Kur'ânTalebesi
06-26-2010, 11:29
http://minikkelebek.files.wordpress.com/2010/06/kardesini-kiskanan-cocuk-anne-babaya-mesaj-verir.jpg?w=458&h=294
Çocuklar başlangıçta eve yeni bir kardeş geleceği için heyecanlı olsalar da kardeş doğduktan sonra davranışları pek çok şekillerde değişiklikler gösterir. Kardeş kıskançlığının temelinde anne babayı bir başkasıyla paylaşamama duygusu yatar. Kardeşin doğumuna kadar sadece kendine gösterilen ilgi ve sevgiyi kaybetmekten korkan büyük çocuk, bunları kardeşiyle paylaşmak zorunda kalmaktan da üzüntü duyar.
Yaş itibariyle birbirine yakın çocuklarda kıskançlık davranışları daha sık görülüyor. Çocuklar ortalama 5 yaşa kadar karşısındakine zarar verebileceğini düşünemiyor. Üç yaşındaki bir çocuk kardeşine tokat atıp saldırganlık gösterirken bunun alt yapısında kardeşine karşı öfke duymanın yanında, anne babaya kırgınlık hissi de yer alabiliyor. Yeni doğan bebeğin bakımı nedeniyle annenin bebeğe kendisinden fazla zaman ayırması, eskiyle kıyasladığında çocuğun yaşantısının bozulması onu kardeşinden nefret etmeye yöneltiyor. Çünkü çocuk, kardeşinin yüzünden anne babasının ona ayırdığı zamanın azaldığını biliyor ve öfkesini değişik tepkilerle gösteriyor. En basiti, annesine “Hadi kardeşimi aldığımız hastaneye geri götürelim” diyor. Öfkesini daha sert yansıtan çocuklar kardeşe vurabiliyor, yataktan atmaya, yüzüne yastık bastırmaya kadar çocuğun hayatını tehlikeye sokabiliyor.
Bebeğin hayatı tehlikedeyse ne yapmalı?
Bebeğin güvenliği ciddi tehlikedeyse öncelikle büyük çocukla aynı odada yalnız bırakılmaması, gözetim altında tutulması gerekiyor. Kalıcı bir çözüm için ebeveynin çocukla birlikte psikiyatra gitmesi, çocuğun gelişiminin izlenmesi en doğru çözüm yollarından biri. Çocuk psikiyatristi Fatih Ceren kardeş kıskançlığı nedeniyle çocuğun şiddet gösterdiği durumlarda bir uzman yardımı alınmasını, çocuğun ve ailenin davranışlarının izlenmesini tavsiye ediyor. Nasıl bir çözüm yolunun izleneceğinin çocuk ve ailenin durumuna bağlı olduğunu belirtiyor.
Çocuk gelişim uzmanı Nurdan Doğan kardeş kıskançlığının büyük ölçüde ailenin yanlış davranışlarından kaynaklandığını ileri sürüyor ve çocuğun değil anne babanın psikolojik yardım alması gerektiğine işaret ediyor. Kardeş kıskançlığının en belirgin nedeni Doğan’a göre, çocuğun kardeşle ilgili yapılan her şeye dahil edilmeyip dışarıda bırakılması. Prof. Dr. Haluk Yavuzer kardeşin bakımına çocuğun her aşamada dahil edilmesi gerektiğini belirtirken konuyu şu şeklide detaylandırıyor: “Doğum sonrası bebeğin büyüyebilmesi için gerçekleştirilen bakım, beslenme, giyim, oyun gibi bazı işler annenin kontrolünde çocuğa yaptırılmalı.” Kardeşe alınan her eşyadan, odasının düzenlemesine kadar büyük kardeşin de fikrinin alınıyor gibi yapılması, onun da her etkinliğe dahil edilmesi gerekiyor. Kardeşin ihtiyaçlarını söyleyemeyecek kadar küçük olduğunu ifade ederek, “Bakımını beraber yapalım, sen de bezini getir” diye teklifte bulunmak, yardım almak, olayın içine onu da katmak çocukta halen çok önemli olduğu hissini geliştirirken kardeşini de benimsemesine yardımcı oluyor. “Sen yapamazsın, kardeşine dokunma, sus, gürültü yapma!” gibi ikazlarla onun hareketlerini kısıtlamak, kardeşine ve ailesine tepki duymasını artırıyor. Annenin kardeşe bakmakla meşgul olurken yorulması, uykusuz kalması gibi annenin onun yüzünden olumsuz etkilendiği fikri büyük çocuğun kardeşine karşı olumsuz yönelmesine neden oluyor.
Kardeş nedeniyle büyük çocuğun hayatı değişmemeli
Çocuğun kardeşi doğmadan önceki yaşantısıyla kardeşten sonraki yaşantısında farklılık oluşturmamak gerekiyor. Hangi günlerde parka gidiliyorsa, evdeki oyun ortamı nasıl gerçekleşiyorsa mümkün olduğu kadar devam ettirilmeli. Çocuğun önceki rutin hayatının devamına annenin vakti yetmiyorsa aile bireylerinden biri yahut anneanne, dede gibi aile büyüklerinden birinin çocuğa vakit ayırması, oyun ve etkinliklerini sürdürmesine yardımcı olması gerekiyor. Haluk Yavuzer’e göre yeni doğan bebeğe rağmen, annenin kendisini alışverişe, tiyatroya, çocuk bahçesine; babasının lunaparka, maça, balık tutmaya götürdüğünü gören çocuk, önemsendiğini düşünüyor ve özgüveni güçleniyor. Buna bağlı olarak kıskançlık belirtileri azalmaya başlıyor.
Kardeş kıskançlığının belirtileri
• Kardeş kıskançlığı yaşayan çocukta üzüntü, küçük düşme korkusu, nefret ve intikam alma düşünceleri oluşuyor.
• Sinirli ve sıkıntılı dolaşıyor, isteklerini bağırarak ifade ediyor.
• Emekleme, bebek gibi konuşma, biberonla beslenmeyi isteme, alt ıslatma, tırnak yeme, parmak emme gibi bebekleşme ve gerileme belirtileri görülebiliyor.
• Annenin sözünü dinlememeye, evde sürekli problem çıkarmaya başlıyor.
• Çeşitli bahanelerle ilgiyi üzerine çekmeye çalışıyor.
• Kardeşiyle annesini baş başa bırakıp okula gitmek istemiyor.
• Anne babaya sık sık kendisini sevip sevmediklerini soruyor.
Ne tür önlem alınmalı?
• Hamilelik dönemindeyken ve annenin doğum nedeniyle hastanede olduğu zamanlarda çocuk ihmal edilmemeli.
• Davranışları bebek yüzünden kısıtlanmamalı, evde eskisi gibi davranmasına izin verilmeli.
• Çocukla daha önce yapılan (parka gitme, oyun oynama vs.) etkinliklerin devam etmesine özen gösterilmeli.
• Kardeşe ablalık-ağabeylik yapması için zorlanmamalıdır.
Hanzade Yücel
Semerkand aile
Çocuklar başlangıçta eve yeni bir kardeş geleceği için heyecanlı olsalar da kardeş doğduktan sonra davranışları pek çok şekillerde değişiklikler gösterir. Kardeş kıskançlığının temelinde anne babayı bir başkasıyla paylaşamama duygusu yatar. Kardeşin doğumuna kadar sadece kendine gösterilen ilgi ve sevgiyi kaybetmekten korkan büyük çocuk, bunları kardeşiyle paylaşmak zorunda kalmaktan da üzüntü duyar.
Yaş itibariyle birbirine yakın çocuklarda kıskançlık davranışları daha sık görülüyor. Çocuklar ortalama 5 yaşa kadar karşısındakine zarar verebileceğini düşünemiyor. Üç yaşındaki bir çocuk kardeşine tokat atıp saldırganlık gösterirken bunun alt yapısında kardeşine karşı öfke duymanın yanında, anne babaya kırgınlık hissi de yer alabiliyor. Yeni doğan bebeğin bakımı nedeniyle annenin bebeğe kendisinden fazla zaman ayırması, eskiyle kıyasladığında çocuğun yaşantısının bozulması onu kardeşinden nefret etmeye yöneltiyor. Çünkü çocuk, kardeşinin yüzünden anne babasının ona ayırdığı zamanın azaldığını biliyor ve öfkesini değişik tepkilerle gösteriyor. En basiti, annesine “Hadi kardeşimi aldığımız hastaneye geri götürelim” diyor. Öfkesini daha sert yansıtan çocuklar kardeşe vurabiliyor, yataktan atmaya, yüzüne yastık bastırmaya kadar çocuğun hayatını tehlikeye sokabiliyor.
Bebeğin hayatı tehlikedeyse ne yapmalı?
Bebeğin güvenliği ciddi tehlikedeyse öncelikle büyük çocukla aynı odada yalnız bırakılmaması, gözetim altında tutulması gerekiyor. Kalıcı bir çözüm için ebeveynin çocukla birlikte psikiyatra gitmesi, çocuğun gelişiminin izlenmesi en doğru çözüm yollarından biri. Çocuk psikiyatristi Fatih Ceren kardeş kıskançlığı nedeniyle çocuğun şiddet gösterdiği durumlarda bir uzman yardımı alınmasını, çocuğun ve ailenin davranışlarının izlenmesini tavsiye ediyor. Nasıl bir çözüm yolunun izleneceğinin çocuk ve ailenin durumuna bağlı olduğunu belirtiyor.
Çocuk gelişim uzmanı Nurdan Doğan kardeş kıskançlığının büyük ölçüde ailenin yanlış davranışlarından kaynaklandığını ileri sürüyor ve çocuğun değil anne babanın psikolojik yardım alması gerektiğine işaret ediyor. Kardeş kıskançlığının en belirgin nedeni Doğan’a göre, çocuğun kardeşle ilgili yapılan her şeye dahil edilmeyip dışarıda bırakılması. Prof. Dr. Haluk Yavuzer kardeşin bakımına çocuğun her aşamada dahil edilmesi gerektiğini belirtirken konuyu şu şeklide detaylandırıyor: “Doğum sonrası bebeğin büyüyebilmesi için gerçekleştirilen bakım, beslenme, giyim, oyun gibi bazı işler annenin kontrolünde çocuğa yaptırılmalı.” Kardeşe alınan her eşyadan, odasının düzenlemesine kadar büyük kardeşin de fikrinin alınıyor gibi yapılması, onun da her etkinliğe dahil edilmesi gerekiyor. Kardeşin ihtiyaçlarını söyleyemeyecek kadar küçük olduğunu ifade ederek, “Bakımını beraber yapalım, sen de bezini getir” diye teklifte bulunmak, yardım almak, olayın içine onu da katmak çocukta halen çok önemli olduğu hissini geliştirirken kardeşini de benimsemesine yardımcı oluyor. “Sen yapamazsın, kardeşine dokunma, sus, gürültü yapma!” gibi ikazlarla onun hareketlerini kısıtlamak, kardeşine ve ailesine tepki duymasını artırıyor. Annenin kardeşe bakmakla meşgul olurken yorulması, uykusuz kalması gibi annenin onun yüzünden olumsuz etkilendiği fikri büyük çocuğun kardeşine karşı olumsuz yönelmesine neden oluyor.
Kardeş nedeniyle büyük çocuğun hayatı değişmemeli
Çocuğun kardeşi doğmadan önceki yaşantısıyla kardeşten sonraki yaşantısında farklılık oluşturmamak gerekiyor. Hangi günlerde parka gidiliyorsa, evdeki oyun ortamı nasıl gerçekleşiyorsa mümkün olduğu kadar devam ettirilmeli. Çocuğun önceki rutin hayatının devamına annenin vakti yetmiyorsa aile bireylerinden biri yahut anneanne, dede gibi aile büyüklerinden birinin çocuğa vakit ayırması, oyun ve etkinliklerini sürdürmesine yardımcı olması gerekiyor. Haluk Yavuzer’e göre yeni doğan bebeğe rağmen, annenin kendisini alışverişe, tiyatroya, çocuk bahçesine; babasının lunaparka, maça, balık tutmaya götürdüğünü gören çocuk, önemsendiğini düşünüyor ve özgüveni güçleniyor. Buna bağlı olarak kıskançlık belirtileri azalmaya başlıyor.
Kardeş kıskançlığının belirtileri
• Kardeş kıskançlığı yaşayan çocukta üzüntü, küçük düşme korkusu, nefret ve intikam alma düşünceleri oluşuyor.
• Sinirli ve sıkıntılı dolaşıyor, isteklerini bağırarak ifade ediyor.
• Emekleme, bebek gibi konuşma, biberonla beslenmeyi isteme, alt ıslatma, tırnak yeme, parmak emme gibi bebekleşme ve gerileme belirtileri görülebiliyor.
• Annenin sözünü dinlememeye, evde sürekli problem çıkarmaya başlıyor.
• Çeşitli bahanelerle ilgiyi üzerine çekmeye çalışıyor.
• Kardeşiyle annesini baş başa bırakıp okula gitmek istemiyor.
• Anne babaya sık sık kendisini sevip sevmediklerini soruyor.
Ne tür önlem alınmalı?
• Hamilelik dönemindeyken ve annenin doğum nedeniyle hastanede olduğu zamanlarda çocuk ihmal edilmemeli.
• Davranışları bebek yüzünden kısıtlanmamalı, evde eskisi gibi davranmasına izin verilmeli.
• Çocukla daha önce yapılan (parka gitme, oyun oynama vs.) etkinliklerin devam etmesine özen gösterilmeli.
• Kardeşe ablalık-ağabeylik yapması için zorlanmamalıdır.
Hanzade Yücel
Semerkand aile