Suudi Arabistan'da 30 yıldır çeşitli dallarda verilen ve Arapların nobeli olarak itibar gören “Uluslararası Faysal Ödülü” ilk defa bir Yahudi’ye verildi.




Suudi Arabistan'da Arap Dünyası'nın Nobel'i olarak bilinen Uluslar arası Faysal Ödülü, Stanford Üniversitesi'nden Kanser Araştırmaları Birimi başkanı Yahudi Ronald Levy'e verildi.

Haberi veren Arap yayın organları da Levy'nin yahudi kimliğini açıklamadı. Başta bu ödüle hak kazanacağı aklının ucundan dahi geçmeyen Levy Suudi Arabistan'a ödülünü almak için gittiğinde büyük bir ilgi ile karşılandı. Levy, kanser hastalığının dil, din, ırk farketmeksizin her insanın çare bulmak istediği bir hastalık olduğunu, yeni keşiflerde bulunduklarını belirterek Suudi fon ödülünün kendisine verilmesini bir 'açılım' olarak nitelendirdi.

Stanford Üniversitesi'nin Tıp Enstitüsü Dekanı, kanser araştırmacısı Ronald Levy'e giderek kendisinden Kral Faysal ödülüne ismini aday göstermek için izin istediğinde Levy bunu onayladı. Ancak Araplar'ın Nobel'i olarak bilinen bu büyük ödülü kazanacağı aklının ucundan bile geçmedi.

Yahudi Olduğu İçin Hiç İhtimal Vermedi

Levy, “İlk tepki olarak, ödülü bana vereceklerini sanmıyorum çünkü ben bir Yahudiyim, demiştim' diyor ve Haaretz Gazetesi'ne yaptığı konuşmada şöyle devam ediyor: 'Eşim hem Yahudi hem de İsrailli. Fonda adaylar, dini inançları ya da milli görüşleri nedeniyle reddedilmese de konu bir Arap devleti olduğu için sorun olacağına inandım ve meseleyi unuttum.”

Bu yılın Ocak ayında Levy, Fon'dan gelen bir haberle kazandığını öğrendi. Levy o anki duygusunu şöyle ifade ediyor; “Bu müthiş birşeydi, gerçekten müthişti. İnternet sitelerine girdim ve orada resmimi gördüm. Demekki bu doğru idi.”

1976 yılında kurulan Suudi Ödül Fonu, 5 ayrı dalda ödüller veriyor: İslam hizmeti, İslami araştırmalar, Edebi ve Arapça araştırmalar, bilim ve tıp ödülü. Bu fon ödülünü alanlardan 9 kişi daha sonra Nobel ödülü de aldılar. Bu nedenle fon yetkilileri övünç içindeler.

Fon, resmi sitesinde hedeflerinin işlerini olumlu yönde bir farkla yapan kadın ve erkekleri ödüllendirmek olduğunu ve bu şahısların gerçekten İslam'a ve Müslümanlara hizmet ettiklerini, bu bilim adamlarının ve araştırmacıların çalışmalarını insanlık hizmetinde kullandıklarını belirtiyor. Sitede fonun seçimindeki tek kriterin kalite ve mükemmellik olduğuna işaret ediliyor.

Çözülmeyen Giz

Stanford Üniversitesi'nde Tıp Enstitüsü Kanser Araştırma Birimi'nin başkanlığını yapan Levy, başka bir sebeple daha şok oluyordu. Fonun sitesinde gördüğü üzere özgeçmişinden bir satır silinmişti. Gönderdiği bütün bilgiler olduğu gibi girilmişti ancak doktoradan sonra Weizmann Enstitüsü'nden aldığı sertifikadan bahsedilmemişti. Levy, bunun herhangi bir görevlinin kararı mı yoksa siyasi bir amaçla alınmış bir karar mı olduğunu hala bilmiyor.

Levy şöyle diyor; “Başka tür bir hata olsaydı bürokrasi aracılığıyla hemen çözülürdü. Ancak sebep gösterilmeden bir şeyin girilmemesi ortada diplomatik bir mesele var, anlamına gelmektedir. Bu hususta çeşitli görüşler aldım. Amerika'nın İsrail büyükelçisi ve başka bir şahıs bana Suudilerin İsraille ilişkimi yaymak istemediklerini söylediler. Ayrıca Suudilerin bunu kendi güvenlikleri için yaptıkları tahminlerinde bulunanlar da oldu.” Sonuç olarak Levy, olayın üzerine gitmeden ödülünü alma kararı aldı.

Medyada Yahudi Olduklarına Değinilmedi

Arap medyası Kral Abdullah'ın ödülleri dağıttığı haberini verdiğinde de Levy'nin ve kendisi gibi Stanfor Üniversitesi'nde kanser araştırmacısı olan eşi Shoshana'nın dini kimliklerinden bahsetmedi.

Riyad'daki Faysal Köşkünde düzenlenen törene Kral Abdullah, prensler, prensesler, güvenlik konseyi üyeleri, üst düzey yöneticiler ve diplomatlar katıldı.

Kral Abdullah'ın çevresindeki insanların çalışmalarına büyük ilgi gösterdiklerini ifade eden Levi Kral Abdullah İngilizce bilmediği için kendisiyle ancak tercüman aracılığıyla iletişim kurabildi.

Suudi Arabistan'a şüpheli duygular içinde geldiklerini ancak tahmin ettiklerinin aksine büyük bir ilgiyle karşılandıklarını belirten Levy, ödülünü alırken yaptığı konuşmasında, kanser hastalığına ilaç bulmayı umduklarını, bunun hangi ülkede yaşarsa yaşasın, hangi dili konuşursa konuşsun, hangi dine tabi olursa olsun tüm insanların ortak rüyası olduğunu, bu hastalıktan birçok kişinin hayatını kaybettiğini, birçoğunun da korku içinde yaşadığını ama kendilerinin hergün yeni keşiflerde bulunduklarını söyledi.

Levy son olarak, 30 yıldır verilen bu ödülün kendisine yani ilk defa bir yahudiye verilmesinin bir mesaj içerdiğine inandığını, söz konusu bilim ve tıp olunca ödülün Yahudi birine verilmesinden çekinmenin zor bir iş olduğunu ve Suudilerin bir açılım yaşadıklarını gördüğünü belirtti.

Leyla Ebumellal / TİMETURK