Necip Fazıl
04-13-2009, 11:59
Seçim sonuçlarını analiz etmeye CHP’le devam ediyoruz. CHP 86 yaşında bir parti ve Türkiye’nin en köklü kurumlarından biri. CHP’nin tarihi aslında tersinden bir okumayla ülkenin de tarihi. 1923’le 1950 arasında 27 yıl ülkeyi tek parti iktidarıyla yöneten CHP içinden birçok parti çıkaran bir kurum. CHP, büyük transatlantikler gibi zor yön değiştiren ve ağır hareket eden bir yapıya sahip.
1960’ların ortasında başlayan ve 1965 seçimleriyle billurlaşan “ortanın solu” dalgası ancak 1970’lerde Bülent Ecevit’in “değişim” hamlesiyle somutlaştı. CHP 1973 ve 1977 seçimlerinde birinci parti oldu. CHP o günden bu yana yeni bir değişim dalgası yakalayamadı ve tek başına iktidar olamadı.
Baykal’ın 8. seçimi
29 Mart yerel seçimleri Deniz Baykal’lı CHP’nin 8. seçimi oldu. 1994, 1999, 2004 ve 2009 yerel; 1995, 1999, 2002 ve 2007 genel seçimlerine genel başkan olarak giren ve istediği sonuçları bir türlü alamayan Baykal, kısa dönemli ayrılıklar hariç 1992’den bu yana genel başkanlık koltuğunda oturuyor. Yani tam 17 yıldır genel başkan.
17 yıldır ve 8 seçimdir partisinin başında olan Baykal CHP’ye büyük bir atılım yaptırabildi ne de onu iktidar yapabildi. Tabanın çekil taleplerine sürekli kulaklarını tıkayan Baykal, siyasi varlığını “AKP karşıtlığı” üzerine kurmuş durumda.
Seçimlerden önce çarşaf ve cami çalımları yapan, laiklik sözcüğünü ağzına almayan ve muhalefet stratejisini değiştiren Baykal’ın bu tavrını ne kadar devam ettireceği bilinmiyor. Baykal’ın açılımlarının taktik mi yoksa politika mı değişikliği olduğunu zaman gösterecek. Ancak Baykal’ın samimiyet sınavından parlak bir not almadığı açık biçimde görülüyor.
Baykal temel stratejisini CHP’nin başarısı üzerine değil AKP’nin başarısızlığı üzerine kurmuş durumda. Başarı ölçütünü kendi oyunun artmasına veya azalmasına göre değil, AKP’nin oyunun azalması veya artmasına göre ayarlamış.
CHP Bölge partisi mi oldu?
Parti 70’li yıllarda yönettiği İstanbul’da oylarını artırdığı için seviniyor. Fakat Ankara’da Mansur Yavaş bu kadar yüksek oy alırken Karayalçın’ın nasıl olup da aradan sıyrılamadığı sorgulanmıyor? Sanki CHP’de amaç kazanmak veya iktidar olmak değil oylarını artırmak.
CHP, AKP’nin karşısına sosyal demokrat bir blok çıkaramıyor ve her geçen gün iktidar alternatifi olmaktan çıkarak sosyolojik mütekabiliyetini kaybediyor. CHP’nin taşlaşmış bu yapısı karşısında MHP bir parça daha reformcu ve değişimci bir parti olsa fiili ana muhalefet olacak.
CHP, 2946 belediyenin 928’de seçime girmedi. Yani birçok yerde aday göstermedi. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde tamamen silindi. Parti gelişmiş Batı bölgelerinden oy alan bir bölge partisi hüviyetine büründü.
Seçimlerden sonra Hürriyet’ten Oktay Ekşi’de aynı konuya değindi. Ekşi değerlendirmesinde şunları söylüyor: “Bu seçimlerde 2946 yerde Belediye Başkanlığı seçimi yapıldı. CHP, 101'i ilçe, 827'si belde olmak üzere tam 928 yerde aday gösteremedi. Dolayısıyla seçime giremedi. Yani belediyelerin yüzde 31'ini peşinen öteki partilere bıraktı.
Gelelim olayın bir başka boyutuna:
CHP'nin çoğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde olmak üzere 25 ilde yüzde 5'ten az oy aldı.
Öyle ya... Siz bir ilde hadi bir keresinde, ikincisinde az oy almanızı mahalli koşullara filan bağlayabilirsiniz ama hemen hiçbir seçimde oyunuz yüzde 5'i bile geçmiyorsa, "Burada bir eksiğimiz yahut yanlışımız var" diyerek onun üstüne gidersiniz değil mi?
CHP Genel Merkezi böyle düşünmemiş. Daha doğrusu o illeri Türkiye sınırları içinde gibi görmemiş. O yüzden Bayburt'ta son beş seçimde; Ağrı'da, Batman'da, Diyarbakır'da, Erzurum'da, Muş'ta son dört seçimde CHP'ye nerdeyse hiç oy çıkmamış.
Ama CHP bunun farkına bile varmamış. O nedenle rahatsızlık da duymamış.
Ötekileri yani son üç seçimde CHP'ye oy vermeyen Bingöl, Bitlis, Çankırı, Siirt'i de yukarıdakilere ekleyiniz.”
Yoruma ve başka bir analize gerek var mı?
CHP Başarılı mı?
CHP 1992 yılında yeniden açıldı ve hep muhalefette kaldı.
Baykal 17 yıldır partinin ‘tek adamı’.
8 defadır seçime girdi partisini bir türlü iktidara taşıyamadı.
18 Nisan 1999 seçimlerinde partisini meclisin dışında bıraktı.
1980 sonrasında olduğu gibi sol bölünmüş değil.
İşsizlik had safhada.
AK Parti yedi yıldır iktidarda.
İnsanlar bir iktidar alternatifi arıyor
Yoksulluk arttı.
Yolsuzluk söylentileri göğe yükseldi.
Darbe Anayasası hala yürürlükte.
Hala insan hakları ihlalleri var.
Demokratikleşme ciddi mesele olarak ortada duruyor.
AB konusunda hükümet yavaştan alıyor.
Kürt meselesi çözüm bekliyor.
Türkiye’nin daha nice sorunu var ve bütün bunlara rağmen CHP oylarını sadece 3 puan artırdı.
Son söz AKP’nin bunca hatasına, yaşanan ekonomik krize ve iktidarın yedi yıldır işbaşında olmasını bir bakın sonra dönün CHP’ye bakın. Başarılı mı, başarısız mı siz karar verin.
Hüseyin Yayman - Haber 7
1960’ların ortasında başlayan ve 1965 seçimleriyle billurlaşan “ortanın solu” dalgası ancak 1970’lerde Bülent Ecevit’in “değişim” hamlesiyle somutlaştı. CHP 1973 ve 1977 seçimlerinde birinci parti oldu. CHP o günden bu yana yeni bir değişim dalgası yakalayamadı ve tek başına iktidar olamadı.
Baykal’ın 8. seçimi
29 Mart yerel seçimleri Deniz Baykal’lı CHP’nin 8. seçimi oldu. 1994, 1999, 2004 ve 2009 yerel; 1995, 1999, 2002 ve 2007 genel seçimlerine genel başkan olarak giren ve istediği sonuçları bir türlü alamayan Baykal, kısa dönemli ayrılıklar hariç 1992’den bu yana genel başkanlık koltuğunda oturuyor. Yani tam 17 yıldır genel başkan.
17 yıldır ve 8 seçimdir partisinin başında olan Baykal CHP’ye büyük bir atılım yaptırabildi ne de onu iktidar yapabildi. Tabanın çekil taleplerine sürekli kulaklarını tıkayan Baykal, siyasi varlığını “AKP karşıtlığı” üzerine kurmuş durumda.
Seçimlerden önce çarşaf ve cami çalımları yapan, laiklik sözcüğünü ağzına almayan ve muhalefet stratejisini değiştiren Baykal’ın bu tavrını ne kadar devam ettireceği bilinmiyor. Baykal’ın açılımlarının taktik mi yoksa politika mı değişikliği olduğunu zaman gösterecek. Ancak Baykal’ın samimiyet sınavından parlak bir not almadığı açık biçimde görülüyor.
Baykal temel stratejisini CHP’nin başarısı üzerine değil AKP’nin başarısızlığı üzerine kurmuş durumda. Başarı ölçütünü kendi oyunun artmasına veya azalmasına göre değil, AKP’nin oyunun azalması veya artmasına göre ayarlamış.
CHP Bölge partisi mi oldu?
Parti 70’li yıllarda yönettiği İstanbul’da oylarını artırdığı için seviniyor. Fakat Ankara’da Mansur Yavaş bu kadar yüksek oy alırken Karayalçın’ın nasıl olup da aradan sıyrılamadığı sorgulanmıyor? Sanki CHP’de amaç kazanmak veya iktidar olmak değil oylarını artırmak.
CHP, AKP’nin karşısına sosyal demokrat bir blok çıkaramıyor ve her geçen gün iktidar alternatifi olmaktan çıkarak sosyolojik mütekabiliyetini kaybediyor. CHP’nin taşlaşmış bu yapısı karşısında MHP bir parça daha reformcu ve değişimci bir parti olsa fiili ana muhalefet olacak.
CHP, 2946 belediyenin 928’de seçime girmedi. Yani birçok yerde aday göstermedi. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde tamamen silindi. Parti gelişmiş Batı bölgelerinden oy alan bir bölge partisi hüviyetine büründü.
Seçimlerden sonra Hürriyet’ten Oktay Ekşi’de aynı konuya değindi. Ekşi değerlendirmesinde şunları söylüyor: “Bu seçimlerde 2946 yerde Belediye Başkanlığı seçimi yapıldı. CHP, 101'i ilçe, 827'si belde olmak üzere tam 928 yerde aday gösteremedi. Dolayısıyla seçime giremedi. Yani belediyelerin yüzde 31'ini peşinen öteki partilere bıraktı.
Gelelim olayın bir başka boyutuna:
CHP'nin çoğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde olmak üzere 25 ilde yüzde 5'ten az oy aldı.
Öyle ya... Siz bir ilde hadi bir keresinde, ikincisinde az oy almanızı mahalli koşullara filan bağlayabilirsiniz ama hemen hiçbir seçimde oyunuz yüzde 5'i bile geçmiyorsa, "Burada bir eksiğimiz yahut yanlışımız var" diyerek onun üstüne gidersiniz değil mi?
CHP Genel Merkezi böyle düşünmemiş. Daha doğrusu o illeri Türkiye sınırları içinde gibi görmemiş. O yüzden Bayburt'ta son beş seçimde; Ağrı'da, Batman'da, Diyarbakır'da, Erzurum'da, Muş'ta son dört seçimde CHP'ye nerdeyse hiç oy çıkmamış.
Ama CHP bunun farkına bile varmamış. O nedenle rahatsızlık da duymamış.
Ötekileri yani son üç seçimde CHP'ye oy vermeyen Bingöl, Bitlis, Çankırı, Siirt'i de yukarıdakilere ekleyiniz.”
Yoruma ve başka bir analize gerek var mı?
CHP Başarılı mı?
CHP 1992 yılında yeniden açıldı ve hep muhalefette kaldı.
Baykal 17 yıldır partinin ‘tek adamı’.
8 defadır seçime girdi partisini bir türlü iktidara taşıyamadı.
18 Nisan 1999 seçimlerinde partisini meclisin dışında bıraktı.
1980 sonrasında olduğu gibi sol bölünmüş değil.
İşsizlik had safhada.
AK Parti yedi yıldır iktidarda.
İnsanlar bir iktidar alternatifi arıyor
Yoksulluk arttı.
Yolsuzluk söylentileri göğe yükseldi.
Darbe Anayasası hala yürürlükte.
Hala insan hakları ihlalleri var.
Demokratikleşme ciddi mesele olarak ortada duruyor.
AB konusunda hükümet yavaştan alıyor.
Kürt meselesi çözüm bekliyor.
Türkiye’nin daha nice sorunu var ve bütün bunlara rağmen CHP oylarını sadece 3 puan artırdı.
Son söz AKP’nin bunca hatasına, yaşanan ekonomik krize ve iktidarın yedi yıldır işbaşında olmasını bir bakın sonra dönün CHP’ye bakın. Başarılı mı, başarısız mı siz karar verin.
Hüseyin Yayman - Haber 7