Binlerce İnsanı Öldüren Emevi Valisi

ZALİM HACCAC

Tarihin kaydettiği belli başlı zalimlerden olan Haccac'ın asıl ismi Haccac B. Yusuf es-Sekefi'dir. 661 yılında Taif'de doğdu.
Babası tanınmış âlim Yusuf B.Hakem'dir. Annesi ise , Kufe Valisi Muğire B.Şu'be'nin eski karısı Faria B.Henmam'dır.


Zalim Haccac , küçük yaştan itibaren iyi bir eğitim aldı , Kur'an'ı ezberledi ve gençliğinde de çocuklara Kur'an öğretti. Çok zeki , çok ihtiraslı , kısmen de dengesiz bir insandı.

Emeviler'in yeniden ülkeyi kontrol altına almaları önemli ölçüde , aralarında Haccac ve babasının da bulunduğu Sakifliler'in Emeviler'e verdikleri bu destek sayesinde gerçekleşti.

Bu şekilde Haccac , Emevi devletinde önemli bir isim haline geldi. Bunun için Haccac , Halife Abdullah B. Zübeyr'in kardeşi ve Basra Valisi Mus'ab B. Zübeyr'e karşı düzenlenen sefere artçı birlikler kumandanı olarak tayin edildi.. Haccac'ın Emevi devlet hayatına etkin bir şekilde rol alması bu olaydan sonra başlar. Mus'ab'ın ortadan kaldırılmasından sonra Haccac , İbn Zübeyr'le mücadele için Hicaz'a gönderilen ordunun başına getirildi.


Yedi bin kişilik orduyla Mekke'yi kuşatan Haccac , şehri mancınıkların attığı taşlarla dövmeye başladı. Şehir ve islamın mukaddes emaneti Kâbe tahrip oluyor , insanlar toplu halde katlediliyordu. Mekke kuşatılmış olduğu için , yiyecek ve su kıtlığı da çekilmekteydi. Bu abluka ve taş bombardımanı tam yedi ay sürdü.


Şehri , tanınmış sahabe Abdullah ibn-i Zübeyr savunuyordu. Abdullah ibn-i Zübeyr , Hazreti Muhammed'in (sallallahu aleyhi ve sellem) en yakın arkadaşı ve büyük sahabe Zübeyr'in oğluydu. Annesi ise , Hazreti Ebubekir'in kızı Esma idi.

Abdullah ibn-i Zübeyr , Yezid'e karşı çıkarak halifeliğini ilân etmiş ve on yıl İslâm'ın halifesi olarak kalmıştı. Alim ve fazıl sahabe , Abdullah ibn-i Zübeyr , Zalim Haccac'ın hücumuna daha fazla dayanamadı , şehir düştü.

Tam hac mevsiminde tahrip edilen Mekke , belki de tarihinde ilk ve son olarak böylesine korkunç bir taarruza hedef olmuştu. Onbinlerce Müslüman canice öldürülmüş , şehir tam bir harabeye dönmüştü.

Abdullah İbn-i Zübeyr , öldürülerek , ibret olsun diye cesedi bir ağaca asılıp , Mekke sokaklarında günlerce dolaştırılmış ve yerlerde süründürülmüştü.
Zalim Haccac , Abdulah ibn-i Zübeyr'in annesi Esma Hanıma haber göndererek ; gelip ayaklarına kapanıp özür dilemesi hâlinde oğlunun cesedini indireceğini söylemişti.

Esma Hanım , Haccac'ın huzuruna çıkmış ama hiçbir özür dilemeyerek , o vakur ve metanetli haliyle şöyle haykırmıştı :
"Resûl-i Ekrem , Sakif'ten bir yalancının , bir bozguncunun çıkacağını haber vermişti . Gördük ki , yalancı Muhtar es-Sekafi imiş. Bozguncu da sensin."(İslâm Ansk.Haccac md.)


Böylece Hicaz , Irak ve Mısır'da dokuz yıl hüküm süren ve Emevi Devletine zor günler yaşatan Abdullah B.Zübeyr'in hilafetine son verilmiş oldu. Haccac gösterdiği bu başarıdan sonra Hicaz , Yemen ve Yemame valiliğine getirildi. Üç yıl bu görevde kaldıktan sonra Halife Abdülmelik'in kardeşi Bişr. B. Mervan'ın ölümü üzerine stratejik önemi olan Irak'a vali tayin edildi.

Irak'ta Emeviler'e muhalif olan her hareketi kanlı bir şekilde bastıran Haccac'ın bu çok sert yönetiminden kaçanlar ya silâha sarılıp muhalif hareketlere katılıyor ya da Hicaz valisi Ömer B.Abdulaziz'e sığınıyordu. Bu durum , daha sonra Haccac'ın Ömer B.Abdulaziz ile sürtüşmesine sebep olmuştu. Haccac , 697 yılında yetkileri daha da artırılarak bütün doğu illerinin valiliğine tayin edildi. Onun valiliği sırasında Hariciler'in İran'daki , Mutarrif B.Mugire'nin Medain'deki Şebib B. Yezid'in Musul'daki ve Abdurrahman B.Muhammed B.Eş'as'ın Horasan'daki isyanları bastırıldı. Binlerce insan katledildi.


Haccac Emeviler'in muhaliflerine karşı çok sert ve acımasız davranmış , aralarında Enes B. Malik'in de bulunduğu pek çok kişiye zulmetmiş , meşhur muhaddis ve müfessir Said B. Cübeyr dahil binlerce kişiyi öldürmüş , kendisine yeminle biat ettirmiş , yeminlerinden dönenlere mürtet muamelesi uygulamış , Müslüman oldukları halde ahalisinden haraç ve cizye almıştır.


Haccac , Said B. Cübeyr'i öldürttükten bir kaç ay sonra kendi ölümünü isteyecek kadar büyük ruhi sıkıntılara maruz kalmış , sonunda dayanılmaz mide ağrıları ve elem içinde ölmüştür. Ölüm haberini alan âlimler ona rahmet dilememişler ; Hasan-ı Basri ve Ömer B.Abdulaziz şükür secdesine gitmiş ve İbrahim en-Nehai ise sevincinden ağlamıştır.


714 yılında ölen zalim Haccac'ın mezarı tahrip edilme korkusuna karşı bilinmeyen bir yere gömülmüştür.
Zalim Haccac , 54 yaşında öldüğünde , ardında iki yüz bin kesilmiş kelle ve yirmisekiz bin hapis bırakmıştır. (Vakkasoğlu , 1976:41)

Zalim Haccac'ın zalimliği tarihe geçerek , herkes ondan , rahmetle değil , nefretle söz etmektedir. Bir insan için bundan daha vahim bir şey var mıdır?

(Halit ERTUĞRUL'un "dünyayı ağlatanlar" kitabından alıntıdır.)