kamuoyuna açıklanmıştır.)
"Sayın Bay Başkan,
Kıbrıs'ta Garanti Antlaşması gereğince ferdi hareket hakkını kullanma kararını arzunuz veçhile talik ettik (erteledik). Mesajınıza hakim olduğunu buyurduğunuz açık kalplilik ve dostluk hislerine dayanarak, ben de size cevabımda durumu ve düşündüklerimizi tam bir samimiyetle açıklamaya çalışacağım.
Bay Başkan,
Mesajınız gerek yazılış tarzı, gerek içindekiler bakımından Amerika ile ittifak münasebetlerinde daima ciddi bir dikkat göstermiş olan Türkiye gibi bir müttefikinize karşı hayal kırıcı olmuş, ittifak münasebetlerine değinen muhtelif konularda önemli görüş ayrılıkları belirtilmiştir. Gerek bu ayrılıkların, gerek mesajın genel havasının sadece çok sıkışık bir zamanda acele toplanmış muta’lara dayanarak yapılmış iyi niyetli bir teşebbüsün telaşından doğmuş hususlardan ibaret olmasını yürekten dilerim.
İlk önce Garanti Antlaşması icabı olarak Kıbrıs'a askeri müdahale zarureti görüldüğü, zamanın ABD Hükümeti ile istişare etmekte kusur ettiğimiz önemle belirtilmektedir. 1963 sonundan beri Kıbrıs'ta askeri müdahale ihtiyacı, bu sefer ile beraber dördüncü oluyor.
Başından beri Amerika ile bu konuda istişare ettik. 25 Aralık 1963'de ilk buhran patladığı vakit, Garantör Devletlerle temas ettiğimizde, derhal Amerika'yı haberdar ettik ve Amerika bize bu konuda kendisinin bir taraf teşkil etmediği cevabını verdi. Ondan sonra müdahale müzakeresini İngiltere ve Yunanistan ile yaptık ve bildiğiniz gibi, 26 Aralık 1963'te İngiliz Komutası altında üçlü bir askeri idare kuruldu. Londra Konferansı'nın ve İngiliz-Amerikan müşterek tekliflerinin Makarios'un tutumu yüzünden akamete uğraması ve Ada'da Türklere tecavüzlerin devamı dolayısıyla Şubat ayında çok buhranlı günler geçirdik ve durumun vahametinden Amerika'yı haberdar ettik.
İngiliz-Amerikan tekliflerinin reddi ile hasıl olan boşluk dolayısıyla Ada'da nizamı tesis için müdahalenin zaruretini anlattık ve her an müdahale mecburiyetinde kalacağımızı size bildirdik. Hatta sizden muayyen konular için teminatlar istedik. Bunlara olumlu cevap verdiniz. Buna rağmen bizden müdahale etmememizi istediniz ve Makarios'a BM'de lüzumlu dersin verileceğini ve Türk hak ve menfaatlerinin tamamıyla korunmasını sağlayan bir plan hazırlandığını ifade ettiniz.
Bu isteğinize uyduk, fakat BM'de arzu edilen sonuç alınamadı. Üstelik, Güvenlik Konseyi'nin kurulmasına karar verdiği, BM Kuvveti'nin kurulması bir sorun halini aldı. İşte 3. defa müdahale ihtiyacı, 4 Mart Güvenlik Konseyi kararından sonra, BM Kuvvetleri'nin teşekkül edip etmeyeceği hakikaten tereddüt uyandırdığı günlerde, Kıbrıs'taki tedhişçilerin cesareti artınca, tecavüzlerine karşı Türk cemaatini korumak için yeniden ortaya çıktı.
Fakat BM Kuvveti'nin en kısa zamanda teşkil edileceğini bize temin ederek, Güvenlik Konseyi kararından sonra müdahale yapmamamızda ısrar ettiniz. Teşebbüsümüzü tekrar tehir ederek, BM Kuvvetleri'nin görev almasını bekledik.
Sayın Başkan,
...
Son defa Kıbrıs hükümeti açıktan silahlanmaya başladı. BM'i kendi zulmünü ve anayasa dışı idaresini takviye edecek yardımcı bir vasıta gibi farz etti. BM anayasa nizamını iade ve tecavüzleri durdurmak için salahiyetlerinin ve müdahale niyetlerinin eksik olduğu aşikar bir gerçek halini almıştır. Yunan Hükümeti'nin Kıbrıs idaresini nasıl teşvik ettiğini biliyorsunuz.
Bu ahval içinde Kıbrıs'ta mezalimi durdurmak için bir müdahaleye mecbur olacağımızı Amerika'da sizin huzurunuzda konuşurken söyledik.
La Haye'de Dışişleri Bakanınıza böyle bir ihtimal için Amerika'nın bizi destekleyip desteklemeyeceğini sorduk. Bir cevap vermediniz... Her defasında sizi haberdar ettik ve sizin iyice bildiğinizi tahmin ediyordum...
Görüyorsunuz ki, tek taraflı bir kararla karşı karşıya bırakmak istidadı bizde yoktur. Bizim şikayetimiz, aylardan beri had bir surette ıstırabı içinde yaşadığımız bir meseleyi size anlatamamış olmamız ve Yunanistan'la iki müttefik arasında husule gelen haklı ve haksız durumda samimi ve ciddi bir vaziyet almamış olmamanızdandır.
Sayın Başkan,
...
Görüyorsunuz ki Türkiye, diğer teminatçı iki devletle devamlı istişare ve gerektiğinde müşterek hareket etmek imkanlarını ciddiyetle aramıştır. Bu durumda, Türkiye'nin tek başına harekete geçmeden evvel diğer teminatçı iki devlet ile istişare etmek vecibesini yerine getirmediği iddia edilebilir mi? Türkiye'ye samimiyetle ve sadakatle yerine getirdiği istişare vecibesini hatırlatmaya lüzum hisseden ABD Hükümeti'nin, imzaladığı antlaşmaları reddeden Yunanistan'a, milletlerarası hukukun temeli olan 'pacta sunt servanda' (bekanın temeli) kuralına uyması gerektiğini hatırlatması icabetmez mi?...
Sayın Başkan,
...
Mesajınızın, Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahalesinin Ada'yı taksim gayesi ile vuku bulacağı kanaatinde olduğunuza dair ifadelerini büyük bir hayret ve derin bir üzüntü ile karşıladım...
Sizi en kesin ve açık bir surette temin etmek isterim ki, eğer Türkiye bir gün Kıbrıs'a askeri müdahale zorunluluğunda bırakılırsa bu, tamamıyla milletlerarası antlaşmaların hükümlerine uygun olarak yapılacaktır.
...
Bay Başkan,
Mesajınızda NATO taahhütlerine temas ederek, NATO müttefiklerinin birbirlerine karşı savaş açmamalarının NATO'nun ruhunu teşkil ettiğini, Kıbrıs'a bir Türk müdahalesinin Türk-Yunan savaşına yol açabileceğini ifade ediyorsunuz.
Sözlerinizin birinci bölümü ile tam beraberlik halindeyim. Fakat, NATO müttefiklerinin birbirleriyle imzaladıkları milletlerarası antlaşmalara yekdiğerinin ahdi (antlaşmaya ait) haklarına, karşılıklı vecibelerine riayet mükellefiyetleri de, ittifakın aynı derecede hayati önemde bir icabıdır. Yekdiğerine karşı ahdi vecibelerini, taahhütlerini istediği zaman reddeden devletler arasında bir ittifak tasavvur edilebilir mi?
... Türk-Yunan savaşı ancak, Yunanistan'ın Türkiye'ye tecavüz etmesi halinde olabilir. Müdahale halinde bizim düşüncemiz, teminatçı devletler sıfatıyla Yunanistan ve İngiltere'yi Kıbrıs'ta anayasa düzenini ihya amacıyla fiili işbirliğine davet etmektir. Davetimize ve ahdi taahhütlerimize rağmen Yunanistan, Türkiye'ye tecavüz ederse, meydana gelecek sonuçların sorumluluğu Türkiye'ye atfedilebilir mi? Ümit etmek isterim ki, bu hususlara Yunanistan Hükümetinin dikkatini önemle çekmiş bulunuyorsunuz.
Mesajınızın, Kıbrıs'ta girişilecek bir hareket sonucunda Sovyetlerin müdahalesine maruz kaldığı taktirde, NATO müttefiklerinin Türkiye'yi savunma yükümlülükleri konusunda tereddüt izhar eden kısmı, NATO ittifakının mahiyeti ve temel prensipleri bakımından aramızda büyük görüş farkı olduğunu intibaını vermektedir. İtiraf edeyim ki, bu bizim için büyük bir teessür ve ciddi bir endişe kaynağı olmuştur. NATO müttefiklerinin herhangi birine yapılacak tecavüz, tecavüz eden tarafından tabiatıyla daima haklı gösterilmeye çalışılacaktır. NATO'nun bünyesi, mütecavizin iddialarına kapılacak kadar zayıfsa, tedaviye muhtaç demektir.
Bizim anlayışımıza göre, Atlantik Antlaşması, üye devletlere, taarruza uğrayan üyeye derhal yardım etmek vecibesini yüklemektedir. Her üyenin takdirine bırakılmış olan husus, bu yardımın sadece mahiyet ve ölçüsüdür. Şayet diğer üyeler, Sovyet müdahalesine maruz kalan NATO üyesinin haklı olup olmadığı, müdahaleyi kendi davranışı ile tahrik edip etmediği gibi hususları tartışmaya kalkışırlar ve tartışma sonucuna göre yardım mükellefiyetleri olup olmadığının tespiti cihetine giderlerse, NATO ittifakının temel direkleri sarsılmış ve anlamı kalmamış olur.
... BM'in Ada'daki faaliyeti zulüm idaresini durduramamıştır. Son birkaç hafta içinde nispi bir sükun görülmesi ancak Rumların yeni hazırlıklarının başlangıcıdır. Kuşatılmış köyler devam ediyor. BM'in Kuvvetleri, Türkleri teskin ederken, Rumların mahsüllerini kaldırmalarını sağlıyorlar. Türklerin mahsullerini kaldırabilmeleri için Rumların sakin durmalarını temin etmiyor ve Rum tecavüzlerine seyirci kalıyorlar. Hayati ehemmiyeti haiz olan bu teferruat yüksek ıttılaınıza (mevkiinize) gelmeyebilir, ama biz, her gün bu faciaların hikayesi içinde yaşıyoruz.
Sayın Başkan,
Takip buyurduğunuz politikanın Yunanistan'da infial yaratmış olmasını bana karşı delil olarak gösteriyorsunuz. Yunanistan, Kıbrıs meselesinde antlaşmaları tamamıyla yok edinceye kadar her surette tesir etmeye çalışacak bir mizaçta ve yoldadır. Biz, müttefiklerimize haklı davalarımız için ıstıraplarımızı ve soydaşlarımızın içinde yaşadıkları trajedinin temini pek güç olan acılarını anlatamıyoruz. İnfial nümayişlerinden istifade aramamıza da mizacımız elverişli olmuyor. Sizi temin ederim ıstırabımız derindir, haklı durumumuzu anlatamıyoruz ve sizin, meseleye layık olduğu önemi verip bu meselenin bünyesinde sakladığı tehlikeleri önlemek için bütün gayretinizi ve otoritenizi kullanmanız lazım geldiğini kabul ettiremiyoruz. Fransa ile Almanya arasındaki düşmanlığın bırakılması bir örnektir. Fakat biz, bu imtihanı bütün Anadolu'yu yangın yerine çeviren mezalimden sonra Yunanlılar ile dostluk kurmak suretiyle 40 yıl evvel geniş ölçüde geçirmiş bir milletiz.
Sayın Başkan
... Kıbrıs konusu üzerine sizinle görüşmek üzere Amerika'ya gitmekten bahtiyar olacağım...
Saygılarımla"

19 Haziran 1964 : Başkan Johnson'ın davetiyle Amerika'ya hareket etmeden önce Hükümetin Kıbrıs politikası ile ilgili olarak güvenoyu isteyen İnönü, 194 aleyhte ve 2 çekimser oya karşın 200 lehte oy aldı.

- Ankara ve İstanbul'da sıkıyönetim 1 ay daha uzatıldı.

21 Haziran 1964 : Başbakan İnönü, ABD Başkanı Johnson'ın özel uçağı ile Amerika'ya hareket etti.

23 Haziran 1964 : Talat Aydemir ve Fethi Gürcan haklarındaki ölüm cezalarının yerine getirilmesine, Osman Deniz ve Erol Dinçer haklarındaki ölüm cezalarının ise yerine getirilmemesine dair kanun kabul edildi.

24 Haziran 1964 : İnönü, Washington'dan ayrılırken açıklama yaptı: "Meselenin güçlüklerini saklamak istemiyoruz. Fakat Amerikalılar ile birlikte dün vardığımız netice, bu güçlüklerin hallini kolaylaştıracaktır.... Savaş tehlikesi devam ediyor!.. Enosisi kabul ederiz, şu şartla ki Ada'nın bir kısmı Türkiye'ye bir kısmı Yunanistan'a verilsin."

27 Haziran 1964 : Fethi Gürcan idam edildi.

1 Temmuz 1964 : İnönü, Amerika dönüşü Fransa'ya da uğrayarak General de Gaulle ile görüştü. Türkiye'nin Kıbrıs politikasını anlattı.

2 Temmuz 1964 : İnönü yurda döndü. Basın mensuplarına: "İyi bir netice ile yurda geldim..." dedi.

5 Temmuz 1964 : 20 Mayıs darbe girişiminin başı Albay Talat Aydemir idam edildi.

16 Temmuz 1964 : Kıbrıs'ta Rumlar, Girne (St. Hilarion) Kalesini zorlamaya başladılar. Kıbrıs yeniden kana bulandı. Türklere yönelik şiddetli saldırılar yapılıyor.

- Hamidiye kahramanı, Cumhuriyet'in ilk Başbakanlarından Rauf Orbay (Doğumu:1881) öldü.

7 Ağustos 1964 : Türk Hava Kuvvetlerine bağlı jetler, Kıbrıs üzerinde ihtar uçuşu yaptı.

8 Ağustos 1964 : Kıbrıs'ta Rumlar saldırılarını ve katliamlarını artırınca, jetlerimiz Kıbrıs üzerinde uçmaya ve askeri hedefleri bombalamaya başladı. Bir uçağımız düştü, pilot Yüzbaşı Cengiz Topel şehit oldu.

10 Ağustos 1964 : Sovyetler Birliği Başkanı Nikita Kruşçef, Başbakan İnönü'ye mesaj göndererek itidal tavsiye etti.

27 Ağustos 1964 : Amerika'nın Kıbrıs konusunda Türkiye'yi sürekli fedakarlığa zorlaması nedeniyle, Ankara'da ilk kez Amerika aleyhtarı gösteri yapıldı.

28 Ağustos 1964 : Ankara'da Amerika aleyhtarı ikinci miting yapıldı.

29 Ağustos 1964 : Ankara, İstanbul ve İzmir'de Kıbrıs için mitingler yapıldı.

30 Ağustos 1964 : Hükümet, mitingler dolayısıyla İzmir Fuarını süresiz kapattı.

7 Eylül 1964 : Kıbrıs Erenköy'e helikopter ile yiyecek gönderildi.

30 Eylül 1964 : SSCB ile Kıbrıs Cumhuriyeti arasında askeri yardım antlaşması imzalandı.

5 Ekim 1964 : Hükümet, Kıbrıs'ta Rumların yarattığı tehlikeli durum dolayısıyla Birleşmiş Milletler'e başvurdu.

25 Ekim 1964 : Tatvan-Muş demiryolu hizmete açıldı.

30 Ekim 1964 : Dışişleri Bakanı Feridun Cemal Erkin, Sovyetlerin gönderdiği uçakla Moskova'ya gitti.

8 Kasım 1964 : Celal Bayar 6 ay süre ile serbest bırakıldı.

16 Kasım 1964 : Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Cevdet Sunay, bazı politikacıların konuşmaları üzerine parti liderlerine ikaz mektubu göndererek;
1-Memleketin iki hasım kampa itilmek istenildiğini,
2-Orduyu, halkın karşısında gibi gösterilmeye çalışıldığını,
3-Komutan ve subayların bu durumdan hoşnutsuz bulunduklarını, belirterek, bunların kesin olarak önlenmesini istedi.

22 Kasım 1964 : Cumhurbaşkanı Gürsel başkanlığında toplanan liderler, rejimin korunması konusunda anlaştılar.

25 Kasım 1964 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Korgeneral Naci Tınaz (Doğumu:1882) öldü.

29 Kasım 1964 : AP 2. Büyük Kongresinde Süleyman Demirel 1072 (Bilgiç: 552, Arıburnu: 39) oy alarak genel başkan seçildi.

3 Aralık 1964 : Genel kurmay Başkanı Cevdet Sunay'ın bazı basın sahipleri ve politikacıları suçlayan demeci 'Kim' dergisinde yayınlandı.

9 Aralık 1964 : Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in, parti liderleriyle yaptığı toplantı ile ilgili bir bildiri yayınlandı: "... Tarihin hiç bir devrinde, hiç bir ülkede, siyasi partiler, kendilerine vücut veren anayasa rejiminin meşrutiyetinin istismar edilmesine müsaade etmedikleri gibi ve bundan daha vahim olarak, devletin beka ve güven müesseselerinin başında olan ordusuna dil uzatılmasını veya uzatılmış olduğu iddiasını müsamaha veya sükut ile karşılamamışlardır..."

20 Aralık 1964 : Türkiye-Bulgaristan futbol maçı esnasında, Ali Sami Yen stadının parmaklıkları çöktü, 70 kişi yaralandı.

1965

4 Ocak 1965 : Sovyetler Birliği Yüksek Şürası Heyeti Başkanı Podgorny başkanlığında bir heyet Türkiye'ye geldi.

10 Ocak 1965 : 150 kişilik bir grup, İstanbul'da Türkiye İşçi Partisi (TİP) idarecilerinin toplantılarını bastı.

22 Ocak 1965 : Birleşik oy pusulası ile ilgili seçim kanunu kabul edildi.

13 Şubat 1965 : 1965 yılı bütçesi 197'ye karşı 225 oy ile reddedildi. İsmet İnönü istifa etti.

16 Şubat 1965 : Kabineyi kurmakla Suat Hayri Ürgüplü görevlendirildi.

4 Mart 1965 : Ürgüplü Kabinesi 200 red, 1 çekimser oya karşın 231 oy ile güvenoyu aldı. Süleyman Demirel, Başbakan Yardımcısı olarak Kabineye girdi.

12 Mart 1965 : Kozlu'da devam eden grevde, kanlı olaylar yaşandı.

19 Mart 1965 : Merzifon'da 'Yeni Çeltek İşletmesi'nde meydana gelen grizu patlamasında 69 işçi öldü.

31 Mart 1965 : BM tarafından Kıbrıs'a arabulucu olarak gönderilen Plaza, Türk görüşü ve antlaşmalar aleyhindeki raporunu açıkladı.

8 Nisan 1965 : Anayasa'yı ihlal suçundan Yüksek Adalet Divanı'nca mahkum edilenlerin cezalarının kısmen affı hakkındaki kanun kabul edildi. Bu kanunla Yassıada mahkumlarından bazıları affedildiler.

23 Nisan 1965 : İngiltere Başbakanı MacMillan Türkiye'ye geldi.

15 Mayıs 1965 : Ereğli Demir Çelik Fabrikaları faaliyete başladı.

17 Mayıs 1965 : SSCB Dışişleri Bakanı Gromiko Türkiye'ye geldi.

1 Haziran 1965 : Atina'da Yunanistan ile ikili görüşmeler başladı.

22 Haziran 1965 : Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri hakkındaki kanun kabul edildi.

6 Temmuz 1965 : Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) kanunu kabul edildi.

13 Temmuz 1965 : Siyasi Partiler kanunu kabul edildi.

14 Temmuz 1965 : Türk Silahlı Kuvvetleri'nde piramidi korumak için, 40 general ve Amiral emekliye sevk edildi.

9 Ağustos 1965 : Başbakan Ürgüplü Sovyetler Birliğine gitti.

17 Ağustos 1965 : Ürgüplü, Sovyetler'den döndü. "Planımıza dahil olan bir çok tesislerimizi Rusya'dan sağlayacağız..." dedi.

10 Ekim 1965 : Milletvekili seçimleri yapıldı.

AP 240 Milletvekili 79 Senatör

CHP 134 " 48 "

CKMP 11 " 4 "

YTP 19 " 8 "

MP 31 " 2 "

TİP 14 " -

SDP - 1 "

Bağımsız 1 " 40 "

23 Ekim 1965 : Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel Kabineyi kurmakla görevlendirildi.

24 Ekim 1965 : Genel nüfus sayımı yapıldı. Nüfusumuz: 31.351.421

11 Kasım 1965 : 1. Demirel Kabinesi, 172 red, 10 çekimser oya karşın 252 oyla güvenoyu aldı.

Başbakan Süleyman Demirel

Devlet Bakanı Cihat Bilgehan

Devlet Bakanı Ali Fuat Alişan

Devlet Bakanı Rıfat Sezgin

Devlet Bakanı Kamil Ocak

Adalet Bakanı Hasan Dinçer

Milli Savunma Bakanı Ahmet Topaloğlu

İçişleri Bakanı Faruk Sükan

Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil

Maliye Bakanı İhsan Gürsan

Milli Eğitim Bakanı Orhan Dengiz

Bayındırlık Bakanı Ethem Erdinç

Ticaret Bakanı Macit Zeren

Sağlık Bakanı Edip Somunoğlu

Gümrük Bakanı İbrahim Tekin

Tarım Bakanı Bahri Dağdaş

Ulaştırma Bakanı Seyfi Öztürk

Çalışma Bakanı Ali Naili Erdem

Sanayi Bakanı Mehmet Turgut

Enerji Bakanı İbrahim Deriner

Turizm Bakanı Nihat Kürşat

İmar Bakanı Haldun Menteşoğlu

Köy İşleri Bakanı Sabit Osman Avcı

16 Aralık 1965 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Sinan Tekelioğlu öldü.

17 Aralık 1965 : Birleşmiş Milletler Siyasi Komisyonu'nda, Makarios'un Kıbrıs hakkındaki tezi, 51 çekimser, 6 red oya karşın 47 lehte oy ile kabul edildi. Türkiye lehinde oy verenler: ABD, Arnavutluk, Pakistan, İran ve Libya. SSCB çekimser oy kullandı. BM'deki delegelerimiz aleyhimizdeki karar üzerine salonu terk ettiler.
Karar:
1-BM Teşkilatı'nın eşit haklara sahip üyesi sıfatıyla Kıbrıs Cumhuriyeti, BM Yasasına göre, hükümran ve bağımsız bir ülkedir ve bu ülkeye yabancı müdahalesi kabul edilemez.
2-Bütün devletler, BM Yasası ve özellikle bu yasanın 2. maddesinin 1. ve 4. paragraflarına uyarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin hükümranlık, birlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğüne saygı göstermeye ve bu ülkeye herhangi bir müdahalede bulunmaktan imtina göstermeye davet edilir.
3-Güvenlik Konseyi'nin 4 Mart 1964 tarihinde alınan karar gereğince bu ülkede arabuluculuk görevinin devam ettirilmesi tavsiye edilir.

18 Aralık 1965 : Türkiye, BM'in Kıbrıs'a müdahalede bulunulmayacağına dair kararını kabul etmiyeceğini, Londra ve Zürih Antlaşmalarının uygulanacağını kesin olarak ilan etti.

19 Aralık 1965 : Muhalefet Lideri İnönü, Kıbrıs hakkındaki BM kararını: "... Bu büyük bir siyasi basiretsizliktir..." diye niteledi.

20 Aralık 1965 : BM'in Kıbrıs konusundaki kararı üzerine, yurdun çeşitli yerlerinde protesto gösterileri yapıldı. Vatandaşlar Ankara'da Genel Kurmay'ın önünde; "Ordu Kıbrıs'a..." diye bağırdı.

29 Aralık 1965 : TBMM'de Kıbrıs hakkında açılan genel görüşme sona erdi.
Nihat Erim: "Amerika, komünizmi önleyeceği zannıyla bu 15.000 Yunan askerinin Ada'ya gitmesine, NATO silahlarının girmesine göz yummuştur. Şubat, Mart ve Haziran 1964'de yapılan üç çıkarma teşebbüsü ciddi teşebbüslerdi ve üç teşebbüsünde karşısına Amerika bütün gücüyle çıkmıştır..."
Alparslan Türkeş, eski ve yeni hükümetleri suçlayarak derhal Kıbrıs'a çıkarma yapılmasını istedi.
İ. Sabri Çağlayangil: "Geçmişi unutmak ve muhasebeyi, davayı çözümledikten sonraya bırakmak gerekir."

30 Aralık 1965 : Kıbrıs'taki BM arabulucusu görevinden istifa etti.

1966

6 Ocak 1966 : Senato'da Kıbrıs ile ilgili genel görüşme yapıldı.

10 Ocak 1966 : İzlenecek Kıbrıs politikasının esaslarını tespit etmek için 11 Büyükelçi Ankara'ya çağrıldı.

13 Ocak 1966 : Senato'da, Haziran 1964'de ki Kıbrıs Buhranı sırasında Amerika Başkanı Johnson ve Başbakan İnönü'nün karşılıklı mektuplarının, Hükümet tarafından açıklanmasında, Hükümetin serbest olduğu kararı alındı.

16 Ocak 1966 : Johnson ve İnönü'nün mektupları kamuoyuna açıklandı. (Bakınız Haziran 1964)

18 Ocak 1966 : Af kanunu tasarısının yetersiz olduğunu öne süren Ankara Cezaevi'nde ki mahkumlar isyan etti. 3 ölü, 18 yaralı var.

28 Ocak 1966 : Ağustos 1964'den beri Kıbrıs'ın Erenköy kesiminde kuşatma altında bulunan 504 mücahit, gemiyle İskenderun'a getirildi.

2 Şubat 1966 : Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, ABD Başkanı Johnson'ın gönderdiği özel uçakla tedavi olmak için Amerika'ya gitti.

- Türkiye'nin en zengin işadamlarından Hacı Ömer Sabancı (Doğumu:1904) öldü.

5 Şubat 1966 : Yunanistan'a, Türkiye'nin muvafakat etmeyeceği hiç bir çözüm yolu düşünülemeyeceğini belirten sert bir nota verildi.

7 Şubat 1966 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Orgeneral Abdurrahman Nafiz Gürman (Doğumu:1882) öldü.

8 Şubat 1966 : Atina, Türkiye'yi NATO'ya şikayet etti.

9 Şubat 1966 : Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in sağlık durumu ağırlaştı.

1 Mart 1966 : İstanbul Boğazı'nda Dolmabahçe açıklarında çarpışan iki Sovyet tankerinden denize sızan mazotun alev almasıyla 'Yüzer Karaköy İskelesi' ve 'Kadıköy Vapuru' yandı.

11 Mart 1966 : Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Cevdet Sunay'ın kontenjan senatörü seçilmesi, parti liderleri tarafından kabul edildi.

15 Mart 1966 : Genel Kurmay Başkanlığı'na Orgeneral Cemal Tural atandı.

20 Mart 1966 : İstanbul'da, Milli Talebe Birliği tarafından komünizmi telin ve uyarma mitingi yapıldı.

25 Mart 1966 : Amerika'da 46 günden beri komada bulunan Cumhurbaşkanı Gürsel, Türkiye'ye getirildi.

26 Mart 1966 : Başbakanlığın isteği üzerine Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde toplanan 37 kişilik 'Müşterek Sıhhi Kurul' iki rapor düzenledi : "Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel görevine devam edemez. Vücut ölmüştür."

28 Mart 1966 : Kontenjan senatörü Cevdet Sunay Cumhurbaşkanı seçildi. (C. Sunay 461 oy, Alparslan Türkeş 11 oy, Boş 47)

7 Nisan 1966 : Türkiye'deki üsler ve yapılan antlaşmalarla ilgili isteklerimiz Amerika'ya bildirildi:
1-Antlaşmaların tek metinde toplanması,
2-Amerikalı personelin durumunda değişiklik,
3-Üslerdeki uçakların cephanesinde mutabakat.

8 Nisan 1966 : İzmir'de 'Atatürk Heykeli'ne balta ile saldırı yapıldı.

9 Nisan 1966 : Atatürk Heykeli'ne yapılan saldırı nedeniyle, Ankara ve İstanbul'da büyük birer miting ve yürüyüş düzenlendi.

16 Nisan 1966 : Yunanistan'dan Kıbrıs için yazılı teminat istedik.

20 Nisan 1966 : Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri Orgeneral Refet Ülgenalp gençleri uyardı: "Gençlik teşekküllerinin bugünkü tutumlarını memleket hayrına gidiş istikametinde görmüyorum. Biraz açık fikirlilik komünistlik, biraz muhafazakarlık ise gericilik! Olmaz böyle şey. Bu memleketi sakallı keçiler ve keçi sakallılar kemiriyor, biri ormanları, diğeri cemiyetin bünyesini."

5 Mayıs 1966 : Türkiye'de ABD üsleriyle ilgili görüşmeler başladı.

7 Mayıs 1966 : Cumhuriyet tarihinde ilk defa polis, gece vakti TBMM'nde arama yaptı.

18 Mayıs 1966 : Türk-Yunan görüşmeleri yeniden başladı.

2 Haziran 1966 : Kayseri'de Türkiye İşçi Partisi (TİP) İl merkezi tahrip edildi.

5 Haziran 1966 : Senato kısmi seçimleri yapıldı. AP: 39, CHP: 18 senatörlük kazandılar.

11 Haziran 1966 : Genel Kurmay Başkanı Tural, orduya bir genelge yayınladı: "Nurculuk tehlikesini birliklere anlatın."

20 Haziran 1966 : Bir tatbikat sırasında 16 komando eri Botan Çayı'nda boğularak şehit oldu.

28 Haziran 1966 : Demokrat Parti Hükümetlerinde Dışişleri Bakanlığı yapmış olan, bilim dünyasının tanınmış simalarından Prof. Fuat Köprülü (Doğumu:1890) öldü.

7 Temmuz 1966 : Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın cezasını affetti.

12 Temmuz 1966 : Muş'un Varto ilçesinde şiddetli deprem. 2283 ölü var.

31 Ağustos 1966 : Danıştay kararını uygulamayan Çorum Belediye Başkanı'nı protesto amacıyla 'Ölüm yürüyüşü'ne çıkan ve 34 günde 716 kilometre yürüyen temizlik işçileri İstanbul'a ulaştılar.

14 Eylül 1966 : Eski Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel öldü. (219 gün komada kaldı.)

24 Eylül 1966 : İsmet İnönü, 83. doğum günü dolayısıyla, Hilton'da verilen partide hayatında ilk defa dans etti.

5 Ekim 1966 : Başbakan Demirel, 'Almus Barajı'nı işletmeye açtı.

8 Ekim 1966 : İnönü, Ankara İl Kongresi'nde konuştu: 'CHP'nin ortanın solunda bulunduğunu ve aşırı sola karşı olduğunu' belirtti.

16 Ekim 1966 : İnönü'nün, Yassıada Yüksek Adalet Divanı'nın verdiği ölüm kararlarının önlenmesi için Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e yazdığı mektup açıklandı: 'Ölüm kararlarının infazı milli menfaatlere aykırıdır.'

17 Ekim 1966 : CHP 18. Kurultayı'nda, İsmet İnönü 929 oyla tekrar Genel Başkanlığa seçildi. Kasım Gülek 230 oy aldı.

24 Ekim 1966 : Bülent Ecevit, CHP Genel Sekreteri seçildi.

12 Kasım 1966 : Ankara'da Türk-İş ve bazı öğrenci kuruluşları tarafından 'Amerika'yı Telin' mitingi düzenlendi.

13 Kasım 1966 : Adana'da halk, Amerikalılara ait binalara saldırdı.

2 Aralık 1966 : Başbakan Demirel konuştu: "... Ordu, mektep ve camii rahat bırakın."

8 Aralık 1966 : Erzurum Dumlu Bucağı'ndaki 247. Piyade Alayı koğuşundaki benzin bidonunun patlaması sonucu 65 erimiz yanarak şehit oldu.

14 Aralık 1966 : Deniz Kuvvetlerine bağlı gemiler muhtemel bir harekat için Akdeniz'e açıldı. Kıbrıs'a silah sevkıyatı konusunu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne getirdik. Kıbrıs'a silah satan Çekoslovak Hükümeti'ni sert bir nota ile uyardık. Çekler sevkıyatı durdurdu.

19 Aralık 1966 : Sovyetler Birliği Başbakanı Kosigin Türkiye'ye resmi bir ziyarette bulundu.

**akobalı-akkurt** · 01-25-2010, 06:24

1967

2 Ocak 1967 : Anadol marka ilk otomobil piyasaya çıktı.

3 Ocak 1967 : Moskova Büyükelçiliğimiz Müsteşarı Sadi Çoruh, Moskova'da intihar etti.

4 Ocak 1967 : Cumhurbaşkanı Sunay, 490 km. uzunluğundaki Batman-İskenderun petrol boru hattını hizmete açtı.

25 Ocak 1967 : Genelkurmay Başkanı Tural, Ordu'ya devrimlerin korunmasıyla ilgili bir genelge gönderdi. Bu genelge politik havayı bir hayli etkiledi. Meclis'te tartışmalara yol açtı.

9 Mart 1967 : Türkiye yapımı ilk muhrip Gölcük'te kızağa konuldu.

11 Mart 1967 : Türk edebiyatı ve basın dünyasının ünlü simalarından, 'Akbaba' dergisi sahibi Yusuf Ziya Ortaç (Doğumu:1896) öldü.

2 Nisan 1967 : Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, ABD Başkanı Johnson'ın davetlisi olarak Amerika'ya gitti.

3 Nisan 1967 : Washington'da Büyükelçilik binamıza bomba atıldı, hasar meydana geldi.

15 Nisan 1967 : 8 Milletvekili Millet Partisi'nden istifa etti.

21 Nisan 1967 : Yunanistan'da darbe. Ordu ile anlaşan Kral, siyasi liderleri tutukladı ve yeni bir hükümet kuruldu. (Albaylar Cuntası olarak adlandırılır.)

28 Nisan 1967 : 19. CHP Kurultayı toplandı. İnönü: "Sosyalizmi aşama olarak kabul eden komünistlerle hiç bir ilgimiz yoktur." Kurultayda sert tartışmalar oldu, 48 Milletvekili ve Senatör CHP'den istifa etti. İnönü: "Asıl çalışma şimdi başlıyor." dedi.

12 Mayıs 1967 : Prof. Turhan Feyzioğlu başkanlığında Güven Partisi kuruldu. İnönü: "Demek ki, güvene ihtiyaçları var..." dedi.

30 Mayıs 1967 : Fransa, Kıbrıs'ta iki cemaatin varlığını kabul etti.

2 Haziran 1967 : Yeni Türkiye Partisi'nin (YTP) AP'ye katılması için prensip kararı alındı.

5 Haziran 1967 : Ortadoğu'da İsrail-Arap Savaşı'nın başlaması dolayısıyla Türk Silahlı Kuvvetleri alarma geçirildi.

14 Haziran 1967 : Sovyet Rusya, İsrail'in Süveyş Kanalı ve Akabe statüsünde değişiklik istemesine karşı, Boğazlarda da uluslararası kontrol talep etti.

4 Temmuz 1967 : Hacettepe Üniversitesi kurulması hakkındaki kanun kabul edildi.

18 Temmuz 1967 : Kıbrıs'ta İngiliz üslerinin Türkiye'ye verilmesi suretiyle bunalıma bir çözüm yolu bulunması yönünde yeni bir İngiliz teklifi öne sürüldü.

20 Temmuz 1967 : BM Genel Sekreteri U-Thant'ın Kıbrıs'taki özel temsilcisi Osario Tafall Ankara'ya geldi. İnönü: "Kıbrıs'ta federasyonda ısrar edilmelidir..." dedi.

23 Temmuz 1967 : Sakarya ve dolaylarında deprem. 100 kayıp var.

25 Temmuz 1967 : Papa 6. Paul Türkiye'ye geldi. Efes'te hacı oldu.

27 Temmuz 1967 : Tunceli Pülümür dolaylarında deprem. 112 ölü var.

20 Ağustos 1967 : İzmir'de Yüksek İslam Enstitüsü'nün temeli atıldı. Demirel: "... Din adamı birkaç yabancı dil bilmelidir."

9 Eylül 1967 : Kıbrıs konusu ile ilgili ilk zirve toplantısı Edirne Keşan'da Türk ve Yunan Askeri İdaresi Başkanları arasında başladı.

10 Eylül 1967 : Türk ve Yunan heyetlerinin Dedeağaç'da yaptıkları görüşmeden bir sonuç alınamadı.

13 Eylül 1967 : Başbakan Demirel, Adakale'deki soydaşlarımızı yurda getirmek için Romanya'ya gitti. Adakale, (yeni adı Orsova) Tuna nehrinin ağzında bulunan ufak bir adadır. 300 kadar olan nüfusunun büyük bölümü Türktür.

17 Eylül 1967 : Kayseri'de yapılan Kayserispor-Sivasspor futbol maçında çıkan olaylarda 40 kişi öldü, 300 kişi yaralandı. Olayın duyulması üzerine Sivaslılar galeyana gelerek, Sivas'ta bulunan Kayserililere ait dükkanları tahrip ettiler.

19 Eylül 1967 : Başbakan Demirel, Sovyet Hükümetinin gönderdiği özel bir uçakla Moskova'ya gitti. Sovyet Başbakanı Kosigin ile görüşmelere başlandı.

7 Ekim 1967 : İstanbul Boğazı'nda demirleyen 6. Filoya ait denizciler, yapılan miting dolayısıyla karaya çıkartılmadılar.

11 Ekim 1967 : 3. Ordu karargahı 28 yıl sonra tekrar Erzurum'dan Erzincan'a taşındı.

1 Kasım 1967 : Kıbrıs Türk Cemaati Meclis Başkanı Rauf Denktaş'ın 21 Ekim günü Ada'ya çıktığı ve bir ihbar neticesi 31 Ekim'de yakalandığı öğrenildi. Rauf Denktaş'ın geri verilmesini istedik.

6 Kasım 1967 : Amerika, Kıbrıs Cumhuriyeti'nden, Rauf Denktaş'ın tahliyesini istedi.

12 Kasım 1967 : İstanbul ve Ankara'da Denktaş'ın tutukluluğunun sürdürülmesi dolayısıyla mitingler düzenlendi. Gençler polisle çatıştı. Kıbrıslı lider Rauf Denktaş serbest bırakıldı ve Türkiye'ye döndü.

16 Kasım 1967 : Kıbrıs'ta Rumlar yeniden saldırıya geçtiler. 24 Türk şehit edildi. Bazı köylerimiz işgal edildi. Türkiye'de yapılan mitinglerde gençler, 'Demirel istifa!' diye yürüdüler.

17 Kasım 1967 : Kıbrıs'taki vahim durum üzerine TBMM'de 18 saat süren gizli görüşme yapıldı. Hükümete Silahlı Kuvvetleri kullanma yetkisi verildi. (Evet: 432, Boş: 2, Hayır: 1)

18 Kasım 1967 : Yunan askerinin Ada'yı boşaltmasını istedik. BM Genel Sekreteri U-Thant, Rumları suçladı. Jetlerimiz Kıbrıs üzerinde alçak uçuş yapıyor. Savaş gemilerimiz Girne açıklarında bekliyor. Genel Kurmay Başkanı Tural halka yaptığı açıklamada: "Hareket halindeyiz. Herhangi bir endişeniz olmasın..." dedi.

20 Kasım 1967 : ABD Başkanı Johnson gönderdiği bir mektupla, NATO'ya ait silah ve teçhizatı kullanmayın uyarısında bulundu.

- Yunanistan Ada'ya asker yığmaya devam ediyor. Türkiye'nin her yerinde mitingler düzenleniyor. Türk Silahlı Kuvvetlerinin göze çarpan hazırlıkları var.

- Yunanistan isteklerimizi kabul etmedi.

23 Kasım 1967 : Bakanlar Kurulu bir bildiri yayınladı: "Müdahalede kararlıyız!..."

- ABD Başkanı Johnson, Ankara'ya özel bir temsilci (Cyrus Vance) gönderdi. Gençler temsilcinin Esenboğa Havaalanı'na inmesine karşı koymak istediler. Johnson'ın temsilcisi Ankara-Atina arasında adeta mekik dokuyor.

- Türk jetleri devamlı Kıbrıs üzerinde. Birlikler sınırlara doğru kaydırılıyor. Türkiye'nin sabrı taşmak üzere.

26 Kasım 1967 : Türkiye'nin Cyrus Vance aracılığı ile Yunanistan'a bildirdiği 4 şart:
1-Türkiye ve Yunanistan 16 Ağustos 1960 tarihli Lefkoşe Antlaşması gereğince Kıbrıs'ın bağımsızlığını, toprak bütünlüğünü ve masumiyetini kabul ederler.
2-Kıbrıslı olmayan askeri kuvvetlerin (Antlaşmalarla öngörülenlerin dışında) Kıbrıs'dan süratle çıkmasında taraflar mutabakatlarını bildirirler.
3-Türkiye ve Yunanistan bu hususlara uyduklarını önce Yunanistan, sonra Türkiye açıklar.
4-Kıbrıslı olmayan kuvvetlerin Kıbrıs'ı tahliyesi üzerine Türkiye buhranın giderilmesi için gereken tedbirleri alacaktır.

27 Kasım 1967 : Kıbrıs buhranının en kritik gününün en kritik saatleri:
Saat 04.35: Özel Temsilci Cyrus Vance, Atina'dan Ankara'ya döndü.
07.00: Vance, NATO Genel Sekreteri Brosio ile görüştü.
08.00: Dışişleri Bakanı İ. S. Çağlayangil temsilciyi kabul etti. 09.45'de görüşme son buldu.
09.00: Cumhurbaşkanı Sunay, Brosio'yu kabul etti. Görüşme saat 10.00'da bitti.
10.00: Demirel, Çağlayangil'i evinde kabul etti.
10.45: Demirel ve Çağlayangil Sunay ile görüşmek üzere Çankaya'ya gittiler.
12.30: Bakanlar Kurulu toplandı. 13.10'da son buldu.
13.15: Demirel, ayrı ayrı olarak Muhalefet liderleri İnönü, Feyzioğlu, Bölükbaşı, Aksu ve Türkeş ile görüştü.
18.15: Bakanlar Kurulu 2. defa toplandı.
21.00: Sovyet Büyükelçisi Smirnov kendi isteğiyle Çağlayangil ile 55 dakika süren bir görüşme yaptı. Yaptığı açıklamada: "Antlaşmalara aykırı olarak Ada'ya sokulan askerlerin çıkarılmasını istiyoruz..." dedi.
01.30: Donanma Mersin'den denize açıldı.

28 Kasım 1967 : Gerginlik doruk noktasında. Savaş gemilerimiz Kıbrıs karasularına girdi ve geri döndü.

-Ana Muhalefet Lideri İnönü: "... Son imkana kadar barış yolu araştırılmalı, bu mümkün olmazsa gereği yapılmalıdır." dedi.

29 Kasım 1967 : Yunanistan, Kıbrıs hakkındaki Türk şartlarını kabul etti. Buhran giderildi. Yunan ordusunda alarm kaldırıldı. Türk jetleri Kıbrıs'ta Makarios'un sarayı üzerinde uçtular. Demirel: "... Durumun salaha (barış) doğru gitmesi ümidi görülüyor..." dedi.

7 Aralık 1967 : İnönü Kıbrıs hakkında açıklama yaptı: "Amerika'nın düşüncesinin ne olduğunu hiçbir zaman öğrenemedim. Makarios, Amerika ve Rusya'yı kendi çıkarına kullanıyor."

13 Aralık 1967 : Yunanistan ikiye bölündü. Albaylar Cuntası, Kral Konstantin'in yetkilerini elinden aldı ve yerine bir kral naibi tayin etti. Güneye Cunta, Kuzeye Kral hakim durumda. Bir süre sonra Cunta bütün Yunanistan'ın kontrolünü eline geçirdi.

14 Aralık 1967 : Yunan Kral'ı İtalya'ya kaçtı. Darbe harekatına katılan bir Tümgeneral Türkiye'ye sığındı.

29 Aralık 1967 : Kıbrıs'ta geçici Türk yönetimi ilan edildi. Ada'da Türk Cemaatinin tabi olacağı 19 prensip açıklandı.

01-25-2010, 06:17	#1
Kullanıcı Adı akobalı-akkurt	Almanak tarihe göre 1929 1 Ocak 1929 : Türk harflerinin öğretilmesini sağlayacak Millet Mektepleri yurdun her tarafında açıldı. Bu okullar 1936 yılına kadar faaliyet gösterdi. - Maarif Vekili, devrim öncülerinden Mustafa Necati Bey (doğumu:1894) öldü. 11 Ocak 1929 : Şair Abdülhak Hamit (Tarhan) (1851-1937) açık bulunan İstanbul Milletvekilliğine seçildi. 12 Şubat 1929 : Lenin'in ölümünden sonra Stalin ile iktidar mücadelesine girişen ve Stalin tarafından sürgüne gönderilen, SSCB devriminin önde simalarından Troçki İstanbul'a geldi. 27 Şubat 1929 : Vekaleten idare edilen Maarif (Milli Eğitim) Vekilliği'ne Vasıf (Çınar) Bey atandı. 28 Şubat 1929 : Şişli'de Gazi M. Kemal Paşa'nın Kurtuluş Savaşı hazırlıklarını yaptığı evin müze haline getirilmesi için bir komisyon kuruldu. 3 Mart 1929 : İstanbul'da yayınlanan 'Ta Hronika' adlı gazetede Türk aleyhtarı yazıların yayınlanması üzerine gazete idarehanesi, üniversite gençleri tarafından tahrip edildi. 4 Nisan 1929 : Yerli Malları Haftası ilan edildi. 7 Nisan 1929 : Maarif Vekili Vasıf (Çınar) istifa etti. 23 Nisan 1929 : İlk defa 'Çocuk Bayramı ve Haftası' kutlandı. 18 Mayıs 1929 : Şebinkarahisar ve Suşehri'nde deprem. 2 Haziran 1929 : Muş ili kuruldu. 1 Temmuz 1929 : Ankara-İstanbul şehirlerarası telefon görüşmesi başladı. 17 Temmuz 1929 : İzmir Ceza Mahkemesi; Dr. Hikmet (Kıvılcımlı) ve arkadaşlarını komünistlik propagandasından dolayı 4 yıl hapse mahkum etti. 14 Ağustos 1929 : Eskişehir Temyiz Mahkemesi 20 komüniste, 7 yıl ağır hapis cezası verdi. 1 Eylül 1929 : İlk ve orta öğretim okulları ders müfredatından Arapça ve Farsça dersleri kaldırıldı. 8 Ekim 1929 : Yüksekokullarda Fransızca'dan ayrı ikinci bir yabancı lisanın okutulması kabul edildi. 17 Ekim 1929 : Türkiye-SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) arasında Karadeniz Deniz Silahlarının Sınırlandırılması Antlaşması imzalandı. 25 Ekim 1929 : İstanbul-Berlin arasında ilk hava postası başladı. - Osmanlı Ceza Kanunu yürürlükten kalktı. 23 Kasım 1929 : Bursa'da tekkelerde ayin yapanlar tutuklandı. 1930 30 Ocak 1930 : Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu. 3 Nisan 1930 : Belediyeler Kanunu (1580 sy.) kabul edildi. Bu kanunla kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmiştir. 10 Haziran 1930 : Türkiye-Yunanistan arasında 'Ahali Mübadelesi Antlaşması' imzalandı. 11 Haziran 1930 : Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanunu kabul edildi. 14 Haziran 1930 : Askeri Yargıtay kuruldu. 22 Haziran 1930 : Jandarma Genel Komutanlığı Kuruluş Kanunu kabul edildi. 12 Ağustos 1930 : Fethi (Okyar) Bey tarafından 'Serbest Cumhuriyet Fırkası' kuruldu. 30 Ağustos 1930 : Ankara-Kayseri demiryolu Sivas'a ulaştı. 25 Eylül 1930 : İsmet Paşa Başbakanlıktan istifa etti. 26 Eylül 1930 : Adana'da Abdülkadir Kameli (Öğütçü) tarafından 'Ahali Cumhuriyet Fırkası' kuruldu. 27 Eylül 1930 : İsmet Paşa Kabineyi yeniden kurdu. 29 Eylül 1930 : Edirne'de 'Türk Cumhuriyet Amele ve Ticaret Fırkası' kurulması teşebbüsüne izin verilmedi. 17 Kasım 1930 : Serbest Cumhuriyet Fırkası kendi kendisini feshetti. 21 Aralık 1930 : Ahali Cumhuriyet Fırkası feshedildi. 23 Aralık 1930 : Menemen olayı. Nakşibendi tarikatına bağlı Derviş Mehmet ve kendisine katılan yandaşlarıyla, Menemen'de gösteri yapmak istediler. Menemen'de Yedek Subaylık yapan İlkokul öğretmeni Mustafa Fehmi Kubilay (doğumu:1906) bir manga askerle gericilerin üzerine yürümek ve onları durdurmak istedi. Derviş Mehmet, Kubilay'ı şehit ettikten sonra, başını kesip bir mızrağa takarak kentin sokaklarında dolaştırdı. Bu olayda, Hasan ve Şevki isimli bekçilerimizde şehit olmuşlardır. Orgeneral Mustafa (Muğlalı) başkanlığında kurulan özel bir mahkemede yargılanan suçlular, ölüme mahkum edilmişlerdir. 1931 30 Ocak 1931 : Gümrük ve Tekel Bakanlığı kuruldu. 26 Mart 1931 : Ölçüler Kanunu kabul edildi. 15 Nisan 1931 : Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti (Türk Tarih Kurumu) kuruldu. 23 Nisan 1931 : Fevzi Paşa-Malatya demiryolu işletmeye açıldı. 5 Mayıs 1931 : Gazi M. Kemal Paşa yeniden Cumhurbaşkanı seçildi. - İsmet (İnönü) Paşa, yeniden kabineyi kurmakla görevlendirildi. 10 Mayıs 1931 : Gazi M. Kemal Paşa, CHP'nin 3.Büyük Kongresinin açılışında yaptığı konuşmada; "Efendiler! ...Birinci umumi kongremiz bundan on iki sene evvel Sivas'ta, bir mektep dershanesinde yapılmıştı. Gelen murahhaslar (üyeler) türlü takipler altında, bir çok müşküllerle karşılaşmışlardı. Müzakerelerimizi dahili ve harici düşmanların süngü ve idam tehditleri altında yapmıştık..." 27 Temmuz 1931 : Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı kuruldu. 5 Ağustos 1931 : İstanbul Teşvikiye'de büyük yangın. 74 ev ve 7 dükkan yandı. 30 Aralık 1931 : Tarım Bakanlığı kuruldu. 1932 15 Ocak 1932 : Samsun'da heykeltıraş Krieppel tarafından yapılan Gazi Heykeli açıldı. 17 Ocak 1932 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Korgeneral Ahmet Derviş (Doğumu:1884) Paşa öldü. 22 Ocak 1932 : İstanbul Yerebatan Camii'nde ilk defa Hafız Yaşar (Okur) tarafından Türkçe Kur'an okundu. 18 Şubat 1932 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Korgeneral Nurettin (dog:1873) Paşa öldü. 19 Şubat 1932 : Halkevleri kuruldu. (8 Ağustos 1951'de kapatıldı.) 23 Nisan 1932 : Kütahya-Balıkesir demiryolu hizmete açıldı. 28 Haziran 1932 : Solhan (Hakkari) ilçesi kuruldu. 9 Temmuz 1932 : Türkiye, Milletler Cemiyeti'ne katıldı. 11 Temmuz 1932 : Gazi M. Kemal Paşa, Türk Tarih Kurumu Kurultayı'nın sonunda yaptığı konuşmada; "Dil işlerini de düşünmek zamanı gelmiştir. Türk dilinin, kendi benliğine, aslındaki güzellik ve zenginliğe kavuşması için bütün devlet teşkilatımızın, dikkatli, alakalı olmasını isteriz!..." 12 Temmuz 1932 : Türk Dil Kurumu kuruldu. 18 Temmuz 1932 : Ezanın Türkçe okunması Diyanet İşleri Başkanlığınca ilgililere duyuruldu ve Ezan Türkçe olarak okunmaya başlandı. Türkçe Ezan; Tanrı uludur Şüphesiz bilirim, bildiririm Tanrı'dan başka yoktur tapacak Şüphesiz bilirim, bildiririm Tanrı'nın elçisidir Muhammed Haydin namaza Haydin felaha (Namaz uykudan hayırlıdır) Tanrı uludur Tanrı'dan başka yoktur tapacak 27 Temmuz 1932 : İzmir'de Atatürk Anıtı, İsmet Paşa tarafından açıldı. 1 Ağustos 1932 : Türkiye Güzeli Keriman Halis, Dünya Güzeli seçildi. 26 Eylül 1932 : 1.Türk Dil Kurultayı Dolmabahçe Sarayı'nda toplandı. 27 Eylül 1932 : Gazi M. Kemal Paşa, ABD'nin ünlü komutanı, 2.Dünya Savaşı'nda Uzak Şark'ta Japonları dize getiren beş yıldızlı General Mc. Arthur'u kabul etti. (Konuşma 1951'de açıklandı. Gazi bu konuşmada; yeni bir dünya savaşının yakın olduğuna, bu savaşta Amerika'nın tarafsız kalamayacağına, İtalya Başbakanı Mussolini'nin durumunu koruyamayacağına ve izlediği politikanın sonunda, bütün memleketlerinin elinden gideceğine, savaş sonrası Bolşevik tehlikesinin artacağına işaret etmiştir.) 1 Kasım 1932 : Gazi M. Kemal Paşa, TBMM'nin 4.dönem, 2.toplanma yılında yaptığı konuşmada; "Aziz arkadaşlarım! Beynelmilel siyasi ve iktisadi buhranlardan, beşeriyetin duymakta olduğu sıkıntı ve acı devam etmektedir. Siyasi buhranın maliyeti, Silahları Bırakma Konferansının müşküllerinde hulasa olarak müşahede edilebilir. İktisadi buhran ise, milletler arasında mübadelenin azalması ve daralması şeklinde sahasını genişletmiş ve tesirini artırmıştır. Bizim kanaatimizce beynelmilel siyasi emniyetin inkişafı için, ilk ve en mühim şart, milletlerin hiç olmazsa sulhu muhafaza fikrinde, samimi olarak birleşmesidir." 1 Aralık 1932 : Demiryolu Malatya'ya ulaştı. 15 Aralık 1932 : Samsun-Sivas demiryolu hizmete açıldı.

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder
Stil
Normal Hybrid-Şeklinde gösterime geç Ağaç şeklinde gösterime geç

01-25-2010, 06:18	#2
Kullanıcı Adı akobalı-akkurt	1933 1 Şubat 1933 : Bursa'da Türkçe ezanı protesto gösterileri. 6 Şubat 1933 : Gazi M. Kemal Paşa Bursa'da, Bursalılara seslendi: "...Konunun kesin nedeni din değildir. Kesin olarak bilinmelidir ki, Türk Milletinin milli dili ve milli benliği bütün hayatında hakim ve esas olacaktır. 22 Nisan 1933 : Osmanlı borçlarının tasfiyesi amacıyla, Türkiye ile Osmanlı Düyunu Umumiye Hamilleri arasında antlaşma sağlandı. 27 Nisan 1933 : Adana-Fevzipaşa demiryolu hizmete açıldı. 31 Mayıs 1933 : İstanbul Darülfünun'un ilgasına ve Maarif Vekaletince yeni bir üniversite kurulmasına dair kanun kabul edildi. 3 Haziran 1933 : Sümerbank'ın kurulmasına dair kanun kabul edildi. 8 Haziran 1933 : Halk Bankası ve Halk Sandıkları kurulmasına dair kanun kabul edildi. 29 Haziran 1933 : Sivas-Erzurum demiryolu hizmete açıldı. 2 Eylül 1933 : Ulukışla-Kayseri demiryolu hizmete açıldı. 9 Eylül 1933 : İleride İzmir Fuarı adını alacak olan, 9 Eylül Panayırı, Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi (Çakmak) Paşa tarafından açıldı. 26 Ekim 1933 : 'Genel Af' kabul edildi. 29 Ekim 1933 : Cumhuriyetin kuruluşunun 10.yılı kutlamaları. Gazi M. Kemal Paşa, daha sonra 10. yıl Nutku olarak adlandırılacak konuşmasında; "... Yurttaşlarım! Az zamanda çok büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan Türkiye Cumhuriyetidir.... Fakat yaptıklarımızı asla kafi göremeyiz. Çünkü daha çok ve daha büyük işler yapmak mecburiyetindeyiz. Yurdumuzu dünyanın en mamur ve en medeni memleketleri seviyesine çıkaracağız. Milletimizi en geniş refah, vasıta ve kaynaklarına sahip kılacağız. Milli kültürümüzü, muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız...." 5 Kasım 1933 : Eskişehir şeker fabrikası hizmete açıldı. 3 Aralık 1933 : Maarif (Milli Eğitim) Bakanlığı, 'İnkılap Tarihi' dersinin liselerin her sınıfında okutulmasına karar verdi. 1934 3 Şubat 1934 : Atina'da, Balkan Paktı Türkiye, Romanya, Yunanistan ve Yugoslavya arasında imzalandı. 12 Şubat 1934 : Ünlü Türk Şair ve edibi Cenap Şahabettin (Doğumu:1870) öldü. 4 Mart 1934 : Üniversite ve yüksekokullara 'Devrim' dersi kondu. - Ankara Radyosu yayına başladı. 20 Mart 1934 : Ankara'da 'İnkılap Tarihi' Kürsüsü kuruldu. 31 Mart 1934 : İstanbul Üniversitesi'nin yeniden yapılandırılması için getirilen Prof. Malş, görevini tamamlayarak Türkiye'den ayrıldı. 15 Nisan 1934 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Korgeneral Kemalettin Sami (Doğumu:1884) Paşa öldü. 14 Mayıs 1934 : İzmir Şehir Meclisi, bugünkü Enternasyonal Fuar'ın yerinde 460.000 metrekarelik bir Kültür park kurulmasına karar verdi. 21 Haziran 1934 : Soyadı Kanunu kabul edildi. 18 Ağustos 1934 : 5 gün sürecek olan 2. Dil Kurultayı başladı. 2 Eylül 1934 : İstanbul'da Kadıköy-Üsküdar arasında Tramvay işletmeye açıldı. 19 Ekim 1934 : Turhal Şeker Fabrikası hizmete açıldı. 12 Kasım 1934 : Muş'ta deprem. Büyük hasar var. 24 Kasım 1934 : Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya 'Atatürk' soyadı verildi. 26 Kasım 1934 : Atatürk, İsmet Paşa'ya 'İnönü' soyadını verdi. - Efendi, Bey, Paşa vb. Lakap ve Unvanların kaldırılmasına dair kanun kabul edildi. 3 Aralık 1934 : Bazı kisvelerin giyilmeyeceğine dair kanun kabul edildi. Bu kanunla; ibadet dışında bazı elbiselerin dışarıda giyilmesi yasaklandı. 5 Aralık 1934 : İsmet İnönü ve 191 Milletvekilinin önergesiyle; Türk kadınına Milletvekili seçme ve seçilme hakkı verildi. 17 Aralık 1934 : 'Atatürk' soyadının başkası tarafından kullanılamayacağına dair kanun kabul edildi. 26 Aralık 1934 : Menemen'de Devrim Şehitleri için dikilen 'Kubilay Anıtı' büyük törenle açıldı. 1935 1 Şubat 1935 : Ayasofya, Müze olarak hizmete açıldı. Bizans'lılar döneminde yapılmış olan bu ünlü Kilise 1453'de Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinden sonra Cami haline getirilmişti. 8 Şubat 1935 : Milletvekili seçimleri yapıldı. (383 Erkek, 17 Kadın Milletvekili.) 1 Mart 1935 : Atatürk, 4. Defa Cumhurbaşkanı seçildi. 18 Nisan 1935 : İstanbul'da Uluslararası Kadınlar Kongresi toplandı. 9 Mayıs 1935 : Atatürk, CHP 4. Büyük Kurultayı'nın açılışında yaptığı konuşmada; "Kurultayın sayın üyeleri! ... Uçurum kenarında yıkık bir ülke. Türlü düşmanlarla kanlı boğuşmalar... Yıllar süren savaş... Ondan sonra, içeride ve dışarıda saygı ile tanınan yeni vatan, yeni sosyete, yeni devlet ve bunları başarmak için arasız, devrimler... İşte Türk genel devrimi..." 27 Mayıs 1935 : Ulusal Bayramlar ve Genel Tatiller hakkında kanun kabul edildi. Bu kanunla hafta tatili 'cuma' gününden 'pazar' gününe alındı. 10 Haziran 1935 : Mülkiye Mektebi'nin adı Siyasal Bilgiler Fakültesi olarak değiştirildi. 10 Temmuz 1935 : Ekonomi Bakanı Celal Bayar, Sovyet Sanayini incelemek üzere SSCB'ye gitti. 19 Ekim 1935 : Atatürk'e suikast amacıyla, Suriye'den Türkiye'ye sızan kişiler yakalandı. 20 Ekim 1935 : Genel nüfus sayımı yapıldı. Nüfusumuz; 16.158.018 kişi. 23 Ekim 1935 : Ergani-Mardin-Diyarbakır demiryolu hizmete girdi. - Etibank, kuruldu. 9 Kasım 1935 : Türk Mason Derneği, yayınladığı bir bildiriyle, çalışmasına son verdiğini açıkladı. Mallarını halkevlerine bağışladı. 13 Kasım 1935 : İtalya'nın Habeşistan'a saldırması üzerine, Türkiye'de tedbirler alındı. Batı Anadolu'nun stratejik bölgelerine yığınaklar yapıldı. 26 Kasım 1935 : Demiryolu Isparta'ya ulaştı. 29 Kasım 1935 : Paşabahçe cam fabrikası hizmete girdi.

01-25-2010, 06:19	#3
Kullanıcı Adı akobalı-akkurt	1936 9 Ocak 1936 : Ankara'da Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi öğretime başladı. 25 Mart 1936 : Afyon-Karakuyu demiryolu hizmete açıldı. 26 Mart 1936 : Bozanözü-Isparta demiryolu hizmete açıldı. 24 Nisan 1936 : Yazar Sami Paşazade Sezai (Doğumu:1859) öldü. 6 Mayıs 1936 : Ankara'da Devlet Konservatuarı kuruldu. 18 Mayıs 1936 : Erzurum-Sivas demiryolu yapımına başlandı. 1 Haziran 1936 : Maliye Bakanlığı ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü kanunları yürürlüğe girdi. 20 Temmuz 1936 : Montreux Antlaşması imzalandı. Lausanne Barış Antlaşması'nda Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki haklarını kısıtlayıcı maddeler bulunmaktaydı. Montreux Antlaşması ile Türkiye, Boğazlar üzerindeki bütün haklarına kavuştu. Bu Antlaşma ile ticaret gemilerinin geçmesi serbest bırakıldı, savaş gemilerinin geçişinde ise, şartlar ayrıntılı olarak belirtilmiştir. 29 Ağustos 1936 : İstanbul'da, Haliç üzerinde Azapkapı ve Unkapanı'nı birbirine bağlıyacak olan Atatürk Köprüsü'nün temeli atıldı. (Eski köprünün adı Unkapanı köprüsü idi, bu sebeple halen Atatürk Köprüsü'ne Unkapanı Köprüsü de denmektedir.) 25 Eylül 1936 : Harp Okulu, İstanbul'da Harbiye'deki binasından Ankara'da yeni yapılan binasına taşındı. 26 Ekim 1936 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından ve savaş sonrasında İstanbul'a giren Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Komutanı Korgeneral Şükrü Naili Gökberk (Doğumu:1876) öldü. 27 Aralık 1936 : İstiklal Marşımızın yazarı, büyük şair, mütefekkir ve din adamı Mehmet Akif Ersoy (doğ:1873) öldü. O tarihlerde Meclis'te Burdur Milletvekili olan M. Akif Ersoy'un Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ithaf ettiği bu muhteşem şiir, 12 Mart 1921'de Meclis'te okunduğunda bütün Milletvekilleri tarafından büyük tezahüratlarla dakikalarca ayakta alkışlanmış ve kabul edilmiştir. İSTİKLAL MARŞI : (Beste:Zeki Üngör) Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak, Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak! Çatma kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet bu celal? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal. Hakkıdır hakka tapan milletimin istiklal. Ben, ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış, şaşarım? Kükremiş sel gibiyim bendimi çiğner, aşarım; Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma, nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar? Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın! Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın, Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın! Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır atanı; Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan şüheda, Canı, cananı, bütün varımı alsın da Hüda, Etmesin, tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ruhumu, senden, ilahi, şudur ancak emeli; Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli, Bu ezanlar ki şahadetleri dinin temeli, Ebedi yurdumun üstünde benim, inlemeli! O zaman vecd ile bin secde eder, varsa taşım; Her cerihamdan, ilahi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır, ruh-i mücerret gibi yerden naşım; O zaman yükselerek arşa değer, benim başım. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helal. Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal! Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyet; Hakkıdır hakka tapan milletimin istiklal! 1937 5 Ocak 1937 : Malatya Milletvekili ve Başbakan İsmet İnönü ve 153 Milletvekilinin vermiş olduğu önerge ile Anayasa’nın 2.maddesi “Türkiye Devleti; Cumhuriyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır” şeklinde değiştirildi. Bu suretle ‘Altı Ok’ Anayasa’ya girmiş oldu. 3 Nisan 1937 : Karabük Demir Çelik Fabrikalarının temeli atıldı. 13 Nisan 1937 : Büyük Şair Abdülhak Hamit Tarhan (Doğumu:1851) öldü. 29 Mayıs 1937 : Türkiye ile Fransa arasında Hatay’ın mülki bütünlüğünü garanti eden antlaşma Cenevre’de imzalandı. Bu suretle Hatay, bağımsız oluyordu. 4 Haziran 1937 : Ziraat Bankası kanunu kabul edildi. 12 Haziran 1937 : Atatürk, çiftliklerini hazineye bağışladı. 8 Temmuz 1937 : Tahran’da Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasında ‘Sadabat Paktı’ imzalandı. 20 Eylül 1937 : Türk Tarih Kurultayı, Atatürk’ünde katılımı ile başladı. - İzinli bulunan Başbakan İnönü’nün yerine Vekaleten Celal Bayar atandı. 27 Eylül 1937 : Büyük Dil Kurultayı, Dolmabahçe Sarayı’nda toplandı. 25 Ekim 1937 : İsmet İnönü Başbakanlıktan çekildi. Kabineyi kurmakla Celal Bayar görevlendirildi. - Celal Bayar, Kabinesini açıkladı. Başbakan : Celal Bayar Adliye Bakanı : Hilmi Uran Savunma Bakanı : General Kazım Özalp İçişleri Bakanı : Dr. Refik Saydam Dışişleri Bakanı : Şükrü Saraçoğlu Maliye Bakanı : Fuat Agrali Milli Eğitim Bk. : Saffet Arıkan Bayındırlık Bakanı : Ali Çetinkaya Ekonomi Bakanı : Şakir Kesebir Sağlık Bakanı : Dr. Hulusi Alataş Gümrük İnşaat Bk : Rana Tarhan Tarım Bakanı : Faik Kurdoğlu 1 Kasım 1937 : Atatürk, TBMM’nin 5.Dönem, 3.Toplantı yılında yaptığı konuşmada; “Sayın Milletvekilleri! Memnuniyetle görmekteyiz ki Cumhuriyet Rejimi, yurdumuzda huzur ve sükunun yerleşmesini temin etmiş bulunuyor... Milletimizin layık olduğu yüksek medeniyet ve refah seviyesine varmasını alıkoyabilecek hiçbir engel düşünmeye yer bırakılmadığını ve bırakılmayacağını huzurunuzda söylemekle bahtiyarım...Ordu, Türk Ordusu!... İşte bütün milletin göğsünü itimat, gurur duyguları ile kabartan şanlı ad!... Ordumuz; Türk topraklarının ve Türkiye idealini tahakkuk ettirmek için sarf etmekte olduğumuz sistemli çalışmaların, yenilmesi imkansız teminatıdır...” Atatürk’ün TBMM’ni son açış konuşmasıdır bu. 16 Kasım 1937 : Diyarbakır-Cizre demiryolu hizmete açıldı. 1 Aralık 1937 : Başbakan Celal Bayar, Cumhuriyet Halk Partisi grubunda 'Hatay' hakkında bilgi verdi.

01-25-2010, 06:20	#5
Kullanıcı Adı akobalı-akkurt	1940 8 Ocak 1940 : Türkiye-Fransa-İngiltere Kredi Antlaşması imzalandı. 30 Mart 1940 : Türkiye-Suriye Dostluk ve İyi Komşuluk Antlaşması imzalandı. (Hatay meselesi ile ilgili olarak gerilimli günler yaşadığımız Suriye ile, 2. Dünya Savaşının bütün dünyayı tedirgin ettiği günlerde imzalanmıştır.) 31 Mart 1940 : Bursa’da ‘Göl barajı’ hizmete girdi. 9 Nisan 1940 : Alman orduları Danimarka ve Norveç’e girdi. 9 Mayıs 1940 : İngiliz Başbakanı Churchill’in mesajı: “...Türkiye’nin bu zamanda bize müzahereti (yardımı) hepimize cesaret verecek bir amildir.” 10 Mayıs 1940 : Alman orduları Lüksemburg ve Hollanda’ya girdi. 13 Mayıs 1940 : Alman orduları Fransa’ya girdi. 19 Mayıs 1940 : İstanbul’da Dolmabahçe Stadının temeli atıldı. (Şu anki ismi ‘Beşiktaş İnönü Stadı’dır.) 28 Mayıs 1940 : Bingöl’de deprem, hasar var. 22 Haziran 1940 : Fransa, Almanlar karşısında ‘Ateşkes Antlaşması’ imzaladı. 29 Haziran 1940 : Türk-Alman Antlaşması imzalandı. 20 Ekim 1940 : Nüfus sayımı yapıldı, nüfusumuz: 17.820.950. 28 Ekim 1940 : İtalya, Yunanistan’a saldırdı. 25 Kasım 1940 : 2. Dünya Savaşı’nın sınırlarımıza doğru yayılması üzerine; İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve Kocaeli’de sıkıyönetim ilan edildi. 30 Kasım 1940 : İstanbul’da karartma başladı. 19 Aralık 1940 : İtalyan saldırısına uğrayan Yunanistan’a Kurtuluş şilebiyle yardım malzemesi gönderildi. 20 Aralık 1940 : Malatya (Arapgir) ve Tunceli (Çemişgezek) dolaylarında şiddetli deprem. 1941 1 Ocak 1941 : İngiltere Başbakanı Churchill, Anadolu Ajansı vasıtasıyla Türk Milletine gönderdiği mesajda: “... Geçen müşkül aylarda Türkiye’nin değişmez dostluğuna mahzar olduk.” 17 Ocak 1941 : Türk-Bulgar Antlaşması imzalandı. 18 Şubat 1941 : Petrol Ofisi kuruldu. 27 Şubat 1941 : İngiltere Dışişleri Bakanı Anthony Eden Ankara’ya geldi. 4 Mart 1941 : Alman Büyükelçisi Von Papen, İnönü’ye Adolf Hitler’in mesajını getirdi. 21 Mart 1941’de İnönü, Hitler’e cevabi mesajını gönderdi. 19 Mart 1941 : Sıkıyönetim 3 ay daha uzatıldı. 24 Mart 1941 : Türkiye ve Rusya bir deklarasyon yayınladılar: “... Türkiye herhangi bir saldırıya uğradığı taktirde, Sovyet Rusya tarafsızlığını koruyacaktır.” - Niksar ve çevresinde deprem, 500 ölü var. 27 Nisan 1941 : Antakya’da hafif çapta deprem. 18 Haziran 1941 : Türkiye-Almanya Dostluk Antlaşması imzalandı. 20 Haziran 1941 : İnönü ile Adolf Hitler arasında karşılıklı mektuplar gönderildi. 22 Haziran 1941 : Ajanslar sabahın erken saatlerinde Alman ordusunun Sovyet sınırlarını geçtiğini duyurdu. 2. Dünya Savaşı’nın gidişatını değiştirecek olan Alman-Rus savaşı başlamıştı. - Hükümet, yayınladığı resmi tebliğde: “Cumhuriyet Hükümeti, Almanya-Sovyetler Birliği Savaşı dolayısıyla hasıl olan durum karşısında tarafsızlığını ilana karar vermiştir.” 23 Haziran 1941 : Refah faciası. 1939 yılında İngiltere’ye sipariş edilen 4 denizaltı ve 4 muhrip’i teslim almak üzere Mersin’den hareket eden Refah Şilebi, batırıldı. Savaşta tarafsız olmamızdan dolayı, bordalarına ve güvertesine Türk Sancağı Bandaj yapılan ve reflektörlerle aydınlatılan Şilep, Mersin’den hareketinden 5 saat sonra saat 22.30 sıralarında meçhul bir gemi tarafından atılan torpido ile vuruldu. Elektrik makineleri ve telsizi tamamen kullanılamaz hale geldi, mevcut kurtarma filikalarının su kaçırması dolayısıyla ancak birisi kullanılabildi. 4 saat kadar su üzerinde kalan Şilep, batmaktan kurtarılamadı. Tek kurtarma filikasıyla facia yerinden ayrılan 28 kişi, 36 saat sonra Karataş mevkiine çıkarak geminin battığını bildirdiler. Türkiye’nin ancak olaydan 36 saat sonra haberi olabilmişti. Kaza mahalline gönderilen uçak ve gemilerle yapılan kurtarma ve araştırma faaliyetleri sonucunda, olaydan 72 saat sonra bir denizci sağ olarak kurtarılabildi. Faciada, 15 Deniz Subayı, 16 Hava Öğrencisi, 48 Denizaltı Astsubayı, 63 Deniz Eri ve 25 Gemi Mürettebatı olmak üzere 167 Denizci Şehit olmuştur. Kurtulanların aktardıklarıyla, faciada Denizaltı Filotilla Gv. Yrb. Zeki Işın ile Gemi Süvarisi İzzet Dalgakıran, Gemiyi terk etme teşebbüsünde bulunmayarak diğer 165 Askerimiz ile birlikte şehit olmuşlardır. 25 Haziran 1941 : TBMM’de, Türk-Alman Antlaşması oybirliğiyle kabul edildi. 1 Temmuz 1941 : Fransız Devlet Başkanı Mareşal Petain, İnönü’ye mesaj gönderdi. 14 Ağustos 1941 : İngiltere ve Sovyetler Birliği, Türk Hükümeti’ne müşterek bir nota vererek, ‘Montreux Antlaşması’na sadakatlerini yenilediler. 25 Ağustos 1941 : Ruslar ve İngilizler İran’ı işgale başladılar. 9 Eylül 1941 : Ağrı Patnos’ta deprem. 11 Eylül 1941 : Van ve Başkale dolaylarında deprem. 21 Eylül 1941 : İstanbul’da Fener’de meydana gelen yangında, 94 ev, 2 cami, 1 mescit ve Patrikhane Müştemilatı yandı. 25 Kasım 1941 : Bulgaristan, Mihver Devletleri yanında savaşa katıldı. 8 Aralık 1941 : Amerika Birleşik Devletleri, Japonya’ya savaş ilan etti. 10 Aralık 1941 : Bitlis ve çevresinde deprem. 19 Aralık 1941 : İstanbul’da ekmek, karneye bağlandı. 1942 17 Ocak 1942 : Ankara'da ekmek karneye bağlandı. 16 Mart 1942 : Üç savaş uçağı Milas'ı bombaladı, olaydan sonra yanlışlık olduğu belirtildi. 8 Nisan 1942 : İzmir'de İngiliz ve İtalyan yaralılar değiştirildi. 15 Nisan 1942 : Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü kurulması hakkındaki kanun kabul edildi. 9 Haziran 1942 : Anıtkabir projeleri için açılan yarışmada, Prof. Emin Onat ve Orhan Arda'nın projeleri birinci oldu. 12 Haziran 1942 : 6 ilde sıkıyönetim altı ay daha uzatıldı. 7 Temmuz 1942 : Eski Başbakanlardan Dr. Refik Saydam (Doğumu:1881) öldü. 9 Temmuz 1942 : Şükrü Saraçoğlu, Kabineyi kurmakla görevlendirildi. 14 Temmuz 1942 : 'Atılay Denizaltı' gemimiz batırıldı. Sabah saatlerinde, Çanakkale boğazında dalmış, boğazdan çıkış yaptıktan sonra mayına çarpma neticesi büyük bir yara almış ve 80 metre derinlikte dibe oturmuştur. Atılay Denizaltısının mürettebatı olan 90 Askerimiz Şehit olmuştur. 10 Ağustos 1942 : 4. Türk Dil Kurultayı açıldı. 8 Eylül 1942 : Kurtuluş Savaşı dönemi Sağlık Bakanlarından, Lozan Konferansı Delegelerinden, yazar Dr. Rıza Nur (doğ:1879) öldü. 1 Ekim 1942 : Karne ile ekmek dağıtılan bütün illerde halka ekmeklik hububat verilmeye başlandı. 11 Kasım 1942 : Varlık Vergisi Kanunu kabul edildi. 13 Kasım 1942 : Devlet personeline ücretsiz elbise ve ayakkabı verdi. 31 Aralık 1942 : Türkiye-Almanya kredi antlaşması imzalandı.

01-25-2010, 06:22	#8
Kullanıcı Adı akobalı-akkurt	1958 3 Ocak 1958 : Kurtuluş Savaşı Komutanlarından Cafer Tayyar Eğilmez (doğ:1877) öldü. 16 Ocak 1958 : İstanbul'da 9 Subay tutuklandı. '9 Subay Olayı' olarak adlandırılır. 19 Ocak 1958 : Milli Savunma Bakanı Şemi Ergin istifa etti. 28 Ocak 1958 : Kıbrıs'ta Türklere yönelik şiddet olayları meydana geldi. İngiliz askeri Türklere karşı ilk defa silah kullandı. 31 Ocak 1958 : TBMM, Kıbrıs'ta İngiliz askerlerinin Türklere karşı silah kullanması dolayısıyla İngiltere'yi kınadı. 1 Mart 1958 : Deniz Yolları İdaresi'nin İzmit Körfezi'nde çalışan Üsküdar vapuru, öğrencilerle dolu olduğu halde, aniden çıkan bir kasırga sonucu battı. Birçok öğrenci ve mürettebat boğuldu. 9 Nisan 1958 : CHP'nin yayın organı olan Ulus Gazetesi 1 ay süre ile kapatıldı. 9 Mayıs 1958 : İmar ve İskan Bakanlığı kanunu kabul edildi. 26 Mayıs 1958 : Tutuklu bulunan 9 Subayın mahkemesine başlandı. 28 Mayıs 1958 : Basın suçlularının affı tasarısı, DP'lilerin oyu ile reddedildi. 31 Mayıs 1958 : Haydarpaşa Limanı'nın 1.Kısmı Hizmete girdi. 2 Haziran 1958 : İnönü'nün, İstanbul CHP Merkezi'nde yaptığı basın toplantısındaki demecine yayın yasağı konuldu. 7 Haziran 1958 : İstanbul'da Beyazıt Meydanı'nda Büyük Kıbrıs mitingi yapıldı. 12 Haziran 1958 : Ankara'da Büyük Kıbrıs mitingi yapıldı. 14 Haziran 1958 : Türk Hükümeti, İngiltere'nin Kıbrıs planını kabul etmedi. 21 Haziran 1958 : Eskişehir, Bursa ve Maraş'ta Kıbrıs mitingleri yapıldı. 14 Temmuz 1958 : Irak Kralı Faysal, Prens Abdülillah ve Başbakan Nuri Sait öldürüldü. 15 Temmuz 1958 : ABD, Lübnan'a asker çıkardı. 17 Temmuz 1958 : İngiltere, Ürdün'e asker çıkardı. 20 Temmuz 1958 : Irak'taki olaylar dolayısıyla kısmi seferberlik hazırlıklarına başlandı. -İnönü, halkı milli birliğe davet etti: "Türk Milleti, güç olaylar karşısında, fedakarlıkta birbiriyle yarış ederek beraber hareket etmesini bilen bir millettir." dedi. 9 Ağustos 1958 : İngiliz Başbakanı McMillan gelişen son olaylar üzerine Türkiye'ye geldi. 7 Eylül 1958 : Soma Termik Santrali hizmete açıldı. 21 Eylül 1958 : Manisa ve Denizli Tekstil Fabrikaları hizmete açıldı. 22 Eylül 1958 : İzmir Alsancak Limanı hizmete girdi. 23 Eylül 1958 : Aydın Tekstil Fabrikası hizmete açıldı. 25 Eylül 1958 : Kemer Barajı ve Hidroelektrik Santrali hizmete girdi. 1 Ekim 1958 : İngiltere'nin hazırladığı ve Türkiye'nin kabul etmiş olduğu, yeni Kıbrıs planı uygulanmaya başlandı. - Kıbrıs bunalımı, Türkiye ile Yunanistan arasında daha da yoğunlaşıyor. - Diyanet İşleri Başkanı Eyüp Sabri Hayırlıoğlu'nun, Batı Trakya'da yayınlanan Sebat gazetesinin bir sorusu üzerine gazeteye gönderdiği cevap: "... Kur'an'ın Türk Harfleriyle yazılması doğru değildir ..." 1 Kasım 1958 : Büyük Şair Yahya Kemal Beyatlı (Doğumu:1884) öldü. 3 Kasım 1958 : CHP'nin yayın organı Ulus gazetesi 1 ay süre ile tekrar kapatıldı. 7 Kasım 1958 : Yazar Aka Gündüz (Doğumu:1885) öldü. 17 Kasım 1958 : Erzurum Atatürk üniversitesi, Cumhurbaşkanı Bayar tarafından açıldı. 25 Kasım 1958 : 9 subaydan (9 subay olayı) 8'i beraat etti. 27 Kasım 1958 : Pınarhisar Çimento Fabrikası açıldı. 30 Kasım 1958 : Akis Dergisi başyazarı, İnönü'nün damadı Metin Toker, Nihat Erim'in manevi şahsiyetini tahkirden bir yıllık hapis cezasına çarptırıldı. 31 Aralık 1958 : Demirköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali hizmete açıldı. 1959 5 Şubat 1959 : Türk-Yunan görüşmeleri Zürih'te başladı. 10 Şubat 1959 : İnönü'nün, CHP Grubunda, 'Milletvekillerine zam teklifinin reddedilmesini isteyen' önergesi oybirliği ile kabul edildi. 11 Şubat 1959 : Zürih Antlaşması imzalandı. Türkiye ile Yunanistan arasında, Kıbrıs Cumhuriyetinin kurulmasıyla ilgili şartlar tespit edildi. 16 Şubat 1959 : Milletvekillerine zam teklifi, 144 CHP'li ve 1 DP'linin aleyhte oyuna rağmen 249 oyla kabul edildi. 17 Şubat 1959 : Başbakan Menderes'i Londra'ya götüren uçak, Gatwick Kasabası yakınlarında düştü. 14 kişinin öldüğü kazada Başbakan Adnan Menderes kurtuldu. Olayın Türkiye'de duyulması üzerine, bir süredir İktidar ile Muhalefet arasında süren gerginlik bir anda yerini ılımlı bir ortama bıraktı. Ancak bu bahar havası sürdürülemedi. 19 Şubat 1959 : Kıbrıs konusunda Londra Antlaşması imzalandı. Türkiye, İngiltere, Yunanistan, Kıbrıs Türk ve Rum temsilcileri tarafından imza edildi. 4 Mart 1959 : TBMM, Londra Antlaşması'nı, muhalefetin 138 red oyuna karşın 347 oy ile kabul etti. 24 Nisan 1959 : İnönü'nün 28 Aralık 1958 tarihinde Ankara İl Kongresinde yaptığı konuşmadan dolayı dokunulmazlığının kaldırılması istenildi. 1 Mayıs 1959 : Uşak'ta İsmet İnönü'nün başına taş atıldı. 12 kişi tutuklandı. 2 Mayıs 1959 : İzmir'de bir süre önce meydana gelen protesto ve gösterilerin yayınlanması yasaklandı. 4 Mayıs 1959 : İstanbul'da meydana gelen olayların yayınlanması yasaklandı. - İnönü, İzmir'de basın toplantısı düzenledi : "... Seyahatimin nihayetini çok huzurlu idrak ettim. Basının memleket meselelerine gösterdiği çok feyizli ilginin minnettarıyım." 7 Mayıs 1959 : Yunanistan Başbakanı Karamanlis, resmi ziyarette bulunmak için Türkiye'ye geldi. 20 Temmuz 1959 : TBMM'de sert tartışmalardan sonra ara seçimlerin ertelenmesi kabul edildi. 29 Temmuz 1959 : İstanbul'da 3, Nazilli'de 1 gazeteci hapse mahkum edildi. 2 Ağustos 1959 : Diyarbakır'da 'Sinan 1' petrol kuyusu işletmeye açıldı. 27 Eylül 1959 : CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek istifa etti. 7 Kasım 1959 : Milletvekili Osman Bölükbaşı 10 ay hapse mahkum oldu. 18 Kasım 1959 : Yüksek İslam Enstitüsü, İstanbul'da geçici olarak İmam Hatip Okulu'nda öğretime başladı. 6 Aralık 1959 : Amerika Başkanı Eisenhower resmi ziyarette bulunmak üzere Türkiye'ye geldi. 16 Aralık 1959 : Vatan Gazetesi 1 ay süre ile kapatıldı. 30 Aralık 1959 : CHP Grubu, Hükümetin 'Bedelsiz ithal oto getirilmesi tasarısı' üzerine, Milletvekillerine olumsuz görüş tavsiyesi aldı.

01-25-2010, 06:24	#10
Kullanıcı Adı akobalı-akkurt	1967 2 Ocak 1967 : Anadol marka ilk otomobil piyasaya çıktı. 3 Ocak 1967 : Moskova Büyükelçiliğimiz Müsteşarı Sadi Çoruh, Moskova'da intihar etti. 4 Ocak 1967 : Cumhurbaşkanı Sunay, 490 km. uzunluğundaki Batman-İskenderun petrol boru hattını hizmete açtı. 25 Ocak 1967 : Genelkurmay Başkanı Tural, Ordu'ya devrimlerin korunmasıyla ilgili bir genelge gönderdi. Bu genelge politik havayı bir hayli etkiledi. Meclis'te tartışmalara yol açtı. 9 Mart 1967 : Türkiye yapımı ilk muhrip Gölcük'te kızağa konuldu. 11 Mart 1967 : Türk edebiyatı ve basın dünyasının ünlü simalarından, 'Akbaba' dergisi sahibi Yusuf Ziya Ortaç (Doğumu:1896) öldü. 2 Nisan 1967 : Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, ABD Başkanı Johnson'ın davetlisi olarak Amerika'ya gitti. 3 Nisan 1967 : Washington'da Büyükelçilik binamıza bomba atıldı, hasar meydana geldi. 15 Nisan 1967 : 8 Milletvekili Millet Partisi'nden istifa etti. 21 Nisan 1967 : Yunanistan'da darbe. Ordu ile anlaşan Kral, siyasi liderleri tutukladı ve yeni bir hükümet kuruldu. (Albaylar Cuntası olarak adlandırılır.) 28 Nisan 1967 : 19. CHP Kurultayı toplandı. İnönü: "Sosyalizmi aşama olarak kabul eden komünistlerle hiç bir ilgimiz yoktur." Kurultayda sert tartışmalar oldu, 48 Milletvekili ve Senatör CHP'den istifa etti. İnönü: "Asıl çalışma şimdi başlıyor." dedi. 12 Mayıs 1967 : Prof. Turhan Feyzioğlu başkanlığında Güven Partisi kuruldu. İnönü: "Demek ki, güvene ihtiyaçları var..." dedi. 30 Mayıs 1967 : Fransa, Kıbrıs'ta iki cemaatin varlığını kabul etti. 2 Haziran 1967 : Yeni Türkiye Partisi'nin (YTP) AP'ye katılması için prensip kararı alındı. 5 Haziran 1967 : Ortadoğu'da İsrail-Arap Savaşı'nın başlaması dolayısıyla Türk Silahlı Kuvvetleri alarma geçirildi. 14 Haziran 1967 : Sovyet Rusya, İsrail'in Süveyş Kanalı ve Akabe statüsünde değişiklik istemesine karşı, Boğazlarda da uluslararası kontrol talep etti. 4 Temmuz 1967 : Hacettepe Üniversitesi kurulması hakkındaki kanun kabul edildi. 18 Temmuz 1967 : Kıbrıs'ta İngiliz üslerinin Türkiye'ye verilmesi suretiyle bunalıma bir çözüm yolu bulunması yönünde yeni bir İngiliz teklifi öne sürüldü. 20 Temmuz 1967 : BM Genel Sekreteri U-Thant'ın Kıbrıs'taki özel temsilcisi Osario Tafall Ankara'ya geldi. İnönü: "Kıbrıs'ta federasyonda ısrar edilmelidir..." dedi. 23 Temmuz 1967 : Sakarya ve dolaylarında deprem. 100 kayıp var. 25 Temmuz 1967 : Papa 6. Paul Türkiye'ye geldi. Efes'te hacı oldu. 27 Temmuz 1967 : Tunceli Pülümür dolaylarında deprem. 112 ölü var. 20 Ağustos 1967 : İzmir'de Yüksek İslam Enstitüsü'nün temeli atıldı. Demirel: "... Din adamı birkaç yabancı dil bilmelidir." 9 Eylül 1967 : Kıbrıs konusu ile ilgili ilk zirve toplantısı Edirne Keşan'da Türk ve Yunan Askeri İdaresi Başkanları arasında başladı. 10 Eylül 1967 : Türk ve Yunan heyetlerinin Dedeağaç'da yaptıkları görüşmeden bir sonuç alınamadı. 13 Eylül 1967 : Başbakan Demirel, Adakale'deki soydaşlarımızı yurda getirmek için Romanya'ya gitti. Adakale, (yeni adı Orsova) Tuna nehrinin ağzında bulunan ufak bir adadır. 300 kadar olan nüfusunun büyük bölümü Türktür. 17 Eylül 1967 : Kayseri'de yapılan Kayserispor-Sivasspor futbol maçında çıkan olaylarda 40 kişi öldü, 300 kişi yaralandı. Olayın duyulması üzerine Sivaslılar galeyana gelerek, Sivas'ta bulunan Kayserililere ait dükkanları tahrip ettiler. 19 Eylül 1967 : Başbakan Demirel, Sovyet Hükümetinin gönderdiği özel bir uçakla Moskova'ya gitti. Sovyet Başbakanı Kosigin ile görüşmelere başlandı. 7 Ekim 1967 : İstanbul Boğazı'nda demirleyen 6. Filoya ait denizciler, yapılan miting dolayısıyla karaya çıkartılmadılar. 11 Ekim 1967 : 3. Ordu karargahı 28 yıl sonra tekrar Erzurum'dan Erzincan'a taşındı. 1 Kasım 1967 : Kıbrıs Türk Cemaati Meclis Başkanı Rauf Denktaş'ın 21 Ekim günü Ada'ya çıktığı ve bir ihbar neticesi 31 Ekim'de yakalandığı öğrenildi. Rauf Denktaş'ın geri verilmesini istedik. 6 Kasım 1967 : Amerika, Kıbrıs Cumhuriyeti'nden, Rauf Denktaş'ın tahliyesini istedi. 12 Kasım 1967 : İstanbul ve Ankara'da Denktaş'ın tutukluluğunun sürdürülmesi dolayısıyla mitingler düzenlendi. Gençler polisle çatıştı. Kıbrıslı lider Rauf Denktaş serbest bırakıldı ve Türkiye'ye döndü. 16 Kasım 1967 : Kıbrıs'ta Rumlar yeniden saldırıya geçtiler. 24 Türk şehit edildi. Bazı köylerimiz işgal edildi. Türkiye'de yapılan mitinglerde gençler, 'Demirel istifa!' diye yürüdüler. 17 Kasım 1967 : Kıbrıs'taki vahim durum üzerine TBMM'de 18 saat süren gizli görüşme yapıldı. Hükümete Silahlı Kuvvetleri kullanma yetkisi verildi. (Evet: 432, Boş: 2, Hayır: 1) 18 Kasım 1967 : Yunan askerinin Ada'yı boşaltmasını istedik. BM Genel Sekreteri U-Thant, Rumları suçladı. Jetlerimiz Kıbrıs üzerinde alçak uçuş yapıyor. Savaş gemilerimiz Girne açıklarında bekliyor. Genel Kurmay Başkanı Tural halka yaptığı açıklamada: "Hareket halindeyiz. Herhangi bir endişeniz olmasın..." dedi. 20 Kasım 1967 : ABD Başkanı Johnson gönderdiği bir mektupla, NATO'ya ait silah ve teçhizatı kullanmayın uyarısında bulundu. - Yunanistan Ada'ya asker yığmaya devam ediyor. Türkiye'nin her yerinde mitingler düzenleniyor. Türk Silahlı Kuvvetlerinin göze çarpan hazırlıkları var. - Yunanistan isteklerimizi kabul etmedi. 23 Kasım 1967 : Bakanlar Kurulu bir bildiri yayınladı: "Müdahalede kararlıyız!..." - ABD Başkanı Johnson, Ankara'ya özel bir temsilci (Cyrus Vance) gönderdi. Gençler temsilcinin Esenboğa Havaalanı'na inmesine karşı koymak istediler. Johnson'ın temsilcisi Ankara-Atina arasında adeta mekik dokuyor. - Türk jetleri devamlı Kıbrıs üzerinde. Birlikler sınırlara doğru kaydırılıyor. Türkiye'nin sabrı taşmak üzere. 26 Kasım 1967 : Türkiye'nin Cyrus Vance aracılığı ile Yunanistan'a bildirdiği 4 şart: 1-Türkiye ve Yunanistan 16 Ağustos 1960 tarihli Lefkoşe Antlaşması gereğince Kıbrıs'ın bağımsızlığını, toprak bütünlüğünü ve masumiyetini kabul ederler. 2-Kıbrıslı olmayan askeri kuvvetlerin (Antlaşmalarla öngörülenlerin dışında) Kıbrıs'dan süratle çıkmasında taraflar mutabakatlarını bildirirler. 3-Türkiye ve Yunanistan bu hususlara uyduklarını önce Yunanistan, sonra Türkiye açıklar. 4-Kıbrıslı olmayan kuvvetlerin Kıbrıs'ı tahliyesi üzerine Türkiye buhranın giderilmesi için gereken tedbirleri alacaktır. 27 Kasım 1967 : Kıbrıs buhranının en kritik gününün en kritik saatleri: Saat 04.35: Özel Temsilci Cyrus Vance, Atina'dan Ankara'ya döndü. 07.00: Vance, NATO Genel Sekreteri Brosio ile görüştü. 08.00: Dışişleri Bakanı İ. S. Çağlayangil temsilciyi kabul etti. 09.45'de görüşme son buldu. 09.00: Cumhurbaşkanı Sunay, Brosio'yu kabul etti. Görüşme saat 10.00'da bitti. 10.00: Demirel, Çağlayangil'i evinde kabul etti. 10.45: Demirel ve Çağlayangil Sunay ile görüşmek üzere Çankaya'ya gittiler. 12.30: Bakanlar Kurulu toplandı. 13.10'da son buldu. 13.15: Demirel, ayrı ayrı olarak Muhalefet liderleri İnönü, Feyzioğlu, Bölükbaşı, Aksu ve Türkeş ile görüştü. 18.15: Bakanlar Kurulu 2. defa toplandı. 21.00: Sovyet Büyükelçisi Smirnov kendi isteğiyle Çağlayangil ile 55 dakika süren bir görüşme yaptı. Yaptığı açıklamada: "Antlaşmalara aykırı olarak Ada'ya sokulan askerlerin çıkarılmasını istiyoruz..." dedi. 01.30: Donanma Mersin'den denize açıldı. 28 Kasım 1967 : Gerginlik doruk noktasında. Savaş gemilerimiz Kıbrıs karasularına girdi ve geri döndü. -Ana Muhalefet Lideri İnönü: "... Son imkana kadar barış yolu araştırılmalı, bu mümkün olmazsa gereği yapılmalıdır." dedi. 29 Kasım 1967 : Yunanistan, Kıbrıs hakkındaki Türk şartlarını kabul etti. Buhran giderildi. Yunan ordusunda alarm kaldırıldı. Türk jetleri Kıbrıs'ta Makarios'un sarayı üzerinde uçtular. Demirel: "... Durumun salaha (barış) doğru gitmesi ümidi görülüyor..." dedi. 7 Aralık 1967 : İnönü Kıbrıs hakkında açıklama yaptı: "Amerika'nın düşüncesinin ne olduğunu hiçbir zaman öğrenemedim. Makarios, Amerika ve Rusya'yı kendi çıkarına kullanıyor." 13 Aralık 1967 : Yunanistan ikiye bölündü. Albaylar Cuntası, Kral Konstantin'in yetkilerini elinden aldı ve yerine bir kral naibi tayin etti. Güneye Cunta, Kuzeye Kral hakim durumda. Bir süre sonra Cunta bütün Yunanistan'ın kontrolünü eline geçirdi. 14 Aralık 1967 : Yunan Kral'ı İtalya'ya kaçtı. Darbe harekatına katılan bir Tümgeneral Türkiye'ye sığındı. 29 Aralık 1967 : Kıbrıs'ta geçici Türk yönetimi ilan edildi. Ada'da Türk Cemaatinin tabi olacağı 19 prensip açıklandı.

Konuyu Toplam 2 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 2 Misafir)