Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun Diocletian tarafından bölünmesiyle ortaya çıkan antik bir devlettir. Diğer yarısı ise, bugün Bizans İmparatorluğu olarak bilinen Doğu Roma İmparatorluğu'dur. İmparatorluk, 3. yüzyıl ile 5. yüzyıl arasında aralıklı olarak var olmuştur. Bizans İmparatorluğu'nun kısa bir yeniden fetih dönemi de Doğu Roma İmparatorluğu'nun yeniden doğuşunu sağlayamamıştır.

Roma'nın Fethi ve Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşü

408 yılında Stilicho'nun ölümüyle Honorius tahtta çıktı ve 423 yılındaki ölümüne kadar devletin başında olsa da, hükümdarlığı vandalların ve Vizigotlar'ın gaspları ve işgalleriyle doluydu. 476'da Orestes, İtalya Kralı Odoacer'in yaptığı Odoacer yönetiminde Heruli federal devlet olma teklifini geri çevirdi. Onu Roma'dan kovdurdu ve İstanbul'a kendini İtalya'nın kralı olarak gösteren devlet nişanları yolladı.

4 Eylül 476'da tarihi bir toplantı düzenlendi. Toplantı sonunda Odoacer, İmparator Romulus Augustus'u tahttan indirdi. Fakat, uygulamada durum öyle değildi. Julius Nepos kendisini "Batının Kralı" ilan etti. Dalmaçya'nın ardılı olarak devam etti ve Bizans İmparatoru Zeno ve Kuzey Gaul'de yerleşim yerlerini korumakla görevli Syagrius tarafından tanındı. 480'de Nepos öldürüldü ve Odoacer Dalmaçya'yı işgal etti.

Batı Roma İmparatorluğu parçalanınca, yeni Alman krallar yine de bir çok Roma hukukunu ve geleneğini sürdürdüler. Bir çok işgalci Alman kabilesi çoktan Hristiyanlaşmıştı, yine de bir çoğu Aryanizm'in takipçisiydi. Onlar da hemen Hristiyanlaştı. Başlangıçta kendi kabile hukukunu uygulusalar da, daha sonraları Roma Hukuku'ndan etkilendiler ve ikisini birleştirdiler. Roma Hukuku, modern medeni hukuğun temelini oluşturur. Buna karşın, örf ve adet hukuku ise Germanik Anlosakson hukukundan etkilenmiştir.

Latince gerçekte asla kaybolmamış bir dildir. Germenik ve Kelt dillerinin karışımıdır ve İtalyanca, Fransızca, İspanyolca, Portekizce, Romence ve Romanş gibi bir çok modern Roman dilinin temelini oluşturmuştur. Latince ayrıca İngilizce, Almanca ve Felemenkçe gibi bir çok Cermen dilini de etkilemiştir. Bu "saf" yapısını Roma Katolik Kilisesi sayesinde koruyabilmiştir ve bir çok ulus tarafından lingua franca olarak kullanılmıştır. Aydınlar ve bilim adamları tarafından tıpta, hukukta, diplomaside kullanılmaya devam edilmiştir.

Latin alfabesi, bugün dünyadaki alfabetik yazı sisteminde geniş çaplı olarak kullanılmaktadır ve J, K, W ve Z harfleriyle genişletilmiştir. Roma rakamları kullanılmaya devam ediliyor, fakat genel olarak Arap rakamları kullanılmaktadır.

Roma İmparatorluğu'nun hükümdarlıkla yönetilen büyük Hristiyan imparatorluğu olarak görülmesi bir çok kralı baştan çıkarmıştır. Şarlman, Frankların ve Lombardların kralı, 800 yılında Papa 3. Leo tarafından Roma imparatoru olarak taç giydirildi.

Batı Roma İmparatorluğu'nun en görünür mirası ise Roma Katolik Kilisesidir. Kilise, yavaşça Batı'da Roma kurumlarını yerleştirdi. Hatta, 5. yüzyılın sonlarında Roma'nın güvenliğini görüşmek için yardım etti. Germenik kabileler Roma'yı işgal edince, ve Ortaçağ'ın ortalarında Avrupa'nın ortası, batısı ve kuzeyi Katolik inancına geçtiler ve Papa'yı İsa'nın vekili olarak tanıdılar