Kürt sorununun benzeri Belücistan sorunu - AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

**Ertuğrul ÖZGÜL** · 05-16-2009, 15:40

BELUCİSTAN SORUNU

Biz, genellikle kendi etnik gerilimlerimize odaklanmış yaşarken neredeyse aynı özelliklere sahip olan başka bir bölgede de aynı oyunlar sergilenmeye çalışılıyor. İşte Türkiye'deki Kürt sorunuyla büyük benzerlikler gösteren İran'ın Belucistan sorunu..

Türkiye’nin yaşadığına benzer bir etnik sorun da Pakistan ve İran’ın iç ve dış politikasını etkiliyor. Bu sorunun adı da Belucistan Sorunu. Hem Pakistanlılar'dan hem de Farslar'dan farklı bir etnik kimliğe ve kültüre sahip olan Beluciler, 1970’lerin başından beri kendi haklarını elde edebilmek ve kendi bağımsız devletlerini kurabilmek için mücadele ediyor. Ancak, İran’ın Beluciler üzerinde uyguladığı sıkı kontrol nedeniyle Belucistan bağımsızlık mücadelesi daha çok Pakistan üzerinden yürütülüyor. Tabii, bunda İran’ın farklı etnik grupları bünyesinde tutabilmekteki yeteneği ve devlet geleneği de çok önemli bir faktör.

Belucistan; Hint Okyanusu’na uzun bir kıyısı bulunan, İran’ın doğusuna, Pakistan’ın batısına düşen bir bölge. Şunu da unutmayalım ki, Belucistan’ın kuzeyinde Orta Asya’nın en karmaşık ülkesi Afganistan yer alıyor. Bu bölge oldukça geniş olmasına rağmen Beluciler, Pakistan’ın Hindistan’dan ayrılış sürecinde Pakistan toprakları içinde bir eyalet olarak düşünüldükleri ve Sünni Müslüman oldukları için kendi devletlerini kuramamışlardır. Beluciler, Pakistan’ın kuruluşundan beri ‘eyalet’ statüsünde olmayı bir türlü içlerine sindirememişlerdir. Ancak, Beluciler, Bangladeş’in gerçekleştirdiğini gerçekleştirip Pakistan’dan ayrılamamışlardır. Tabii, Bangladeş’in sahip olduğu coğrafi avantajlara sahip olmamaları Beluciler için bir şanssızlık olmuştur.

Beluci Halkı’nın etnik kökeni ile ilgili çeşitli tartışmalar söz konusudur. Ama, en ilginç yaklaşım Belucilerin siyasi anlamda da oldukça büyük benzerlikler gösterdikleri Kürtler ile akraba oldukları düşüncesidir. Ne yazık ki, bu konuda kesin konuşmamızı sağlayacak bilgiler ortaya konmamıştır.

Belucistan, İran ve Pakistan arasında bölünmüştür. Ancak, büyük bir bölümü Pakistan toprakları içerisinde yer alır. Pakistan’ın en büyük eyaleti olan ve batı sınırını oluşturan bu bölgenin, bu ülke sınırları içerisindeki bölümü 347.190 kilometrekare büyüklüğündedir ve yaklaşık olarak 12 milyon nüfusa sahiptir. İran topraklarına dahil olan kısmı ise Sistan-Belucistan Eyaleti adını taşır ve 181.600 kilometrekare büyüklüğündedir. Merkezi Zahedan kenti olan bu eyaletin nüfusu da yaklaşık 2,5 milyondur.

Jeostratejik açıdan çok önemli olan Belucistan, Hint Okyanusu’na kıyısı olması ve Hürmüz Boğazı’na yakınlığı nedeniyle hem İran, hem de Pakistan açısından vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Bu bölgenin ekonomik açıdan oldukça geri kalmış olduğu söylenebilir. Özellikle Pakistan tarafı, ülkenin en geniş kısmını oluşturmasına rağmen oldukça geri kalmıştır ve insanlar yönetime karşı oldukça tepkilidirler. Tabii ki, bu ekonomik sıkıntılar etnik farklılık ile birleşince ayrılıkçı talepleri ve hareketlenmeleri canlandırmaktadır. İran Belucistan’ı ise, İran Yönetimi’nin akıllı hamleleri ile şimdiye kadar ciddi ayrılıkçı talepler ileri sürmemiştir. Bu konuda iki devlet arasındaki tecrübe ve güç farkının önemi açığa çıkmaktadır.

Ayrılıkçı Belucistan Kurtuluş Ordusu birçok kez Pakistan Ordusu’na karşı savaşmıştır. Beluciler, Pakistan Yönetimi’ne karşı 4 kez isyan ederek tepkilerini göstermişlerdir. Bu bölgede, Belucistan Kurtuluş Ordusu dışında, milliyetçi unsurlardan çok dini unsurlarla ilgilenen terörist gruplar da mevcuttur. Bunlardan biri olan Cundullah, Pakistan tarafında örgütlenmiştir ve zaman zaman İran sınırını geçip bu ülkede de eylemler düzenlemektedir. İran, Sünni kökenli Cundullah Örgütü’nü ABD ve İngiltere’nin kendisine karşı kullandığına inanmaktadır.

Belucistan’da, Afganistan’a yakın olduğu için uyuşturucu üretimi ve kaçakçılığı işleri yoğundur. Afganistan’dan gelen Hint kenevirleri burada işlenip dünyaya pazarlanır. Bu bölge, dünyada insan kaçakçılığının en yoğun olduğu bölgelerdendir. Otorite eksikliği nedeniyle son yıllarda tam bir kara para aklama merkezi olmuştur.

Belucistan’ın bağımsızlık istekleri son yıllarda ABD ve İngiltere ikilisi tarafından perde arkasından desteklenir hale gelmiştir. Bu iki ülke, gerek Çin ile iyi ilişkiler içinde olan ve Afganistan konusunda kendilerine yeterli desteği vermeyen Pakistan’ı, gerekse de İran’ı ve onun Orta Asya ile kurmak istediği enerji köprüsünü kontrol altına alabilmek için Beluciler’e perde arkasından destek vermekte ve bağımsızlıklarını desteklemektedir. Bu, aynı zamanda Çin’in enerji ithali yollarını de denetlemelerine yarayacak ve İran’daki Beluciler sayesinde de bu ülkenin (İran) içişlerine de etki etmelerini sağlayacak.

Unutulmamalı ki Belucistan’da bulunan ve 2007 yılında Çin ve Pakistan arasında yapılan antlaşmayla açılan Gwadar Limanı’nın kontrol altında tutulması çok önemli. Çünkü, bu liman, hem Hürmüz Boğazı’na yakın hem de Çin’e ulaşan petrolün %60’ı bu limandan, yani Belucistan’dan geçiyor. ABD ve İngiltere için bu bölgeyi Beluciler eliyle kontrol etmek demek Çin’in can damarlarından birini de elde bulundurmak anlamına geliyor.

Nitekim, 2006 yılında ABD’deki Armed Forces (Silahlı Kuvvetler) Dergisi, Belucistan’ı İran ve Pakistan’dan ayrı bağımsız bir ülke olarak göstermişti. Hatırlanacağı gibi aynı dergi Büyük Ortadoğu Projesi’nin siyasal haritayı ortaya koyunca Türkiye’de kıyametler kopmuştu. Çünkü, bu dergi Belucistan’ın yanı sıra Türkiye’nin güneydoğusunu da Kuzey Irak ve Kuzeydoğu Suriye ile birleştirerek Kürdistan olarak adlandırmıştı.

Belucistan, İran’ın kendi doğalgazını Orta Asya’ya ulaştırma amaçları açısından da çok önemli. Çünkü, İran’dan çıkacak bu hat Belucistan’dan geçerek Hindistan’a ulaşacak.

Görüldüğü gibi, kaynayan bir kazan görünümünü vermekte olan Ortadoğu’da sorunlar bitmiyor. Biz, genellikle kendi etnik gerilimlerimize odaklanmış yaşarken neredeyse aynı özelliklere sahip olan başka bir bölgede de aynı aktörler neredeyse aynı senaryoyu kullanarak başka oyunlar sahneliyorlar. Bu sebeple, özellikle Ortadoğu’daki diğer ayrılıkçı istemleri de yakından izlemeli ve ona göre rotamızı çizmeliyiz.

Göktürk Tüysüzoğlu

05-16-2009, 15:40	#1
Kullanıcı Adı Ertuğrul ÖZGÜL	Kürt sorununun benzeri Belücistan sorunu BELUCİSTAN SORUNU Biz, genellikle kendi etnik gerilimlerimize odaklanmış yaşarken neredeyse aynı özelliklere sahip olan başka bir bölgede de aynı oyunlar sergilenmeye çalışılıyor. İşte Türkiye'deki Kürt sorunuyla büyük benzerlikler gösteren İran'ın Belucistan sorunu.. Türkiye’nin yaşadığına benzer bir etnik sorun da Pakistan ve İran’ın iç ve dış politikasını etkiliyor. Bu sorunun adı da Belucistan Sorunu. Hem Pakistanlılar'dan hem de Farslar'dan farklı bir etnik kimliğe ve kültüre sahip olan Beluciler, 1970’lerin başından beri kendi haklarını elde edebilmek ve kendi bağımsız devletlerini kurabilmek için mücadele ediyor. Ancak, İran’ın Beluciler üzerinde uyguladığı sıkı kontrol nedeniyle Belucistan bağımsızlık mücadelesi daha çok Pakistan üzerinden yürütülüyor. Tabii, bunda İran’ın farklı etnik grupları bünyesinde tutabilmekteki yeteneği ve devlet geleneği de çok önemli bir faktör. Belucistan; Hint Okyanusu’na uzun bir kıyısı bulunan, İran’ın doğusuna, Pakistan’ın batısına düşen bir bölge. Şunu da unutmayalım ki, Belucistan’ın kuzeyinde Orta Asya’nın en karmaşık ülkesi Afganistan yer alıyor. Bu bölge oldukça geniş olmasına rağmen Beluciler, Pakistan’ın Hindistan’dan ayrılış sürecinde Pakistan toprakları içinde bir eyalet olarak düşünüldükleri ve Sünni Müslüman oldukları için kendi devletlerini kuramamışlardır. Beluciler, Pakistan’ın kuruluşundan beri ‘eyalet’ statüsünde olmayı bir türlü içlerine sindirememişlerdir. Ancak, Beluciler, Bangladeş’in gerçekleştirdiğini gerçekleştirip Pakistan’dan ayrılamamışlardır. Tabii, Bangladeş’in sahip olduğu coğrafi avantajlara sahip olmamaları Beluciler için bir şanssızlık olmuştur. Beluci Halkı’nın etnik kökeni ile ilgili çeşitli tartışmalar söz konusudur. Ama, en ilginç yaklaşım Belucilerin siyasi anlamda da oldukça büyük benzerlikler gösterdikleri Kürtler ile akraba oldukları düşüncesidir. Ne yazık ki, bu konuda kesin konuşmamızı sağlayacak bilgiler ortaya konmamıştır. Belucistan, İran ve Pakistan arasında bölünmüştür. Ancak, büyük bir bölümü Pakistan toprakları içerisinde yer alır. Pakistan’ın en büyük eyaleti olan ve batı sınırını oluşturan bu bölgenin, bu ülke sınırları içerisindeki bölümü 347.190 kilometrekare büyüklüğündedir ve yaklaşık olarak 12 milyon nüfusa sahiptir. İran topraklarına dahil olan kısmı ise Sistan-Belucistan Eyaleti adını taşır ve 181.600 kilometrekare büyüklüğündedir. Merkezi Zahedan kenti olan bu eyaletin nüfusu da yaklaşık 2,5 milyondur. Jeostratejik açıdan çok önemli olan Belucistan, Hint Okyanusu’na kıyısı olması ve Hürmüz Boğazı’na yakınlığı nedeniyle hem İran, hem de Pakistan açısından vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Bu bölgenin ekonomik açıdan oldukça geri kalmış olduğu söylenebilir. Özellikle Pakistan tarafı, ülkenin en geniş kısmını oluşturmasına rağmen oldukça geri kalmıştır ve insanlar yönetime karşı oldukça tepkilidirler. Tabii ki, bu ekonomik sıkıntılar etnik farklılık ile birleşince ayrılıkçı talepleri ve hareketlenmeleri canlandırmaktadır. İran Belucistan’ı ise, İran Yönetimi’nin akıllı hamleleri ile şimdiye kadar ciddi ayrılıkçı talepler ileri sürmemiştir. Bu konuda iki devlet arasındaki tecrübe ve güç farkının önemi açığa çıkmaktadır. Ayrılıkçı Belucistan Kurtuluş Ordusu birçok kez Pakistan Ordusu’na karşı savaşmıştır. Beluciler, Pakistan Yönetimi’ne karşı 4 kez isyan ederek tepkilerini göstermişlerdir. Bu bölgede, Belucistan Kurtuluş Ordusu dışında, milliyetçi unsurlardan çok dini unsurlarla ilgilenen terörist gruplar da mevcuttur. Bunlardan biri olan Cundullah, Pakistan tarafında örgütlenmiştir ve zaman zaman İran sınırını geçip bu ülkede de eylemler düzenlemektedir. İran, Sünni kökenli Cundullah Örgütü’nü ABD ve İngiltere’nin kendisine karşı kullandığına inanmaktadır. Belucistan’da, Afganistan’a yakın olduğu için uyuşturucu üretimi ve kaçakçılığı işleri yoğundur. Afganistan’dan gelen Hint kenevirleri burada işlenip dünyaya pazarlanır. Bu bölge, dünyada insan kaçakçılığının en yoğun olduğu bölgelerdendir. Otorite eksikliği nedeniyle son yıllarda tam bir kara para aklama merkezi olmuştur. Belucistan’ın bağımsızlık istekleri son yıllarda ABD ve İngiltere ikilisi tarafından perde arkasından desteklenir hale gelmiştir. Bu iki ülke, gerek Çin ile iyi ilişkiler içinde olan ve Afganistan konusunda kendilerine yeterli desteği vermeyen Pakistan’ı, gerekse de İran’ı ve onun Orta Asya ile kurmak istediği enerji köprüsünü kontrol altına alabilmek için Beluciler’e perde arkasından destek vermekte ve bağımsızlıklarını desteklemektedir. Bu, aynı zamanda Çin’in enerji ithali yollarını de denetlemelerine yarayacak ve İran’daki Beluciler sayesinde de bu ülkenin (İran) içişlerine de etki etmelerini sağlayacak. Unutulmamalı ki Belucistan’da bulunan ve 2007 yılında Çin ve Pakistan arasında yapılan antlaşmayla açılan Gwadar Limanı’nın kontrol altında tutulması çok önemli. Çünkü, bu liman, hem Hürmüz Boğazı’na yakın hem de Çin’e ulaşan petrolün %60’ı bu limandan, yani Belucistan’dan geçiyor. ABD ve İngiltere için bu bölgeyi Beluciler eliyle kontrol etmek demek Çin’in can damarlarından birini de elde bulundurmak anlamına geliyor. Nitekim, 2006 yılında ABD’deki Armed Forces (Silahlı Kuvvetler) Dergisi, Belucistan’ı İran ve Pakistan’dan ayrı bağımsız bir ülke olarak göstermişti. Hatırlanacağı gibi aynı dergi Büyük Ortadoğu Projesi’nin siyasal haritayı ortaya koyunca Türkiye’de kıyametler kopmuştu. Çünkü, bu dergi Belucistan’ın yanı sıra Türkiye’nin güneydoğusunu da Kuzey Irak ve Kuzeydoğu Suriye ile birleştirerek Kürdistan olarak adlandırmıştı. Belucistan, İran’ın kendi doğalgazını Orta Asya’ya ulaştırma amaçları açısından da çok önemli. Çünkü, İran’dan çıkacak bu hat Belucistan’dan geçerek Hindistan’a ulaşacak. Görüldüğü gibi, kaynayan bir kazan görünümünü vermekte olan Ortadoğu’da sorunlar bitmiyor. Biz, genellikle kendi etnik gerilimlerimize odaklanmış yaşarken neredeyse aynı özelliklere sahip olan başka bir bölgede de aynı aktörler neredeyse aynı senaryoyu kullanarak başka oyunlar sahneliyorlar. Bu sebeple, özellikle Ortadoğu’daki diğer ayrılıkçı istemleri de yakından izlemeli ve ona göre rotamızı çizmeliyiz. Göktürk Tüysüzoğlu

Konuyu Toplam 2 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 2 Misafir)