Soruşturmanın sonlarına doğru bir mektup geldi. 'Kapıya kadar geldin. İçeri girmeye kalkarsan neler olacağını bilmiyoruz.' diyorlardı. Kapıyı araladım ve içeridekini gördüm. Bunları en üstte idare eden bir güç var.

Bu sözler İtalya'daki kanun dışı silahlı yapılanma Gladyo'yu ortaya çıkaran ünlü savcı Felice Casson'a ait. Şu anda senato üyesi olan Casson, Roma'daki ofisinde Zaman'ın sorularını cevapladı. Efsane savcı, on yılını verdiği Gladyo mücadelesini ve tecrübelerini anlattı. Casson, Gladyo ve Ergenekon tipi örgütlerle mücadelede sonuca ulaşabilmek için öncelikle güçlü bir siyasi iradenin gerekliliği üzerinde duruyor. Özel yetkilerle donatılmış bir meclis komisyonu kurulmasının önemini, "Savcılar bir yere kadar ulaşabilir. Ama bu komisyon, hükümet kararlı ise istediği yere gider." sözleriyle özetliyor. Türkiye'ye, "Sorunun kaynağına inin. Ergenekon'un amacına yoğunlaşın." tavsiyesinde bulunan Casson, "İtalya'da ne değişti?" sorusuna iki maddelik bir cevap veriyor: "Katliamların sorumlularını bulduk. Varlığı demokratik toplum için tehlikeli olan örgütü ortadan kaldırdık."

Felice Casson, ülkesinde yürüttüğü 'Gladyo' operasyonuyla efsane haline geldi. Aralarında siyasetçi, general ve işadamlarının da bulunduğu yüzlerce kişiyi hakim karşısına çıkardı. Casson'a göre, Gladyo ve Ergenekon gibi örgütler sadece bir araç, amaca ulaşmak için kullanılan birer taşeron yapı: "İtalya'da Gladyo'nun dışında çok sayıda kanun dışı yapılanma bulunuyordu. Bu örgütleri, en üstte idare eden, kimsenin bilmediği bir 'güç' var. Zamanın değişen şartlarına göre, kullanılan örgütler tasfiye edilebiliyor fakat 'en üstteki iktidar' yeni stratejilerle yoluna devam ediyor." Savcı, soruşturması sonucunda generalleri bile hapse gönderirken Gladyo'nun kendisine dokunamadığını anlatıyor. Efsane savcı Felice Casson'un Gladyo ve Ergenekon'la ilgili görüşleri şöyle:

Özel yetkili meclis komisyonu kurulmalı

Gladyo, Ergenekon gibi yasadışı örgütlerle mücadelede sonuca varabilmek için savcıların soruşturmaları dışında güçlü bir siyasi iradenin olması şart. Hükümetin kararlılığı çok önemli. Ben Gladyo'nun varlığıyla ilgili ilk belgelere ulaştığımda dönemin başbakanı Andreotti'ye gittim ve, "Ben bu belgeleri buldum. Diğer delillere ulaşma konusunda bana yardım edecek misiniz?" dedim. Başbakan o zaman "evet" dedi fakat Cumhurbaşkanı Francesco Cossiga "hayır" dedi. Gladyo'nun Amerikalı dostlarıyla, Rusya'ya karşı kurulan bir örgüt olduğunu savunarak karşı çıktı. Açıkça ve inanılmaz bir şekilde her yönden bana saldırdı. Burada, hükümetin siyasi iradesi bana çok yardım etti. Siyasi sorun temel. Her şeyden önce, eylemlerin ve sorumlulukların anlaşılabilmesi için adli bir soruşturma yapmak lazım. Ama daha fazlası için İtalya'daki 'Commissione Stragi' gibi bir meclis komisyonu olmalı. Savcıların sahip olduğu yetkilerle donatılmış bir araştırma komisyonu kurulabilir. Böyle bir komisyon, özellikle savcıların gerçeklere ulaşmakta zorlandığı, mafyanın, teröristlerin ve gizli servislerin karıştığı durumlarda gerekli. İtalya'da kurduğumuz geniş yetkili araştırma komisyonu P2 mason locası ve Bologna katliamı konusunda araştırmalar yaparak bize önemli bilgiler verdi. Birlikte, paralel çalıştık. Yasal olmayan örgütlerle mücadelede özel yetkili bir meclis komisyonunun kurulması çok önemli. Meclis komisyonu, siyasi irade varsa istediği yere kadar gidebilir. Fakat, hükümet ne yapacağını bilmiyorsa, siyasi irade yoksa bu çok zor. Komisyonu kurmaya karar verdikten sonra, onu işletmek, yetki vermek lazım
Ergenekon'un amacına yoğunlaşın, tek komisyon yeterli olmaz

Felice Casson, Ergenekon terör örgütü davasını uzaktan izlediğini anlatıyor. Ergenekon'un Gladyo'dan farklı bir yapıya benzediğini ifade eden savcı, "Türkiye için şu an zor olanın geçmişte olan herşeyi öğrenmek olduğunu düşünüyorum. Bunun için tek bir komisyon yeterli olmaz. Öncelikle şu önemli şeyi, güdülen hedefi iyi anlamak gerekiyor: Ergenekon ne istiyordu. Amaç neydi? Sorunun kaynağına gitmek lazım. İtalyan gizli servis arşivlerinde araştırma yaparken, Türkiye ile de bağlantılara rastladım. Türkiye, kendine özgü zorlukları olan bir ülke. Bizdeki siyasi, ekonomik ve kültürel yapı daha basit. Türkiye'de daha karmaşık sorunlar var. Milliyetçilik sorununa bakmak lazım. Sonra bir din konusu. Bizde de papa var ama bu tamamen farklı bir şey. Türkiye bir sınır ülkesi. Avrupa için de, Ortadoğu için de önemli. Sadece bugün için değil, geçmişte de böyleydi." diyor.

Gladyo davasıyla İtalya'da ne değişti?

Efsane Savcı, 'Gladyo' operasyonuyla ülkedeki katliamların ve büyük suçların sorumlularını bulduklarını anlatıyor. Casson, "Varlığı demokratik bir toplum için tehlikeli olan kanun dışı bir örgütü ortadan kaldırdık. Geçtiğimiz sene, 30 yıl önce yapılmış bir kanuna göre işleyen istihbarat servisimizde bir reform yapabildik. Devlet sırrı ve kanun dışı ya da terör örgütleriyle çalışabilme imkanlarıyla ilgili düzenlemeleri tamamen değiştirdik. Devlet sırrı önceden neredeyse ebedi idi. Şimdi bir sınır getirdik. İstihbarat teşkilati için demokratik bir kontrol mekanizması oluşturuldu. Parlamento, sadece devlet sırrı ve istihbarat teşkilatının kontrolünden sorumlu bir komisyon aracılığıyla kontrol hakkını elde etti." açıklamasında bulunuyor.

Ali İhsan Aydın
10 Kasım 2008, Pazartesi
ZAMAN