İlk duyduğumda kavrayamamıştım ancak zamanla daha sık duymaya başlayınca biraz kulak kabarttım. Bugün ise "anlamlandırmakta" hayli zorlanıyorum. Evet arkadaşlar bugünkü dersimiz Encümen-i Danış... Encümen-i Danış neymiş, nasıl birşeymiş, gelin hep beraber deşifre etmeye çalışalım..



Encümen-i Daniş yani yeni Türkçeyle Danışma Kurulu

--- Kimilerine göre devlete rota çizmeye çalışan gizli bir "güç odağı"

--- Kimilerine göre hükümetlere yön vermek isteyen bir teşekkülk

--- Kimilerine göre ise, yalnızca emektar eski devlet görevlilerinden oluşan normal bir sohbet grubu

Kimler Katılabiliyor: Oluşuma üye olabilmek için öncelikle devlette yüksek görevler yapmış olmak şart daha sonra ise ölen bir kişinin yerine, birinin teklifi ve oy birliği ile yeni üye seçiliyor. Esrarengiz teşekkül ne bir vakıf ne de bir dernek, dolayısıyla tüzük vb gibi resmi bir evrakı da bulunmuyor.

Kimlerden Oluşuyor: Oluşumun içerisinde Hüseyin Kıvrıkoğlu, İsmail Hakkı Karadayı, Necip Torumtay, Aytaç Yalman, Necdet Üruğ, Teoman Koman gibi bazı eski Genelkurmay Başkanları ve Generallerin de bulunması ortaya ürkütücü bir görünüm seriyor.

Kimler Davet Edilmedi: Bunca emekli asker barındıran oluşumdan Hilmi Özkök ve Yaşar Büyükanıt gibi iki isme davet gelmemesi
dikkate değer bulunuyor.

Fehmi Koru Ne Diyor: "... Ülkeye 28 Şubat sürecini yaşatan komutanların hepsi, istisnasız hepsi, Encümen-i Daniş'te üye olarak hizmet veriyorlar bugün..." (Taha Kıvanç 17 ocak 2009)

Esrarengiz Oluşum Hakkında: Oluşum İstanbul Moda Deniz Kulübü'nde her 15 günde bir toplanıyor. Teşeküllün Başkanı * Necmettin Karaduman'ın ifadesiyle 25-30 kişiden oluşuyorlar (bu sayının 40'a kadar çıkabildiği belirtiliyor). İddalara göre oluşum, ülke ve dünya gündemine dair yapılan görüşmelerin sonucunu ülkeyi yönetenlere gönderiyor. Bunun ilk somut örneği; Bayar ve Menderes'e gönderilen mektuplardan sonra Milliyetçiler Derneği'nin kapatılması oluyor. Özal'ın Cumhurbaşkanı olmaması için yoğun faaiyet gösteren oluşumun başka bir derdi ise "laiklik". 1994''te Tansu Çiller'in "laiklik konusunda daha hassas" davranması tepkisiyle kendisine ulaşan mektubu basına sızdırmasıyla oluşum kamuoyunda tanınır hale geliyor.

Yine iddialara göre oluşum, eski cumhurbaşkanı Sezer'e düzenli olarak mektup gönderiyor ve Sezer de bu mektuplara hassasiyet gösteriyor.

Abdullah Gül'ün Başbakan olduğu dönemde, Irak'la ilgili kendisine bir görüş sunulduğu iddiasının dışında AK PARTİ döneminde ve Gül'ün Cumhurbaşkanlığı döneminde herhangi bir mektup vakası bulunmuyor.

*Necmettin Karaduman: ANAP Trabzon eski milletvekili. ANAP'ın içindeki Özal muhalifi gruptan. Özal'ın Köşk'e çıkmaması için dönemin Encümen-i Daniş'inin çıkardığı adayı destekleyen kişi. 12 Eylül'ün ardından 1983 seçimlerinden sonra Turgut Özal'ın, Cumhurbaşkanı'na sunduğu 3 isimden, Kenan Evren'in Meclis Başkanı olarak seçtiği kişi.

Bazı sözleri: Encümen-i Daniş hakkında; emekli meclis başkanları, büyükelçiler, genelkurmay başkanları, bürokratlardan oluşan gruplarının memleket meseleleri hakkında biraraya gelip ciddiyetle konuştuklarını cok gerekli gorduklerinde ise burada oluşan görüşleri cumhurbaşkanı, başbakan, meclis başkanına rapor ile sunduklarını söyledi. Karaduman, basına kapalı olarak yapılan toplantıları Moda Deniz Kulüp'te 15 günde bir yaptıklarını ifade ediyor.

Bazı Sözleri: Derin Devlet Hakkında Ne Diyor "Derin devlet gereklidir. Bütün devletlerde bu tür yapılar vardır. Türkiye'de de vardır. Hep olmuştur, olmalıdır, olacaktır. Dilerim ki son olaylarla devletimi- zin bu gücü zaafa uğramasın. Ona her zaman ihtiyacımız var."

Encümen-i Daniş: Kurtlar Vadisi'ndeki İhtiyarlar mı Sorusu: "Biraz güleyim müsaade eder misiniz?"

***

Daha Kapsamlı Bilgi İçin Buyrun:

Encümen-i Daniş Kuruluş

Osmanlı Devleti'nin zon zamanlarında; eğitim ve kültür alanında gerekli çalışmaları yapmak, batıdaki ilmî çalışmaları ve yenilikleri tâkib etmek, Türk dilinde ilim ve fenlere dâir lüzümlu kitapları hazırlamak veya tercüme etmek, ilmin memlekete yayılması, vatandaşların bundan istifâdesiyle umûmî seviyeyi yükseltmek amacıyla Encümen-i Daniş 1851'de Sultan Abdülmecîd Hanın irâdesi üzerine 18 Temmuz 1851 (19 Ramazan 1267) târihinde büyük bir törenle açılır. Açılışa başta Pâdişah olmak üzere, sadrâzam, bütün hükûmet üyeleri ve ilmiye sınıfı katılır.

Encümen-i Daniş Gelişim

İlerleyen dönemlerde bu kuruluşta Ali Fuat Cebesoy, Rauf Orbay, Refet Bele, Hasan Saka, Falih Rıfkı Atay, Hüseyin Cahit Yalçın, Tayfur Sökmen, Feridun Cemal Erkin, Kazım Orbay, Memduh Tağmaç, Cihat Baban, Sadi Irmak, Kemal Kayacan, Celal Eyiceoğlu, Asım Gürbüz, Fahrettin Altay, İrfan Özaydınlı gibi önemli isimler de görev yaparlar...

Encümen-i Daniş Değişim

Zamanla dini ve milli değerlerden uzak bir yapıya bürünen kuruluşun ilk icraatı, üyelerinin Bayar ve Menderes'e gönderdikleri mektuplar sonucu Milliyetçiler Derneği'nin kapatılmasıdır.

Yine yakın zamanın önemli olaylarından biri, Özal'ın Cumhurbaşkanı seçilmesini önlemek için aralarından çıkardıkları Fethi Çelikbaş'ı öne sürmeleriydi ama Özal onlara rağmen başardı. ("2007 yılında yaşanan 367 saçmalığı ile cumhurbaşkanlığı seçiminin kilitlenmesinde oynadıkları rolü bilmiyoruz; ama tahmin edebiliyoruz." 17 Ocak 2009 Taha Kıvanç)

Faaliyetleri 1980’lerin sonunda kamuoyuna yansıyan Encümen-i Daniş, özellikle 1994’te Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve Başbakan Tansu Çiller’e gönderdiği bir mektupla dikkat çekti. Encümen-i Daniş’in o zamanki üyeleri mektupta, "Uzun zamandan beri açıkça ve pervasızca, anayasaya dayalı demokratik ve laik düzenimizi kökten tahrip etmeyi ve yerine şeriata dayalı devlet düzenini zorla uygulamayı amaçlayan beyan, eylem ve davranışlara girildiği görülmektedir. Türkiye’yi temelinden yıkmak, ülkeyi ve milleti bölmek isteyen sorumsuz kurum ve kişilere karşı şu yasal, idari ve yargıya yönelik ciddi tedbirlerin alınmasını öneririz" demekteydi.

Cumhurbaşkanı ve Başbakana önerilen tedbirler şöyleydi: "Cumhuriyetin temel nitelikleri ve laikliğin korunması, Tevhid- Tedrisat Kanunu’nun tavizsiz uygulanması, Kur’an Kursları ve İmam Hatip liselerinin sayılarının azaltılarak sıkı denetime alınması, bu amaçlarla çağdaş ve laik her türlü önlemin alınması."

Fehmi Koru'un yine 17 Ocak 2009 tarihli (Taha Kıvanç) yazısındaki şu cümle oluşumun iç yüzünü aydınlatıyor:

"1995'te talep ettiklerinin hayata geçirilmesi için 28 Şubat post-modern darbesinin yaşanması gerekti. Ülkeye 28 Şubat sürecini yaşatan komutanların hepsi, istisnasız hepsi, Encümen-i Daniş'te üye olarak hizmet veriyorlar bugün..."

18 Şubat 2008 günü başörtüsü tartışmalarıyla ilgili olarak "Anayasada yapılan değişiklikler tartışmaların kaynağı olduğu için, bu konudaki girişimlerin yeniden gözden geçirilmesini diliyoruz" diyorlar.

Teşekkülün iki köşe yazarı var; ikisi de eski bakan.. Biri Hürriyet yazarı İlter Türkmen, diğeri Radikal yazarı Mustafa Aysan. Mustafa Aysan bir konuşmasında "genç yaşta emekli olmuş generallerden bir grup kurulması düşünüldü ancak başarılı olamadı" diyebiliyor.

Konuya ilgili şimdilik en önemli Kaynaklar:

*** Encümeni Daniş hakkında yazarlardan derleme ve teşekkülün oluşumu - zaman

*** Encümeni Daniş faaliyetleri hakkında bilgi - cafesiyaset

*** Encümen-i Daniş hakkında önemli bir yazı - taha kıvanç