Arkadaşlar, üniversiteden kalma ders notlarımın içindeki eski bir aylık dergide İstiklal Marşı Şairimiz Mehmet Akif Ersoy’un Hayatı, Ahlak ve Karakterini anlatan bir yazı okudum çok etkilendim ve sizinle paylaşmak için yazdım umarım beğenirsiniz


Edebiyat tarihleri, yüzlerce binlerce sanatkarın hayatı karakteri fikirleri şahsiyeti arasındaki benzerlik, hatta ayniyet Mehmet Akif’inki kadar olabilmiştir. “Sadece edebiyatçıların değil, birçok idealist insanın hatta lider önder durumunda örnek insan konumunda olan bazı kişilerin de sözleri, hayatları ve yaptıkları arasında önemli tezatlara rastlarız. Fakat bir de özü sözü bir, söyledikleri ile yaptıkları birbirini tutan, hayatları ile eserleri arasında tezat bulunmayan, ömürleri boyunca dupduru yaşayan gökteki yıldızlar gibi pırıl pırıl tertemiz olan, herkesin imrenerek büyük bir gıptayla baktığı insanlar vardır. İşte İstiklal Marşı şairimiz Mehmet Akif Ersoy da böyle bir şahsiyettir.


Yakın dostlarının hatıralarından öğrendiğimize göre Akif’in Ahlak ve karakterinin özünü Kur’an meydana getirmiştir. O devamlı güzel billur gibi sesiyle Kur’an okuyan Kur’anın prensiplerini harfiyen yaşandığı bir evde doğdu. Hem annesi, hem babası örnek birer İslam ve Kur’an ahlakına sahipti. Kendisi de Kur’an-ı Kerimi 6 ay gibi kısa bir sürede ezberledi. Ömrü boyunca da bağlı kaldı. Kutsal Kitabına karşı en ufak saygısızlığa bile tahammülü yoktu. Mesela bir gün dostunun evinde tanıştığı Kur’andan Fransızca Koran diye bahseden Servet-i Finun yazarı Ahmet Şuayip’e öylesine canı sıkılmıştı ki ömrü boyunca onunla bir daha selamlaşmadı.


Akif, Kur’an ahlakının gereği olarak hayatı boyunca mütevazı yaşadı. Hiçbir zaman kendisini başkalarından üstün görmedi. Gurur, kibir onun semtine uğramadı. Daima insanlardan bir insan oldu. Dostlarına karşı daima onlardan fazla dost davranırdı. Haksızlık etmektense haksızlığa uğramayı tercih ederdi. O ki hakiki müslümandı. Aldatılabilir, fakat kimseyi aldatmazdı. Akif, kimsenin özel hayatını tercihlerini, kusurlarını söz konusu yapmazdı. Yalnız toplumu toplum hayatındaki yanlışları tenkit ederdi. Kendi olmayanlara kızardı. Benzemek tenkit, taklit, kopya onun sinirlendiği şeylerdi. İki yüzlü insanlara karşı daima garazı vardı. Fakat yaşı ilerledikçe “iki yüzlüleri artık sever oldum, çünkü yaşadıkça yirmi yüzlü insanlar görmeye başladım” diyordu.

Onun üzerinde uzun uzun düşünülmesi gereken hayat ölçüleri vardı. Dostlarını, arkadaşlarını, çevresini hep bu ölçüleri kullanarak seçerdi. Mithat Cemal Kuntay anlatır:

“Akif, Tevfik Fikretle üniversitede tanıştı. Meşrutiyette ikisi de orada hocaydı. Akif’e, “Fikret sende nasıl bir tepki uyandırdı? Diye sordum. Akif, “bu adamı sevemedim, benim gibi ilk defa gördüğü bir adama yirmi yıllık arkadaşını çekiştirdi” dedi.


Dünyaya gelmekte geç kalmış gibi müzdarip bir yüzü vardı. Hep müzdarip yaşadı. Müzdarip şair olarak edebiyat tarihlerine geçti. Fakat onun ızdırabı kendisinin değil, milletinin ızdırabı idi. Mehmet Akif, kendi derdi ile değil milletinin derdi ile müzdaripti. Birisi ağlarken o gülmezdi. O yüzden bütün ömrü boyunca “Ey ırzımızı çiğneyen, evlatlarımızı doğrayan, Eğer sıkılmaz ve ağlamazsan bari gülmekten utan” diye ülkemizi işgal edenlere haykırıp durdu.


Akif, hayatı boyunca durmadan dinlenmeden 16 saat çalışırdı. Bazen evine 4 gün sonra dönüyordu. Sabahleyin evden çıkınca önce Tarım Bakanlığındaki işine gider, akşam olunca Halkalı’da Veteriner Fakültesindeki derlere koşturuyor, ertesi sabah tekrar memuriyetine dönüyor, Akşamda Acıbademdeki Ratıp Paşa’nın, ertesi gün de Suadiyedeki Ratıp Paşa’nın, daha ertesi gece de Erkan-ı Harp müşiri bilmem kimin, bilmem neredeki çocuklarına ders vermeye gidiyordu.

Sıradan Selamların çeşit çeşit verildiği bu paşa konaklarına Akif, ölçüsü ömrünce hiç değişmeyen tek selamıyla girip çıkıyordu. Hiçbir kapı altından geçerken onu eğilmeye mecbur edemedi. O, bu saray parçalarının yüksek tavanları altında küçülmüyor, üstünde yalnız gökyüzü duran bir başla oturuyordu. Akif’in yakın arkadaşı Mithat Cemal Kuntay, bu derslerle ilgili bir hatırasını şöyle anlatır:

“Hususi derslerini anlatırken Osmanlı İmparatorluğunun müşirlerinden birinin oğluna verdiği hususi dersini söylemedi. Ben neden diye sordum, “Onu bıraktım, Çünkü biteviyelerden birisi Hz.Muhammed hakkında ağzından kötü bir laf kaçırmıştı” dedi. Arkasından da yüzüme dik dik baktı. “Mithat bey dedi, isteyen güneşe tapar isteyen ateşe, fakat ben kimsenin Allahına Peygamberine karışmam, kimse de benimkine karışmamalı, Birisi benim babama sövebilirmi ? O halde Peygamberime nasıl söver ? dedi.

Mehmet Akif Ersoy hayatı boyunca birbirine benzemeyen dört değişik dönem gördü. ( II.Abdülhamit devri, II.Meşrutiyet devri, Mütareke Devri ve son olarak Cumhuriyet dönemi ) O devirlerin hiçbirinde hiçbir kimse karşısında eğilmedi. Hiçbir kimse onu inandıkları ile ters düşüremedi. O bütün ömrü boyunca beğenmediği hiçbirşeyi alkışlamadı. Doğru bildiklerini de söylemekten çekinmedi.


Akif bir insan için verilen sözün ne manaya geldiğini çok iyi biliyordu. Verilen bir söz onun namusuydu. Her şey olabilirdi, fakat bir insanın verdiği sözde durmaması kadar çirkin kötü bir şey olamazdı. O verilen sözün ayağa düştüğü, anlam ve önemi kalmadığı, edilen yeminlerin bile önemsenmediği günümüzden ne kadar da uzaktı. Arkadaşı Mithat Cemal, Akif için verilen sözün ne manaya geldiğini bir hatırasında bakın nasıl anlatır:

“Meşrutiyetin ilk seneleri, bir Cuma günü adam boyu kar yağdı. O gün Vapur Tramway, Araba gibi şeyler çalışmıyordu. Çapadaki bizim eve o gün sütçü ekmekçi gibi adamlar bile gelemedi. Öğle yemeğinden sonra biz hala ekmekçiyi beklerken birdenbire kapı çalındı. Akif bey gelmişti ! bıyığının yarısı soğuktan donmuştu. Şaşırdım, nasıl geldiğini merak ettim ve sordum bana şöyle dedi “ insanlar pekala beşiktaştan çapaya yürüyerek de gelebilir” Bu adam boyu karda, soğukta tipide yürünülen mesafe beni şaşırttıktan sonra Akif bey de beni hayretime şaşırıyordu. “Gelememem için kar tipi adam boyu kar değil, vefat etmem lazımdı. Çünkü geleceğim diye söz vermiştim.” İnsanların birbirlerine verdiği sözün bu kadar korkunç olması o gün beni ürküttü. Ve Akif’e o günden sonra söz vermekten korktum. Onun gözünde verilen sözün şiddetli lodosa ve tipiye bile tahammülü yoktur.

Yine Mithat Cemal’ın anlattığı aşağıdaki olay da, Akif’in verdiği söze ne kadar önem verdiğini gösteren bir başka örnektir.

Veteriner Fakültesi’nden sınıf arkadaşı Hasan Efendiyle Akif, o kadar dost olmuş, o kadar birbirlerini sevmişler ki bir gün birbirlerine söz verirler ileride çoluk cocuk sahibi olurlarsa, ölenin çocuklarına kalan bakacaktı. Ve aradan yıllar geçti. Hasan efendi ve Akif evlenip çoluk çocuk sahibi oldular. Bu sırada Meşrutiyet ilan edilmişti. Mehmet Akif Ersoy da tarım bakanlığında genel müdür yardımcısı olmuştu. İşte tam o günlerde Akif’in genel müdürü görevinden haksız bir şekilde alınmıştı. Akif, bu haksızlığa tahammül edemedi ve genel müdür yardımcılığı görevinden istifa etti. Artık işsizdi. Para biriktirme adeti olmayan, elindeki ve avucundakilerini anında çevresindeki yoksul insanlara harcayan Akif, eşi ve çocukları ile büyük bir maddi sıkıntıya düştü. O kadar ki, o günlerde Akif’in evinde beraber kitap okumak için sık sık gelen ve öğle yemeklerini Akif’in evinde yiyen Mithat Cemal, bu maddi sıkıntıyı açıkça gördüğünden çeşitli mazeretler bularak akifin evine yemekten sonra gitmeye başlamıştı. Gerisini Mithat Cemal’den dinleyelim;
“Bir Cuma günü, Akif’in evinde sekiz çocuk buldum. Teker teker çok sevimli olan çocuklar bir araya gelince evde sekiz kişilik bir kıyamet kopuyordu. Akif’in beş çocuğuna katılan bu üç çocuğun komşudan gelmiş ufak misafirler olabileceği düşüncesiyle bir dahakine karşılaşmam sandım. Fakat her Cuma sekiz çocukla sofrada aynı kıyamet kopuyordu. Akif de buna katlanıyordu. Bir Cuma Akif’e sordum: “kim bu yavrular?” Akif baştan cevap vermedi. Sonra da bir an duraksayarak, “onlar misafir çocukları değil, benim çocuklarım” dedi. Ben de sordum: 2-3 haftada üç çocuğun nasıl olur? Diye o da şöyle dedi: “Hasan Efendi öldü de, daha önce tarım bakanlığında beraber çalışırken birbirimize söz vermiştik, ileride evlenir çoluğumuz çocuğumuz olursa ölenin yerine hangimiz kalırsak onun çocuklarına bakacaz, işte bunlar da vefat eden Hasan Efendinin çocukları….

Fakat Akif bu çocuklardan daha güzeldi. Mektepte yıllar önce verdiği sözü unutmayan bir çocuk…


Akif, hayatını öylesine temiz ve duru yaşadı ki, geride utanılacak hiçbirşey bırakmadı. Onun hayatı öylesine berrak ve duruydu ki dünya üzerindeki pek az insan bunu başarabilmiştir.

Akif, herkesin özlem duyduğu ve çok iyi bildiği parayı bilmiyordu. Akif paraya muhtaç olduğu dönemlerde bile paranın özlemini çekmedi. Zenginliğe hiç önem vermedi. Mısır’da prens Abbas Halim Paşa’nın misafiri olarak yaşadığı yıllarda, yirmi binlira gibi o dönem için çok büyük bir miktar olan emekli ikramiyesini almaya gitmedi. Mısırda öylesine sıradan bir hayat sürdü ki Eşref beyin verdiği bilgiye göre Akif’in evinde eşya namına birkaç kanepe, iki demir ayak üzerine oturmuş birkaç tahtadan ibaret karyola vazifesi gören bir şey, bir hasır seccade, bir çift nalın (terlik) birde Hikmet beyin Afganistandan hediye olarak gönderdiği bir seccade. Bu seccade en kıymettar bir hediyeydi onun için.

Evini taşırken hep gece taşırdı, Komşuları eşyalarını görmesin diye. O sadece Mısırda iken de böyle değil, Ankara’da Milletvekiliyken de böyle yaşardı. Yakın arkadaşı Hasan Basri o günleri şöyle anlatır: “hiç unutmam, Akif bir akşam bizi Ankara da evine çay içmeye çağırmıştı. Biz tam ona gitmek üzere iken o koşa koşa geldi ve, “akşam çayını sizde içeceğiz” dedi. Tabii ben buna memnun oldum. Fakat sebebini öğrenmek istedim. Sordum ve gülerek dedi ki, “bizim odanın kilimini bir fakire vermişler” Zaten Akifin evinde tek bir kilim vardı, ve o kilimi de fakirin birine veren kendisinden başka biri değildi. Koca Akif, ömrü boyunca dünya nimetlerinden uzak yaşadı. Ama hiçbir zaman cimrilik nedir bilmedi, cimri insanları da sevmezdi. Bir gün zengin ve aynı zamanda cimri bir hastaya,

“Bir doktor çağırsanız, durumunuz kötü görünüyor” dedi. Hasta kişi ise ölüm döşeğinde bile cimriliğinden taviz vermiyordu, “Dünyanın binbir türlü hali var evlat, masraf yapmamak gerek” Akif o zavallı insanın haline acı acı güldü ve şöyle dedi “ İşte dünyanın binbir türlü hallerinden biri de senin hastalanıp yatağa düşmendir”.

Bütün bu özellikleriyle Mehmet Akif Ersoy, sadece safahat şiirinin şairi değil, Çanakkaleyi destanlaştıran bir yazar değil, İstiklal Marşı’nın şairi değil aynı zamanda örnek bir karaktere ve Ahlaka sahip bir insandır. Onun bu örnek hayatının yeni nesillere anlatılması, sevdirilmesi büyük bir vazifedir.

arkadaşlar yukarıdaki tam metin hiçbiryerden copy / paste değildir. Tamamiyle kendi elimle yazmış olduğum bir yazıdır. Sızıntı dergisi 2001 yılı şubat ayından alıntıdır. Herhangi bir web sitesinden alıntı değildir. Elimle tek tek yazdım o kadar yazıyı xls (Word) formatında

eline sağlık deyim tesekkurler
limit kalksın + vereceğim insallah

Hepinize Çok teşekkür ediyorum.

sen bence yazarsın değilmi yada tarihçisin bu kadar bilgiye sahip birisi isen benden de sana + beğeni punı veriyorum klavyene düşüncene yüreğine sağlık olcay kardeşim. ;)

Teşekkür ediyorum. Üniversiteden kalma eski ders notlarımın arasında sızıntı dergisi 2001 şubat ayına ait bir dergi buldum. Biraz karıştırayım dedim. Mehmet Akif Ersoyun ahlak ve karakterini anlatan güzel bir yazı okudum ve çok etkilkendim. Kendi bilgisayarımda word formatında özetleyerek yazdım. Umarım beğenmişsinizdir. Herkesin örnek alması gereken yüce bir şahsiyetti kendisi. Kuran-ı kerim Ahlakı ve örnek kişiliği ile tüm kuşaklara ışık tutacak tarihe adını yazdırmış yazarımızı sevgi ve saygı ile anıyoruz

beğenmek ne demek süperrr, buda sizin çok zeki biri olduğunuzu gösteriyor tekrar teşekkür ediyorum bu konuyu bizimle paylaştığın için.. ;)


inşallah yeni knular açarak bizimle yeni konuları paylaşırsın inşallah...

saygılar...;)