İSPİR

İlçemiz Erzurum ilinin en eski ilçelerinden biridir. Bölgesel olarak Doğu Karadeniz Bölgesinin Güney Doğusunda kalmaktadır.Ulaşım yönünden Erzurum iline 146 km uzaklıktadır. Komşu illere olan uzaklığı ise Rize'ye 119 km, Artvin'e 170 km ve Bayburt iline uzaklığı ise 70 km mesafede bulunmaktadır.


2700 Yıllık Türklük bölgesi olan İspir 2100 km2 alana yerleşmiş 89 köy ve 106 muhtarlığı bulunmaktadır. İlçemiz Doğu Anadolu ile Karadeniz Bölgesi arasında bir geçit noktasıdır. Ayrıca Anadolu'nun Kafkaslara bağlanmasını da sağlayan bir köprü vazifesi görüp denizden yüksekliği 1050 m dir. Son Genel Nüfus sayımına göre 30.000 nüfusu vardır. İlçemiz ve yöresi yeraltı zenginlik kaynakları bakımından işletilmeyi bekleyen Kömür, Bakır ve Altın maden yataklarının bulunduğu ve bu maden yataklarının işletilmesiyle ülke ekonomisine kazandırılacağı açıktır.


Yöre halkı çoğunlukla Tarım ve Hayvancılıkla geçimini sağlamaktadır. Halkın en önemli geçim kaynaklarından Arıcılık, Büyük ve Küçük baş hayvancılığı, Alabalık yetiştiriciliği, yurdumuzun her köşesinde beğeni kazanan İspir dutu,dut pekmezi, dut pestili, ceviz ve kuru fasulyesi çoğunlukla yer tutmaktadır. Tarım arazilerinin kısıtlı olması nedeniyle son zamanlarda seracılığa da önem vererek, sebze yetiştiriciliği ve bunun yanında çeşitlilik gösteren elma, armut, kiraz, vişne, üzüm, erik, kızılcık ve kaysı yetiştiriciliği nede 1965 yılından bu güne kadar önem verilmiştir.
İlçemizi çevreleyen tabii ve doğal güzellikleriyle Dağ Turizmine müsait KAÇKAR DAĞLARI, Mescit Dağları, Dilek Dağı, Dap Dağı, Nevse Dağı, Ansiyor Dağı, Bozan Dağı, Hasan Dağı, Deve Dağı, Kazancık Dağı, Yassı Dağ ve iğne yapraklı ormanlarla kaplı Korga Dağı dağ turizmin önemli bir parkurunu oluşturmaktadır. Ayrıca bu yüksek dağların eteklerine ve zirvelerine tarihimizden bu güne kadar önemle değer verilmiş yaylacılık turizm açısında ayrı bir önem arz etmektedir. Tabi ki bu yüksek dağların vadi ve dere yataklarında soğuk Alabalık yetiştiriciliğine müsait çağlayanlar bulunmaktadır.


İklimi Akdeniz iklimine benzeyen Karasal Doğu Anadolu İklim kuşağı ile nemli ılıman Karadeniz iklimi arasında bir geçiş iklim kuşağı arasında bulunmaktadır.
İlçemizin Bitki Örtüsü Meşe ve Ardıç türlerinden meydana gelen geniş alanlara dağılmış bir bitki örtüsüne sahiptir. Bölge yüzölçümünün yaklaşık %19'nu Ormanlar oluşturmaktadır. Bölge ormanlarının yarısından fazlasını çalılık ve fundalık, diğer alanları ise Sarı Çam, Ladin ve Köknar ağaçları oluşturmaktadır. İlçemizde genel olarak kapalı ekonomik yapının hakim olduğu ve ticaretin esasını bölgede gerçekleştirilen tarım ve hayvan ürünleri, son zamanlarda önem verilen Seracılık, Besicilik, Alabalık yetiştiriciliği, Arıcılık ve İspir Balı, Dut Pekmezi ve Kuşburnu Marmelatları ticari ürünlerinin çoğunluğunu oluşturmaktadır.


Turizm eski çağlardan beri önemli yerleşme yeri olan İspir doğal ve beşeri turistik değerleri bakımından oldukça zengin bir potansiyele sahiptir. RAFTİNG sporunun en iyi yapıla bildiği dünyanın en hızlı akan nehirlerinden birisi olan Çoruh nehri Rafting sporunu yapmak isteyenlerin uğrak yeridir. ( 1993 Dünya Rafting Şampiyonası Çoruh Nehrinde düzenlenmiştir.) 3932 m yükseklikteki Kaçkar Dağlarındaki YEDİ GÖLLER bölge turizmine ayrı bir özellik katmaktadır. Bu yüksek dağlar Dağcılık Sporuna oldukça müsait olup sahip oldukları iklim şartları ve doğal güzellikleriyle Kamp Turizmi için önem arz etmektedir.


Kültür bakımından tarihin en eski devirlerinden itibaren değişik kavim ve milletler hakimiyetinde bulunan İspir Kültür varlıkları açısından zengin bir kültüre sahiptir. İspir çevresinde çok sayıda Kale, Kilise, Harabeler, Mezarlıklar ve yapı kalıntıları bulunmaktadır. Yöresel Halk Kültürüyle de zengin olan ilçemiz ve hala yaşatılmakta olan Halk Türküleri,Erkek Halk Oyunları, Kadın Halk Oyunları, El Sanatları ve Yöresel Yemekleriyle halk kültürüne ayrı bir zenginlik kazandırmaktadır.


İlçemizde Eğitim Atatürk Üniversitesine bağlı altı bölümlü Yüksek Okul, bir Yatılı Endüstri Meslek Lisesi, Sağlık Meslek Lisesi, İmam Hatip Lisesi, üç ilköğretim Okulu ve bir Yatılı İlköğretim Bölge Okulu mevcuttur. İlçede Sağlık alanında hizmet veren bir Devlet Hastahanesi, bir Merkez Sağlık Ocağı, bir Sağlık Evi ve Verem Savaş Dispanseri bulunmaktadır. ( Yüksek Okulun Bölümleri : Su Ürünleri, Arıcılık, Seracılık ve Bahçe Ziraatı ve Büro Yönetimi, Sekreterlik, Bilgisayarlı Muhasebe ve Vergi Uygulamaları bölümleriyle eğitim verilmektedir.)



Milattan, önce 9. yüzyılda Urartular bu bölgeye ha(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)kim olmaya başlamış ve M.Ö. 753 yılında kökü Oğuzlara dayanan SAKA-İSKİT Türkleri bu bölgeye gelip yerleşmişlerdir.
M.Ö. 665 yıllarında Çoruh nehri havzasına yerleşen Saka Türk’lerinin HESPERİT ve İSPİRİTİZ Boyları bu bölgeye İSPİR adını koymuşlardır.


Diğer yandan İspir şehir merkezine girişte bütün görkemi ile yükse(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)len İspir Kalesi o yıllarda yapılmış olup, milli bir Türk damgası olarak tarihe geçmiştir.


Ancak Türk kimliğini kaybetmemiştir. 1048 yılında Selçuklulara kapılarını açanilçemiz1071 Malazgirt Zaferiyle Selçuklu egemenliğine girmiştir. 1215 tarihinde içKaleMescidi ile Şehirdere çayı kenarında(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)ki Tuğrulşah Mescidi Atabey Erdem şah tarafından yaptırılmıştır.


Tarafından zaptedilmiş,daha sonra Karakoyunlular ve Şah İsmail hakimiyetine giren İspir ve yöresi 1514 Çaldıran Zaferi ile Yavuz Sultan Selim tarafından alınmış ve ondan sonra Osmanlı İmparatorluğunun bir Sancağı haline ge(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)tirilmiştir. İlçe merkezinde bulunan Sultan Selim Camii Çaldıran Seferi dönüşünde Yavuz Sultan Selim Han tarafından yaptırılmıştır.


I.Dünya Savaşına kadar Osmanlı hakimiyetinde kalan İspir, 1916 - 1917 tarihleri arasında Rus işgali altında kalmış, bu arada Ermeniler aklın ve mantığın kabul edemeyeceği korkunç katliamlara Girişmişlerdir, nihayet İspir halkı Müftü Başkapan'ın önderliğinde 25 Şubat 1918 tari(Uygunsuz kelime. Yönetimle irtibata geçiniz)hinde ilçemizi düşman işgalinden. kurtarmıştır. Şirin beldemiz Dede Korkut Hikayelerinin Bamsı Beyrek bölümüne, Köroglu destanlarına Akkoyunlu mezarlarının bulunduğu Koçdağı efsanelerine konu olmuştur. Markopolo Seyehatnamesinde, bugün Koç Dağında harabeleri bulunan ve Viranşehir olarak bilinen yerin 60.000 nüfuslu bir şehir olduğundan bahseder.