Annapolis konferansı

ABD, Annapolis’te, kırk küsur devletin dışişleri bakanı düzeyinde temsilcilerini topladı. İsrail-Filistin barışını sağlamak, Araplar’la Yahudiler’i barıştırmak istiyor. Annapolis, Maryland eyaletinin merkezi, küçücük bir şehirdir. Deniz harb okulu ile ünlüdür.
Başkan Bush, İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile Filistin lideri Mahmud Abbas’ı ayrı ayrı kabûl etti. Selefi Başkan Clinton sadece İsrail ve Filistin liderlerini anlaştırarak barışı iki kişi ile sağlamak istemişti. Ramak da kalmıştı. Yaser Arafat razı olacakken, İran’dan emir alan Filistin’deki Hamas ve Lübnan’daki Hizbullah örgütlerinin karşıtlığından korkmuştu.
İki kişiyi anlaştıramayan ABD, kırk küsur devletin oluşturacağı uyumsuzluğu bilmiyor mu? Elbette biliyor. Ama asıl gaye, İran’a karşı Arap devletlerini yanına almaktır.
İran ile emrindeki Hamas örgütü, Annapolis toplantısını kınadılar, katılmadılar. Suriye, Türkiye’yi kırmamak için zoraki katıldı ki, İran’a aykırı düşmesi bakımından önemlidir. İran ise, Ankara’nın ricalarına kulak asmadı. Amerika’ya kafa tutan İran’ın Türkiye’yi dinlemeyeceği tabiidir.
Amerika, İran politikasında Türkiye’den destek bulamayınca, boşluğumuzu doldurmak peşindedir. Kürtler elinin altındadır. Araplar’ı da zaten çok yakın olmadıkları İran’dan koparmaya çalışıyor. İngiltere ve İsrail’in yardımı ile İran’a baş eğdirmek istiyor.
Bu coğrafyada Türkiye’ye rağmen denge değiştirmek, hele İran’ı bertaraf kılmak gibi büyük işe kalkışmak çok zordur. Ama ciddi bir ABD-İran anlaşmazlığında Türkiye, İran’ı silâhla savunacak değildir. Yeni kurulacak dengelerde söz sahibi olmaktan feragat ederek tarafsız kalabilir. Azerbaycan Cumhuriyeti, fiilen Amerika’nın yanında yer alacaktır.
Annapolis’te gerçekte, telaffuz dahi edilmeksizin, İran konusu işleniyor. Tahran da bunun farkındadır. Arap-İsrail davasında ise, en iyi ihtimalle ancak geçici bir mütareke sağlanabilir.


Durum
Yılmaz Öztuna