Fetavay-i Hindiyye Namaz 2.Bölüm Hanefi Fıkhı.. - AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

**Alem_i Ervah** · 02-16-2009, 16:51

14- HASTALARIN NAMAZI
15- MİSAFİRİN (= YOLCUNUN) NAMAZI
Seferle Değişen Hükümler :
Gemide Ve Hayvan Üzerinde Kılınan Namazlarla İlgili Hükümler
Hayvan Üzerinde Kılınan Namaz :
Gemide Kılınan Namaz :
16- CUMA NAMAZI
Cuma Namazının Vücubunun Şartları :
Cuma´nınt Edasının Şartları :
Vakit :
ALLAHu Teâla´yı Zikretmek :
Hutbenin Sünnetleri
17- BAYRAM NAMAZLARI
Teşrik Günlerinde Alınan Tekbirler
Teşrik Tekbirlerinin Sıfatı
Teşrik Tekbirlerinin Adedi Ve Mahiyeti :
Teşrik Tekbirlerinin Şartları :
Teşrik Tekbirlerinin Vakti :
18- KÜSÛF NAMAZI
Husuf Namazı :
19- İSTİSKA ( = YAĞMUR DUASI)
20- KORKU NAMAZI
Korku Namazı Nasıl Kılınır :
21- CENAZELER..
Ölüme Hazırlanma.
Ölüyü Yıkamak.
Ölünün Kefenlenmesi
Cenazenin Taşınması
Cenaze Namazı
Cenaze Namazı Nasıl Kılınır
Kabir, Defin Ve Ölünün Kabirden Başka Bir Yere Nakledilmesi
Bu Konu İle İlgili Bazı Meseleler :
Şehidlik Ve Şehidlerle İlgili Hükümler
Şehidin Hükmü :
22- SECDELER..

**Alem_i Ervah** · 02-16-2009, 16:52

14- HASTALARIN NAMAZI

Hasta olan bir kimse, ayakta durmaya gücü yetmediği za(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)man, —rükû´ ve secdelerini yaparak— namazını oturarak kıllar. HH-daye´de de böyledir.

«Gücü yetmeme» nin açıklanmasında, en sahih görüş: Ayakta durulunca, bir zarara uğranması halidir. Fetva da bunun üzerinedir. Mi´râcü´d - Dirâye´de de böyledir.

Keza, bir kimse, hastalığının artmasından korktuğu; iyileş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mesinin gerileyeceği veya başının döndüğü zamanlarda da namazını oturarak kılar, Tebyîn´de de böyledir.

Ayakta durma yüzümden, ağrı veya acı duyan kimse de nar mazını oturarak kılabilir.

Ayakta durmaktan dolayı meşakket nev´inden bir şeyle karşıla(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şan kimsenin, —sırf bu yüzden— ayakta durmayı terk etmesi, caiz olmaz. Kâfi*de de böyledir.

Bir kimse, namazın tamamında ayakta duramaz; fakat bir müddet ayakta durmaya gücü yeterse, o kimseye, gücü yettiği1 kadar ayakta durması emredilir.

Meselâ : Bir kimsenin ayakta tekbir almaya gücü yetse dex Kur-´ân okumak için ayakta durmaya gücü yetmese,. veya kıyamın bir kısmına gücü yetse; bu kimseye, tekbiri ayakta alması ve gücü yettiği kadar ayakta durması emredilir. Ve bu kimse, gücü yettiği kadar ayakta durur; âciz kalınca da oturur.

Şemsü´l - Eimme Halvânî : »Bu yol sahihtir. Bir kimse, şayet bunu terk ederse; ben onun namazının caiz olmayacağından korka(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rım.» demiştir. Hulâsa´da da böyledir.

Bir şeye veya bir yere dayanarak ayakta durmaya gücü ye(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ten kimsenin, namazı bu şekilde kılması gerekir. Sahih olan budur. Bu durumdaki bir kimse için, bundan başkası cai´z olmaz.

Keza, bir kimsenin bastonuna veya hizmetçisine dayanarak na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maz kılmaya gücü yeterse, bu kimse, namazını bunlara dayanarak kılar. Tebyîn´de de böyledir.

Evinde, ayakta namaz kılmaya gücü yeten bir hastanın, dı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şarı çıktığı zaman buna gücü yetmiyeceği olursa, bu durumda âlim(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ler arasında görüş ayrılığı vardır. Beğenilen görüş ise, bu hastanın, namazını, evinde ve ayakta, kılmasıdır. Fetva da bu kavil üzere ve(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rilir. Muzmarât´ta da böyledir.

0 Hasta olan şahıs, oturarak namaz kıldığı zaman, nasıl otur(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mak kolayına geliyorsa, öyle oturur. Esahh olan budur. Sirâcül -Vehhâc´da da böyledir. Sahih olan da budur. Aynî´nin Hidâye Şer-hi´nde de böyledir.

Doğruca oturmaya gücü yetmeyen kimse, ya duvara veya bir adama dayanıp yaslanarak namazım kılar. Sahih olan budur. Bu kimsenin, namazı böyle kuması vacip olur. Zehiyre´de de böyiedir.

Muhtar olan kavle göre, yatarak namaz kılmak caiz olmaz. Tebyîn´de de böyledir.

Ayakta durmaktan, rükû´a eğilmekten ve secdeye varmak(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tan âciz olan kimsenin, namazı oturarak kılmaya gücü yetiyorsa otu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rarak îmâ ile kılar. Secdelerini, rükû´Ianndan daha faz]a eğilmek sureti ile yapar. Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir.

Eğer, her ikisi (rükû´ ve secde) müsavi bir şekilde yapılır(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sa, namaz caiz olmaz. Bahrü´r - Râik´ta da böyledir.

Keza, rükû´ ve secdeden aciz olduğu halde, ayakta durma(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ya gücü yeten kimsenin de namazını oturarak ve îmâ ile kılması müstehap olur. Bu kimse, şayet îma ile ayakta kılmış olsa, bize gö(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)re yine namazı caizdir, Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir.

îmâ ile namaz kılan kimse, sehiv secdelerini de imâ ile ya(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)par. Muhıyt´te de böyledir.

İmâ ile namaz kılan kimsenin, bir tahtayı veya bir yastığı, kendisine doğru kaldırıp, onun üzerine secde etmesi mekruhtur. Böyle yapan kimsenin durumuna bakılır : Eğer, bu kimsenin başı rükû´ için eğiliyorsa ve sonra da secdeler için daha fazla eğiliyorsa, namazı caiz olur. Hulâsa´da da böyledir.

Fakat, böyle yapmakla, o kimse, kötü bir iş yapmış olur. Muzmarât´ta da böyledir.

Hasta olan kimsenin, başı eğilmiyor da, tahtayı veya yastığı alnının, üzerine koyuyorsa, —namazı— caiz olmaz, Esahh olan gö(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rüş buidur. Fakat, yastık yere konmuş ise ve hasta olan şahıs bunun üzerine secde ediyorsa, namazı caiz olur. Hulâsa´da da böyledir.

Alnında yara olmasından dolayı, alnını yere koymaya gücü yetmiyen kimsenin, imâ ile namaz kılması caiz olmaz. Bu kimse, burnu üzerine secde eder. Şayet, burnu üzerine secde etmeyip, imâ ile namaz kılarsa, namazı caiz olmaz. Zehiyre´de de böyledir.

Namaz kılacak kimsenin, oturmaya da gücü yetmezse, sır(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tının üzerine yatar ve ayaklarını kıbleye doğru uzatır. Oturan kimse(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ye benzemek için de başının altına bir yastık koyar. Böylece rük´û´ ve secdeyi, imâ ile yapma ihtimali güçlenmiş olur.

Bu »durumdaki bir kimse, yanı üzeri yatıp da yüzünü kıbleye çe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)virirse, yine imâ ile kılması caiz olur. Fakat, birinci şekil daha ev(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ladır. Kâfî´de de böyledir

Bu durumda, bir kimsenin, sağ; tarafına yatmaya gücü yet(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mezse, sol yanı üzerine yatabilir. Sirâcü´l - Vehhâc´da da böyledir.

Bu durumda da yüzü kıbleye dönük olur, Gunye´de de böy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ledir.

Bir kimse, sağlam bir halde namaza başlar, fakat sonradan, kendisinin ayakta durmasına mani olacak bir hastalık gelirse, bu kimse, namazını, oturarak rükû´ ve secdelerle kılar. Eğer buna da gücü yetmezse, namazını, oturduğu yerden imâ ile kılar. Buna da gücü yetmiyen kimse ise, namazını, yattığı yerden imâ ile kılar. Tebyîn´de de böyledir.

İmâmeyn´e göre : Oturduğu yerden, rükû´ ve sücûd ile na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maz kılmakta oları kimse, namaz İçinde sıhhata kavuşursa, kalan kısmım ayakta bina eder. Hidâye-´de de böyledir.

Namazın bir kısmını imâ ile kılıp,, sonradan rükû´ ve sucu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)da gücü yeten kimse, bütün âlimlere göre, namazını yeniden kılar Hidâye´de de böyledir.

Bu, rükû ve secdelere gücünün yetmesinden sonradır. Fa(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)kat bir kimse, namaza başladıktan sonra ve namaz bitmeden önce güç kazanırsa, kalan kısmı bina etmesi sahih olur. CevheretÜ´n-Neyyire´de de böyledir.

îmâ ile namaz kumaya da gücü yetmiyen kimseden, nama(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)zın farziyyeti düşer. Zâhirü´r-rivâye de böyledir. Gözlerle ve kaş-larîa, imâ etmeye de itibar edilmez.

Bu kimsenin hastalığı sonradan hafiflerse, kılamadığı namaz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ları kaza edip etmiyeceği hususunda da ihtilaf edilmiştir: Bazıları: «Eğer bu kimsenin aczi, bir gün bir geceden fazla olursa, namazla(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rını kaza etmesi gerekmez. Fakat, bundan az olursa, kaza lazım olur.» demişlerdir. Bayılma gibi... Sahih olan görüş budur. Fetâvâyi Kâdîhânda da böyledir. Fetva da bunun üzerinedir. Zâîiiriyye´de de böyledir.

Bu hastalıktan dolayı ölen kimsenin üzerine, bir şey lazım . gelmez; fidye de gerekmez. Muhıyt´te de böyledir.

Bir kimse, oturarak dört rek´at namaz kılsa, dördüncü rek´-atte de otursa, teşehhüdden Önce kiraaltte bulunsa, ve rükû´ eylese; bu davranışı, ayakta durma yerindedir. Yani, fazla rek´ate kalkan kimse ne yaparsa, bu kimse de öyle yapacaktır. Fetâvâyi Kâdîhânî da da böyledir.

Hâvî´de : «Bu kimse, sehvinden dolayı secde eder.» denil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)miştir. Tatarhâniyye´de de böyledir.

Bir kimse, ikinci rek´atin ikinci secdesinden başını kaldırır(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ken, kıyama niyyet etse ve okumasa; sonra da yanıldığını anlasa, döner; teşehhüdü okur ve sehiv secdesi yapar. Fetâvâyi Kâdihân´da da böyledir.

Oturarak namaz kılan hasta, dördüncü rek´atin son oturu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şunun secdesinden, üçüncü rek´at zannı ile başını kaldırsa, kıraat(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)te bulunsa ve imâ ile rükû´ yapsa ve secde etse, namazı fesada gider.

Şayet, bu kimse, üçüncü rek´ati, ikinci rek´at zannederek oku(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maya başlasa, sonra da yanıldığını anlasa, teşehhüde dönmez; na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazına devam eder. Namazın sonunda da sehvi için secde eder. Mu-hıyt´te de böyledir.

Tecrîd´de : «Hasta olan kimse, namaz kılarken, kıraat, tes-bihat ve teşe.hhüd gibi, sağlam kimselerin yaptıklarının hepsini yapar. Fakat, bunlardan aciz olursa, hepsini de terk eder.» denilmiştir. Tatarhâniyye´de de böyledir.

Hastanın, sağlamdan ayrıldığı noktalar, gücünün yetmediği şeylerdir. Hasta, gücünün yettiği hususlarda sağlam gibidir.

Hasta bir kimse, kıble istikametini bilir, fakat oraya dönmeye gücü yetmez ve kendisini kıbleye döndürecek bir kimse de bulamaz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sa, zahirür- rivâyede bulunduğu durumda namazım kılar. Ve o namazı iade etmez. Fakat, kendisini kıbleye çevirerek birini bulur(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sa, münasip olan, o kimseden, kendisini kıbleye çevirmesini isteme(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sidir. Bu durumda, böyle yapmaz da, kıble yönünden başka bir is(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tikamete yönelmiş olarak namazını kılarse, bu namaz caiz olmaz.

Keza, hasla olan bir şahıs, pis bir döşekte veya yaygıda oturdu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ğu halde, temiz bir yaygı bulamaz veya temiz bir yaygı bulabildiği hailde, kendisini onun üzerine götürecek bîr kimse bulamazsa; bu şahıs, o pis döşek üzerinde namazını kı´ar. Eğer, döşeğini değişti(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)recek bir kimse bulunursa, bunu yapmasını o kimseden ister. Şa(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)yet, bunu talep etmeden, pis döşek üzerinde namaz kılarsa, bu na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazı caiz o´maz. Muhıyt´te de böyledir.

Bir hastanın altında, pis bir örtü, pis bir çamaşır bulunur ve onun üzerine sereceği temiz bir örtü ayın anda kirlenecek olursa, bu hasta, bulunduğu hal üzere namazını kılar.

Keza, ikinci örtü (~ elbise) kirlenmiyecek olmasına rağmen, eğer onu değiştirmek çok zor olacaksa, yine namazını bulunduğu hal üzere kılar. Fetâvâyi Kâdînân´da da böyledir.

Bayılan kimsenin üzerinde, beş vakit namaz, kazaya kalmış olursa, ayılıncn onları kı´ar.

Fakat, bayılan kimse, baygınlık halinde, daha fazla namaz geçirmiş olursa, onları kaza etmez.

Delilik de, baygınlık gibidir. Sahih olan görüş budur. İmâm Muhammed (R.A.)´e göre, burada, geçen vakitlerin çokluğuna rtibar olunur. Sahih olan görüş de budur. Ve bu, baygın(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lık kesintisiz bir müddet devam ettiği zaman böyledir .

Fakat, baygın Kimse, ifakat bulup ayrıldığı zaman, bakılır : Bu kimsenin iyileşip ayılması, bilinen bir vakitte ise, meselâ : Sabah vakti hastalığı hafiflese, biraz İyileşip sonra yine baygınlık gelse, bu iyileşme haline itibar edilir. Daha önceki vakitlerin baygınlık hük(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mü baygınlıkta geçen vakit bîr gün bir geceden az ise bozulur. Fakat, bu şahsın iyileşmesi, bilinen bir vakitte olmaz, aniden iyileşir ve sağlıklı olan kimseler gibi konuşur sonra da, üzerine yine baygınlık gelirse, bu şekildeki iyileşmeye itibar olunmaz. Teb-yîn´de de böyledir.

Bir kimse, yırtıcı hayvanlardan veya insanlardan korktuğu için bayılır ve bu baygınlığı, bir gün bir gece devam ederse, bü-ic-mâ´ bu kimseden kaza düşer.

Fakat, içki içen bir kimsenin, bir günden (azla bir müddette bile aklı b.´işma gelmezse, ondan kaza düşmez.

Bir kimse, her hangi bir ot kökünün suyunu ve}´a bir ilacı içe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rek bayılır veya aklı başından gider ve bu hâ! de bir günden faz´a devam ederse, İmâmeyn´e göre, yine bu kimseden-kaza düşmez.* Hu-lâsa´da da böyledir.

Bir gün bir guceden fazla uyuyan kimse, —uykudan ge(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)çen— namazların tamamını kaza eder.

Bir kimse, ramazanda oruç tutacak olursa, namazı oturarak kı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)labilecek; oruç tutmadığı takdirde ise, namazı ayakta kılabilecek olsa; bu kimse, oruç tutar ve namazını oturarak kılar. Serahsî´nin Muhiyt´inde de böyledir.

Hasta bir kimse, hastalığının, namazını geri bırakacağı korkusu ile, bilerek veya bilmeyerek, namazını vaktinden Önce kıl(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mış olsa, bu caiz olmaz.

Keza, kıraat etmeden veya abdestsiz olarak, bu düşünce ile namaz kılan hastanın, namazı da caiz olmaz.

Fakat, bu kimsenin kıraate gücü yetmezse, okumaksızın imâ ile namazını kılar.

Hasta olmasından dolayı, bir adamın kölesinin abdest al(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maya gücü yetmese-, o köleye efendisi abdest aldırır. Şayet, hasta olan kölenin bir de hasta karısı o´sa, kölenin efendisi, o kadına abdest aldıramaz. Mııhıyt´te de böyledir.

Her hangi bir rüknü abdestli olarak kılmaya gücü yetmiyen kimseden, o rüknü —eda elmek vazifesi— düşer. Fetâvâyi Kâdîhân-tia da böyledir.

Meselâ : Secde etmeye gücü yetnıiyecek kadar, alnında ve burnunda yarası olan bir kimsenin, secde etmesi halinde, yarası ka-nayacak, secde etmezse yarası kanamıyacak olursa; bu durumda, o şahıs namazını, oturduğu yerde ve imâ ile kılar. Şayet, ayakta, kı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)raat ederek kılar, rükû´ yapar ve sadece secdeyi terk ederse, bu şe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)kilde kıldığı namaz da caiz olur. Fakat, önceki şekilde kılmak daha efrîaldir. Muhryt´te de böyledir.

Keza, bir kimsenin, namazı ayakta kılması halinde, kıraat cdemiyecek, idrarı akacak veya yarası kanayacak olur ve oturduğu zaman da bunlardan hiç biri olmayacak olursa, bu kimse, ayakta durmaz; namazını oturarak kılar. Sirâciyye´de de böyledir.

Düşman korkusundan dolayı veya dışarısı tamamen çamur olduğu veya yağmur yağarken, sahradaki küçük çadırının içinde doğrulmaya imkânı olmadığı zaman ayakta namaz kılmayı terk eden kimsenin oturarak namaz kılması caiz olur.

Hastalık halinde namazı kazaya kalmış olan kimse, bu na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazı, iyi olunca kaza ederse, sağlam kimselerin kıldığı gibi kılarak kaza etmesi gerekir. Eğer, bu namazı Hastalar gibi kılarsa, caiz ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maz. Meselâ : Hasta iken imâ ile veya oturarak kılabileceği nama(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)zı, iyileşince bu şekilde kaza etmesi caiz olmaz. Serahsî´nin Muhıyt´-inde de böyledir.

Sağlam iken kılamadığı namazları, hasta halinde kaza et(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mek isteyen kimse, bunları hasta halinde kılmakta olduğu namazlar gibi, ya oturduğu yerde veya imâ ile kaza eder. Sirâc´yye´de de böy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ledir.

Namaz kılan kimsenin, başka bir imkanı olmadığı za(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)man: yanma bir adamın oturup, rükû´, secde ve benzeri şeylerde, yanıldığı /aman kendisine haber vermesini istemesi caiz olur. Gun-ye´de de böyledir.

Hasta olan bir kimsenin, cuma günü, öğle namazını .imam cum´ayı kılana kadar te´hir etmesi müstehaptır. Eğer, te´hir eUnezse, mekruh olur. Sahih olan budur. Mıızmarat´ta da böyledir. [1]

**Alem_i Ervah** · 02-18-2009, 14:38

15- MİSAFİRİN (= YOLCUNUN) NAMAZI

Kendisinde, hükümlerin değiştiği mesafenin en azı, üç gün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lük yolculuktur. Tebyîn´de de böyledir. Sahih olan budur. Cevâhirü´I -Ahlatî´de de böyledir. [2]

Seferle Değişen Hükümler :

Seferle değişen hükümler şunlardır :

1- Namazın kısa kılınması,

2- Orucu yemenin mubah olması,

3- Mesh müddetinin üç güne uzaması,

4- Cum´a ve bayram namazlarının düşmesi,

5- Kurban kesmenin düşmesi,

6- Hür olan kadınların, mahremsin yola çıkamamaları, Itâbiy-ye´de de böyledir.

Sefer müddetinde, orta halli yolculuğa itibar edilir. O da, deve yolculuğu ve senenin en kısa gününde yaya yolculuğudur. Teb(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)yîn´de de böyledir.

Her gün, geceye kadar yo´ yürümenin şart olup olmadığı hususunda görüş ayrılığına düşülmüştür. Sahih olan ise, bunun şart olmamasıdır.

Meselâ : Bir kimse, sabahın erken saatinden Öğleye kadar yü(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rüyüp, merhalesine varsa ve oraya konaklasa; orada yatsa ve gece-Jese; sonra ikinci ve üçüncü günlerde de böyle yapsa, bu kimse misafir (= yolcu) olur. Sirâcü´I - Vehhâc´da da böyledir.

Sefer müddetince, gidilen vola itibar edilir. Bahrü´r -Râık´ta da böyledir.

Gidilmek istenilen yere ulaşmak için iki yol bulunsa, bu yollardan biri, geceli gündüzlü üç günlük, diğeri de bundan daha aşağı olsa, bize göre, uzak olan üç günlük yoldan giden kimse misafir (seferi, yo3cu) olur. Fetâvâyî Kâdîhân´da da böyledir.

Fakat, bu kfmse kısa yoldan giderse, namazlarını tam kı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lar. Bahrü´r - Râık´ta da böyledir.

Bir yerin, hem sudan (denizden, ırmaktan), hem de kara(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dan olmak üzere iki yolu bulunsa ve buraya, su yolu ile giden üç günde, kara yolu ile giden ise iki günde-varacak olsa; su yolu ile gi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)den şahıs, namazlarını kasreder. (Dört rek´atli farzları ikişer rek´at kılar.) Karayolu ile giden ise kasretmez. (Tam kılar.)

Şayet, kara yolundan giden üç günde, su yolundan giden işe iki günde varsa; bu durumda da kara yolundan giden namazlarını kas(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)reder; su yolundan giden ise kasretmez.

Su yolunda da üç güne itibar edilir. Rüzgarın hızlı esmesi,, ya- • vaş esmesi veya tamamen durması halleri de müsavidir.

Dağda da durum aynıdır. Yani dağ yollarında da üç güne itibar edilir. Aynı mesafeye, kayalıklardan gidilip üç günden, önce varılsa j bile, üç güne itibar edilir.

Adet olan, yolculukla üç günlük mesafede bulunan bir yere-süratli yürüyen bir at Üe iki günde ve hatta daha az bir zamanda varılmış olsa bile, yine namazlar kısaltılırlar. Cevheretü´n - Neyyi-re´de de böyledir.

Misafire farz olan, dört rek´atli namazları ikişer rek´at kıl- ´ maktır. Hidâye´de de böyledir.

Bize göre, namazı kısaltmak farzdır.

Bir kimse eğer seferde dört rek´at kılar ve ikinci rek´atten sonra teşehhüd miktarı oturmuş olursa, —son iki rek´at nafile ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mak üzere namazı caiz olur. Bu durumda, bu kimse, selamı te´hir ettiği için günahkâr olur.

Şayet, iki rek´at kıldıktan sonra oturmaz ise, namazı batıl olur. (Caiz olmaz.) Hidâye´de de böyledir.

Keza, bir kimse, bu durumda, iik iki rek´atte veya bunların birinde, kıraati terk ettiği zaman, bize göre namazı bozulur. Tatar-hâniyye´de de böyledir.

Kasr (= Dört rek´atli farzları iki rek´at olarak kılmak), bü(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tün misafirler (= yolcular) için sabittir. Yolculuk, ister ibadet yol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)culuğu olsun, ister kabahat yolculuğu olsunJ bu mes´elede müsavi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir. Muhıyt´te de böyledir.

Keza, yolculuğun at ile veya yaya yapılması da müsavidir Sünnetlerde kısaltma yoktur.

Bazıları : «Misafir, sünnetleri terk eder.» demişlerdir. Muhtar olan görüş ise : Sünnetlerin korku zamanlarında terkedilebilece&i emniyet ve istikrar zamanlarında ise kılınmalarının uygun olacağı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dır, Vecîzü´l - Kerderi´de de böyledir.

İmâm Muhammed (R.A.) : Bir yolcu, şehrinden ve şehrinin evlerinden çıktığı zaman namazını kısaltır.» demiştir. Gıyâsiyye´de de : «Beğenilen ve seçilen görüş budur; fetva da buna göredir.» denilmiştir. Tatarhânîyye´de de böyledir.

Bu hususta sahili olan, şu kavildir : Gerçekten, ancak şeh(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rin ma´mur olan yerlerini geçip çıkmaya itibar olunur.

Ancak, şehrin etrafında bulunan bir köy veya müteaddit köy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ler şehre bitişini şlerse, bu takdirde, o köylerin geçilmesine İtibar olunur. Şehre bitişmeyen köy ise, bunun hilaf madır. Ve, bu durum(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)daki köy, geçilmeden de kasr-i salât yapılır. (= namaz kısaltılır.)

Keza, bir kimse, şehrine döndüğü zaman, şehrin ma´mur yerle(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rine ge-meden, namazlarını tam kılamaz.

Bir kimse, şehrinden çıkmadıkça, sadece —sefere— niyyet et(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mekle misafir olamaz. Fakat, sadece niyyet etmekUe mukîm olur. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir.

Seferin başlamasında, kişinin çıktığı tarafın ma´mur yerle(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rini geçmesine itibar olunur.

Bir kimse, şehrin, kendisinin çıktığı tarafının ma´mur yerlerini geçmiş olsa fakat bu durumda, şehrin baksa bir tarafının evleri(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nin hizasında bulunmakta olsa, yine namazını kısaltarak kılar. Teî>-yîn´de de böyledir.

Bir kimsenin çıktığı tarafta, önceden şehre bitişik iken daha sonra ayrılmış bulunan bir mahalle var ise, bu kimse, mahal(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)leyi geçene kadar, namazını kisaltamaz. Hulâsa´da da böyledir.

Sefere çıkan bir kimseye, misafire tanınan ruhsatın tanın(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ması için, o kimsenin üç günlük yolculuğa kasdetmesi gerekir. Böy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)le olmazsa, ;bu ruhsat, kendisine katiyyen tanınmaz. Niyyeii olmadan dünyayı dolaşmış olsa bile, durum yine aynıdır. Niyyet etmeden, yi-

tiğini arayan veya alacağını toplayan kimselerin yo-culuklan da böyledir.

Kasıtta, zamanın galebesi kâfidir. Kişinin zanm, misafir olaca(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ğına, yani üç günlük yola gideceğine galebe çalarsa, bu şahıs misa-fir olur. Bu hususta, kişinin kesin bilgi sahibi olması şart kılınma(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mıştır. Tebyîn´de de böyledir.

Yolculukta, bir kimsenin niyyet ehli olması da şart kılın(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mıştır. Meselâ ; Bir çocuk veya bir hırisıtiyan yola çıksalar; iki gün yol yürürseler; sonra çocuk bulûğa erse; hıristiyan da raüslüman ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sa, bu durumda, çocuk namazı tamam kılar; müslüman olan kimse ise kısaltır. Zâhidî´de de böyledir.

Bir beldede, on beşgün veya daha fazla ikamete niyyet edil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)medikçe, seferin hükmü kaybolmaz. Hidâye´de de böyledir.

Bu hüküm, üç gün yol yürünmüş olduğu zaman geçerlidir. Fakat, üç günlük yol yürümemiş o5an bir kimse, geri dönmeye az~ metse veya ikamete niyyet etse, —kişi sahrada olsa bile— mukîm olur.

1- Yolculuğu terk etmek. Meselâ : Bir kimse, yolculuğu de(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)vam ettiği halde, ikamete niyyet etmiş olsa bu sahih olmaz.

2 - Yer Selahiyeti, Meselâ : Bir kimse, bir yere yerleşmeden —karada veya denizde veya çölde— ikamete niyyet etse, bu sahih olmaz.

3- Yerin bir olması,

4 - Müddetin bir olması,

5- Kişinin re´yinde hür olması. Mi´râcü´d - Dirâye´de de böyledir.

Şemsü´l - Eimme Halvâni: «Müslüman askerler, bir yerde kalmaya kasdetseler de yanlarında taşımakta oldukları haymalarını Cçadırlanm), inmiş bulundukları sahraya kursalar ve orada onbeş gün kalmaya azmetseler; yine de bu durumda mükîrn olamazlar. Çünkü : Taşınabildikleri için, o çadırlar, mesken hükmünde değil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dirler. Muhıyt´te de böyledir.

Müteahhirin âlimleri, çadırlarda yaşryan a´rabîler, türk-menler ve göçebeler hakkında; onların niyyetleri sebebi ile mukim olup olamıyacakları konusunda ihtilafa düşmüşlerdir.

Bu hususta, İmâm Ebû Yûsuf (R.AJ´tan iki rivayet vardır; İkinci rivayette değil de, birinci rivayette : «Onlar mukim olurlar.» demiştir. Fetva da bunun üzerinedir.

Şayet, on beş günden az ikamet etmeye niyyet ederlerse, na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazlarını noksan kılarlar. (Yâni, mukim sayılmazlar.) Hidâye de de böyledir.

Bir kimse, bir işini görmek için geldiği Mr şehirde, on beş gün kalmaya azmi ve niyyeti oimadan ve İşinin bitmemesi yüzün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)den, senelerce kalmış oİsa bile namazlarını kısaltarak kılar. Tehrib´-de de böyledir.

Haccetmek için yola çıkmış bulunan kimseler, Bağdad´a vardıkları zaman ikamete niyyet etmeden, arkadan gelecek kafileyi beklemek ve onlar gelene kadar yola çıkmamak azminde olsalar; . o kafilenin gelip, kendileri ile Bağdat´ta birleşerek yola çıkmaları Üe, kendilerinin buraya gelmeleri arasında da on beş gün veya daha fazla vakit olduğunu da bilseler, bu kimseler namazlarım tam kılar(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lar.

Bu kimseler, eğer Mekke ve Mina veya Küfe ve Hıyre gibi her biri kendi başına bir yer olan, iki ayrı yerde onbeş gün kalmaya niyyet etmiş olsalar, bu kimseler mukim sayılmazlar. Ancak, bu iki yerden biri, ıdiğerine bağlı ve orada oturanlara cum´a kılmak vacip ise, bu kimseler, bu durumda mukim sayılırlar.

Bu kimseler, on beş gün ikamete niyyet etseler ve bu müddeti de, —önbeş gündüzü bir köyde, onbes geceyi de diğer köyde olmak üzere— iki ayrı köyde geçirecek olsalar, mukim sayılırlar. Gecele(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mek niyyeti ile girilmiş olunan köyde —ikinci köye Önce girilmiş olması sebebi ile mukim olunmaz. Hulâsa´da da böyledir.

Menâsik isimli kitapta : «Ayın başında Mekke´ye giren ve ayın ortasına kadar orada ikamete niyyet etmiş olan hacıların bu niyye(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ti, —Arafat´a muhakkak çıkacak olmalarından dolayı sahih olmaz. Çünkü şart tahakkuk etmez.

«Bu mesele, İsâ bin Ebân´ın fıkıhla uğraşıp, bu ilimde derinleş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mesine sebep olmuştur.» denilmiştir.

Aslında îsâ bin Ebân, hadîs ilmi ile iştigal´ediyordu. Fıkıh ilmi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ne geçişini şöyle anlatıyor :

Ben Zil~hicce´nin başında Mekke´ye girdim. Yanımda bir de/ arkadaşım vardı. Bir ay ikamete azmeyledim ve namazımı tamam kılmaya başladım Ebû Hanîfe (R.A.) ´ıûn arkadaşlarından bazdan bana mülâki oldular ve : «Hatâ ettin; çünkü sen Mina ve Arafat1» çıkacaksın.» dediler. Arafat´tan döndüğüm zaman, arkadaşını çıkma hazırlığına başladı. Ben de ona arkadaşlık etmeye azmeyledim ve namazımı kısaltmaya başladım. Yine, Ebû Hanîfe (R.A.)´nin arka(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)daşı bana : «Hata ettin, çünkü sen Mekke´de mukimsin. Buradan çıkmadığın müddetçe misafir olamazsın.» deldi. Ben de : «Bir mese(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lede iki yerde hata ettim.» dedim. Ve İmâm Muhammed (RA.) ´İn meclisine giderek fıkıhla meşgul olmaya başladım. Bu mesele Bah-rü´r - Kâık´ta zikredilmiştir.

Dâr-ı harbte bir şehri kuşatan veya İslâm diyarında eş kıya(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ları, isyankârları kuşatmış oîan kimseler, orada on beş gün kalmaya niyyet etseler bile, namazlarını kısaltmazlar. Çünkü durumları, kaç(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)makla durmak arasında mütereddittir. Bu kimseler, karşı taraftaki kimselerin evlerinde oturuyor olsalar bile, durum yine aynıdır. Ti-muriâşî´de de böyledir.

Bundan dolayı, bilginlerimiz : «Bir tüccar ihtiyaç için bir şehre gitse ve gerekli şeyleri alabilmek için orada on beş gün kal(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maya niyyet etse, bu kimse de mukim sayıhnaz. Çünkü, tereddütlü* dür ve niyyetinde karar yoktur. îşi bitip gidecek rru\ yoksa işi bitme-yip orada kalacak mı, belli değildir.

Yukarıda söylenilen şeyler, bir yere gitmek ve yolculuğun ruh-. satında faydalanmak isteyip de, asıl gideceği yere değil de daha uzak bir yere niyyet eden kimsenin sözüne karşı bir hüccettir. Bu kimsenin böyle yapması galattır ve niyyeti boş bir niyyettir. Mi´râ-cü´d - Ddrâye´de de böydedir,

Küffâr memleketine, emniyyet (= güvenlik) içinde giren bir kimse, orada ikamete niyyet eylemiş olsa, bu niyyeti sahih ölür. Hulâsa´da da böyledir.

Bir kimse, küffâr memleketinde müslüman olsa ve kendisi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ne islâmiyet öğretilmiş bulunulsa; bu arada kâfirler onu öldürmek için arasalar, o da üç günlük yol gitmek üzere firar etse, bu durum(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)da o kimse —muhtelif yerlerde bir ay veya daha fazla kalmış olsa bile misafir olur. Çünkü bu şahıs, kâfirler için muharip olmuş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tur.

Keza, müste´men olan bir kimse 15= dar-ı harbde kendisin» emân verilmiş olan kişi) de gadre uğradığı veya ölmümü istendiği zaman durum yine böyledir. Bu durumda olan bir kimse, bir küffâr şehrinde yaşarken, kendisini yakalayıp öldürmek isteseler, o da bir yere gizlenmiş olsa, namazlarını tamam kılar. Çünkü, bu kimse o memleketten çıkmadan misafir sayılmaz, orada mukimdir.

Keza, küffar şehirlerinden bir toplum, müslüman olsa ve ehl-i küfür de onlara harb açsa, müslüman olan kimseler orada bulunduk(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ları müddetçe namazlarını tamam kılarlar. Keza, kâfirler galip gel(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)seler de, müslümanlan bir günlük mesafedeki bir yere sürseler, müslümanlar yine namazlarını tamam kılarlar. Ancak, bu durumda üç günlük mesafede olan bir yere gitmeyi murad ederlerse, namaz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)larını kısaltırlar. Şayet, kendi şehirlerine geri gelirlerse, yine na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazlarını tamam kılarlar.

Müşrikler, müslümanlan yenseler ve şehirlerinde kalsalar; son(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ra müslümanlar oraya geri dönseler ve o şehir müşriklerden boşal-sa; müslümanlar o şehri yurt veya menzil edinseler ve orada bir baskı ve zahmet kalmasa, bu şehir, dârü´l - İslâm olur. Ve, müslü-manlar, orada namazlarını tamam kılarlar.

Ancak, müslümanlar, bu şehri yurt edinmek istemezler ve eğer bir ay kalıp, İslâm diyarına gitmek üzere oradan çıkacaklarsa, bu durumda, bu şehirde namazlarını kısaltarak kılarlar. Muhıyt´te de

böyledir.

Küffâr memleketinde esir olan bir kimse, esaretten kur(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tulsa ve bir mağara veya benzeri bir yeri on beş günlük vatan edin-se, bu kimse, orada mukim sayılmaz. Huiâsa´da da böyledir.

Tecnîs´de : «İslâm askerleri, kâfirlerin elinden, bir şehri al(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)salar, eğer orayı yurt edinirlerse, orada namazlarım tamam kılarlar. Fakat, orayı yurt edinmeyeceklerse, bir ay veya daha fazla orada kalmak isteseler bile, namazlarını misafir olarak kılarlar. Bahrü´r -Râık´ta da böyledir.

Başkasına tabi olan her şahsın, tabi olduğu kimseye itaat etmesi gerekir. O ikamet edince mukim; o sefere çıkınca da misafir olur. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir.

Asker, şehirde olan komu´tanımn ikamet niyyeti sebebi ile, sahrada bilemukim olur. Kâfi´de de böyledir.

Aslolan : İkameti, kendi arzusu ile mümkün olan kimsenin, ile mukim olmasıdır. Kendi arzusu ile ikameti mümkün olmayan bir kimse, niyyeti ebebi ile mukim olamaz.

Meselâ : Yolculukta, kocası ile beraber olan bir kadın, efendi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)si île beraber olan bir köle, hocası ile beraber olan bir talebe, iş vereni ile beraber olan bir işçi, komutanı ile beraber olan bir asker, İçendi niyyeti ile mukim olamaz. Zâhirü´r-rivâye budur. Muhıyt´te de böyledir.

Kendisine, mehr-i muaccele ödenmiş olsa bile, kadın, koca(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sına tabi olur. Fakat, mehr-i muacceli verilmemiş ise, duhulden ön(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ce kocasına tabi değildir.

Asker, emiri (= komutanı) tarafından yidirilip içiriliyorsa, ona tabidir. Tebyîn´de de böyledir. Fakat, asker, rızkını kendi maların(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dan temin ediyorsa, onun niyyetine itibar olunur. Zahîriyye´de de böyledir.

Borcundan dolayı hapsolunan kimse, eğer fakirse alacaklı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sının niyyetine itibar olunur. Fakat, borcunu ödemesi istenilen kim(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)se zenginse, borçlunun niyyetine itibar olunur. Fakat, bu kimse, borcunu ödemeye azmetmemiş olursa, o zaman, bu kimse de fakir gibi olur. Muzmarât´ta da böyledir.

«Yolculuk esnasında, iki´ efendisi bulunan kölenin, efendi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lerinden birisi ikamete, diğeri de sefere niyyet etse, köle, ikamet niyyet eden efendisine hizmet ettiği gün, namazını tam kılar; diğe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rine hizmet ettiği gün ise, namazını kısaltır.

Köle, bu durumda, günlük hizmeti müşterek yapıyorsa, aslına itibar ederek, namazını tam kılması münasip olur.» denilmiştir.

Köle, bu durumda, ihtiyaten ve şüpheye mahal kalmaması için, her iki rek*a*t başında oturur. Gıyâsiyye´de de böyledir.

Metbû ( = tabi olan kimse), tabi olduğu kimsenin ikamete niyyet ettiğini bilmezse, bu durumda aslolan, onun mukîm olma(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sıdır. «Mukim olmaz» deyinlerde vardır. Esahh olan da budur. Çün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)kü, bir şeye, bilmeden önce hükmetmekte, zorluk ve zarar vardır. Bu ise şer´an yasaktır.

Efendisi ile birlikte sefere çıkan bir köîe, efendisine sorar, =o da —niyyetinin ne olduğunu— bildirmezse, köle, namazmı tamam kı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lar.

Eğer bu köle, iki rek´at başında oturmadan bir gün namaz kı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lar, sonra da efendisi ona, yolculuğa çîktığı andan itibaren sefere niyyet etmiş olduğunu haber verirse; asloîan, bu durumda bu köle(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nin, o namazları iade etmemesidir. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ledir.

Köle, efendisine ve bir cemaate imam olduğu zaman, iki rek´ati kılınca, efendisi ikamete niyyet etse> bu niyyeti, hem kendisi hakkında hem de köfesi hakkında samlı olur. Bu hususta cemaatin durumu ise açıklanmamıştır.

İmâm Mubammed (R.A.) ´e göre, köle, iki rek´at kılar ve selam veımesi için, misafirlerden birim ileri geçirir." Sonra, köle üe efen(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)disi kalkıp namazlarını tamamlarlar.

Köle, efendisinin niyyetini nasıl bilebilir?

Bu konuda bazıları: «Efendi, kölenin hizasına kalkar; önce iki parmağını kaldırıp onlarla işaret yapar; sonra da dört parmağını kaldırıp onlarla işaret yapar.» demişlerdir. Muhiyt´te de böyledir.

Seferi bir imâmın arkasında, seferi olarak namaz kılmaya başlamış olan bir misafir, namaz içinde ikamete niyyet etmiş olsa, bu kimse o namazı yalnız başına tamamlar. Bu kimse, mesbûk bir muktedî olsa bile durum aynıdır.

Bu kimse, lâhık olur ve imâm namazı bitirdikten sonra, niyyet ederse, namazını —dört rek´ate— tamamlamaz. Fakat, imâm nama(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)zını bitirmeden önce, niyyet etmiş olan kimse, bunun hilâfmadır. (Yani o namazını tamamlayabilir.)

Lâhık, —vaktin içinde— ikamete niyyet ettikten sonra konu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şursa, namazı dört rek´at kılar; vaktin dışında ise iki rek´at kıllar. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir.

"Bir kimse, seferî olarak namaz kılarken vakit çıkmış olsa ve bu kimse, vakit çıktıktan sonra —namaz içinde— ikamete niyyet etse, bu namaz dört rek´ate çevrilmez. Hulâsa´da da böyledir.

Misafir olan bir kimse, selamdan sonra ve sehiv secdesin(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)den Önce, —imâma uymaya— niyyet etse, o kimsenin, bu namazla ilgili aiyyeti sahih olmaz. Çünkü, imânı namazdan çıktıktan sonra, o kimse ndyyet etmiş olur. Ve bu kimseden sehiv secdeleri de sakıt olur. Bu, İmâm Ebû Haffiife (R.A.T ve İmâm Efcû Yûsuf (R-AVilın görüşleridir.

Bu kimse, eğer sehiv Isecdeüerine dönerse, ikamete niyyeti sahih ve namazı da dört rek´at olur. Secdesi namazın içinde olmuş olur," Ve bu sebepten dolayı namazı bata! olur.

Bu kimse, eğer sehiv secdesini yaptıktan sonra, ikamete niyyet ederse, bu niyyeti sahih olur. Namazı da dört rek´at olur. Bu durum(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)da, T-^sehiv için— iki secde yapmış olması ile bir secde yapmış

Bu kimsenin, sehiv secdesinde ikamete niyyet etmesi de sahih olur. Çünkü o, sehvi için secdeye döndüğü vakit, namazın hürmeti geri döner ve o kimse, namaz içinde niyyet etmiş gibi ölür.

Misafir olan kimse, namazını vaktin başında kılmış ve sonra da mukim olmuş bulunsa, namazı değişmez. Fakat, bu kimse, na-mazını kılmamış oîur ve vaktin sonuna kadar ikamete niyyet eder-´ se, namazı tamam kıllar. Şayet, bu durumda, namazın tamamını d ğil de, bir kısmını kılacak kadar vakit kalmış olur ve niyyetini de o zaman yaparsa, namazım iki rek´at kılar. Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir.

Bir kimse, öğe namazını kılar ve vakit çıkmadan da yolcu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)luğa çıkarsa; sonra da vaktinde ikindiyi kılar ve güneş batmadan da yolculuktan vaz geçerse; bundan sonra da öğle ve ikindiyi afo-destiz kıldığını hatırlarsa, öğleyi iki, ikindiyi dört rek´at kılar.

Bir kimse, mukim iken, öğle ve ikindiyi kılmış olsa, sonra da yolculuğa çıksa, güneş batmadan önce de bu namazları abdestsû kıldığım hatırlasa; öğleyi dört, ikindiyi ise iki rek´at olarak kılar. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir.

Misafir olan bir imâm, misafirlerden meydana gelen bir cemaate namaz kıldırırken, abdesti bozulsa ve cemaatten birini ye(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rine geçirse, bu kimse de ikamete niyyet etse, arkasında bulunan cemaatin, farzlarında bir değişiklik olmaz.

Fakat, -ilk imâm, abdesti bozulmadan veya abdestî bozul(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)duktan sonra fakat camiden çıkmadan önce ikamete niyyet etse, kendisinin de, cemaatın da farzı dört rek´at olur. Zâhîriyye´de d* böyledir.

Bir misafir, diğer bir misafire uysa ve imâm olan kimsenin abdesti bozulsa, yerine de mukîm bir imâm geçirse, misafir oîan kimsenin namazını dört rek´ate tamamlaması lazım gelmez. Serâh sî´nin Muhıyt´inde de böyledir,

Mukim bir imâma uyan misafir, namazını tamam kılar. Şayet, bu namazı bozulursa, —tek başına— iki rek´at kılar. İmâmın arkasında, nafile kılan seferinin, namazının bozulması halinde, onu dört rek´at kılması gerekir. Tebyîn´de de böyledir.

Misafir olan bir imâmın, cemaate : «Ben misafir imamım, siz namazınızı tamamlayın» demesi müstehap olur. Hidâye´de de böyledir.

Halîfe, misafir olduğu zaman, namazını seferi olarak kılar. Zehıyre´çfe de böyledir.

Cum´a günü, zevalden önce veya sonra yolculuğa çık(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mak mekruh değildir. Namaz vakti çıkmadan, şehirden çıkamıyaca-ğuıı bilen bir kimsenin, Cum´ayı kılması gerekir. Bu durumdaki bir kimsenin Cum´ayi kılmadan gitmesi mekruh olur. Serahsî´nin Mu-hiyt´inde de böyledir,

Kadın, mahremsiz olarak, üç günlük veya daha fazla mesa(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)fedeki bir yolculuğa çıkamaz. Aldı yetmeyen çocuk mahrem olmaz. Deli de mahrem olmaz. Aklî muvazenesi yerinde olan yaşlı kimse mahrem olur. Muhıy´te de böyledir.

Misafir (= yolcu), kendi şehrine girdiği zaman, ikamete niyyet etmese bile, namazlarını tam kılar. Yolcunun kendi şehrine, isteği ile veya bir ihtiyacından dolayı girmiş olması halleride müsa(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)vidir. Cevheretü´n - Neyyîre´de de böyledir.

Bütün âlimlerin görüşüne göre, vatan üç nev´idir :

1- Vatan-ı Aslî (= Asıl vatan) : Bu, bir kimsenin doğduğu veya evlendiği yerdir.

2- Vatan-i Sefer (= Yolculuk vatanı) : Buna, vatanı ikâme de denir. Seferi bir kimsenin on beş gün veya daha fazla kalmaya

niyyet ettiği yer, demektir.

3- Vatan* Süknâ : Bir kimsenin, içinde on beş günden daha az kalmaya niyyet ettiği yerdir.

Âlimlerimizden, tahkik ehli olanlara göre ise :

Vatan iki nev´i(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir :

1- Vatan-ı Aslî,

2 - Vatan-ı ikâme, Vatan-ı süknâ, vatan iti(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)bar edilmez. Sahih olan budur. Ktfâye´de de böyledir.

Bir kimse, aile - fertleri ile vatan-ı aslîsinden ayrılıp, ikin(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ci bir vatan-ı asli edinirse, birinci vatan-ı asli, vatan-ı aslî olmak-tan çıkar.

Fakat, bir kimse, vatan-ı aslisinden ailesi Üe birlikte ayrılmaz; ancak ikinci bir yerde yeniden aile edinirse; önceki vatan-ı aslisi, vatan-ı asliHkten çıkmadığı gibi, bu şahıs, her iki asli vatanın(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)da da namazını tamam kılar.

Vatan-ı asli, yolculuk yapmakla veya vatan-ı ikamet üe, va(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tan-ı asillikten çıkmaz. Vatan-ı ikame ise, yolculuk yapmakla veya ikinci bir vatan-ı ikame ile, vatan-ı ikame olmaktan çıkar. Vatan-ı ikame, vatan-ı asli ile de, elbette vatan-ı ikame olmaktan çıkar. Tebyîn´de de böyledir. 0 «Ailesi ve eşyası ile birlikte başka yere göçen kimseler için, geride bıraktıkları vatan-ı asli sayılır.» denilmiştir. Buna İmâm Muhammed (R.A.), Kitab´mda işaret etmiştir. Zahidi´de de böyledir.

Vatan-ı asli´nin sabit olması için, bil-icmâ, oraya yapılan yolculuğun eski olması şart değildir, Muhıyt´te de böylödir.

Yolculuğun önce olmasının vatan-ı ikame´nin şartlarından olup olmadığı hususunda da iki rivayet vardır :

1- Vatan-ı ikame, ancak yolculuktan üç gün sonra olur.

2- Sefer tekaddüm etmez; bir kimsenin kendisi ile ailesi ara(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sında üç günlük mesafe yoksa, vatan-ı ikame de olmaz. Sirâcü´l -Vehhac´da da böyledir. Bu, Zahiru r - rivâyedir. Bahra´r - Râık ta ve Şerhü´l-Münye´de de böyledir.

Misafir t = yolcu) hırsızlardan veya yol kesicilerden kor-karsa, arkadaşlarını beklememesi ve namazını tehir etmesi de caiz olur. Çünkü, bu durum, kendisi için mazerettir. FetâvâyiJl - Garâib´-de de böyledir. [3]

Gemide Ve Hayvan Üzerinde Kılınan Namazlarla İlgili Hükümler

Hayvan Üzerinde Kılınan Namaz :

Şehir haricinde, hayvan üstünde, nafile bir namazı, —hay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)van, hangi tarafa giderse gitsin, kiîmak caizdir. Serahsî´nin Muhıyt´-inde de böyledir.

Bu kimse, bu nafile namazı, hayvanın gittiği yöne doğru kılmazsa, namazı caiz oîmaz, Sarâcül - Vehhâc´da da böyledir.

EbûHanife (R.AJ´ye göre, şehirde, hayvan üzerinde namaz kılmak caiz olmaz. Serahsî´nîn Muhıyt´inde de böyledir,

Şehir haricinde, hayvan üzerinde namaz kılmak hususunda misafir olanlarla, mukim bulunanlar müsavidir. Sahih olan budur.

Meselâ : Bir kimse, yiğitini aramak için şehir haricine çıksa da, hayvanı üzerinde nafile namaz kılsa, bu şahıs misafir olmasa bile, namazı caiz olur. Muhiyt´te de böyledir.

Hayvan üzerinde, namaz imâ ile kılınır. Hulâsa´da da böy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ledir.

Huccet´de : «—Hayvan üzerinde namaz kılan kimse— eğerin veya semerin üzerine oturur. Kıraat ederek, rükû1 ve secdeleri ya(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)parak, teşehhüdü okuyarak namaz kılar ve selam verir.» denilmiş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tir. Tatarhânİyye´de de böyledir.

Bu kimse, secdelerini rükû´dan daha aşağı —eğilerek— yapar. Yürümekte olan hayvanın üzerinde bulunan bir şeyin üstüne başını koymaksızm imâ üe namazını kılar veya hayvanını durdura(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rak kılar. Hulasada da böyledir.

Hayvanın üzerine konulmuş olan bir şeyin üzerine veya eğer üzerine secde etmek caiz olmaz. Bahrü´r - Râıkta da böyledir.

Hangi hayvan olursa olsun, üzerinde namaz kılan kimse, imâ ile kılar. Sirâcü´I - Vehhâc´da da böyledir.

Hayvan üzerinde nafile namaz kılmakta olan kimsenin, na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maza başlarken, kıble istikâmetine dönüp dönmemesi müsavidir. Muhıyt´te de böyüedir.

Hayvan üzerinde namaz kılan kimseler, namazlarını. tek başlarına kılarlar; cemaatle kılacak olsalar, sadece imâm olan şahsın namazı caiz olur; diğerlerinin namazları caiz olmaz.

Şehir haricinde, hayvan üzerinde —nafile— namaz kılan kimse, hayvanını sürebilir mi?

Şeyhü´l - İslâm, Şerhü´l - Siyer´inde : «Meselenin tafsilâtı şu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dur : Eğer hayvan kendi basma yürüyorsa, onu sürüp sevketmek doğru olmaz. Fakat, hayvan kendiliğinden yürümüyor da sahibi sü(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rüyorsa, onun namazı fasid olur mu? Bu kimse eğer yanında bulu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nan kamçı ile vurarak sürüyorsa, namazı fasid olmaz. Çünkü bu, amel-i kalîMir.» demiştir. Zehiyre´de de böyledir.

Bir kimse, şehir dışında hayvan üzerinde namaz kılmaya başlasa da, namaz bitmeden şehre girmiş olsa, âlimlerin çoğuna gö(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)re, bu kimse, hayvanından iner ve namazını yeride tamamlar. Alınıp kabul edilen görüş budur. Gıyâsiyye´de de böyledir.

Yerde başlanılan bir nafile namazı, bir hayvana binerek ta(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mamlamak caiz olmaz.

Fakat, bir hayvan üzerinde başlanılmış olan nafile namazın, ondan inilerek tamamlanması caizdir, Mütûn´da da böyledir.

Aynı hayvan üzerinde bulunan iki kişiden biri, diğerine uy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)muş olsa, kıldıkları nafile bir namaz ise, caiz olur. Sirâciyye´de de böyledir.

Bu kimselerin, ikisinin de bir mahmil (= devenin üzerine konulup, içine oturulan sandık veya sepet gibi şeyler) de olması ile mahmilin ayrı ayrı taraflarında bulunması arasında bir fark yoktur. Çünkü, bu durumda, aralarında ikamete mani bir hal yoktur. Ve bu durumda cemaatle namaz kılmaları caizdir. Eğer, başka başka hay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)vanların üzerinde bulunurlarsa, o zaman cemaat olmaları caiz ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maz. Çünkü, iki hayvan arasında yol vardır. Ve bu yol, iktidânm sıh(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)hatine manidir. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir.

Özürsüz olarak, hayvan üzerinde farz namaz kılmak caiz de(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ğildir. Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir.

Keza, vitir namazları, nezredilmiş (= adanmış) namazlar ile cenaze namazları da mazeretsiz olarak,- hayvan üzerinde kılın(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazlar. Mazeretsiz olarak, hayvan üzerinde tilâvet secdesi de yapıl(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maz. Aynî´de de böyledir .

Bu namazları, hayvan üzerinde kılmayı meşru kılan maze(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)retler şunlardır :

Hayvanından inmesi halinde hayatından korkması, Elbisesini veya hayvanını, hırsızın çalmasından korkması, Vahşi hayvanın kendisini yemesinden korkması, Düşmandan korkmak,

Hayvanın serkeş olup, onun, yardımcı olmadan bindirmemesin(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)den korkmak,

Kişinin, inince geri binmeye gücü yetmiyecek kadar yaşlı olup, bindirecek başka bir kimsenin bulunmaması,

Her tarafın çamur olup, inecek kuru bir yerin bulunmaması, gibi şeylerdir. Muhıyt´te de böyledir.

Yerin çamur olmasındaki ölçü, bu çamurun çok cıvık olup, üzerine düşen şeyi veya basılınca ayağı, içinde kaydedecek şekilde olmasıdır.

Fakat, böyle olmaz da, yer sadece çamurla ıslanmış olursa, bu durumda, hayvan üzerindeki kimse, inerek namazını yerde kılar.

Bir kimse, hayvan üzerinde kıînıış olduğu bir namazı, inme im(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)kanı bulduğu zaman iade eylemez. Slrâcü´l - Vehhâc´da da böyledir.

Ma´zur olan bir kimse; eğer hayvanını durdurma imkanı bulursa, durdurur ve namazım imâ ile kılar. Eğer, bu durumda, hay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)vanını durdurmadan kılarsa, namazı caiz olmaz. Muzmarât´ta da böyledir.

Araba üzerinde kılman namaz, eğer arabanın bir tarafı hayvanın üzerinde ise (yâni, hayvan arabada koşulu ise), hayvan yürüsün veya yürümesin— hayvan üzerinde namaz kılma hükmün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dedir. Ki, bu hükümler yukarıda geçmiştir.

Eğer, arabada hayvan koşulu değilse, bu şerir hükmündedir.

Ke/â, mahmilin altına bir odun konularak, mahmil yere konul(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)muş olsa, yani yerde dursa ve hayvan üzerinde olmasa, bu durum(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)da, mahmil de yer hükmündedir. Tebyîn´de de böyledir.

Hayvanın üzerinde pislik bulunması, namaza zarar ver(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mez. «Pislik eğer üzengide ve eğerde olursa, namaza mani olur» de(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nilmiştir. «Üzengilerde olursa namaza mani olmaz.» diyenlerde olmuşsa da, esahh olan bunun asla mani olmamasıdır. Aynî´de de böyledir. [4]

**Alem_i Ervah** · 02-18-2009, 14:39

Gemide Kılınan Namaz :

Gemide namaz kılan kimse, gücü yettiği kadar namazını ayakta kılar.

Müstehap olan, güç yetmesi halinde farzları gemiden çıkıp —karada— kılmaktır. (Gemi rıhtımda olduğu zaman.) Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir

Bir kimse, gemi giderken, ayakta kılmaya gücü yettiği hal(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)de, namazını oturarak kilsa, bu namaz —mekruh olmakla beraber— caiz olur. Bu imâm Ebû Hanîfe Hazretleri´ne göredir. Diğer iki ima(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mımıza göre ise, bu namaz caiz olmaz. Şayet, gemi gitmiyor yani demirlemişse, bu durumda oturarak namaz kılmak —bil-iemâ— caiz olmaz. Tezhîb´de de böyledir.

Gemide namaz kılan kimse, şaye£ gemi nehrin kenarında bağlanmış bir şekilde iken, ayakıta durarak namazını kılmış ise, bu namazı caiz olur.

Eğer gemi durmuyor ve ondan çıkmak mümkünse, o geminin içinde namaz kılmak caiz olmaz. Serahsî´nin Muhıyt´inde de boyler(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir.

Denizin ortalarında demirlemiş olan gemi sallanıyorsa, —esahh olan kavle göre, rüzgâr gemiyi şiddetle sallıyorsa— bu du(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rumdaki gemi, yürüyen gemi gibidir. Timurtâşî´de de böyledir.

Gemi sallanırken, bir kimse ayakta namaz kusa, eğer başı dönerse, bu kimsemin oturarak namaz kılması caiz olur. Hutâsa´da da böyledir.

Bir kimse, gemide namaz kılmaya başlarken yönünü kıble(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ye dönmesi lazımdır. Kâfî´de de böyledir.

Gemide namaz kılan kimse, gemi döndükçe yönünü kıbleye doğru çevirir. Bu kimse, gücü yettiği halde, yönünü kıbleye çevir(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mezse, namazı caiz olmaz.

Gemide namaz kılan kimse, rükû´ ve secdelere gücü yettiği hal(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)de, imâ ile namaz kılarsa, bu namazı caiz olmaz. Âlimlerin ammesi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nin kavli budur. Muzmarât´ta da böyledir.

Bir kimse gemide ikâmete niyet etmekle mukim olmaz.

Keza, geminin sahibi ve gemide çalışan kimseler, ancak ge(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mi bir şehre veya köye yakın olursa, o takdirde, aslî ikametleri se(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)bebi ile mukim olurlar. Muhıytte de böyledir.

Velvâliciyye´de ; «Bir kimse, denizin kenarında ikâmet ha(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)linde iken namaza başlamış olsa da, rüzgâr onu yürütüp götürse, bu. kimse de sefere niyyet etse, yine namazını mukim gibi kılar.» denil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)miştir. Bu, İmâm Ebû Yûsuf (R.A.) ´a göredir. Huccet´de : «Fetva, Ebû Yûsuf (R.A.) ´un kavli üzeredir, ihtiyata uygun olan budur.» de-niümiştir.

Itâbiyye´de : «Bir misafir ( = yolcu) şehrin haricinde gemide namaza başlamış olsa da, gemi şehre girene kadar, devam etse, bu kimse namazını tamam kılar.» denilmiştir. Tatarhânİyye´de de böy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ledir.

Bir gemide bullunan cemaat, diğer bir gemide bulunan imâ(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ma ikamet edemezler; Boneleri halinde namazları caiz olmaz. Fa(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)kat gemiler, yan yana iseler bu durumdaki -iktidalan caiz olur. Hu-lâsa´da da böyledir

Nevâzil´de : «Gemilerin birbirine yakın olmasındaki ölçü : Hiç zahmetsiz, geminin birinden inip, diğerine binilmesi halidir. Bu durumda, iki ayn gemideki cemaatin, bir imâma uyarak namaz kıl(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maları caiz olur.» denilmiştir. Tatarhânîyye´de de böyledir.

Nehrin kenarında bulunan bir kimse, nehrin kenarında du(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ran geminin imânıma, veya aksi olur, yani gemide bulunanlar, neh(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rin kenarındaki imâma, uyarsa, bakılır : Eğer> aralarında yol varsa veya .nehirde insanlar bulunuyorsa, iktida caiz olmaz. Fakat, bunlar bulunmamakta ise, iktida caiz olur.

Bir kimse, rıhtımda durarak, gemideki imâma uyarsa, bu kimseninüctidası caiz olur. Fakat bu şâhıs imâmın ön tarafında bu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lunmakta olursa, iktidası caiz olmaz. Muhiyt´te de böyledir.

Bir kimse, namaz kılmakta iken, gemiyi —bir yere veya bir şeye— bağlarsa, namazını yeniden kılar. Çünkü, yaptığı bu iş, amel-i kesir´dir. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir. [5]

16- CUMA NAMAZI

Cum´a namazı, farz-ı ayındır. Tehzîb´de de böyledir. [6]

Cuma Namazının Vücubunun Şartları :

Bir kimseye, cum´a namazının farz olması için şu şartlar vardır :

Hür olmak,

Erkek olmak,

Mukim olmak»

Sıhhatli olmak,

Bu dört şart, Kâfî´de zikredilmiştir.

Yürümeye gücü yetmek. Bu şart, Bahrü´r - Râık´ta zikre(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dilmiştir.

Cum´a namazı, köleye, kadınlara, yolculara, hasta olanlara farz değildir. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir. .

Cum´a namazı, bil-icmâ sürekli oturan t=: kalkmaya gücü yetmiyen felçli) kimselere de farz değildir. Muhıyl´te de böyledir.

Bu şekilde kötürüm olan bir kimseyi, mescide götürecek. bir kimse bulunsa bile, kendisine cum´a namazı farz değildir. Zâhi-ûî´de de böyledir.

Kör olan kimseye de, cum´a namazı farz değildir. Kör olan kimseyi, elinden tutup camiye götürecek bir kimse olsa bile, bu kim(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)seye cum´a farz olmaz.

Şiddetli yağmur ve zalim hükümdardan gizlenmek de, bir kimseden cuma´nın farziyetini düşürür. Fethül - Kadîr´de de böy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ledir.

Bir köleyi, efendisi cum´a namazından, cemaatten ve bay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ram namazından men edebilir. Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir.

Mescidin kapısında, efendisinin hayvanını beklemekte olan kölenin durumu hakkında ihtilâf vardır. Esahh olan, o kölenin bu hayvanın muhafazasını temin ettiği zaman, cum´a namazını kılma(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sıdır. Aynî´nin Hidâye Şerhin´de de böyledir.

Müste´cirin (= icarlayanın, ücretle adam tutup çalıştıran kimsenin, iş verenin), icarladığı i~ ücretle tuttuğu, çalıştırdığı, iş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)çi) kimseyi, cum´a namazını kılmaktan men etmeye hakkı vardır. Bu, İmâm Ebü´l - Hafs´ın kavlidir.

Ebû Ali ed-Dekfcâk ise : «iş verenin, işçiyi cum´a namazını kıl(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maktan men etmeye hakkı yoktur. Ancak, ücretle tutulmuş olan kimsenin, namazla uğraşmak ve —mescit uzaksa— gidip gelmek için kaj´bettiği zaman kadar, ücretinden kesebilir. Ücretle çalışan bu kimsenin de, namazla meşgul olduğu zaman karşılığı olan ücreti istemeye hakkı olmaz.» denilmiştir. Muhiyt´te de böyledir. Metinle(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rin zahirine göre, Dekkâk´ın kavli daha kuvvetli ve daha doğrudur. Bahrü´r - Râık´ta da böyledir.

Kendisine, cum´a namazı kılmak farz olmayan bir kimse, şayet cum´ayı kilmiş olsa, bu, vakit namazının yerine geçer ve caiz olur. Kenz´de de böyledir. [7]

Cuma´nınt Edasının Şartları :

Bu şartlar, namaz kılan şahsın dışında olan şartlardır:

1- Cuma kılınan yerin şehir olması :

Zahirü´r- rivâyede Şehir : KendisindeMüftî (= fetva veren), kadı (*= hâkim — hüküm veren) bulunup, hadlerin ikame edildiği (= verilen cezaların yerine getirildiği) ve binalarının da Mina bina(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ları kadar olduğu yerdir. Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir. Hulâsa´-da ise : İtimat bu kavü üzeredir.» denilmiştir. Tatarhâniyye´de de böyledir.

Hadleri ikamenin = verilen cezalan infaz etmenin) mana(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sı :Bunu yapmaya gücün yetmesi, yetki ve seîahiyet bulunmasıdır. Gryâsiyye´de de böyledir.

Cum´a namazı, .şehirde caiz olduğu gibi, finâ-i mısr´da da a: izdir.

Finâ-i mısr : Şehrin mühim işlerini yürütmek için hazırlanmış, şehre bitişik yer, meydan, demektir.

Bir kimsenin, ikamet ettiği oturup durduğu) yer ile şe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)hir arasında, ekin tarlaları veya hayvan otlakları gibi aralıklar bulu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nursa, bu durumda olan kimselere, cum´a namazı farz olmaz. Buhâ-ra´da Kal´ denilen mevki böyledir.

Bu gibi yerlerde bulunanlara -^ezan sesini işitmekte olsalar bi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)le cum´a namazı farz değildir,

Bftr ok atımı mesafe, bir veya birkaç mil mesafe bir şey değil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir, Mâfâsa´da da böyledir.

Bu kavli, Fakih Ebû Ca´fer, Ebû Hanîfe ve Ebû Yûsuf (R.A.) ´tan rivayet etmiştir. Şerosül - Eimme Halvânî´nin ihtiyarı da budur. Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir.

Cum´a günü şehre gidip, orada kalmaya niyyet eden köy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lülerin de cum´a namazım kılmaları lazımdır. Çünkü, o kimse, o gün şehir halkından birisi gibi olmuştur.

Fakat, bu kimse, o gün şehirden çıkmak niyyetinde olursa, cum´a vaktinden önce de çıksa, sonra da çıksa, o kimsenin cum´a namazı kılması lazım gelmez.

Ancak, bu kimse, buna rağmen cum´a namazım kılarsa, sevap . kazanır, Fetâvâyi Kâdîhân´da, Tecnfe´de ve Muhıyt´te de böyledir.

Üzerlerine cum´a farz olmayan köylüler ve bâdiyeliler, cum´a günü öğle namazını, ezan okuyup, kamet getirerek, cemaatle kılarlar.

Misafir (= yolca) olanlar ise, cum´a günü öğle namazlarını şe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)hirde tek tek kılarlar.

Şehirde —mukim— oldukları halde, cum´a namazını kılmamış bulunanlar da, öğle namazlarını tek tek kılarlar.

Hapiste olanlar ve hastalar da, cum´a günü öğle namazım ce(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maatle kılamazlar. Şayet kılarlarsa mekruh olur. Fetâvâyi Kâdîhân´(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)da da böyledir.

Halife veya Hicaz Emîri´nin, hacc mevsiminde, Mina´da cum´a kıldırmaları caiz olur. Ancak, Hacc Emîri´nin burada, cum´a kılması Cai/ olmaz. Hacc Emiri´nin mukîm veya misafir olması da müsavidir. Ancak, Hacc Emîri, cuma hususunda, Irak Emîrindön veya Mekke Emîrinden izin almış bulunuyorsa, bu durumda cum´a kıldırması caiz olur. «Hacc Emiri mukim ise caiz olur.» diyenler ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)duğu gibi «Misafir ise —asla— caiz olmaz.» diyenler de olmuştur. Sahih olan ise, önceki görüştür. Bedâî´de de böyledir.

Hacc mevsiminin dışında ise bu caiz olmaz._ Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir.

Arafat´ta cum´a namazı kılınmaz.´Bu hususta ittifak vardır. Kâ-ff.de de böyledir.

Bir şehirde, bir çok yerde cum´a namazı kılınabilir. Bu, İmâm-ı A´zam (R.AJ ve İmâm Muhammed (R.A.) ´in kavlidir. Bu ka(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)vil, esahhtır. İmâm Serahsî: «Gerçekten sahih olan kavli budur.» de(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)miştir. İmâm-ı A´zam (R.A.)´m yolu da budur. Bizim ihtiyarımız da budur. Balırü´r - Râık´ta da böyledir.

Cum´a günü, şiddetli yağmur yağması halinde, insanlar, cum´aya gidip gitmeme hususunda, bir genişlik ve serbestlik için(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dedirler.

Her hangi bir yerde, cuma´nm caiz olup olmadığı hususunda bir tjereddüt meydana gelirse, (bulunulan yerin şehir olup olmadığı hakkında veya başka bir durumda) mukim olan, cum´a ehlinin, cum´a namazından sonra, öğle namazı niyyeti ile dört rek´at namaz kılmaları münasip olur. Bir kimse, böyle yapmakla, —eğer cum´a yerini bulmamış olursa—, kesin olarak vaktin farzı uhtesinden düş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)müş olur. Kâfî´de de, Muhıyt´te de böyledir.

Kılınan bu dört rek´at namaza nasıl niyyet edileceği, husu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sunda görüş aynîığı vardır. «Bu namazı kılan kimse, üzerinde olan son öğle namazı kılan, kimse, üzerinde olan son öğle namazı niyyeti ile kılar.» denilmiştir. En güzeli budur. îhtiya´ta uygun olan ise : «Niyyet ettim, vaktine erişip de —henüz— kılmadığım son öğle na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazına» demektir. Gımye´de de böyledir,

Fetâvâyi Âhu´da : «Cum´a namazından sonra kılınan dört rek´atıte, bizim memleketimizde uygun olan, dört rek´atin hepsinde de Fatiha ve zamm-ı sûre okumaktır, denilmiştir. Tatarhâniyye´de

2- Cum´amn edasının şartlarından bM de sultandır.

Cum´a namazını, ister âdil olsun, ister zâlim bulunsun, hü(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)kümdar f — veUyyü´1-emr) küdırır. Nisâb´dan naklen Tatarhânlyye´-de de böyledir.

Cum´a namazını, veliyyü´l-emr´in emrettiği, em´r, kadı veya hatipler de kıldırabilir. Aynî´nin Hidâye Şerhi´rade de böyledir.

Sultanın veya vekilinin emri ve izni olmadan, cum´ayı kıl(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dırmak caiz olmaz. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir.

Cum´a günü, bir kimsenin, imâm hazır iken, ondan izin al(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)madan hutbe okuması caiz olmaz. Ancak, imâm izin verirse, o kim(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)senin hutbe okuması caiz olur. Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir.

Emir hasta olursa, emniyet işleri ile görevli kimsenin, on(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dan izin almadan cum´a namazını kıldırması caiz olmaz; bu izni al(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mışsa caiz olur. Câmhı´l - Cevânû´den naklen Tatarhâniyye´de de böyledir.

Bir beldeye kadı olarak tayin edilmiş bulunan kölenin, cum´a namazı kıldırması caizdir. Hulâsa´da da böyledir.

İdaresi altındaki insanları, emirler gibi idare etmekte olan ve huyca da emirlere benziyen ve devlet başkanından berat alma(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mış .bulunan bir mütegalibenin arkasında, cum´a namazı kılmak caiz olmaz.

Bir kadın devlet başkanı olduğu zaman, onun emri ile cum´a namazı kıldırmak caiz olur. Fakat, kendisi cum´a namazı k.ıl-dıramaz. FethU´l - Kadîr´de de böyledir.

Zamanımızda [8] tam yetkisi bulunmayan, buna izinli ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dukları, beratlarında veya ahidlerinde yazılı olmayan valiler ve em(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)niyet amirleri, cum´a namazını kıldıramazlar. Ancak, bu izne sahip oldukları zaman küdırabilirler. Giyâsiyye´de de böyledir.

Bir şehrin valisi Ölürse, cenaze namazını yakîni kıldırır. Fakat, cenaze namazını emniyet amiri veya kadı kıldınrsa, bu da caiz olur. Şayet, bunlardan hiç biri orada hazır bulunmazsa, insan(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ların seçtiği birisinin bu cenaze namazını kıldırması da caizdir. Sirâciyye´de de böyledir.

Cuma kıldırmaya izni bulunan bir imâm olmadığı zaman, cemaatin üzerinde görüş birliği ettiği bir kimsenin imâm olup, cuma namazını kıldırması sahih olur. Tehzîb´de de böyledir.

Bir devlet başkanı vefat ettiği zaman, onun tâyin etmiş olduğu valilerin ve müslüman´arın işlerini yürüten — âmirlerin, azledilmedilderi müddetçe, cum´a namazı kıldırmaları caizdir. Se-rahsl nin Muhıyt´inde de böyledir.

Emrin, hutbe okumak için yerdiği izin, cum´a kıldırmak için de geçerli bir izindir. Cum´ayı kıldırmak için verdiği izin ise, hutbe okumak için de geçerlidir. Hatta, emîr bir kimseye: «Hutbe oku, fakat namazı kıldırma.» demiş olsa bile, bu emirle, yine de na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maz kıldırması caiz olur. Zahidi´de de böyledir.

Bir çocuk veya bir nasrânî (=hıristiyan), bir şehre vali tayin edilmiş olsa, daha sonra da, çocuk bulûğa erişse veya hıristi-yan müslüman olsa, yeniden izin almayınca, cum´a kıldiramazlar. Ancak, devlet başkanı onlara: «Büüûğa erince veya müslüman olun(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ca hutbe okuyun.» demişse, bunlar cum´a kıldırabilirîer. Tehzib´de de böyledir.

Bir hükümdar, yolculuğa çıktığı zaman, köylerde insanları toplayıp, cum´a namazı kıldıramaz. Fakat, hükümdar kendi şehirle(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rinden bir şehre varırsa,— misafir olduğu halde — kıldırdığı Cum´a namazı caiz olur. Çünkü, kendisinin emri ile, başka birinin cum´a kıldırması caiz olunca, kendisinin kıldırması —_elbette — daha evlâ olur.

Bir şehrin imâmı, başka bir şehre tayin edilse, o şehrin in(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sanları bu imânını kendilerine düşman olması sebebi ile veya buna benzer bir halden dolayı şehirden kaçsalar; sonra da geri toplan(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mak isteseler, bu durumda onlar, imâmı tayın etme yetkisinde olan idareciden (devlet başkanından) izin almadıkça toplanmazlar. Faldh Ebû Ca´fer: «Bu hüküm, o imâmın, insanlar herhangi bir — meşru´ — sebeple men ettiği ve o yerin şehiiüikten çıkmasını uygun görüp, istediği zaman — geçerli — olur. Fakat, imâm, inadından dolayı veya o insanlara zarar vermek maksadı ile men ediyorsa, bu durumda o insanlar, toplanırlar ve bir imâmın arkasında cum´a na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazlarını da kılarlar. Zahiriyye´de de böyledir.

Azledilen bir imâm, azil yazısı gelene kadar veya önüne ikinci bâr emirin geçmesine kadar, cemaate cum´a namazı kıldıra-bilir.

Azil yazısı geldikten veya yerine diğer bir emirin geldiğini bil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dikten sonra, cum´a namazı kıldırmış olsa, bu namaz batıl olur. Fe-tâvâyi Kâdîhân´da da böyledir.

Cum´a imâmı namaza başladıktan sonra, yeni bir vali gel(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)miş olsa, bu imâm devam edip namazını tamamlar. Hıuâsa´da da böyledir.

Küffârm idaresi altında bulunan bir memlekette, rhüslü-manlarm cum´a namazı kılmaları caizdir.

Buradaki müsîümanlarm rızası ile, bir hakim de hüküm vere bilir.

Fakat, böyle bir beldede yaşayan müslüman] arın, kendilerine, müslüman bir vali aramaları lazımdır. Mi´râcü´d - Dirâ´ye´de de böyledir.

3- Cum´anın edasının şartlarından: birisi de öğle vaktinin girmiş olmasıdır :

İmâm-ı Azam (RA.)´a göre, cum´a namazı.kılınırken, teşeh(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)hüt miktarı oturacak kadar bir vakit geçtikten sonra, öğlenin vakti çıkmış olsa, cum´a namazı fesada gider.

Bu durumda, iki namazın arasında bulunan ayrılık ve farklılık(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tan dolayı da, cunı´anm üzerine, öğle namazı bina edilemez. Teb-yîn´de de böyledir.

İmâma uyan bir kimse, cum´a namazında uyuduğu zaman, vakit çıkacak olsa, bu muktedî´nin cum´ası fesada gider. Fakat, vakit çıkmadan, imâmın namazı bitmiş olsa ve muktedî bu sırada uyan-sa, cum´a namazını tamamlar. Muhıyt´teıde böyledir.

4- Cum´aınn edasının şartlarından birisi de namazdan önce hutbe okumaktır.

0 Cum´a namazı hutbesiz kılınsa veya vakit girmeden Önce, hutbe okunmuş olsa, caiz olmaz. Kâfî´de de böyledir.

Hutbenin farzları ve sünne-Çleri vardır.

Hutbenin ilki fara vardır :

1- Vakit.

2- Afllahû Teâlâyı zikretmek. [9]

Vakit :

Hutbenin vakti, zevalden sonra ve namazdan öncedir. Hutbe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nin, zevalden Önce ve namazdan sonra okunması caiz olmaz, Aynî´-de de böyledir. [10]

ALLAHu Teâla´yı Zikretmek :

Hutbede hamd (= ALLAHu Teâlâ´ya hamdetmek, «elhamdü lillah» demek) veya ,tehlîll (= Milâhe illALLAH demek) veya teşbih (== sübhânALLAH demek) kifayet eder. Mütûn´da da böyledir.

Bunların kifayet ötmesi, hutbe kastı ile söylenmeleri- halin(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dedir. Fakat, bir hatip, aksiran bir kimse için : «elhamdülillah» de(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)se veya mücib-i hayret bir şey için : «sübhanalîah» veya «lâilâhe il-tALLAH» demiş olsa, bunlarm hutbe yerine geçmiyeceği hususunda iema´ vardır. Cevheretü´n - Neyyire´de de böyledir.

Bir hatibin, yalnız başına hutbe okuması veya —sadece— kadınlara karşı huflbe okuması caiz olmaz. Mi´râcü´d - Dirâye´de de böyledir.

Hutbe, bir veya iki kişiye karşı okunur; namaz da, üç İdşi ile kılmırsa, bu durum caiz olur. Hulâsada da böyledir.

Uyuyanlara veya sağırlara karşı okunan hutbe caiz olur. Ay-nl´de de böyledir. [11]

Hutbenin Sünnetleri

Hutbenin on beş sünneti vardır :

1- Temizlik.

Cünüp ve abdestsiz olan kimselerin hutbe okumaları mekruh(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tur.

2- Ayakta durmak.

Fakat, bir kimsenin oturarak veya yan yatarak hutbe okuması da caiz olur. Fetâvâyi Kadîhân´da da böyledir.

3- Hatibin, yönünü cemaate çevirmesi,

4- Hatibin, hutbeden önce: «Euzü billahi mine´ş - şeytânİ´n»-cim» demişi.

5- Hatibin, hutbesini cemaate duyurması,

6- Hatibin hutbeye, ALLAHu Teâlâ´ya hamd-ü sena ile başlama(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sı,

7 - ALLAHu Teâlâ´ya, sânına lâyık bir şekilde övgüde bulun(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mak,

8- Şehadet kelimelerini okumak,

9- Peygamber (S.A.V.) Efendimize, salat-ü selâm getirmek.

10- Cemaate öğüt ve nasihatta bulunmak.

11 Bir miktar Kur´an okumak.

Hutbede Kur´an okumayı terk etmek, kötülüktür. Hutbede oku(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nacak Kur´ân´m miktarı ise, ya kısa üç âyet veya uzun: bir âyettir. ´

12- Hamd-ü senayı ve salât-ü selâmı, ikinci hutbede, tekrar okumak.

13- Müslümanlara, bolca duâ etmek.

14- Her iki hutbeyi de hafif (kısa) okumak. Hutbe, uzunca bir sûre okuyacak miktar ve müddette olmalıdır. Hutbeyi uzatmak mekruhtur.

15- İki huitbe arasında drurmak.

Zâhirii´r - rivâyede, iki hutbe arasında üç âyet okuyacak miktarda okumak sünnettir. Sirâcü´l - Vehhâe´da da böyledir.

Şemsü´l - Eimme Serahsi : «İki hutbe arasında oturma mik(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tarı, her uzvun yerli yerine oturup, karar bulması ve yerleşmesi ha(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lidir.» demiştir. Tatarhâniyye´de de böyledir.

Muhtar olan kavil, Şemsül - Eimme Serahsî´nin kavlidir. İki hutbe arasında oturmayı terk etmek kötülüktür. Esahh olan bu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dur. Gunye´de de böyledir.

Hutbe´den önce oturmak sünnettir. Aynî´de de böyledir.

Hatipde aranılan şart, cum´a namazını kıldırmaya ehil ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)masıdır. Zâhidi´de de böyledir.

Peygamber (S.A.V.) Efendimize iktidâen, hatibin minber üzerinde bulunması da sünnettir.

Hatibin, hutbe okurken sesini yükseltmesi ve birinci hutbe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)yi, ikinciden daha açık ve yüksek sesle okuması müstehabtır. Bah rü´r - Râık´ta da böyledir.

Münasip olan, ikinci hutbeye: «el-hamdü lillahi nahmedühû veneste´inüh» diyerek başlamak ve Hülefâ-i Râşldin´i ve diğer saha(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)beleri anmak ve «ALLAH cümlesinden razı olsun» demektir. Güzel olan budur ve Tecnîs´de de böyledir.

Hatibin hutbe esnasında hutbe harici bir sözle konuş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ması mekruhtur. Ancak, emr-i bil-ma´ruf maksadı ile konuşması müstesnadır; bu mekruh olmaz. Fethü´l - Kadîr´de de böyledir.

Cum´a namazını hatibten başka bir şahsın kıldırması mü(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nasip olmaz. Hutbeden sonra, imâmın abdesti bozulmuş oüsa, eğer halife var ise, yerine birini geçirmesi caiz olur; aksi takdirde caiz olmaz. Fakat, imâmın abdesti, namaza başladıktan sonra bozulmuş olursa, dilediği gibi yapar. Tehzib´de de böyledir,

İmâm hutbeye çıktığı zaman, namaz kılınmaz vç konuşul-

maz.

İmâmeyn´in kavillerine göre, imâm minbere çıktığı zaman ve hutbeye başlamadan önce, namaz kılmakta bir beis yoktur. Ayrıca, imâm hutbeyi bitirip, de namazla meşgul olmaya başlamadan ön(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ce namaz kılmakta da bir beis yoktur. Kâfi´de de böyledir.

Bu esnada, insanların konuşmaları, teşbih okumaları, ak-

sırıp ,da «el-hamdü lillah» diyene «yerhamü kal lalı» demeleri, selam almaları mekruh olur. Sirâcüİ - Vehhâc´da da böyledir.

Fakat, bu sırada fıkıh öğrenmekte, fıkıh kitablarına bak(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)makta ve onları yazmak da, bizim âlimlerimizin bazılarına göre bir beis yoktur. Fakat, bunları dili ile söylemedikleri zamandır. Bunları ancak´eliyle, başiyle veya gözü ile işaret edebilir. Bir kimsenin fena bir iş yaptığını görünce, onu eli ile nehyetmesi veya başı ile işaret edip, durumu haber vermesi gibi... Sahih olan kavle göre, bunda bir beis yoktur. Muhıyt´te de böyledir.

Hutbe okunurken, Peygamber (S.A.V.) EfendimÜze selâvat getirmek mekruhtur. Tatarhâniyye´de de böyledir.

Hutbeyi dinleme hususunda, imâmdan uzak olanlar da imâma yakın olanlar gibidirler ve her ikisi de susarlar. Muhtar olan görüş budur. Cevâhirül - Ahi ât i1 de de böyledir. Ehvat olan da bu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dur. Tebylr´de de böyledir

«Hutbe esnasında Kur´ân okunabilir.» diyenler de ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)muştur; fakat sahih olan susmaktır. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir.

Namazda haram olan şeyler, hutbede de haramdır. Meselâ: îmâm hutbe okurken yemek, içmek uygun değildir. Hulâsa´da da böyledir.

Erkekler için müstehab olan, yüzünü hutbe okuyana çe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)virmektir. Bu hüküm, imâmın önünde onlar içindir. îmânım sağ ve solunda bulunan kimseler de, imâma yakın olurlarsa, hutbeyi din(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lemeye hazır olmak için, imâma doğru dönerler. Hulâsa´da da böy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ledir.

Âlimlerimizin âmmesi, cemaatın hutbeyi, baştan sona ka(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dar dinlemesinin uygun olacağını söylemişlerdir.

İmâma yakın olmak, uzak olmaktan daha efdaldir. Bilginleri(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mizin sahih kavli budur. Muhıyt´te de böyledir.

Bir kimsenin, imâma yaklaşmak için, insanların omuzların(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dan atlayarak ileri geçmesi mekruhtur.

Fakih Ebû Ca´fer, âlimlerimizden şöyle nakletmiştir: İmâm huttbe okumaya başlamışsa, ona yaklaşmak için insanların omuzla(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rından atlayarak gitmek mekruhtur.

Ancak, imâm hutbeye başlamamışsa, böyle yapmak mekruh ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maz. Çünkü: Sonradan geleceklere yer genişletmek için ve imâma yakın olmanın faziletinden dolayı, daha öncekilerin varmadığı boş yerlere gitmekte bir beis yoktur.

İmâm hutbeye başladığı zaman, camiye gelen kimsenin, boş oiari bir yere hemen oturması gerekir. Çünkü, bu durumda, o kimsenin yürümesi ve ileri gitmeye çalışması, hutbe okunurken bir iş, bir amel yapması demektir. Fetâvâyi Kâdiban´da da böyledir.

Fakat, bir soru sormak için, omuzlardan atlayarak, ileri gitmek, her hal-Ü kârda, bil-i´cmâ" mekruhtur. Bahrü´r - Râık´ta da böyledir.

Mescidde, birden bir şey isteyecek olan kimsenin, insan(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ların Önünden yürüyerek geçmeden ve omuzlarından atlamadan ve kimseyi sıkıntıya düşürmeden, istenilmesi gerek şeyi istemesinde bir 5eis yoktur. Ve bu şeyin verilmesinde de bir beis yoktur. Ancak, durum böyle değilse, mesçid içinde bir şey vermek hela! olmaz. Ve-cîzül Kerderi de de böyledir.

Hutfbe okanurken hazır bulunan bir kimse, isterse diz çö(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ker isterse bağdaş kurar veya nasıl kolayına geliyor öyle oturur. Çünkü hutbe, hakikate amel yönünden namaz değildir. Muzmarât´ta da böyledir.

Fakat, müstehab olan, hutbe esnasında namazda otu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rulduğu gibi oturmaktır. Ml´râcü´d - Dİraye´de de böyledir.

Nafile namaz kılmakta olan kimse, hutbe okunmaya baş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lanınca, bu namazı iki, rek´atte keser. Eğer ilk rek´atte bulunuyorsa, secdeye varmadan namazını keser. Gunye´de de böyledir.

Bir kimse, cuma namazını kılarken, üzerinde sabah nama´ zının kaldığım hatırlasa, eğer cum´anın zayi olacağından korkmaz ise, cum´a namazını keser ve sabah namazını kılmaya başlar. Bu durumda, vaktin dar olması sebebi ile tertip düşer. Fakat, vakit zayi olacaksa, cum´a namazını tamamlar.

Ancak, vaktin değil de, cum´anın zayi olacağından korkarsa, Ebû Hanife IRA.) ile Ebû Yûsuf (R.A.)´a göre, sabah namazım kıl(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maya başlar. İmâm Muhammet! (R.A.) ´e göre ise, cum´ayı ttamam- • lar. Mâ´râcü´d - 0irâye´de de böyledir.

Bir yay´a veya bir bastona dayanarak hutbe okumak mek(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ruhtur. Hulâsa´d a da böyledir,

Kılıçla fethedilen her belde de, hatip hutbe okurken, kıhn-ca dayanır. Tehâvi Şerhi´nde de böyledir.

5 - Cumanın edasının şartlarından birisi de cemaattir.

Cemaatin en az miktarı, imâmdan başka üç kişidir. Teb-yîn´de de böyledir.

Bu cemaatin hutbe esnasında hazır bulunmaları şart değil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir. Fethü´l - Kadir de ide böyledir.

îmâm, tek bir k&şiye kaşı hutbe okusa ve sonra da cemaat gelse ve cum´ayı kılsalar, bu caiz olur: Serasi´nih Mutoyt´inde de böyledir.

Bu cemaatin, imamlık için elverişli olması da şarttn-. Yani bunların çocuk ve kadın olmaları gerekir. Sadece kadın ve çocuklar(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)la kılınan cum´a sahih ollmaz. Cevheretü´n - Neyyire´de de böyte-dir.

Cemaatin köleler, hastalar ve misafirlerle tamamlanması ile cum´a tamam olur. Ümmi ve ahraslarla tamamlanması halinde de durum böyledir. Serahsi´nin Muhıyt´tnde de böyledir.

İmâm, cum´a için tekbir, alsa fakat cemaat, imama uyup cum´ayı kılmaya başlamazsa, Asıl´da zikrolunduğuna göre, imâm rükû´dan başını kaldırmadan önce, cemaat kendisine uyarsa, cum´a sahih olur; uymazlarsa, namazı yeniden kılmak gerekir. Bunun ak(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sine bir kavil yoktur. Gıyâsîye´de de böyledir.

Cemaat, imamla birldlkte tekbir alır, sonra ondan ayrılıp mescidden çıkar ve daha sonra da geri gelip, imâm başını rükûdan kaldırmadan önce, tekrar tekbir alırsa, cum´a namazı sahih olur. Serahsi´nin Muhıyt´inde de böyledir.

İmâm tekbir alırken, yanında bulunan vcabdestli olan ce(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maat, kendisi ile birlikte tekbir almasalar, sonra da abdestleri bo-zulsa; bundan sonra başka bir cemaat gelse ve öncekiler çıkıp gitse, cum´a namazı istihsânen caiz olur.

Bu durumda, eğer öncekiler tekbir almış olsalar ve sonra da başkaları gelmiş olsaydı, onla-r tekbirlerini yenilerlerdi- Fetâvâyi Kâdihân´da da böyledir.

Eğer cemat, iftüıat tekbirinden sonra fakat secdeden ön(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ce namazdan ayrılmış olursa, İmâm-ı A´zam´a (R.A.) göre, cuma sa(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)hih olmaz; diğer iki imamımıza göre ise, sahih olur. Thnurtaşî´de de böyledir.

Bu cemaat, rek´aıi secde ile kayıtladıktan sonra ayrılmış olursa, imamlarımızın üçüne göre de cum´a caiz olur. Muzmarat ta da böyledir.

6- Cum´anm edasının şartlarından birisi de izn-i ânıdır.

0 İzn-i ânı ; Umumî izin; cum´a kılınacak yerin herkese açık olması, Cum´a kılanan caminin kapısının açık olması; insanların oraya girmesi için umûmî izin bulunması ve bu camide ezan okun(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ması, demektir.

Cemaat, camiye toplanmış ve caminin kapılarını üzerlerine ka(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)patarak cum´a namazı kılmış olsalar, bu cum´a caiz olmaz.

Keza, hükümdar,. hizmetkârlarını toplayıp evinde (sarayında) cuma kılmak istese; eğer evin kapısını açar ve herkesin girmesine izin verirse, —cemaat gelsin, gelmesin— bu cum´a caiz olur. Fakat, hükümdar evin kapısını açmaz ve kapıya bir kapıcı oturtursa, onla(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rın cum´aları caiz olmaz. Muhiyt´te de böyledir.

Misafirin, kölenin ve hastanm, imâm olup cum´a namazını kıldırmaları caiz olur. Kudurî´de de böyledir.

Öğle namazını, özürsüz olarak cum´adan önce kılmak mek(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ruhtur. Kenz´de de böyledir

Hastanm, misafirin ve hapis olan kimsenin, öğle namazını, imâm cum´ayı kılana kadar te´hir etmeleri müstehaptir; te´hir et(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mezlerse mekruh olur. Kerdeii´nin Vecîz´inde de böyledir.

Bir kimse, öğle namazını kılar, sonra da gidip cum´a na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazına yetişirse, —misafir, hasta veya kölb olmak gibi— bir özrü olsun veya olmasın, daha önce kılmış olduğu Öğle namazı batıl olur. Fakat, imâma yetişemez veya evinden, imâm cum´ayı bitirdikten sonra çıkmışsa, kıldığı öğle namazı, bil-icmâ bâtıl olmaz.

Bu kimse, imâm namazda iken evinden çıkar fakat imâmın cum´a kıldırdığı yere varana kadar, imâm namazım bitirmiş olursa; İmâm Ebû Hanîfe (R.A.) ´ye göre, bu kimsenin kılmış bulunduğu öğ(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)le namazı bâtıl olur. Diğer iki imamımıza göre ise, bâtıl olmaz.

Fakat, bu kimse, evindencum´a kılmayı murad etmeden çıkmış, olursa, namazı bil-icmâ* batıl olmaz. Kâfî´de de böyledir.

Bu kimse, eğer imâma yetişmeye gayret gösterir fakat, an(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)cak imâmın cum´ayı bitirmesinden hemen sonra, ona kavuşursa, yine namazı batıl oJmaz. Tebyîn´de de böyledir.

Öğle namazını evinde kılmış olan bir kimse, sonra da; imâ(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ma yönciip gitse, imâm da namazı henüz kılmamış olsa, ancak bu şahıs, mesafenin uzaklığından dolayı imâma uyabileceğini ümid et(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mese, Belh´li âlimlere göre, bu kimsenin namazı batıl olur. Sahih olan budur.

Fakat, bu kimse, bir özründen dolayı veya özürsüz olarak, imâ(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ma yöneldiği halde, onunla namaz kılmazsa, namazının bâtıl olup olmadığı hususunda ihtilaf vardır. Fakat, bu hususta sahih olan ka(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)vi!, namazın batıl olmamasıdır.

Bu kimse imâma yöneldiği zaman, orada insanlar olsa fakat bu insanlar, imâm namazı.tamamlamadan çıkmış bulunsalar; bu du(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rumda da görüş ayrılığı vardır. Sahih olan, bu durumda, bu kimse(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nin öğle namazının batıl olmasıdır. Kifâye´de de böyledir.

İmâma yetişmek için sa´yde (gayrette, sür´at göstermede), o kimsenin evinden ayrılmasına itibar edilir. Muhtar alan kavle gö(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)re, bu kimse, evinden ayrılmadan imâm namazı bitirmişse, bu şah(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sın knmış bulunduğu Öğle namazı batıl olmaz. Fethü´l - Kadîr´de de böyledir.

Bu kimse, öğle namazım kıldıktan sonra mescidde otursa, bil-ittifak, imâmla beraber namaza başlayana kadar namazı bâtıl olmaz. Bahrü´r - Râık´ta da böyledir.

Hasta olan bir kimse, evinde öğle namazını kıldıktan son(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ra, kendisinde bir hafiflik bulup mescide gitse ve cum´ayı kıîsa, ön(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ce kılmış bulunduğu Öğle namazı nafileye döner. Nihâye´de de böy ledir.

Cum´aya, teşehhüdde veya sehiv secdesinden yetişmiş olan kimse, İmâmı A-´zam (R.A.) ile İmâm Yûsuf (R.A.)´a göre, cum´asını tamam lar.

Bir şehirde Özürsüz olarak —cum´a günü— öğle namazı kılmak mekruhtur.

Özürlü kimselerin de, cum´a günü öğle vaktinde, —ister imâ(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mın namazından önce olsun, ister sonra olsun— cemaatle namaz kılmaları mekruhtur.

Cum´a kılmaya mani bir hâl olduğu zamanlarda da, cemaatle öğle namazı kılmak mekruhtur. Fakat, köylüler, kerâhetsiz olarak, ezanla ve kametle, —cum´a günü— öğle namazını cemaatle kılabilir(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ler. Kâdihân ve diğerleri böyle zikretmişlerdir. Şerhü Muhtasaru´I -Vlkâyc´de de böyledir.

Cum´a günü, ilk ezan okunduğu zaman, alış verişi terk et(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mek ve camiye yönelip gitmek icabeder.

Tahâvî : «—îlk ezan okununca— camiye gitmek vaciptir. Minber ezanı vaktinde de alış veriş mekruhtur.» demiştir.

Hasan bun Ziyâd ise : «Muteber olan, minarede okunan ezan(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dır;» demiştir. Esahh olan, zevalden önce okunan ezanların hiç biri(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ne itibar olunmayacağıdır. Burada mu´teber olan da, zevalden son(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ra okunan ilk ezandır. Bu ezan, ister minareden okunsun, isterse içeriden okunsun, müsavidir. Kâfî´de de böyledir.

Bize ve f akihlerin ammesine göre, mescide giderken, sür´at-li yürümek ve koşmak vacip değildir. Bunun, müstehap olup olma-" dığmda da görüş ayrılığı vardır. Esahh olan ise, camiye sakinlik ve vakar üzi*e yürüyüp gitmektir. Gunye´de de böyledir.

Hatip minbere oturduğu zaman, önünde ezan okunur. Hut(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)be tamam olunca da kamet getirilir. Adet böyle cereyan edegelmiş-tir. Bahrü´r - Râık´ta da böyledir.

Cum´a namazı iki rek´attir. Her iki rek´atinde de Fâtihâ ve sûre açıktan okunur. Serahsî´nin Muhıyf ilnide de böyledir.

Bir kimse, cum´a namazında tekbir aldığı halde, izdi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)hamdan dolayı secde etmeye gücü yetmezse, bu şahıs, insanlar kal(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)kana kadar bekler; şaye.t, bir aralık boş yer bulursa secde eder. Bu durumda, bir başka şahsın sırtına secde etmek de caizdir. Ancak, secde edilebilecek boş yer var iken, başkasının sırtına secde etmek caiz olmaz. Fetâvâyi Kâdihân´da da böyledir.

Kalabalık ve izdiham fazla olur ve secde edilecek yer bu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lunmazsa; bu durumda secde etmeye gücü yetmeyen kimse, imâm selam verene kadar durun Bu durumda bu kimse Iâhik ölür. Na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazını okuınaksızin tamamlar. Bahrü´r - Râık´ta da böyledir.

Cum´a günü, cum´a namazını kılarken abdesti bozulan, kimse, —namazının kalan kısmını— kaza ederken serbesttir; dilerse gizli okur. Bu durumdaki şahıs, sabah namazının farzını münferi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)den (— yalnız başına) kılan şahıs gibidir. Hulâsa´da da böyledir.

Cum´a namazına hazırlanan kimsenin, güzel koku sürün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mesi, varsa en güzel elbisesini gitmesi müstehaptır.

Cum´a günü, beyaz elbise giymek ve ön safta oturmak da müs-tehaptir. Mi´râcü´d - Dîrâye´de de böyledir. [12]

**Alem_i Ervah** · 02-18-2009, 14:40

17- BAYRAM NAMAZLARI

Esahh olan kavle göre, bayram namazları vaciptir, Serahr sî´nin Muhiyt´inde de böyledir.

Ramazan bayramında, erkeklerin gusletmeleri, misvak kuV-lanmaîarı ve güzel elbise giymeleri müstehabtır. Gunye´de de böyle(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir.

Bu elbise taze olabileceği gibi, temizce yıkanmış bir elbise de olabilir. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir.

Keza, gümüş yüzük takınmak, güzel koku sürünmek, erken(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)den uyanıp kalkmak, saıdaka-i fıtri sabah namazından Önce vermek, mahalle mescidine yaya olarak gitmek ve dönüşte başka yoldan gel(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mek müstehaptır. Gunye´de de böyledir.

Cum´aya ve bayram namazlarına —gücü yeten kimsenin-— binekle gitmesinde de bir sakınca yoktur. Bununla beraber yürüye(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rek gitmek daha efdaidır, Zahîriyye´de de böyledir. .

Ramazan bayramında, namazgaha çıkmadan önce; üç, beş, yedi veya daha çok veya daha az hurma yemek müstehabtır. Hurma(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sı bulunmayan kimse, tatlı olan şeylerden dilediğini yiyebilir. Kenz´-de de böyledir.

Bayram namazından önce, hiç-bir şey yememek de günah değildir. Fakat, bir kimse, bayram namazından sonra, akşama kadar hiç bir şey yemezse mes´ul olur ve cezalanır.

Kurban bayramı da Ramazan bayramı gibidir. Ancak, Kurban bayramında, bayram namazı kılmana kadar, bir şey yemek terk edi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lir. Gunye´de de böyledir.

Kübrâ´da : «Kurban bayramında, namazdan önce, bir şey yemenin mekruh olup olmadığı hakkında iki rivayet vardır. Aslında, bu mekruh değildir. Ancak, bir şey yememek müstehaptır.» denil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)miştir. TatarHâniyye´de de böyledir.

Bir kimsenin, Kurban bayramında, ilk yediği şeyin kurban eti olması müstehabtır. Bu. ALLAH´ın bir ziyafetidir. Hidâyc Şerhi´ Ayni´de de böyledir.

Mescit ne kadar geniş olursa olsun, namazgaha çıkmak sün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nettir. Âlimlerin ekserisinin görüşü budur. Sahih olan da bu görüş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tür. Muzmarât´ta da böyledir.

Bayram namazım iki ayrı yerde kılmak caizdir. İmâm Mu-hamiTicd (R.A.) ´e göre ise, bayram namazlarının üç yerde kılınması da caizdir. İmâm Ebû Yûsuf (R.A.) göre ise, bu caiz değildir. Mu-hiyt´te de böyledir.

Bayramlarda, namazgaha minber çıkarmak, bazı âlimlere göre mekruhtur; bazılarına göre ise mekruh değildir. Fetâvâyi Kâdî-hân´da da böyledir.

Sahih olan ise, namazgaha minber koymanın, mekruh ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mamasıdır. Garâib´de de böyledir.

Namazgaha, sakin bir edâ ile, vakarla ve yürüyerek gitmek ve gözleri bakılması uygun olmayan şeylerden çevirmek münasip olur.

Kurban bayramında, yolda giderken, mescide veya namaz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)gaha varıncaya kadar, açıktan tekbir almak güzeldir. Muhtar olan kavil de budur.

Ramazan bayramında ise, tekbirler açıktan alınmaz. Muhtar olan ve kabuü edilen görüş de budur. Giyâslye´de de böyledir.

Müstehap olan da, bu tekbirlerin gizli olmasıdır. Cevhere-tü´n - Neyyire´de de böyledir.

Kendisine, cum´a namazını kılmak, farz olan herkese, bay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ram namazlarını kılmak vaciptir. Hidâye´de de böyledir.

Hutbe hariç olmak üzere, cum ada şart olanlar,, bayram na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazlarında da şarttır. Hutbe, bayram namazlarında farz değil, sün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nettir.

Hutbe okunmasa bile, bayram namazları caiz olur. Hutbenin, bayram namazlarında, namazdan önce okunması da caizdir. Fakat, bu mekruh olur. Serhsî´nin Muhıyl´inde de böyledir.

Bayram hutbesi/ namazdan önce okunmuş ise, namazdan. sonra tekrar iade edilmez. Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir.

Bayram hutbesi, namazdan önce okunmuş ise, namazdan sonra tekrar iade edilmez. Fetâvâyi Kâdihânda da böyledir.

Bayram namazından eve dönünce, dört rek´at namaz kıl(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mak müstehaptır. Zâd´da da böyledir.

Sabah namazım, bayram namazından önce kaza etmekte bir beis yoktur. Bir kimsenin, sabah namazım kılmamış olması, bay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ram namazının caiz olmasına mani olmaz.

Keza, bir kimsenin, kazaya kalmış olan bir namazını, bayram namazlarından önce kaza etmesi de caizdir. Ancak, bu namazı, bay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ram namazından sonra kılması daha uygun ve daha güzel olur. Ta-tarhâniyye´de de böyliedir.

Bayram namazlarının vakti, güneşin tam beyazlaşmasın(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dan itibaren, zeval vaktine kadardır. Sirâeiyye´de de böyledir.

Kurban bayramını, erken saatlerde; ramazan bayramım ise, biraz tehirli kılmak efdaldir. Hulâsa´da da böyledir.

İmâm, bayram namazım iki rek´at kıldırır, imâm önce If-titâh tekbirüra alır. Sonra, sübhaneke*yi okur. Sonra üç defa tekbir alır. Sonra aşikar olarak Fâtîhâ ve Sûreyi okur. Sonra da, rükû a varmak için tekbir alir.

İkinci rek´ate kalkınca : Fâtdnâ ve sûre okuduktan sonra, üç defa tekbir alır. Dördüncü teldbirle de rükû´a varır.

Böylece, fazla tekbir sayısı altı olmuş olur. Bunlardan üçü bi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rinci rek´atte, üçü de ikinci rek´atîedir. Bayram namazlarında, üç de asîî tekbir vardır. Bunlardan biri iflitâh tekbiri, ikisi de rükû´ tek(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)birleridir. Bu durumda, iki rek´atte dokuz tekbir alınmış olmaktadır. Bu, İbn-i Mes´ûd (R.A.)´un rivayetidir. Âlimlerimizin alıp kabul et(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tiği de budur. Tebyîn´de de böyledir.

Âlimlerimiz tde bununla fetva vermişlerdir. Giyâsiye´de de böyledir.

Ziyâdetekbirler arasında, eller bağlanmaz, salıverilir. Zahîriyye´de de böyledir.

İmâm, bayram namazından sonra iki hutbe okur. îki hut(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)be arasında, az bir miktar oturur. Bize göre, yeni çıktığı zaman, İmâm minberde oturmaz, Hidâye´de de böyledir.

İmâm, Ramazan bayramında hutbeyi, tekbir, teşbih, tehlil tahmid ve Peygamfber (5-A.V.) Efendimize salat-u selâm getirerek okur. Tatarhâniyye´de de böyledir.

Hutbenin başında tekbir almak, ikinci hutbede ise yedi defa tekbir almak müstehaptır. Zâhidî´de de böyledir.

İmâm, Ramazan bayramı hutbesinde, cemaate fıtır sadaka(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sını ve fil ir sadakasının : a) Kime vacip olduğu, b) Kime vermenin vacip olduğu, cî Ne zaman vacip olduğu, d) Ne kadar vacip olduğu ve, e) Neden vacip olduğu gibi beş hükmünden bahseder. Cevhere-tü´n - Neyyire´de de böyledir.

Kurban bayramında ise, hatip, tekbir alır ve teşbih okur. Sonra da insanlara nasihatta bulunur. Kurban nasıl kesilir? Kurban nedir? Nahr nedir? Bunlar ve bunların hükümlerini anlatıp, öğretir. Tatarhânivye´de de böyledir,

İmâm, Kurban bayramı hutbesinde teşrik tekbirlerini de anlatıp öğretir. Zâd´da da böyledir.

İmâm hutbede tekbir aldığı zaman, cemaatte bunu bera(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ber söyler.

İmâm, Peygamber (S.A.VJ Efendimiz´e salat-ü selam getirince, cemaat bunu, emre imtisal, ve susmanın sünnet olmasından dolayı, içinden okur. Zahirü´r- rivâyede, cemaat, tekbirleri de içinden okur. Çünkü «bunlarda susmak vaciptir.» denilmiştir.

Burada «susmak sünnettir.» denildiği gibi; «vaciptir.» ve «farz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dır» da denilmiştir. Bu üç kavilden meşhur olan ise, «hutbe oku(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nurken susmanın vacip olması» dır. Huccet´ten naklen Tatarhâniy-ye´de de böyledir.

Göremedikleri bir imâma uymuş olan kimseler de, bayram tekbirlerinde ellerini kaldırırlar. Çünkü bu, muhalefetin en azıdır ve mütâbaattan hali olmamaktır. Giyâsiye´de de böyledir.

İmânı Muhammed (R.AJ, Cami1 isimli eserinde : «İmâmla birlikte bayram namazına başlayan ve İbn-i Mes´ud (R.A.) Hazretlerinin rivayet ettiği tekbirleri bilen bir kimse, imâmın, bunlardan başka tekbir aldığını görürse, o imâma uyar. Fakat, imâm, fukahâ´-dan hiç kimsenin almadığı tekbirleri alırsa, bu kimse ona uymaz.» demiştir. Muhıyt´te de böyledir.

Bu hüküm, imâma yakın bulunup, onun aldığı tekbirleri işi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ten kimseler içindir.

Fakat, bir kimse, imâmdan uzakta bulunur ve tekbirleri biz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)zat imâmdan değil de, tekbir getiren diğer kimselerden işitirse duyduklarının hepsini —sahabenin söylediğinden fazla bile-olsa söyler. Çünkü, bu tekbir getirenlerin galatları caizdir. Şayet, bir kimse, bu tekbirlerden birini terk ederse, ve terkettıği o tekbiri de imâm getirmiş olursa, bu caiz olur. Bedâi´de de böyledir.

İmâm Muhammed (R.A.), «Kebîr» isimli kitabında ; «İmâmla birlikte birinci rek´ate başlamış olan bir kimse, imâm, İbn-i Abbâs (R.A.)´m altı tekbirini almış olsa, imam kıraate baş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ladıktan sonra namaza girmiş, olan bu kimse İbn-i Mes´ud (R-A.)´un tekbirlerini biliyorsa birinci rek´atte kendi görüşüne uy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)gun olan tekbirleri alır-. İkinci rek´atte ise imâmm görüşüne uyar.» demiştir. Tatarhâniyye´de de böyledir.

İmâma, bayram namazlarının rükû´unda yetişen kimse ayakta iken tekbirini alır. Eğer, hem —ziyâde— tekbirleri almaya hem de rükû´a yetişmeye imkan varsa, bu tekbirleri de ayakta alır; bu mümkün değilse, rükû´a varır ve orada ellerini kafcurmaksızm tekbirlerle meşgul olur. Bu kavil lmânı-i -A´zam (R.A.) ile İmâm Muhammed (R.A.)´in kavlidir. Sirâciil - Vehhâc´da da böyledir.

Bu durumda rükû´da tekbir getirenler, elieririi kaldırmaz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lar. Kâfi´de de böyledir.

İmâm, muktedî tekbirlerini tamamlamadan, rükû´dan ba(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şını kaldırırsa, muktedî imâma tabi olarak başını kaldırır ve kalan tekbirleri de düşer. Sirâcü´I-Vehhâc´da da böyledir.

Eğer muktedî, imâma kavmede yetişirse, orada tekbirleri getirmez. Çünkü, o kimse, birinci rek´alî kaza ederken, orada bu tekbirleri de kaza eder. Bu kimse lâhık ise, tekbirlerini imâmın görü(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şüne göre alır, Uyuyup uyanan bir kimse ise, tekbirleri imâm gibi alır. Çünkü, o kimse, mesbûkun aksine, imâmın arkasında gibidir. x Kâfî´de de böyledir.

İmâma, bayram namazının son oturuşunda, teşehhüdden sonra ve selamdan önce veya —ilk—selamdan sonra yetişen kimse ayağa kalkar ve namazını kaza eder. Âlimlerimiz : »Bu kavil imâm Ebû Hanife (R.A.) ile İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)´un kavlidir.» demiş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lerdir. Fakat, İmâm Muhammed (R.A.)´e göre, bu kimse, —cuma namazında olduğu gibi bayram namazına da yetişmiş oımaz. Bazı Mimler : «Bu kavil hilafsızdır ve sahihtir.» demişlerdir. Zahîriyye´-de de böyledir.

Enfâ´da : «Bayram namazlarının ikinci rek´atierinin tekbir(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)leri, vacip olan tekbirlerdendir. Çünkü bu, bayram namazı tekbir-lerindendir. Ve bayram namazı tekbirleri de vaciptir.» denilmiştir. Nâfî´de de bunun gibidir.

Keza, bu tekbirlerin lafızlarına riayet etmek de. vaciptir. İftitâh tekbirinde olduğu gibi... Hatta bir kimse, bayram namazla(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rında ALLAHû Ekber yerine ALLAHû A zam veya ALLAHû Eceli demiş ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sa, sehiv secdesi yapması gerekir.

Bayram namazının tekbirlerini unutmuş olan imâm, kıraate bu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lunmuşsa, artık bundan sonra veya rükû´da başmı kaldırmadan, bu tekbirleri alır. TatarhânÜyye´de de böyledir.

Ramazan bayramı namazı, ayın görülmemesi, imâmın zeval(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)den sonra hazır olması veya zevalden önce imâmın hazır olmasına rağmen, cemaatin gelmemesi, bulutlu bir günde kılman bayram na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazının zevalden sonra kılındığının açığa çıkması gibi bir özürle, ilk gün edâ edilememişse, bir sonraki günden, daha sonraya tehir edile(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mez.

îmâm, bayram namazını cemaate kıldırmış olsa ve cemaatten bir kısmı bu namSzı zayi etmiş olsalar, bunlar, vakit çıkmış olsa da olmasa da, onu kaza edemezler. Tebyîn´de de böyledir.

Kurban bayramı namazı, ilk gün, kılmaya mani bir özür bulunduğu zaman, imâm ve cemaat tarafından ikinci veya "üçün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)cü günde de kthnabilir. Bundan sonra kılamazlar. Cevheretü´n - Ney-yire´de de böyledir.

Buradaki özür, kerahatı nefydir (mekruhluğu ortadan kal(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dırmaktır.) Yoksa, Kurban bayramı namazı Özürsüz olarak üçüncü güne, bırakılmış olsa, namaz yine caiz olur. Fakat, bu kötü bir iş olur.

Ramazan bayramı namazını, özürsüz olarak, ikinci güne tehir etmek caiz değildir. Tebyîn´de de böyledir.

Bayramın ikinci gününde de, bayram namazının vakti, ay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nen birinci gündeki vakti gibidir. Tatarhâniyye´de de böyledir.

Bir imâm, Ramazan bayramını namazını cemaate küdırsa zevalden önce de, bu namazı abdestsiz olduğu halde kıldırdığını an lasa, namazı yeniden kıldırır. Bu durumu zevalden sonra anlamış olsa, bayram namazını bir gün sonra kıldırır. İkinci günde de, du(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rumu zeval vakti çıkana kadar anlamamış olsa* bundan sonra bu namazı yeniden kıldırmaz.

Bu durum. Kurban bayramı namazında meydana gelmiş ve ze(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)valden sonra da anlaşılmış olsa, cemaat de kurbanlarını kesmiş bu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lunsalar, bunların kesmiş oldukları kurbanlar caiz olur. îmâm ve cemaat bir gün sonrayı beklerler ve bayram namazını kılarlar.

Keza, durum ikinci gün anlaşılmış olsa, imâmla cemaat bay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ram namazlarını, ikinci gün kılarlar. Bu gün de çıktıktan sonra, du-: rum anlaşılmış olsa, bayram, namazlarını üçüncü gün zevalden önce kılarlar. Üçüncü günden sonra anlaşılırsa, artık bayram namazını kılmazlar.

tmâm, bu durumu, bayramın birinci günü, zevalden önce an(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lamış olursa, cemaati namaza çağırır. İmâmın durumu anlamasın(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dan önce, kurban kesmiş olanların kurbanları caiz olur. İmâmın du(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rumu bilmesinden sonra fakat yeniden bayram namazım kıldır(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)masından Önce, kurban kesmiş olanların kurbanları ise, —güneş zeval noktasına varıncaya kadar— caiz olmaz. Fetâvâyi Kadîhâıi´da da böyledir.

Bayram namazı ile cenaze namazı, bir araya gelmiş olsa önce bayram namazı, sonra da cenaze namazı kılınır; daha sonra ise hutbe okunur. Gunye´de de böyledir.

Arefe günü, insanların Arafat´taki vakfelerine benzemek için, bazı kimselerin bir yere .toplanıp durmaları hiç bir şey döğü-dir. Tebyîn´ıde de böyledir. [13]

**Alem_i Ervah** · 02-18-2009, 14:41

Teşrik Günlerinde Alınan Tekbirler

Teşrik tekbirlerinin

1- Sıfatı,

2- Adedi ve mahiyeti,

3- Şartlan,

4- Vakti,

hakkında söylenmiş bulunan kelâm vardır ; [14]

Teşrik Tekbirlerinin Sıfatı

Gerçekten, teşrik tekbirleri vaciptir. [15]

Teşrik Tekbirlerinin Adedi Ve Mahiyeti :

Teşrik tekbirinin lafzı şudur :

«ALLAHü Ekber, ALLAHü Ekber, Lâ ilahe illALLAHü vallâhü Ekber, ALLAHü Ekber ve lÜIahil-hamd.»

Meali : «Alllah en büyük. ALLAH en büyük. ALLAH´tan başka ilâh yok. ALLAH en büyük. ALLAH en büyük. Ve hamd ALLAH´a mahsustur.» Teşrik tekbiri bir defa söylenir. [16]

Teşrik Tekbirlerinin Şartları :

a) Bu tekbirleri söylemek,

b) Teşrik tekbirlerinin söylendiği yerin şehir olması,

e) Teşrik tekbirlerinin, farz namazların arkasında söylenme(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)si... Bunlar, Teşrik tekbirlerinin şartlandır.

Teşrik tekbirlerini cemaatle hep birden söylemek inüste-haptıf.

İmâm-i A´zam (R A.)´a göre, teşrik tekbirlerini söylemek için, hür olmak ve saltanat şart değildir. Sahili olan da budur. Mi´râcü´d -Dlr&ye´de de böyledir. [17]

Teşrik Tekbirlerinin Vakti :

Teşrik tekbirlerinin vaktinin başlangıcı, arefe gününün sa(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)bah namazının sonrasıdır. Sonu ise, İmâm Ebû Yûsuf (R.A.) ve İmâm Muhammed (R.A.) ´e göre, teşrik .günlerinin sonuncusunun ikindi namazının sonudur. Tebyîn´de de böyledir.

Bu hususta, fetfya ve tatbikat (amel) bütün şehirlerde ve bütün zamanlarda, bu iki imamımızın kavillerine göredir. Zâhidî´de de böyledir.

Münasip olan, teşrik tekbirini selamın hemen arkasından, söylemektir. Meselâ : Bir kimse selamdan sonra konuşmuş olsa ve(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ya abdesti bozulsa, bu kimsenin üzerinden teşrik tekbirleri düşer. Tehzîb´de de böyledir.

Teşrik tekbirleri, vitir ve beyram namazlarının arkasından söylenmezler. «Bayram namazından sonra söylenmez.» kavli, Mtic-tebâ´dari naklen Bahir´de zikredilmiştir Belh´Bfer ise, bayram na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazının arkasından teşrik tekbirini söylüyorlar. Çünkü o tekbir(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ler, cemaatle söyleniyor; bayram namazları da, —cum´a namazları gibi— cemaatle kılmıyor.

Teşrik günlerinde, bir namazı unutan bir kimse, bu namazı aynı senenin teşrik günlerinde kaza etse, teşrik tekbirlerini de söy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ler.

Teşrik günlerinden önce kılamadığı bir namazı, teşrik gün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lerinde kaza eden kimse ise, teşrik tekbirlerini getirmez.:

Keza, bir kimse, teşrik günlerinde geçirmiş bulunduğu bir na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazı, teşrik günlerinin halicinde veya bir sonraki senenin teşrik günlerinin içinde kaza edecek olsa, yine teşrik tekbirlerini söylemez,

Kadınlar ve misafirler, teşrik günlerinde bir imâma uymuş olsalar, bu sebeple teşrik tekbirleri onlara da vacip olur. Kadınlar, teşrik tekbirlerini gizlice söylerler.

Keza, mesbuk olan bir kimseye de, kazaya kalan rek´atlerini ta(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mamladıktan sonra, teşrik tekbirlerini söylemek vacip olur.

Bir imâm, teşrik tekbirlerini terk edecek olsa, muktedî bundan söyler ve imâma bakar; eğer imâm bir şey yapacak olursa, tekbiri keser. Çünkü, bu tekbir de, binayı kesen şeylerdendir. Mes(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)citten çıkmak, kasden konuşmak ve abdesti bozmak gibi... Tebyîn´-de de böyledir.

İmâm, namazdan sonra ve tekbirden önce abdestini bozdu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ğu zaman, esahh olan bu tekbiri getirir. Abdest almak için çıkmaz. Hufitâsa´da da böyledir. [18]

18- KÜSÛF NAMAZI

Küsûf Namazı Güneş tutulduğu zaman kılman namaz) sünnettir. Zehıyre´de de böyledir.

Küsûf namazının cemaatle kılınacağı hususunda görüş bir(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)liği vardır.

Küsüf namazının nasıl kılınacağı hususunda ise ihtilaf vardır Bizim âlimlerimiz : «Küsûf namazı iki rek´attir. fler iki rek´atinde de, diğer namazlarda olduğu gibi bir rükû´ iki secde vardır. Küsûf namazını kılan kimse, bu namazda dilediğini okuyabilir.» demişler(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir. Muhıyt´te de böyledir.

Küsûf namazının her iki rek´atinde de, kıraati uzunca oku(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mak efdaldir. Kâfî´de de böyledir.

Küsûf namazında sonra, güneş tamamen açılana kadar dua etmek de efdaldir. Sirâcü´l - Vehhâc´da da.böyledir.

Kıraati uzatıp, duayı kısa yapmak veya duayı uzatıp, nama(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)zı kısa kılmak da caizdir. Bunlardan biri uzatılırsa, diğeri kısa tu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tulur. Cevheretü´n - Neyyire´de de böylbdir.

tt Küsûf namazını, cemaatle, ancak cum´a namazını kıldıran imânı kıldırabilir; başkası kıldıranıaz.

Şemsü´l - Binime Halvânî : «Cum´a ve bayram namazını kıldı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ran imâm bulunmaz ise, bu durumda cemaat, tek tek, mescitlerinde bu namazı kılarlar. Ancak, cum´a ve bayram namazlarını kıldıran büyük bir imâm bulunur ve bu kimselere izin verip emrederse, bu durumda bu kimseler, kendi mescitlerinde ve kendi İmamları ile birlikte bu namazı cemaatle kılabilirler.» demiştir.

Küsûf namazında, İmâm Ebû Hanîfe´nin (R.A) kavline göre, açıktan okunmaz. Muhıyt´te de böyledir. Sahih olan da O´nun kav(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lidir. Muzmarât´ta da böyledir.

Bizim görüşümüze (mezhebimize) göre, Küsûf namazında hutbe yoktur. Muhıyt´te de böyledir.

Namazgahlarda ve camilerde küsûf namazı kılınabilir. Baş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ka bir yerde kılınması da caizdir. Fakat, efdal olan birinci kavildir.

Bu namazı, insanlar evlerinde teker teker kılmış olsalar, bu da caiz olur. Bir araya toplanıp, namaz kılmaksızm dua etmeleri de caizdir. Hızânetü´l - Müftîn´dc de böyledir.

Küsûf namazında, imâm dua için minbere çıkmaz. Tatar-hâniyye´de de böyledir.

İmâm, bu duada muhayyerdir. Dilerse oturur; yönünü kıb(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)leye çevirir ve böyle dua eder; dilerse ayağa kalkıp yönünü kıbleye döner ve böyle dua eder; dilerse de, yönünü cemaate dönerek dua eder

Cemaat ise, imâmın ettiği duaya «âmin» der.

Şemsü´l - Eimme Halvânî : «... Bu güzeldir. Fakat, imâm kalkıp, bastonuna veya yayını dayanarak dua ederse, önceki gibi, bu da gU-zel oîur.» demiştir. Muhıyt´te de böyledir.

Küsûf namazı, güneş açılana kadar kıhnmamışsa, güneş açıldıktan sonra kılınmaz.

Şayet güneşin bir kısmı açılmışsa, namaza başlanır. Eğer, bulut veya başka bir hâl, güneşi gizlerse namaza devam edilir.

Güneş, tutulmuş olduğu halde batarsa, dua bırakılır ve akşam namazı ile iştigal edilir.

Küsûf namazı ile cenaze namazı bir araya gdirse, önce cenaze namazı kılınır.

Şayet güneş, namaz kılmanın mekruh olduğu bir vakitte tutu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lursa, küsûf namazı kılınmaz. Cevheretü´n - Neyyire´de de böyledir. [19]

Husuf Namazı :

Husuf (= ay tutulması) namazı da, iki rek´at olarak kılınır. Serahsî´nin Muhryt´inde de böyledir.

Keza, korkular şiddetlendiği; çok kuvvetli rüzgar estîiği; şiddetüi kar ve yağmur yağdığı; güneşin kızarıp, gecenin çok karan(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lık olduğu; yaygın bir hastalık zuhur ettiği; zelzele olduğu; yıldıran(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ların düşmeye başladığı; yıldızların söndüğü ve düşman korkusunun arttığrzamanlar da da iki rek´at namaz kılınır. Tebyîn´de de böyle(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir.

Bedâi´de : «Bu namazları, herkes kendi evinde kılar.» denil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)miştir. [20]

02-16-2009, 16:51	#1
Kullanıcı Adı Alem_i Ervah	Fetavay-i Hindiyye Namaz 2.Bölüm Hanefi Fıkhı.. 14- HASTALARIN NAMAZI 15- MİSAFİRİN (= YOLCUNUN) NAMAZI Seferle Değişen Hükümler : Gemide Ve Hayvan Üzerinde Kılınan Namazlarla İlgili Hükümler Hayvan Üzerinde Kılınan Namaz : Gemide Kılınan Namaz : 16- CUMA NAMAZI Cuma Namazının Vücubunun Şartları : Cuma´nınt Edasının Şartları : Vakit : ALLAHu Teâla´yı Zikretmek : Hutbenin Sünnetleri 17- BAYRAM NAMAZLARI Teşrik Günlerinde Alınan Tekbirler Teşrik Tekbirlerinin Sıfatı Teşrik Tekbirlerinin Adedi Ve Mahiyeti : Teşrik Tekbirlerinin Şartları : Teşrik Tekbirlerinin Vakti : 18- KÜSÛF NAMAZI Husuf Namazı : 19- İSTİSKA ( = YAĞMUR DUASI) 20- KORKU NAMAZI Korku Namazı Nasıl Kılınır : 21- CENAZELER.. Ölüme Hazırlanma. Ölüyü Yıkamak. Ölünün Kefenlenmesi Cenazenin Taşınması Cenaze Namazı Cenaze Namazı Nasıl Kılınır Kabir, Defin Ve Ölünün Kabirden Başka Bir Yere Nakledilmesi Bu Konu İle İlgili Bazı Meseleler : Şehidlik Ve Şehidlerle İlgili Hükümler Şehidin Hükmü : 22- SECDELER..

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder
Stil
Normal gösterime geğ Hybrid-Şeklinde Ağaç şeklinde gösterime geç

02-16-2009, 16:52	#2
Kullanıcı Adı Alem_i Ervah	14- HASTALARIN NAMAZI Hasta olan bir kimse, ayakta durmaya gücü yetmediği za(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)man, —rükû´ ve secdelerini yaparak— namazını oturarak kıllar. HH-daye´de de böyledir. «Gücü yetmeme» nin açıklanmasında, en sahih görüş: Ayakta durulunca, bir zarara uğranması halidir. Fetva da bunun üzerinedir. Mi´râcü´d - Dirâye´de de böyledir. Keza, bir kimse, hastalığının artmasından korktuğu; iyileş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mesinin gerileyeceği veya başının döndüğü zamanlarda da namazını oturarak kılar, Tebyîn´de de böyledir. Ayakta durma yüzümden, ağrı veya acı duyan kimse de nar mazını oturarak kılabilir. Ayakta durmaktan dolayı meşakket nev´inden bir şeyle karşıla(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şan kimsenin, —sırf bu yüzden— ayakta durmayı terk etmesi, caiz olmaz. Kâfide de böyledir. Bir kimse, namazın tamamında ayakta duramaz; fakat bir müddet ayakta durmaya gücü yeterse, o kimseye, gücü yettiği1 kadar ayakta durması emredilir. Meselâ : Bir kimsenin ayakta tekbir almaya gücü yetse dex Kur-´ân okumak için ayakta durmaya gücü yetmese,. veya kıyamın bir kısmına gücü yetse; bu kimseye, tekbiri ayakta alması ve gücü yettiği kadar ayakta durması emredilir. Ve bu kimse, gücü yettiği kadar ayakta durur; âciz kalınca da oturur. Şemsü´l - Eimme Halvânî : »Bu yol sahihtir. Bir kimse, şayet bunu terk ederse; ben onun namazının caiz olmayacağından korka(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rım.» demiştir. Hulâsa´da da böyledir. Bir şeye veya bir yere dayanarak ayakta durmaya gücü ye(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ten kimsenin, namazı bu şekilde kılması gerekir. Sahih olan budur. Bu durumdaki bir kimse için, bundan başkası cai´z olmaz. Keza, bir kimsenin bastonuna veya hizmetçisine dayanarak na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maz kılmaya gücü yeterse, bu kimse, namazını bunlara dayanarak kılar. Tebyîn´de de böyledir. Evinde, ayakta namaz kılmaya gücü yeten bir hastanın, dı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şarı çıktığı zaman buna gücü yetmiyeceği olursa, bu durumda âlim(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ler arasında görüş ayrılığı vardır. Beğenilen görüş ise, bu hastanın, namazını, evinde ve ayakta, kılmasıdır. Fetva da bu kavil üzere ve(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rilir. Muzmarât´ta da böyledir. 0 Hasta olan şahıs, oturarak namaz kıldığı zaman, nasıl otur(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mak kolayına geliyorsa, öyle oturur. Esahh olan budur. Sirâcül -Vehhâc´da da böyledir. Sahih olan da budur. Aynî´nin Hidâye Şer-hi´nde de böyledir. Doğruca oturmaya gücü yetmeyen kimse, ya duvara veya bir adama dayanıp yaslanarak namazım kılar. Sahih olan budur. Bu kimsenin, namazı böyle kuması vacip olur. Zehiyre´de de böyiedir. Muhtar olan kavle göre, yatarak namaz kılmak caiz olmaz. Tebyîn´de de böyledir. Ayakta durmaktan, rükû´a eğilmekten ve secdeye varmak(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tan âciz olan kimsenin, namazı oturarak kılmaya gücü yetiyorsa otu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rarak îmâ ile kılar. Secdelerini, rükû´Ianndan daha faz]a eğilmek sureti ile yapar. Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir. Eğer, her ikisi (rükû´ ve secde) müsavi bir şekilde yapılır(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sa, namaz caiz olmaz. Bahrü´r - Râik´ta da böyledir. Keza, rükû´ ve secdeden aciz olduğu halde, ayakta durma(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ya gücü yeten kimsenin de namazını oturarak ve îmâ ile kılması müstehap olur. Bu kimse, şayet îma ile ayakta kılmış olsa, bize gö(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)re yine namazı caizdir, Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir. îmâ ile namaz kılan kimse, sehiv secdelerini de imâ ile ya(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)par. Muhıyt´te de böyledir. İmâ ile namaz kılan kimsenin, bir tahtayı veya bir yastığı, kendisine doğru kaldırıp, onun üzerine secde etmesi mekruhtur. Böyle yapan kimsenin durumuna bakılır : Eğer, bu kimsenin başı rükû´ için eğiliyorsa ve sonra da secdeler için daha fazla eğiliyorsa, namazı caiz olur. Hulâsa´da da böyledir. Fakat, böyle yapmakla, o kimse, kötü bir iş yapmış olur. Muzmarât´ta da böyledir. Hasta olan kimsenin, başı eğilmiyor da, tahtayı veya yastığı alnının, üzerine koyuyorsa, —namazı— caiz olmaz, Esahh olan gö(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rüş buidur. Fakat, yastık yere konmuş ise ve hasta olan şahıs bunun üzerine secde ediyorsa, namazı caiz olur. Hulâsa´da da böyledir. Alnında yara olmasından dolayı, alnını yere koymaya gücü yetmiyen kimsenin, imâ ile namaz kılması caiz olmaz. Bu kimse, burnu üzerine secde eder. Şayet, burnu üzerine secde etmeyip, imâ ile namaz kılarsa, namazı caiz olmaz. Zehiyre´de de böyledir. Namaz kılacak kimsenin, oturmaya da gücü yetmezse, sır(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tının üzerine yatar ve ayaklarını kıbleye doğru uzatır. Oturan kimse(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ye benzemek için de başının altına bir yastık koyar. Böylece rük´û´ ve secdeyi, imâ ile yapma ihtimali güçlenmiş olur. Bu »durumdaki bir kimse, yanı üzeri yatıp da yüzünü kıbleye çe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)virirse, yine imâ ile kılması caiz olur. Fakat, birinci şekil daha ev(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ladır. Kâfî´de de böyledir Bu durumda, bir kimsenin, sağ; tarafına yatmaya gücü yet(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mezse, sol yanı üzerine yatabilir. Sirâcü´l - Vehhâc´da da böyledir. Bu durumda da yüzü kıbleye dönük olur, Gunye´de de böy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ledir. Bir kimse, sağlam bir halde namaza başlar, fakat sonradan, kendisinin ayakta durmasına mani olacak bir hastalık gelirse, bu kimse, namazını, oturarak rükû´ ve secdelerle kılar. Eğer buna da gücü yetmezse, namazını, oturduğu yerden imâ ile kılar. Buna da gücü yetmiyen kimse ise, namazını, yattığı yerden imâ ile kılar. Tebyîn´de de böyledir. İmâmeyn´e göre : Oturduğu yerden, rükû´ ve sücûd ile na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maz kılmakta oları kimse, namaz İçinde sıhhata kavuşursa, kalan kısmım ayakta bina eder. Hidâye-´de de böyledir. Namazın bir kısmını imâ ile kılıp,, sonradan rükû´ ve sucu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)da gücü yeten kimse, bütün âlimlere göre, namazını yeniden kılar Hidâye´de de böyledir. Bu, rükû ve secdelere gücünün yetmesinden sonradır. Fa(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)kat bir kimse, namaza başladıktan sonra ve namaz bitmeden önce güç kazanırsa, kalan kısmı bina etmesi sahih olur. CevheretÜ´n-Neyyire´de de böyledir. îmâ ile namaz kumaya da gücü yetmiyen kimseden, nama(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)zın farziyyeti düşer. Zâhirü´r-rivâye de böyledir. Gözlerle ve kaş-larîa, imâ etmeye de itibar edilmez. Bu kimsenin hastalığı sonradan hafiflerse, kılamadığı namaz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ları kaza edip etmiyeceği hususunda da ihtilaf edilmiştir: Bazıları: «Eğer bu kimsenin aczi, bir gün bir geceden fazla olursa, namazla(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rını kaza etmesi gerekmez. Fakat, bundan az olursa, kaza lazım olur.» demişlerdir. Bayılma gibi... Sahih olan görüş budur. Fetâvâyi Kâdîhânda da böyledir. Fetva da bunun üzerinedir. Zâîiiriyye´de de böyledir. Bu hastalıktan dolayı ölen kimsenin üzerine, bir şey lazım . gelmez; fidye de gerekmez. Muhıyt´te de böyledir. Bir kimse, oturarak dört rek´at namaz kılsa, dördüncü rek´-atte de otursa, teşehhüdden Önce kiraaltte bulunsa, ve rükû´ eylese; bu davranışı, ayakta durma yerindedir. Yani, fazla rek´ate kalkan kimse ne yaparsa, bu kimse de öyle yapacaktır. Fetâvâyi Kâdîhânî da da böyledir. Hâvî´de : «Bu kimse, sehvinden dolayı secde eder.» denil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)miştir. Tatarhâniyye´de de böyledir. Bir kimse, ikinci rek´atin ikinci secdesinden başını kaldırır(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ken, kıyama niyyet etse ve okumasa; sonra da yanıldığını anlasa, döner; teşehhüdü okur ve sehiv secdesi yapar. Fetâvâyi Kâdihân´da da böyledir. Oturarak namaz kılan hasta, dördüncü rek´atin son oturu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şunun secdesinden, üçüncü rek´at zannı ile başını kaldırsa, kıraat(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)te bulunsa ve imâ ile rükû´ yapsa ve secde etse, namazı fesada gider. Şayet, bu kimse, üçüncü rek´ati, ikinci rek´at zannederek oku(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maya başlasa, sonra da yanıldığını anlasa, teşehhüde dönmez; na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazına devam eder. Namazın sonunda da sehvi için secde eder. Mu-hıyt´te de böyledir. Tecrîd´de : «Hasta olan kimse, namaz kılarken, kıraat, tes-bihat ve teşe.hhüd gibi, sağlam kimselerin yaptıklarının hepsini yapar. Fakat, bunlardan aciz olursa, hepsini de terk eder.» denilmiştir. Tatarhâniyye´de de böyledir. Hastanın, sağlamdan ayrıldığı noktalar, gücünün yetmediği şeylerdir. Hasta, gücünün yettiği hususlarda sağlam gibidir. Hasta bir kimse, kıble istikametini bilir, fakat oraya dönmeye gücü yetmez ve kendisini kıbleye döndürecek bir kimse de bulamaz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sa, zahirür- rivâyede bulunduğu durumda namazım kılar. Ve o namazı iade etmez. Fakat, kendisini kıbleye çevirerek birini bulur(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sa, münasip olan, o kimseden, kendisini kıbleye çevirmesini isteme(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sidir. Bu durumda, böyle yapmaz da, kıble yönünden başka bir is(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tikamete yönelmiş olarak namazını kılarse, bu namaz caiz olmaz. Keza, hasla olan bir şahıs, pis bir döşekte veya yaygıda oturdu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ğu halde, temiz bir yaygı bulamaz veya temiz bir yaygı bulabildiği hailde, kendisini onun üzerine götürecek bîr kimse bulamazsa; bu şahıs, o pis döşek üzerinde namazını kı´ar. Eğer, döşeğini değişti(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)recek bir kimse bulunursa, bunu yapmasını o kimseden ister. Şa(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)yet, bunu talep etmeden, pis döşek üzerinde namaz kılarsa, bu na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazı caiz o´maz. Muhıyt´te de böyledir. Bir hastanın altında, pis bir örtü, pis bir çamaşır bulunur ve onun üzerine sereceği temiz bir örtü ayın anda kirlenecek olursa, bu hasta, bulunduğu hal üzere namazını kılar. Keza, ikinci örtü (~ elbise) kirlenmiyecek olmasına rağmen, eğer onu değiştirmek çok zor olacaksa, yine namazını bulunduğu hal üzere kılar. Fetâvâyi Kâdînân´da da böyledir. Bayılan kimsenin üzerinde, beş vakit namaz, kazaya kalmış olursa, ayılıncn onları kı´ar. Fakat, bayılan kimse, baygınlık halinde, daha fazla namaz geçirmiş olursa, onları kaza etmez. Delilik de, baygınlık gibidir. Sahih olan görüş budur. İmâm Muhammed (R.A.)´e göre, burada, geçen vakitlerin çokluğuna rtibar olunur. Sahih olan görüş de budur. Ve bu, baygın(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lık kesintisiz bir müddet devam ettiği zaman böyledir . Fakat, baygın Kimse, ifakat bulup ayrıldığı zaman, bakılır : Bu kimsenin iyileşip ayılması, bilinen bir vakitte ise, meselâ : Sabah vakti hastalığı hafiflese, biraz İyileşip sonra yine baygınlık gelse, bu iyileşme haline itibar edilir. Daha önceki vakitlerin baygınlık hük(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mü baygınlıkta geçen vakit bîr gün bir geceden az ise bozulur. Fakat, bu şahsın iyileşmesi, bilinen bir vakitte olmaz, aniden iyileşir ve sağlıklı olan kimseler gibi konuşur sonra da, üzerine yine baygınlık gelirse, bu şekildeki iyileşmeye itibar olunmaz. Teb-yîn´de de böyledir. Bir kimse, yırtıcı hayvanlardan veya insanlardan korktuğu için bayılır ve bu baygınlığı, bir gün bir gece devam ederse, bü-ic-mâ´ bu kimseden kaza düşer. Fakat, içki içen bir kimsenin, bir günden (azla bir müddette bile aklı b.´işma gelmezse, ondan kaza düşmez. Bir kimse, her hangi bir ot kökünün suyunu ve}´a bir ilacı içe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rek bayılır veya aklı başından gider ve bu hâ! de bir günden faz´a devam ederse, İmâmeyn´e göre, yine bu kimseden-kaza düşmez. Hu-lâsa´da da böyledir. Bir gün bir guceden fazla uyuyan kimse, —uykudan ge(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)çen— namazların tamamını kaza eder. Bir kimse, ramazanda oruç tutacak olursa, namazı oturarak kı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)labilecek; oruç tutmadığı takdirde ise, namazı ayakta kılabilecek olsa; bu kimse, oruç tutar ve namazını oturarak kılar. Serahsî´nin Muhiyt´inde de böyledir. Hasta bir kimse, hastalığının, namazını geri bırakacağı korkusu ile, bilerek veya bilmeyerek, namazını vaktinden Önce kıl(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mış olsa, bu caiz olmaz. Keza, kıraat etmeden veya abdestsiz olarak, bu düşünce ile namaz kılan hastanın, namazı da caiz olmaz. Fakat, bu kimsenin kıraate gücü yetmezse, okumaksızın imâ ile namazını kılar. Hasta olmasından dolayı, bir adamın kölesinin abdest al(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maya gücü yetmese-, o köleye efendisi abdest aldırır. Şayet, hasta olan kölenin bir de hasta karısı o´sa, kölenin efendisi, o kadına abdest aldıramaz. Mııhıyt´te de böyledir. Her hangi bir rüknü abdestli olarak kılmaya gücü yetmiyen kimseden, o rüknü —eda elmek vazifesi— düşer. Fetâvâyi Kâdîhân-tia da böyledir. Meselâ : Secde etmeye gücü yetnıiyecek kadar, alnında ve burnunda yarası olan bir kimsenin, secde etmesi halinde, yarası ka-nayacak, secde etmezse yarası kanamıyacak olursa; bu durumda, o şahıs namazını, oturduğu yerde ve imâ ile kılar. Şayet, ayakta, kı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)raat ederek kılar, rükû´ yapar ve sadece secdeyi terk ederse, bu şe(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)kilde kıldığı namaz da caiz olur. Fakat, önceki şekilde kılmak daha efrîaldir. Muhryt´te de böyledir. Keza, bir kimsenin, namazı ayakta kılması halinde, kıraat cdemiyecek, idrarı akacak veya yarası kanayacak olur ve oturduğu zaman da bunlardan hiç biri olmayacak olursa, bu kimse, ayakta durmaz; namazını oturarak kılar. Sirâciyye´de de böyledir. Düşman korkusundan dolayı veya dışarısı tamamen çamur olduğu veya yağmur yağarken, sahradaki küçük çadırının içinde doğrulmaya imkânı olmadığı zaman ayakta namaz kılmayı terk eden kimsenin oturarak namaz kılması caiz olur. Hastalık halinde namazı kazaya kalmış olan kimse, bu na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazı, iyi olunca kaza ederse, sağlam kimselerin kıldığı gibi kılarak kaza etmesi gerekir. Eğer, bu namazı Hastalar gibi kılarsa, caiz ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)maz. Meselâ : Hasta iken imâ ile veya oturarak kılabileceği nama(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)zı, iyileşince bu şekilde kaza etmesi caiz olmaz. Serahsî´nin Muhıyt´-inde de böyledir. Sağlam iken kılamadığı namazları, hasta halinde kaza et(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mek isteyen kimse, bunları hasta halinde kılmakta olduğu namazlar gibi, ya oturduğu yerde veya imâ ile kaza eder. Sirâc´yye´de de böy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ledir. Namaz kılan kimsenin, başka bir imkanı olmadığı za(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)man: yanma bir adamın oturup, rükû´, secde ve benzeri şeylerde, yanıldığı /aman kendisine haber vermesini istemesi caiz olur. Gun-ye´de de böyledir. Hasta olan bir kimsenin, cuma günü, öğle namazını .imam cum´ayı kılana kadar te´hir etmesi müstehaptır. Eğer, te´hir eUnezse, mekruh olur. Sahih olan budur. Mıızmarat´ta da böyledir. [1]

02-18-2009, 14:40	#5
Kullanıcı Adı Alem_i Ervah	17- BAYRAM NAMAZLARI Esahh olan kavle göre, bayram namazları vaciptir, Serahr sî´nin Muhiyt´inde de böyledir. Ramazan bayramında, erkeklerin gusletmeleri, misvak kuV-lanmaîarı ve güzel elbise giymeleri müstehabtır. Gunye´de de böyle(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir. Bu elbise taze olabileceği gibi, temizce yıkanmış bir elbise de olabilir. Serahsî´nin Muhıyt´inde de böyledir. Keza, gümüş yüzük takınmak, güzel koku sürünmek, erken(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)den uyanıp kalkmak, saıdaka-i fıtri sabah namazından Önce vermek, mahalle mescidine yaya olarak gitmek ve dönüşte başka yoldan gel(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mek müstehaptır. Gunye´de de böyledir. Cum´aya ve bayram namazlarına —gücü yeten kimsenin-— binekle gitmesinde de bir sakınca yoktur. Bununla beraber yürüye(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rek gitmek daha efdaidır, Zahîriyye´de de böyledir. . Ramazan bayramında, namazgaha çıkmadan önce; üç, beş, yedi veya daha çok veya daha az hurma yemek müstehabtır. Hurma(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sı bulunmayan kimse, tatlı olan şeylerden dilediğini yiyebilir. Kenz´-de de böyledir. Bayram namazından önce, hiç-bir şey yememek de günah değildir. Fakat, bir kimse, bayram namazından sonra, akşama kadar hiç bir şey yemezse mes´ul olur ve cezalanır. Kurban bayramı da Ramazan bayramı gibidir. Ancak, Kurban bayramında, bayram namazı kılmana kadar, bir şey yemek terk edi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lir. Gunye´de de böyledir. Kübrâ´da : «Kurban bayramında, namazdan önce, bir şey yemenin mekruh olup olmadığı hakkında iki rivayet vardır. Aslında, bu mekruh değildir. Ancak, bir şey yememek müstehaptır.» denil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)miştir. TatarHâniyye´de de böyledir. Bir kimsenin, Kurban bayramında, ilk yediği şeyin kurban eti olması müstehabtır. Bu. ALLAH´ın bir ziyafetidir. Hidâyc Şerhi´ Ayni´de de böyledir. Mescit ne kadar geniş olursa olsun, namazgaha çıkmak sün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nettir. Âlimlerin ekserisinin görüşü budur. Sahih olan da bu görüş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tür. Muzmarât´ta da böyledir. Bayram namazım iki ayrı yerde kılmak caizdir. İmâm Mu-hamiTicd (R.A.) ´e göre ise, bayram namazlarının üç yerde kılınması da caizdir. İmâm Ebû Yûsuf (R.A.) göre ise, bu caiz değildir. Mu-hiyt´te de böyledir. Bayramlarda, namazgaha minber çıkarmak, bazı âlimlere göre mekruhtur; bazılarına göre ise mekruh değildir. Fetâvâyi Kâdî-hân´da da böyledir. Sahih olan ise, namazgaha minber koymanın, mekruh ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mamasıdır. Garâib´de de böyledir. Namazgaha, sakin bir edâ ile, vakarla ve yürüyerek gitmek ve gözleri bakılması uygun olmayan şeylerden çevirmek münasip olur. Kurban bayramında, yolda giderken, mescide veya namaz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)gaha varıncaya kadar, açıktan tekbir almak güzeldir. Muhtar olan kavil de budur. Ramazan bayramında ise, tekbirler açıktan alınmaz. Muhtar olan ve kabuü edilen görüş de budur. Giyâslye´de de böyledir. Müstehap olan da, bu tekbirlerin gizli olmasıdır. Cevhere-tü´n - Neyyire´de de böyledir. Kendisine, cum´a namazını kılmak, farz olan herkese, bay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ram namazlarını kılmak vaciptir. Hidâye´de de böyledir. Hutbe hariç olmak üzere, cum ada şart olanlar,, bayram na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazlarında da şarttır. Hutbe, bayram namazlarında farz değil, sün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nettir. Hutbe okunmasa bile, bayram namazları caiz olur. Hutbenin, bayram namazlarında, namazdan önce okunması da caizdir. Fakat, bu mekruh olur. Serhsî´nin Muhıyl´inde de böyledir. Bayram hutbesi/ namazdan önce okunmuş ise, namazdan. sonra tekrar iade edilmez. Fetâvâyi Kâdîhân´da da böyledir. Bayram hutbesi, namazdan önce okunmuş ise, namazdan sonra tekrar iade edilmez. Fetâvâyi Kâdihânda da böyledir. Bayram namazından eve dönünce, dört rek´at namaz kıl(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mak müstehaptır. Zâd´da da böyledir. Sabah namazım, bayram namazından önce kaza etmekte bir beis yoktur. Bir kimsenin, sabah namazım kılmamış olması, bay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ram namazının caiz olmasına mani olmaz. Keza, bir kimsenin, kazaya kalmış olan bir namazını, bayram namazlarından önce kaza etmesi de caizdir. Ancak, bu namazı, bay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ram namazından sonra kılması daha uygun ve daha güzel olur. Ta-tarhâniyye´de de böyliedir. Bayram namazlarının vakti, güneşin tam beyazlaşmasın(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dan itibaren, zeval vaktine kadardır. Sirâeiyye´de de böyledir. Kurban bayramını, erken saatlerde; ramazan bayramım ise, biraz tehirli kılmak efdaldir. Hulâsa´da da böyledir. İmâm, bayram namazım iki rek´at kıldırır, imâm önce If-titâh tekbirüra alır. Sonra, sübhanekeyi okur. Sonra üç defa tekbir alır. Sonra aşikar olarak Fâtîhâ ve Sûreyi okur. Sonra da, rükû a varmak için tekbir alir. İkinci rek´ate kalkınca : Fâtdnâ ve sûre okuduktan sonra, üç defa tekbir alır. Dördüncü teldbirle de rükû´a varır. Böylece, fazla tekbir sayısı altı olmuş olur. Bunlardan üçü bi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rinci rek´atte, üçü de ikinci rek´atîedir. Bayram namazlarında, üç de asîî tekbir vardır. Bunlardan biri iflitâh tekbiri, ikisi de rükû´ tek(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)birleridir. Bu durumda, iki rek´atte dokuz tekbir alınmış olmaktadır. Bu, İbn-i Mes´ûd (R.A.)´un rivayetidir. Âlimlerimizin alıp kabul et(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tiği de budur. Tebyîn´de de böyledir. Âlimlerimiz tde bununla fetva vermişlerdir. Giyâsiye´de de böyledir. Ziyâdetekbirler arasında, eller bağlanmaz, salıverilir. Zahîriyye´de de böyledir. İmâm, bayram namazından sonra iki hutbe okur. îki hut(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)be arasında, az bir miktar oturur. Bize göre, yeni çıktığı zaman, İmâm minberde oturmaz, Hidâye´de de böyledir. İmâm, Ramazan bayramında hutbeyi, tekbir, teşbih, tehlil tahmid ve Peygamfber (5-A.V.) Efendimize salat-u selâm getirerek okur. Tatarhâniyye´de de böyledir. Hutbenin başında tekbir almak, ikinci hutbede ise yedi defa tekbir almak müstehaptır. Zâhidî´de de böyledir. İmâm, Ramazan bayramı hutbesinde, cemaate fıtır sadaka(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sını ve fil ir sadakasının : a) Kime vacip olduğu, b) Kime vermenin vacip olduğu, cî Ne zaman vacip olduğu, d) Ne kadar vacip olduğu ve, e) Neden vacip olduğu gibi beş hükmünden bahseder. Cevhere-tü´n - Neyyire´de de böyledir. Kurban bayramında ise, hatip, tekbir alır ve teşbih okur. Sonra da insanlara nasihatta bulunur. Kurban nasıl kesilir? Kurban nedir? Nahr nedir? Bunlar ve bunların hükümlerini anlatıp, öğretir. Tatarhânivye´de de böyledir, İmâm, Kurban bayramı hutbesinde teşrik tekbirlerini de anlatıp öğretir. Zâd´da da böyledir. İmâm hutbede tekbir aldığı zaman, cemaatte bunu bera(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ber söyler. İmâm, Peygamber (S.A.VJ Efendimiz´e salat-ü selam getirince, cemaat bunu, emre imtisal, ve susmanın sünnet olmasından dolayı, içinden okur. Zahirü´r- rivâyede, cemaat, tekbirleri de içinden okur. Çünkü «bunlarda susmak vaciptir.» denilmiştir. Burada «susmak sünnettir.» denildiği gibi; «vaciptir.» ve «farz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dır» da denilmiştir. Bu üç kavilden meşhur olan ise, «hutbe oku(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nurken susmanın vacip olması» dır. Huccet´ten naklen Tatarhâniy-ye´de de böyledir. Göremedikleri bir imâma uymuş olan kimseler de, bayram tekbirlerinde ellerini kaldırırlar. Çünkü bu, muhalefetin en azıdır ve mütâbaattan hali olmamaktır. Giyâsiye´de de böyledir. İmânı Muhammed (R.AJ, Cami1 isimli eserinde : «İmâmla birlikte bayram namazına başlayan ve İbn-i Mes´ud (R.A.) Hazretlerinin rivayet ettiği tekbirleri bilen bir kimse, imâmın, bunlardan başka tekbir aldığını görürse, o imâma uyar. Fakat, imâm, fukahâ´-dan hiç kimsenin almadığı tekbirleri alırsa, bu kimse ona uymaz.» demiştir. Muhıyt´te de böyledir. Bu hüküm, imâma yakın bulunup, onun aldığı tekbirleri işi(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ten kimseler içindir. Fakat, bir kimse, imâmdan uzakta bulunur ve tekbirleri biz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)zat imâmdan değil de, tekbir getiren diğer kimselerden işitirse duyduklarının hepsini —sahabenin söylediğinden fazla bile-olsa söyler. Çünkü, bu tekbir getirenlerin galatları caizdir. Şayet, bir kimse, bu tekbirlerden birini terk ederse, ve terkettıği o tekbiri de imâm getirmiş olursa, bu caiz olur. Bedâi´de de böyledir. İmâm Muhammed (R.A.), «Kebîr» isimli kitabında ; «İmâmla birlikte birinci rek´ate başlamış olan bir kimse, imâm, İbn-i Abbâs (R.A.)´m altı tekbirini almış olsa, imam kıraate baş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ladıktan sonra namaza girmiş, olan bu kimse İbn-i Mes´ud (R-A.)´un tekbirlerini biliyorsa birinci rek´atte kendi görüşüne uy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)gun olan tekbirleri alır-. İkinci rek´atte ise imâmm görüşüne uyar.» demiştir. Tatarhâniyye´de de böyledir. İmâma, bayram namazlarının rükû´unda yetişen kimse ayakta iken tekbirini alır. Eğer, hem —ziyâde— tekbirleri almaya hem de rükû´a yetişmeye imkan varsa, bu tekbirleri de ayakta alır; bu mümkün değilse, rükû´a varır ve orada ellerini kafcurmaksızm tekbirlerle meşgul olur. Bu kavil lmânı-i -A´zam (R.A.) ile İmâm Muhammed (R.A.)´in kavlidir. Sirâciil - Vehhâc´da da böyledir. Bu durumda rükû´da tekbir getirenler, elieririi kaldırmaz(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lar. Kâfi´de de böyledir. İmâm, muktedî tekbirlerini tamamlamadan, rükû´dan ba(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şını kaldırırsa, muktedî imâma tabi olarak başını kaldırır ve kalan tekbirleri de düşer. Sirâcü´I-Vehhâc´da da böyledir. Eğer muktedî, imâma kavmede yetişirse, orada tekbirleri getirmez. Çünkü, o kimse, birinci rek´alî kaza ederken, orada bu tekbirleri de kaza eder. Bu kimse lâhık ise, tekbirlerini imâmın görü(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)şüne göre alır, Uyuyup uyanan bir kimse ise, tekbirleri imâm gibi alır. Çünkü, o kimse, mesbûkun aksine, imâmın arkasında gibidir. x Kâfî´de de böyledir. İmâma, bayram namazının son oturuşunda, teşehhüdden sonra ve selamdan önce veya —ilk—selamdan sonra yetişen kimse ayağa kalkar ve namazını kaza eder. Âlimlerimiz : »Bu kavil imâm Ebû Hanife (R.A.) ile İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)´un kavlidir.» demiş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lerdir. Fakat, İmâm Muhammed (R.A.)´e göre, bu kimse, —cuma namazında olduğu gibi bayram namazına da yetişmiş oımaz. Bazı Mimler : «Bu kavil hilafsızdır ve sahihtir.» demişlerdir. Zahîriyye´-de de böyledir. Enfâ´da : «Bayram namazlarının ikinci rek´atierinin tekbir(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)leri, vacip olan tekbirlerdendir. Çünkü bu, bayram namazı tekbir-lerindendir. Ve bayram namazı tekbirleri de vaciptir.» denilmiştir. Nâfî´de de bunun gibidir. Keza, bu tekbirlerin lafızlarına riayet etmek de. vaciptir. İftitâh tekbirinde olduğu gibi... Hatta bir kimse, bayram namazla(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rında ALLAHû Ekber yerine ALLAHû A zam veya ALLAHû Eceli demiş ol(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)sa, sehiv secdesi yapması gerekir. Bayram namazının tekbirlerini unutmuş olan imâm, kıraate bu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lunmuşsa, artık bundan sonra veya rükû´da başmı kaldırmadan, bu tekbirleri alır. TatarhânÜyye´de de böyledir. Ramazan bayramı namazı, ayın görülmemesi, imâmın zeval(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)den sonra hazır olması veya zevalden önce imâmın hazır olmasına rağmen, cemaatin gelmemesi, bulutlu bir günde kılman bayram na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazının zevalden sonra kılındığının açığa çıkması gibi bir özürle, ilk gün edâ edilememişse, bir sonraki günden, daha sonraya tehir edile(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mez. îmâm, bayram namazını cemaate kıldırmış olsa ve cemaatten bir kısmı bu namSzı zayi etmiş olsalar, bunlar, vakit çıkmış olsa da olmasa da, onu kaza edemezler. Tebyîn´de de böyledir. Kurban bayramı namazı, ilk gün, kılmaya mani bir özür bulunduğu zaman, imâm ve cemaat tarafından ikinci veya "üçün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)cü günde de kthnabilir. Bundan sonra kılamazlar. Cevheretü´n - Ney-yire´de de böyledir. Buradaki özür, kerahatı nefydir (mekruhluğu ortadan kal(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dırmaktır.) Yoksa, Kurban bayramı namazı Özürsüz olarak üçüncü güne, bırakılmış olsa, namaz yine caiz olur. Fakat, bu kötü bir iş olur. Ramazan bayramı namazını, özürsüz olarak, ikinci güne tehir etmek caiz değildir. Tebyîn´de de böyledir. Bayramın ikinci gününde de, bayram namazının vakti, ay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)nen birinci gündeki vakti gibidir. Tatarhâniyye´de de böyledir. Bir imâm, Ramazan bayramını namazını cemaate küdırsa zevalden önce de, bu namazı abdestsiz olduğu halde kıldırdığını an lasa, namazı yeniden kıldırır. Bu durumu zevalden sonra anlamış olsa, bayram namazını bir gün sonra kıldırır. İkinci günde de, du(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rumu zeval vakti çıkana kadar anlamamış olsa bundan sonra bu namazı yeniden kıldırmaz. Bu durum. Kurban bayramı namazında meydana gelmiş ve ze(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)valden sonra da anlaşılmış olsa, cemaat de kurbanlarını kesmiş bu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lunsalar, bunların kesmiş oldukları kurbanlar caiz olur. îmâm ve cemaat bir gün sonrayı beklerler ve bayram namazını kılarlar. Keza, durum ikinci gün anlaşılmış olsa, imâmla cemaat bay(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ram namazlarını, ikinci gün kılarlar. Bu gün de çıktıktan sonra, du-: rum anlaşılmış olsa, bayram, namazlarını üçüncü gün zevalden önce kılarlar. Üçüncü günden sonra anlaşılırsa, artık bayram namazını kılmazlar. tmâm, bu durumu, bayramın birinci günü, zevalden önce an(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lamış olursa, cemaati namaza çağırır. İmâmın durumu anlamasın(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dan önce, kurban kesmiş olanların kurbanları caiz olur. İmâmın du(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)rumu bilmesinden sonra fakat yeniden bayram namazım kıldır(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)masından Önce, kurban kesmiş olanların kurbanları ise, —güneş zeval noktasına varıncaya kadar— caiz olmaz. Fetâvâyi Kadîhâıi´da da böyledir. Bayram namazı ile cenaze namazı, bir araya gelmiş olsa önce bayram namazı, sonra da cenaze namazı kılınır; daha sonra ise hutbe okunur. Gunye´de de böyledir. Arefe günü, insanların Arafat´taki vakfelerine benzemek için, bazı kimselerin bir yere .toplanıp durmaları hiç bir şey döğü-dir. Tebyîn´ıde de böyledir. [13]

02-18-2009, 14:41	#6
Kullanıcı Adı Alem_i Ervah	Teşrik Günlerinde Alınan Tekbirler Teşrik tekbirlerinin 1- Sıfatı, 2- Adedi ve mahiyeti, 3- Şartlan, 4- Vakti, hakkında söylenmiş bulunan kelâm vardır ; [14] Teşrik Tekbirlerinin Sıfatı Gerçekten, teşrik tekbirleri vaciptir. [15] Teşrik Tekbirlerinin Adedi Ve Mahiyeti : Teşrik tekbirinin lafzı şudur : «ALLAHü Ekber, ALLAHü Ekber, Lâ ilahe illALLAHü vallâhü Ekber, ALLAHü Ekber ve lÜIahil-hamd.» Meali : «Alllah en büyük. ALLAH en büyük. ALLAH´tan başka ilâh yok. ALLAH en büyük. ALLAH en büyük. Ve hamd ALLAH´a mahsustur.» Teşrik tekbiri bir defa söylenir. [16] Teşrik Tekbirlerinin Şartları : a) Bu tekbirleri söylemek, b) Teşrik tekbirlerinin söylendiği yerin şehir olması, e) Teşrik tekbirlerinin, farz namazların arkasında söylenme(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)si... Bunlar, Teşrik tekbirlerinin şartlandır. Teşrik tekbirlerini cemaatle hep birden söylemek inüste-haptıf. İmâm-i A´zam (R A.)´a göre, teşrik tekbirlerini söylemek için, hür olmak ve saltanat şart değildir. Sahili olan da budur. Mi´râcü´d -Dlr&ye´de de böyledir. [17] Teşrik Tekbirlerinin Vakti : Teşrik tekbirlerinin vaktinin başlangıcı, arefe gününün sa(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)bah namazının sonrasıdır. Sonu ise, İmâm Ebû Yûsuf (R.A.) ve İmâm Muhammed (R.A.) ´e göre, teşrik .günlerinin sonuncusunun ikindi namazının sonudur. Tebyîn´de de böyledir. Bu hususta, fetfya ve tatbikat (amel) bütün şehirlerde ve bütün zamanlarda, bu iki imamımızın kavillerine göredir. Zâhidî´de de böyledir. Münasip olan, teşrik tekbirini selamın hemen arkasından, söylemektir. Meselâ : Bir kimse selamdan sonra konuşmuş olsa ve(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ya abdesti bozulsa, bu kimsenin üzerinden teşrik tekbirleri düşer. Tehzîb´de de böyledir. Teşrik tekbirleri, vitir ve beyram namazlarının arkasından söylenmezler. «Bayram namazından sonra söylenmez.» kavli, Mtic-tebâ´dari naklen Bahir´de zikredilmiştir Belh´Bfer ise, bayram na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazının arkasından teşrik tekbirini söylüyorlar. Çünkü o tekbir(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ler, cemaatle söyleniyor; bayram namazları da, —cum´a namazları gibi— cemaatle kılmıyor. Teşrik günlerinde, bir namazı unutan bir kimse, bu namazı aynı senenin teşrik günlerinde kaza etse, teşrik tekbirlerini de söy(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ler. Teşrik günlerinden önce kılamadığı bir namazı, teşrik gün(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lerinde kaza eden kimse ise, teşrik tekbirlerini getirmez.: Keza, bir kimse, teşrik günlerinde geçirmiş bulunduğu bir na(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mazı, teşrik günlerinin halicinde veya bir sonraki senenin teşrik günlerinin içinde kaza edecek olsa, yine teşrik tekbirlerini söylemez, Kadınlar ve misafirler, teşrik günlerinde bir imâma uymuş olsalar, bu sebeple teşrik tekbirleri onlara da vacip olur. Kadınlar, teşrik tekbirlerini gizlice söylerler. Keza, mesbuk olan bir kimseye de, kazaya kalan rek´atlerini ta(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mamladıktan sonra, teşrik tekbirlerini söylemek vacip olur. Bir imâm, teşrik tekbirlerini terk edecek olsa, muktedî bundan söyler ve imâma bakar; eğer imâm bir şey yapacak olursa, tekbiri keser. Çünkü, bu tekbir de, binayı kesen şeylerdendir. Mes(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)citten çıkmak, kasden konuşmak ve abdesti bozmak gibi... Tebyîn´-de de böyledir. İmâm, namazdan sonra ve tekbirden önce abdestini bozdu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ğu zaman, esahh olan bu tekbiri getirir. Abdest almak için çıkmaz. Hufitâsa´da da böyledir. [18] 18- KÜSÛF NAMAZI Küsûf Namazı Güneş tutulduğu zaman kılman namaz) sünnettir. Zehıyre´de de böyledir. Küsûf namazının cemaatle kılınacağı hususunda görüş bir(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)liği vardır. Küsüf namazının nasıl kılınacağı hususunda ise ihtilaf vardır Bizim âlimlerimiz : «Küsûf namazı iki rek´attir. fler iki rek´atinde de, diğer namazlarda olduğu gibi bir rükû´ iki secde vardır. Küsûf namazını kılan kimse, bu namazda dilediğini okuyabilir.» demişler(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir. Muhıyt´te de böyledir. Küsûf namazının her iki rek´atinde de, kıraati uzunca oku(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)mak efdaldir. Kâfî´de de böyledir. Küsûf namazında sonra, güneş tamamen açılana kadar dua etmek de efdaldir. Sirâcü´l - Vehhâc´da da.böyledir. Kıraati uzatıp, duayı kısa yapmak veya duayı uzatıp, nama(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)zı kısa kılmak da caizdir. Bunlardan biri uzatılırsa, diğeri kısa tu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tulur. Cevheretü´n - Neyyire´de de böylbdir. tt Küsûf namazını, cemaatle, ancak cum´a namazını kıldıran imânı kıldırabilir; başkası kıldıranıaz. Şemsü´l - Binime Halvânî : «Cum´a ve bayram namazını kıldı(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ran imâm bulunmaz ise, bu durumda cemaat, tek tek, mescitlerinde bu namazı kılarlar. Ancak, cum´a ve bayram namazlarını kıldıran büyük bir imâm bulunur ve bu kimselere izin verip emrederse, bu durumda bu kimseler, kendi mescitlerinde ve kendi İmamları ile birlikte bu namazı cemaatle kılabilirler.» demiştir. Küsûf namazında, İmâm Ebû Hanîfe´nin (R.A) kavline göre, açıktan okunmaz. Muhıyt´te de böyledir. Sahih olan da O´nun kav(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lidir. Muzmarât´ta da böyledir. Bizim görüşümüze (mezhebimize) göre, Küsûf namazında hutbe yoktur. Muhıyt´te de böyledir. Namazgahlarda ve camilerde küsûf namazı kılınabilir. Baş(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ka bir yerde kılınması da caizdir. Fakat, efdal olan birinci kavildir. Bu namazı, insanlar evlerinde teker teker kılmış olsalar, bu da caiz olur. Bir araya toplanıp, namaz kılmaksızm dua etmeleri de caizdir. Hızânetü´l - Müftîn´dc de böyledir. Küsûf namazında, imâm dua için minbere çıkmaz. Tatar-hâniyye´de de böyledir. İmâm, bu duada muhayyerdir. Dilerse oturur; yönünü kıb(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)leye çevirir ve böyle dua eder; dilerse ayağa kalkıp yönünü kıbleye döner ve böyle dua eder; dilerse de, yönünü cemaate dönerek dua eder Cemaat ise, imâmın ettiği duaya «âmin» der. Şemsü´l - Eimme Halvânî : «... Bu güzeldir. Fakat, imâm kalkıp, bastonuna veya yayını dayanarak dua ederse, önceki gibi, bu da gU-zel oîur.» demiştir. Muhıyt´te de böyledir. Küsûf namazı, güneş açılana kadar kıhnmamışsa, güneş açıldıktan sonra kılınmaz. Şayet güneşin bir kısmı açılmışsa, namaza başlanır. Eğer, bulut veya başka bir hâl, güneşi gizlerse namaza devam edilir. Güneş, tutulmuş olduğu halde batarsa, dua bırakılır ve akşam namazı ile iştigal edilir. Küsûf namazı ile cenaze namazı bir araya gdirse, önce cenaze namazı kılınır. Şayet güneş, namaz kılmanın mekruh olduğu bir vakitte tutu(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lursa, küsûf namazı kılınmaz. Cevheretü´n - Neyyire´de de böyledir. [19] Husuf Namazı : Husuf (= ay tutulması) namazı da, iki rek´at olarak kılınır. Serahsî´nin Muhryt´inde de böyledir. Keza, korkular şiddetlendiği; çok kuvvetli rüzgar estîiği; şiddetüi kar ve yağmur yağdığı; güneşin kızarıp, gecenin çok karan(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)lık olduğu; yaygın bir hastalık zuhur ettiği; zelzele olduğu; yıldıran(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ların düşmeye başladığı; yıldızların söndüğü ve düşman korkusunun arttığrzamanlar da da iki rek´at namaz kılınır. Tebyîn´de de böyle(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)dir. Bedâi´de : «Bu namazları, herkes kendi evinde kılar.» denil(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)miştir. [20]

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)