İLK TÜRKÇE KUR'AN

Köklü bir dile sahip olan Türk milleti Karahanlılar devleti zamanında, Satuk Buğra Han döneminde kitleler hâlinde İslâm dinine geçiş yapmışlardır.

Türkler İslam dinine son derece saygı göstermişler ve bu dini en iyi şekilde anlayabilmek için çalışmalar yapmışlardır. Bu çalışmalardan en önemlisi ise Kur’an tercümesi çalışmalarıdır.

Herkesin Kur’an dili Arapçayı öğrenmesi imkânsız bir durum olduğundan tercüme yoluna başvurulmuştur. Bu tercümeler genellikle satır altı olup bire bir kelime karşılıkları verilmiştir.

Karahanlı Türkçesi dönemine ait olduğu düşünülen (Rylands Nüshası)
Türkçe Kur’an tercümesi, Aysu ATA tarafından “Türkçe İlk Kur’an Tercümesi, Karahanlı Türkçesi” adıyla 2004 yılında Türk Dil Kurumu Yayınları:854 numara sırasıyla bilim âlemine sunulmuştur.

Eserin belki de en dikkat çekici tarafı dizinidir. Aysu ATA, Türkçe, Arapça ve Farsça olmak üzere esere üç farklı dizin eklemiştir.

İLK TÜRKÇE KUR'AN'DAN BAZI ÇEVİRİ ÖRNEKLERİ

(Nisa, 171) …Bütünlükin Tangrı bir, Tangrı arıg ol bolmakdın angar ayal, angar ol kim kökler içinde, anga ol kim yer içinde, tap ol Tangrı erklig.

…Allah Vâhid'dir, tek ve biricik ilahtır. Kendisi için bir çocuk olmasından arınmıştır O. Yalnız O'nundur göklerdekiler ve yerdekiler. Vekil olarak Allah yeter.



(Tevbe, 31) …Fermanlanmadılar meger kim tapsalar bir Tangrıka, Tangrı yok meger Ol, arıg ol andın kim ortak katarlar.

…Oysa onlar sadece bir tek olan İlah’a ibadet etmekle emrolunmuşlardı. Allah'tan başka ilâh diye bir şey yoktur. O, müşriklerin ortak koştuğu şeylerden de münezzehtir.


(Fussilet, 6) Aygıl: bütünlükin men adem men sizing teg, yarlıg ıdlur manga bütünlükin Tangrıngız bir Tangrı turur, rast turunglar anıng birle, yarlıkatu kolunglar anda, katıglık ortak katıglılarka.

De ki: "Ben sadece sizin gibi bir beşerim. Bana, 'Sizin ilâhınızın bir tek ilâh olduğu' vahyediliyor. O nedenle O'na dosdoğru yönelin ve O'ndan bağışlanma dileyin.



BİSMİLLAHİRAHMANİRAHİM'İN TERCÜMESİ NASIL YAPILMIŞ?

Başladım Tangrı atı birle üküş rahmetlig ulaşu yarlıkagan.

(Çok merhametli, sürekli merhametli Tanrı'nın adı ile başladım.)




Prof.Dr.Aysun Ata, Türkçe İlk Kur’an Tercümesi Karahanlı Türkçesi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2004, sf. XI-XII
http://sosyalb.gop.edu.tr/dergis1/makale6.pdf

Maalesef bu çok değerli eserimiz, şu anda İngiltere'de.

Nisa-171'in tercümesi o dönem şu şekilde yapılmış;

…Allah Vâhid'dir, tek ve biricik ilahtır. Kendisi için bir çocuk olmasından arınmıştır O. Yalnız O'nundur göklerdekiler ve yerdekiler. Vekil olarak Allah yeter.

Günümüzde ise şu şekilde;

...Allah sadece tek ilâhtır. O'nu, “çocuk sahibi olmaktan” tenzih edin. Göklerde ve yeryüzünde olanlar (herşey) O'nundur. Ve vekil olarak Allah yeter.


Ne mükemmel birşey. Tercümesi (daha doğru bir tabirle meali) bile asırlardır aynı. İnsanın tüyleri diken diken oluyor.