Kürtçe Öğreniyorum. / Başlangıç Programı / - Sayfa 6 - AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

07-21-2010, 00:37

Valla ya murat bir numara değil deme bizim kürtçeye hiç benzemiyor. Sen kelimeleri eğdin büktün kürtçe oldu

Babama okutacam camiden gelsin

**Mavera** · 07-21-2010, 00:37

Alıntı:

Furkanca Bakış Nickli Üyeden Alıntı

Çiya gurbo çiya deutch konuşmake çıma :D

Kürtçe uydurulur

abi siz nasil kürtsünüz, kürtce bilmiyorsunuz.. gerci benimde kökenimde lazlik var ama lazca bildigim tek kelime narinna dido

**Beylerbeyi** · 07-21-2010, 00:41

heyt. Kürtçeme laf yok. bu Kürtçeyi ben kendi ellerimle büyüttüm

ayrıca nesi var. gayet de iyi anlaşılıyor bence. en büyük özelliği sadece Türkçe bilen kişiler tarafından rahatlıkla anlaşılabilmesi

07-21-2010, 00:49

Alıntı:

M--U--R--A--T Nickli Üyeden Alıntı

heyt. Kürtçeme laf yok. bu Kürtçeyi ben kendi ellerimle büyüttüm

ayrıca nesi var. gayet de iyi anlaşılıyor bence. en büyük özelliği sadece Türkçe bilen kişiler tarafından rahatlıkla anlaşılabilmesi

Kandırıkçı Valla barışçanla asiyi çağırıyom kürtçeyi katlediyor

07-26-2010, 18:44

11-Bitişik Zamirler (Cînavkên Pêvebestî)

Bitişik zamirler iki gruptur.
1. grup: im, î, e, in ekleridir.
2. grup: me, yî, ye, ne ekleridir.

1. grup ile 2. grup arasındaki farksonuna geldikleri kelimenin son harfinin sesli veya sessiz olmasından kaynaklanıyor. Sonuna geldikleri kelimenin son harfi sessiz ise 1. grup bitişik zamirler, sesli ise ikinci grup bitişik zamirler kullanılır. 1. grubun da, 2. grubun da çoğul şahısların ekleri aynıdır.

Bitişik zamirler isim ve sıfatlardan ayrı yazılır fakat fillerle kullanıldıklarında bitişik yazılır.
1. grup bitişik zamirleri isim ve sıfatlara örnek olarak:

Ez im
Ez leşker im : Ben askerim.
Ez rind im : Ben güzelim.

Tu yî
Tu xort î : Sen gençsin.
Tu jin î : Sen kadınsın.

Ew e
Ew baş e? : O iyidir.
Ew karker e : O işçidir.

Em in
Em Kurd in : Biz Kürdüz.
Em dirêj in : Biz uzunuz.

Hûn in
Hûn kin in? : Siz kısa mısınız?
Hûn xizan in : Siz fakirsiniz

Ew in
Ew hunermend in : Onlar sanatçıdır.
Ew xwendekar in : Onlar Öğrencidir.

Yukarıdaki örneklerde 'Tu yî' de asıl olan 'yî' değil 'î' dir. Ancak 'Tu' kelimesinin sonundaki harf sesli olduğundan 'y' kaynaştırma harfi gelmiştir.
1. grup bitişik zamirleri fiillere örnek olarak:

Ez kar dikim: Ben iş yapıyorum.
Ez naçim gund: Ben köye gitmiyorum.
Tu kar dikî: Sen iş yapıyorsun.
Tu naçî gund: Sen köye gitmiyorsun.
Ew kar dike: O iş yapıyor.
Ew naçe gund: O köye gitmiyor.
Em kar dikin: Biz iş yapıyoruz.
Em naçin gund: Biz köye gitmiyoruz
Hûn kar dikin: Siz iş yapıyorsunuz.
Hûn naçin gund: Siz köye gitmiyorsunuz.
Ew kar dikin: Onlar iş yapıyorlar.
Ew naçin gund: Onlar köye gitmiyorlar.

2. grup bitişik zamirleri isim ve sıfatlara örnek olarak:
Ez mamoste me: Ben öğretmenim.
Ez gurî me: Ben kelim
Tu zana yî: Sen bilginsin.
Tu canî yî: Sen canisin
Ew berberî ye: O berberidir.
Ew deştî ye: O ovalıdır (ova tarafındandır)
Em Amedî ne: Biz Amedliyiz.
Em biyanî ne: Biz yabancıyız.
Hûn bende ne: Siz kölesiniz.
Hûn bira ne?: Siz kardeş misiniz?
Ew cîngene ne: Onlar çingenedir.
Ew seyda ne: Onlar seydadır.

2. grup bitişik zamirleri fiillere örnek olarak:
Min tu dîtî: Ben seni gördüm.
Min tu bexşandî: seni bağışladım.
Te ew dît: Sen onu gördün.
Te em bexşandin?: sen bizi bağışladın mı?
Wî em dîtin: O (er) bizi gördü.
Wî ez nebexşandim: O (er) bizi bağışlamadı.
Wê hûn dîtin O(d) sizi gördü.
Wê ew bexşand: O (d) onu bağışladı.
Me ew dîtin: Biz onları gördük.
Me hûn bexşandin: Biz sizi bağışladık
We ez dîtim: Siz beni gördünüz.
We ew bexşandin: siz onları bağışladınız.
Wan tu dîtî: Onlar seni gördüler.
Wan ew bexşandin: onlar onu bağışladılar.

Örneklerde de görüldüğü gibi özne ile nesne aynı grup şahıs zamirlerinden oluşamaz. (2. dersimizde işlediğimiz şahıs zamirlerinden hangilerinin hangi gruba ait olduğunu görebilirsiniz.) Bitişik zamir eki nesneye göre belirlenir.

Kürtçe'de bitişik zamirlerin ekleri bunlardır, kullanım şekilleri de bunlardır. Bazı yörelerde kullanılan şekil yanlıştır. Ez dixwime, hûn dikine, tu dixwiye, em radibine, ew diçî, ew diçiye gibi kullanımlar yanlıştır.

ALIŞTIRMALAR
Aşağıdaki cümleleri çeviriniz:

Ez cotkar im……… Tu kor î……………
Ew misliman e?… Em azad in………
Hûn ne egîd in… Ew delal in………
Ez Wanî me………. Tu ne çiyayî yî?…
Ew ne beredayî ye… Em canfeda ne…….
Hûn wek rovî ne… Ew perî ne?………

Ben hastayım…… Sen terzi misin?...
O kahramandır…… Biz şişman değiliz….
Siz bekar değilsiniz… Onlar delidirler….
Ben dağlıyım…. Sen Erzurumlusun…
O solaktır… Biz beyaz değiliz…
Siz oruçlu musunuz?... Onlar şehirlidir….
Ben yiyorum… Sen yiyiyorsun..
O yiyiyor……. Biz yiyiyoruz….
Siz yiyiyorsunuz… Onlar yiyiyorlar…

Aşağıdaki boşluğu doğru zamir eki ile doldurunuz
Min tu girt…. Te ew girt….
Wî em girt…. Wê hûn girt….
Wan tu girt…. We ez girt…..
Me ew girt….

EZBERLENMESİ GEREKEN KELİMELER

Derew : Yalan Rast: Doğru/Sağ
Çep : Sol Mal: Ev
Xewn : Rüya Pîroz: Kutlu
Cil : Elbise Deyn: Borç
Birçî : Aç Têr: Tok
Buha : Pahalı Erzan: Ucuz
Weşî : Başak Mirov: İnsan
Dikan : Dükkan Bazdan: Koşmak
Masî : Balık Kurt: Kurm
Sor : Kırmızı Kesk: Yeşil
Şîn : Mavi Zer: Sarı
Kinûşk : Pembe Çakar: Kahverengi
Sipî : Beyaz Reş: Siyah
Xemrî : Mor Binefşgon: Menekşe
Şaşî : Hata Xeter: Tehlike

GEÇEN AYIN CEVAPLARI
Aşağıdaki soruları ve cevaplarını beraber çeviriniz.

ÖRNEKLER;
Kim (Alî) kime (Veli) vurdu? : Kî (Elî) li kê (Welî) xist? - O (Ali) onu (Weliyi) vurdu : Ew (Elî) li wî (Weliyî) xist

Ne (at) eve geldi? : Çiyê hat malê? - At eve geldi : Hespê hat malê

Kaçı kaçına baktı? : Çend li çendan mêze kirin? - Beşi üçüne baktı : Pêncan li sisiyan mêze kirin

Kim kimi rüyada gördü? : Kî kê di xewn de dî? - O (Ayşe), beni rüyada gördü : Wê (eyşê) min di xewn de dî;

Kim buraya gelebilir? : Kî dikare were vir? - O (Hatice) buraya gelebilir : Ew (Xetîce) dikare were vir

Kim Newrozu kutluyor? : Kî newrozê pîroz dike? - Biz newrozu kutluyoruz : Em newrozê pîroz dikin.

Kime araba verdiler? : Erebê dan kê? - Arabayı onlara (çocuklara) verdiler : Erebê dan wan (zarokan)

Kimler Amed'e gidecek? : Kî û kî wê herin Amedê? - Biz ve siz gideceğiz : Em û hûn ê herin Amedê

Kimleri görmediniz? : We kê û kê nedît? - Onları (Berivanları) görmedik : Me ew (Berîvan û wan) nedîtin

Kimlere elbise aldınız? : We ji kî û kî re cilan sitend - Ona (Aliye) ve ona (Azada) elbise aldık : Me ji wî (Eliyî) û wî (azadî) re cilan sitend

Kimlerden borç aldınız? : We ji kî deyn girt? - Biz ondan (Berfînden) borç aldık : Me ji wê (Berfînê) deyn girt

Azad ne okuyor? : Azad çi dixwîne? - Azad onu (kitabı) okuyor : Azad wê (pirtûkê) dixwîne

Bawer ne getirdi? : Bawer çi anî? - Bawer onu (Eşeği) getirdi : Bawer wî (Kerê) anî

Siyabend ne yiyor? : Siyabend çi dixwe? - Siyabend onu (elmayı) yiyor : Siyabend wê (sêvê) dixwe

Zozan ne aldı? : Zozan çi girt? - Zozan onu (kaşığı) aldı : Zozan wê (kefçiyê) girt

Suda ne yüzüyordu? : Çiyê di avê de soberî dikir? - O (balık) suda yüzüyordu : Wê (Masiyê) di avê de soberî dikir

Ne başak verdi? : Çiyê weşî da? - O (buğday) başak verdi : Wî (Genimî) weşî da

Ne gelmedi? : Çiyê nehat? - O (kedi) gelmedi : Ew (Pisîk) nehat

Ne çocuğa tekme attı? : Çiyê pîn li zarok xist - O (at) çocuğa tekme attı : Wî (Hespê) pîn li zarok xist

Hangisi dama çıktı? (D) : Kîjanê derket serê xanî? - Büyüğü (hêlîn) dama çıktı : A mezin (Hêlîn) derket ser xanî

Hangisi iyi değil? (E) : Kîjanî ne baş e? - Ortadaki iyi değil : Ê navîn (Zerdan) ne baş e.

Hangisini seviyorsun? (E) : Tu ji kîjanî hez dikî? - Esmer olanı seviyorum : Ez ji yê esmer (Ehmedî) hez dikim

Hangisine elma verdin? (D) : Te sêv da kîjanê? - Küçüğüne elma verdim : Min sêvê da ya biçûk (Xezalê)

Hangileri daha olgun? : Kîjanan zêdetir gihiştîne? - Kırmızılar daha olgun : Ên sor zêdetir gihiştî ne

Hangilerinden aldın? : Te ji kîjanan girt? - İyilerinden aldım : Min ji yên baş girt

Hangisi (E) hangisine (E) ders verdi? : Kîjanî fêr da kîjanî? - Şêrkoh, Osmana ders verdi : Şêrkohî fêra Osman da

Hangileri Mizgîn okuyor? : Kîjanan Mizgînê dixwînin? - Okumayı sevenler Mizgîn okuyor : Ên ji xwendinê hez dikin Mizgînê dixwînin

Kaçı gitti? : Çend çûn? - Dördü gitti : Çaran çûn

Kaçını sordunuz? : Te çendan pirsî? - İkisini sordum : Min diduwan pirsî

Kaçına elbise aldınız? : We çendan re cil girt? - Yedisine elbise aldım : Min heftan re cil girt

Kaçı okula gidiyor? : Çend diçin dibistanê? - Elli beşi okula gidiyor : Pêncî û pêncan diçin dibistanê

Kaçı kaçını gördü? : Çend çendan dîtin? - Dördü ikisini gördü : Çaran diduwan dît

Kaçının evi var? : Mala çendan heye? - Altısının evi var : Mala şeşan heye

Kaçından kaçını saydınız? : We çendan çend jimartin? - Doksanından yetmişini saydık : Me notan heftê jimartin

Kaçı aç, kaçı tok? : Çend birçîne çend têr in? - Dördü tok beşi aç : Çar birçîne sisê têr in

Aşağıdaki cümleleri çeviriniz

Yekê sêva min xwariye ; Birisi elmamı yemiş
Tu kes tu car karek wusa nake ; Hiç kimse hiçbir zaman böyle bir şey yapmaz
Tu qet çûyî Amedê? ; Sen hiç Amed'e gittin mi?
Hin mirov baş in ; Bazı insanlar iyidir
Gellek mal û mulkê wê heye ; Onun çokça malı mülkü var
Ew her dem li dikana xwe ye? ; O hep dükkanındadır
Li vir her tişt buha ye ; Orada her şey pahalıdır
Çend donim erdê min heye ; Benim birkaç dönüm tarlam var
Filan kes nehat dawetê ; Falanca düğüne gelmedi
Divê herkes Mizgîn bixwîne ; Bütün akrabalarını çağırmamış
Her yek çend kîlo tên? ; Her biri kaç kilo gelir
Li mal tu tişt tune ; Evde hiçbir şey yok

Geçen sayıda alıştırmalar bölümünde bir yanlışlık yapılmıştır. "Zozan ne dedi" yerine "Zozan ne aldı" olacaktı. Okurlarımızdan özür dilerim.

Birkaç önemli uyarı: Allah'ın izniyle 8. dersimizi de yaptık. Allah'a hamd olsun.
Değerli okurlar bir dilin daha iyi bilinmesi, konuşulması için olmazsa olmaz şartlar vardır. Bunlardan ilki dersi sevmek, azimle, ısrarla anlamaya ve öğrenmeye çalışmak. Bu işin psikolojik boyutu. İkincisi ise pratik yapmak. Özellikle kendi çalışmamızı baz alacak olursak; Derslerde verilen alıştırmaları yapmak, bir sonraki sayıda cevapları kontrol etmek ve bunları karşılaştırmak. Özellikle verilen dersin müfredatına uygun pratikler yapmak. Bunların dışında Kürtçe kitaplar okumak, çevrede Kürtçe'yi iyi bilenlere danışmak. Mizgîn Dergisi Allah'a şükür bu noktada büyük bir malzeme sunuyor. Mizgîn Dergisi güzelce takip edilerek bile bir çok problem ortadan kalkacaktır.

07-26-2010, 18:46

ZAMANLAR (DEM)
Kürtçe de dört zaman vardır.

1-ŞİMDİKİ ZAMAN (DEMA NIHA)
2-GELECEK ZAMAN (DEMA BÊ / DEMA DAHATÛ)
3-YAKIN GELECEK ZAMAN (DEMA BÊ /DEMA DAHATÛ YA NÊZÎK)
4-GEÇMİŞ ZAMAN (DEMA BORÎ)

1-ŞİMDİKİ ZAMAN (DEMA NIHA)
Şimdiki zaman adından da anlaşılacağı gibi şu içerisinde bulunulan zamanda yapılan iş veya bulunulan durumu ifade eder. Kürtçe de şimdiki zamanı belirten ek 'di' önekidir. Ayrıca fiil bitişik zamirî ekini de alır. Bitişik zamirleri geçen derste görmüştük.

Ez dikim: Ben yapıyorum
Tu dikî: Sen yapıyorsun
Ew dike: O yapıyor
Em dikin: Biz yapıyoruz
Hûn dikin: Siz yapıyorsunuz
Ew dikin: Onlar yapıyorlar
Ez dixwim: Ben yiyiyorum
Tu dixwî: Sen yiyiyorsun
Ew dixwe: O yiyiyor
Em dixwin: Biz yiyiyoruz
Hûn dixwin: Siz yiyiyorsunuz
Ew dixwin: Onlar yiyiyorlar
Ez digrim: Ben kapatıyorum
Tu digrî: Sen kapatıyorsun
Ew digre: O kapatıyor
Em digrin: Biz kapatıyoruz
Hûn digrin: Siz kapatıyorsunuz
Ew digrin: Onlar kapatıyor

Fiilin başına 'di' önekini getirerek oluşturulur. Kürtçe'de birçok yardımcı fiil vardır. Bu yardımcı fiillerin bulunduğu eylemlerde zaman çekimleri farklı olur. İster bileşik, ister türemiş fiil olsun, bu tür fiillerde 'di' öneki esas fiil ile yardımcı fiil arasına konur. "Rakirin, vêxistin, dagirtin fillerini örnek olarak verecek olursak:

Ez radikim: Ben kaldırıyorum
Tu radikî: Sen kaldırıyorsun
Ew radike: O kaldırıyor
Em radikin: Biz kaldırıyoruz
Hûn radikin: Siz kaldırıyorsunuz
Ew radikin: Onlar kaldırıyorlar
Ez vêdixim: Ben içiyorum
Tu vêdixî: Sen içiyorsun
Ew vêdixe: O içiyor
Em vêdixin: Biz içiyoruz
Hûn vêdixin: Siz içiyorsunuz
Ew vêdixin: Onlar içiyorlar
Ez dadigrim: Ben dolduruyor
Tu dadigrî: Sen dolduruyorsun
Ew dadigre: O dolduruyor
Em dadigrin: Biz dolduruyoruz
Hûn dadigrin: Siz dolduruyorsunuz
Ew dadigrin: Onlar dolduruyorlar

Yukarıdaki örneklerde verilen fiillerin başındaki esas fiiller kendi başlarında kullanıldıklarında hiçbir anlamları yoktur. Bunlar bileşik fiillerdir. Bir tür bileşik filler dışında isim ve fiillerden oluşan bileşik fiiller de vardır bunların çekimlerini de "barkirin, maf xwarin, jangirtin" fiilleri üzerinden yaparsak:

Ez bar dikim: Ben yüklüyorum
Tu bar dikî: Sen yüklüyorsun
Ew bar dike: O yüklüyor
Em bar dikin: Biz yüklüyoruz
Hûn bar dikin: Siz yüklüyorsunuz
Ew bar dikin: Onlar yüklüyorlar
Ez maf dixwim: Ben hak yiyorum
Tu maf dixwî: Sen hak yiyorsun
Ew maf dixwe: O hak yiyor
Em maf dixwin: Biz hak yiyoruz
Hûn maf dixwin: Siz hak yiyorsunuz
Ew maf dixwin: Onlar hak yiyorlar
Ez jan digrim: Ben sancılanıyorum
Tu jan digrî: Sen sancılanıyorsun
Ew jan digre: O sancılanıyor
Em jan digrin: Biz sancılanıyoruz
Hûn jan digrin: Siz sancılanıyorsunuz
Ew jan digrin: Onlar sancılanıyorlar

Şimdiki zamanın olumsuzu ise 'di' önekinin yerine 'na' getirme ile elde edilir. Başka hiç bir eyleme gerek yoktur.
Ez betal nakim: Ben iptal etmiyorum
Tu betal nakî: Sen iptal etmiyorsun
Ew betal nake: O iptal etmiyor
Em betal nakin: Biz iptal etmiyoruz
Hûn betal nakin: Siz iptal etmiyorsunuz
Ew betal nakin: Onlar iptal etmiyorlar
Ez baz nadim: Ben koşmuyorum
Tu baz nadî: Sen koşmuyorsun
Ew baz nade: O koşmuyor
Em baz nadin: Biz koşmuyoruz
Hûn baz nadin: Siz koşmuyorsunuz
Ew baz nadin: Onlar koşmuyorlar

2-GELECEK ZAMAN (DEMA BÊ/ DEMA DAHATÛ)
Gelecekte yapılması düşünülen iş veya gelecekte olması beklenen durumu ifade eder. Yani henüz bu olay gerçekleşmemiş veya bu durum içerisinde bulunulmamaktadır. Kürtçe'de gelecek zamanı gösteren ekler; "-ê, dê, wê" dir. Gelecek zamanda fiilin önüne 'bi' öneki getirilerek gelecek zaman oluşturulur. 'Bi' öneki şimdiki zamanın fiil köküne eklenir. Şimdiki zamandaki 'di' önekini kaldırıp yerine 'bi' getirirsek gelecek zamana dönüşür. Ayrıca yine şimdiki zamanda olduğu gibi yardımcı fiillerle oluşturulan bileşik veya türemiş fiilerde de durum aynıdır. 'di'yı kaldırır yerine 'bi'yı eklersek (tabi -ê, wê, dê eklerini unutmadan) gelecek zamanı oluşturmuş oluruz.

Ezê bikim: Ben yapacağım
Tuyê bikî: Sen yapacaksın
Ewê bike: O yapacak
Emê bikin: Biz yapacağız
Hûnê bikin:Siz yapacaksınız
Ewê bikin: Onlar yapacaklar
Ezê bixwim: Ben yiyeceğim
Tuyê bixwî: Sen yiyeceksin
Ewê bixwe: O yiyecek
Emê bixwin: Biz yiyeceğiz
Hûnê bixwin: Siz yiyeceksiniz
Ewê bixwin: Onlar yiyecekler
Ezê dabigrim: Ben yükleyeceğim
Tuyê dabigrî: Sen yükleyeceksin
Ewê dabigre: O yükleyecek
Emê dabigrin: Biz yükleyeceğiz
Hûnê dabigrin: Siz yükleyeceksiniz.
Ewê dabigrin: Onlar yükleyecekler.

Olumsuz hali ise 'bi' yerine 'ne' konulmasıyla elde edilir.
Ezê negrim: Ben kapatmayacağım
Tuyê negrî: Sen kapatmayacaksın
Ewê negre: O kapatmayacak
Emê negrin: Biz kapatmayacağız
Hûnê negrin: Siz kapatmayacaksınız
Ewê negrin: Onlar kapatmayacaklar
Ezê ranexînim: Ben sermeyeceğim
Tuyê ranexînî: Sen sermeyeceksin
Ewê ranexîne: O sermeyecek
Emê ranexînin: Biz sermeyeceğiz
Hûnê ranexînin: Siz sermeyeceksiniz
Ewê ranexînin: Onlar sermeyecekler

'Dê' bazı yörelerde kullanılır ve '-ê' yerine kullanılır. Ayrıca 'wê' nin kullanıldığı yerlerde de 'dê' kullanılabilinir. Yazılma açısından 'Dê' ve 'wê' nin '-ê'den farkı başındaki kelimeden ayrı yazılmalarıdır. 'dê' ve 'wê' yî de birkaç örnekte kullanalım.

Ez dê bimrim: Ben öleceğim
Tu dê werî: sen geleceksin
Ew dê baz bide: O koşacak
Em dê negihijin: Biz yetişemeyeceğiz
Hûn dê herin: Siz gideceksiniz
Ew dê bizivirin: Onlar dönecekler
Kevok wê azad bifirin: Güvercinler özgürce uçacak
Mar wê biteve de: Yılan seni sokacak
Roj wê derkeve: Güneş doğacak
Em jî wê rojek bimrin: biz de bir gün öleceğiz.

ALIŞTIRMALAR:
Aşağıdaki fiilleri altta verdiğimiz örnek çerçevesinde şimdiki zaman ve gelecek zamana göre çekimleyiniz ve Türkçe karşılığını yazınız.

Rabûn (kalkmak), sitendin (satın almak), nimêj kirin (namaz kılmak), firîn (uçmak),
birîn (kesmek), nîşandan (göstermek), kuştin (öldürmek), derketin (çıkmak)

Ez dibînim: Ben görüyorum Tu………………… Ew……………………..
Ez nabînim: Ben görmüyorum Tu………………… Ew……………………..
Ezê bibînim: Ben göreceğim Tu………………… Ew……………………..
Ezê nebînim: Ben görmeyeceğim Tu………………… Ew……………………..

EZBERLENMESİ GEREKEN KELİMELER
Taştê: Kahvaltı Navroj: Öğle Yem.
Şîv: Akşam Yem. Paşîv: Sahur
Şewitîn: Yanmak Gerîn: Dolaşmak
Birin: Götürmek Anîn: Getirmek
Kirin: Yapmak Şewutandin: Yakmak
Mêrdîn: Mardin Sêrt: Siirt
Bidlîs: Bitlis Şirnex: Şırnak
Qers: Kars Wan: Van
Zebeş: Karpuz Petêx: Kavun
Hirmî: Armut Biyok: Ayva
Hinar: Nar Arûng/Êrûg: Erik
Gir: İri Hûrik: Minik
Nêz: Yakın Dûr: Uzak
Pêşeroj: Gelecek Paşeroj: Geçmiş
Beden: Vücut Serî: Baş
Çav: Göz Poz: Burun
Dev: Ağız Ziman: Dil
Xwirînî: Kahvaltı öncesi atıştırma

GEÇEN AYIN CEVAPLARI

Aşağıdaki cümleleri çeviriniz:
Ez cotkar im : Ben çiftçiyim.
Tu kor î : Sen körsün.
Ew misliman e?: O müslümandır.
Em azad in : Biz özgür değiliz.
Hûn ne egîd in : Siz yiğit değilsiniz.
Ew delal in : Onlar güzel değiller.
Ez Wanî me : Ben Vanlıyım.
Tu ne çiyayî yî? : Sen dağlı değil misin?
Ew ne beredayî ye : O başıboş değil.
Em canfeda ne : Biz fedaiyiz.
Hûn wek rovî ne : Siz tilki gibisiniz.
Ew perî ne? : Onlar peri mi?
Ben hastayım : Ez nexweş im.
Sen terzi misin? : Tu derzîvan î
O kahramandır : Ew Leheng e
Biz şişman değiliz : Em ne qelew in. (qelew nîn in)
Siz bekar değilsiniz : Hûn ne ezeb in. (ezeb nîn in)
Onlar delidirler : Ew dîn in.
Ben dağlıyım : Ez çiyayî me.
Sen Erzurumlusun : Tu Erziromî yî.
O solaktır : Ew çepo ye.
Biz beyaz değiliz : Em ne sipî ne. (sipî nîn in)
Siz oruçlu musunuz? : Hûn bi rojî ne.
Onlar şehirlidir : Ew bajarî ne.
Ben yiyorum : Ez dixwim.
Sen yiyiyorsun : Tu dixwî.
O yiyiyor : Ew dixwe.
Biz yiyiyoruz : Em dixwin.
Siz yiyiyorsunuz : Hûn dixwin.
Onlar yiyiyorlar : Ew dixwin.

Aşağıdaki boşluğu doğru zamir eki ile doldurunuz.
Min tu girtî: Ben seni yakaladım
Te ew girt : Sen onu yakaladın
Wî em girtin: O (er) bizi yakaladı
Wê hûn girtin: O (d) sizi yakaladı
Wan tu girtî : Onlar seni yakaladı
We ez girtim: Siz beni yakaladınız
Me ew girtin: Biz onları yakaladık

07-26-2010, 18:47

3-YAKIN GELECEK ZAMAN (DEMA BÊ/DEMA DAHATÛ YA NÊZÎK)

Bu zamanda o iş hala yapılmamış ancak yapılmak üzeredir. Bu zaman Türkçe'de yoktur. Burada 'kirin' yardımcı fiili zamanı belirlerken aldığı ekler yine daha önceki dersimizde gördüğümüz şahıs iyelik eklerini alır. Fiil ise gelecek zamandaki (Dema Dahatû/Dema Bê) gibi 'bi' önekini alır. Ancak Fiiller dersinde görüleceği gibi Kürtçe'de bazı fiiller (İngilizce'deki gibi) düzensiz filer olarak adlandırılabilir fiillerdendir ve bunlar diğer fiillere gelen sonek veya önekleri almazlar. Hatin (gelmek), Çûndin (gitmek) bu fiillerden ikisidir.

ÖRN:
Ez dikim herim : ben gitmek üzereyim
Ez dikim bifirim : ben uçmak üzereyim
Tu dikî bixwî : sen yemek üzeresin
Tu dikî bidoşî : sen sağmak üzeresin
Ew dike were : o gelmek üzere
Ew dike bimre : o ölmek üzere
Em dikin bazdin : biz koşmak üzereyiz
Em dikin bisitirên : biz şarkı söylemek üzereyiz
Hûn dikin biqedînin : siz bitirmek üzeresiniz
Hûn dikin bibirin : siz kesmek üzeresiniz
Ew dikin birevin : onlar kaçmak üzereler
Ew dikin bikevin? : onlar kaçmak üzereler mi?

4-GEÇMİŞ ZAMAN (DEMA BORÎ)

Kürtçe'de 5 alt geçmiş zaman vardır.
1- Dema Boriya Têdeyî yada Dema Boriya Sade (di'li geçmiş zaman)
2- Dema Boriya Dûdar yada Dema Boriya Çîrokî (miş'li geçmiş zaman)
3- Dema Boriya Berdest yada Çîrokiya Dema Niha (şimdiki zamanın hikayesi)
4- Çîrokiya Dema Boriya Têdeyî/Sade (di'li geçmiş zamanın hikayesi)
5- Çîrokiya Dema Boriya Dûdar/Çîrokî (miş'li geçmiş zamanın hikayesi)

Geçmiş zamana geçmeden önce bir-iki hatırlatma ve uyarı yapmak gerek. Daha önceki dersimizde gördüğümüz gibi iki grup Şahıs Zamiri vardı. Bunlardan birincisi: "Ez, Tu, Ew, Em, Hûn, Ew" idi. İkinci Grup ise: "Min, Te, Wî/Wê, Me, We, Wan" zamirlerinden oluşur. İkinci grup zamirler geçmiş zaman dışında özne olarak kullanılmaz. Geçmiş zamanda da bazı fiillerde özne olarak görev görürler. Yine bilmemiz gereken bir gruptaki zamirler bir cümle içerisinde hem özne, hem nesne olarak görev yapmazlar. Yani birinci gruptaki özne durumunda ise, nesne durumunda ikinci gruptaki zamir görev alır. Kürtçe'de bir tek geçmiş zaman yoktur. Geçmiş zaman beşe ayrılır.

1-Dİ'Lİ GEÇMİŞ ZAMAN (DEMA BORIYA TÊDEYÎ/SADE)

Kürtçe'de asıl fiilerden (lêkerên resen) mastar ekini attığımızda di'li geçmiş zamanda kullanılan fiilin kökü kalır. Buna bitişik zamir soneklerini getirdiğimizde di'li geçmiş zaman oluşur.

ÖRN: 'kuştin' fiilinden 'in' mastarını attığımızda 'kuşt' kelimesi kalır. Cümle içerisinde kullandığımızda da;

Min tu kuştî : ben seni öldürdüm.
Min gellek derd kişand : ben bir çok dert çektim.
Te ew nekuşt : sen onu öldürmedin.
Te got çi? : sen ne dedin?
Wî em kuştin? : o (er) bizi öldürdü mü?
Wî tiştek nedî : o (er) bir şey görmedi.
Wê hûn kuştin : o (d) sizi öldürdü.
Wê erebe girt : o (d) araba aldı
Wan tu nekuştî? : onlar seni öldürmediler mi?.
Me rê guhert : biz yolu değiştirdik.
We ez nekuştim : siz beni öldürmediniz.
We xwarin xwar? : siz yemek yediniz mi?
Me ew kuştin : biz onları öldürdük.
Wan qeza kir : onlar kaza yaptı.

2-MİŞ'Lİ GEÇMİŞ ZAMAN (DEMA BORIYA DÛDAR/ÇÎROKÎ)

Di'li geçmiş zamanda kullanılan fiillere fiilin durumuna göre 'iye', 'ine' eklerini getirirsek miş'li geçmiş zaman elde ederiz. Tekillerde 'iye' çoğullarda 'ine' eki getirilir. Yukarıdaki örnekler üzerinde deneyelim:

Wî em kuştine? : o (er) bizi öldürmüş.
Me rê guhertiye : biz yolu değiştirmişiz
Te ew nekuştine : sen onları öldürmemişsin
We xwarin xwariye? : siz yemek yemiş misiniz?
Min tu kuştiye : ben seni öldürmüşüm.
Te gotiye çi? : sen ne demişsin?
Wan qeza kiriye : onlar kaza yapmış
Wê erebe girtiye : o (d) araba almış
Wê tiştek nediye : o (d) bir şey görmemiş
Ew nexweş neketine : onlar hastalanmamışlar.

Geçişsiz fiillerde ise bitişik zamirlerin soneklerini alırlar.
Ez pîr bûme : ben yaşlanmışım.
Tu rabûyî? : sen kalkmış mısın?
Ew pirtûk xwendiye? : o kitap okumuş mu?
Me daran nebiriye? : biz ağaçları kesmemiş miyiz?
We kî û kê birine : siz kimleri götürmüşsünüz.
Ew neçûne Amedê : onlar Amed'e gitmemişler.

ALIŞTIRMALAR:

Aşağıdaki cümleleri çeviriniz:
Ben öğrenmek üzereyim:…...............
Sen bitirmek üzeresin:…....................
O taşınmak üzere mi?:…....................
Biz yazmak üzereyiz:….....................
Siz okumak üzere misiniz?:................
Onlar konuşmak üzere:……...............
Ben seni bağışladım:……..................
Ben toprağı sürmüşüm:…...................
Sen bizi öldürdün mü?:…...................
Sen buğday biçmişsin:……................
O diğerini görmedi:…........................
O ne zaman gitmiş?:………...............
Biz onların evine gittik:......................
Biz arpa ekmemişiz.............................
Siz onu yolladınız mı?:.......................
Siz taşı kaldırmamış mısınız?.............
Onlar böbreklerini bağışladı:…..........
Onlar Urfa'ya gelmiş mi?....................

EZBERLENMESİ GEREKEN KELİMELER:

Gurçik : Böbrek Mêlak : Akciğer
Mejî : Beyin Dil : Kalp
Aşik : Mide Kezeba Reş : Karaciğer
Fetereşk : Dalak Zaferan : Safra
Sing : Göğüs Ling/Pê : Ayak
Tilî : Parmak Neynûk : Tırnak
Egîd : Yiğit Merd : Mert
Dêrîn : Asil Wêrek : Cesur
Dilsoz : Samimi Leheng : Kahraman
Sînî : Tepsi Kevçî : Kaşık
Kêr : Bıçak Çartel : Çatal
Teyfik : Tabak Quşxane : Tencere
Îskan : Bardak Tas : Tas
Aşxane : Mutfak Şerşok : Banyo
Kûlîn : Kiler Ode : Oda
Ajotin : Sürmek Çandin : Ekmek
Çinîn : Biçmek Mirin : Ölmek
Êşandin : Ağrıtmak Rakirin : Kaldırmak

GEÇEN AYIN CEVAPLARI

Aşağıdaki fiilleri altta verdiğimiz örnek çerçevesinde şimdiki zaman ve gelecek zamana göre çekimleyiniz ve Türkçe karşılığını yazınız.

rabûn (kalkmak)
sitendin (satın almak)
nimêj kirin (namaz kılmak)
firîn (uçmak)
birîn (kesmek)
nîşandan (göstermek)
kuştin (öldürmek)
derketin (çıkmak)
dîtin (görmek)

dîtin-birîn:
Ez dibînim : ben görüyorum
Ez nabirim : ben kesmiyorum
Tu dibînî : sen görüyorsun
Tu nabirî : sen kesmiyorsun
Ew dibîne : o görüyor
Ew nabire : o kesmiyor
Em dibînin : biz görüyoruz
Em nabirin : biz kesmiyoruz
Hûn dibînin : siz görüyorsunuz
Hûn nabirin : siz kesmiyorsunuz
Ew dibînin : onlar görüyorlar
Ew nabirin : onlar kesmiyorlar

Ezê bibirim : ben keseceğim
Ezê nebînim : ben görmeyeceğim
Tuyê bibirî : sen keseceksin
Tuyê nebîni : sen görmeyeceksin
Ewê bibire : o kesecek
Ewê nebîne : o görmeyecek
Emê bibirin : biz keseceğiz
Emê nebînin : biz görmeyeceğiz
Hûnê bibirin : siz keseceksiniz
Hûnê nebînin : siz görmeyeceksiniz
Ewê bibirin : onlar kesecekler
Ewê nebînin : onlar görmeyecekler

nimêjkirin-nîşandan:
Ez nimêj dikim : ben namaz kılıyorum
Ez nîşan nadim : sen göstermiyorum
Tu nimêj dikî : sen namaz kılıyorsun
Tu nîşan nadî : sen göstermiyorsun
Ew nimêj dike : o namaz kılıyor
Ew nîşan nade : o göstermiyor
Em nimêj dikin : biz namaz kılıyoruz
Em nîşan nadin : biz göstermiyoruz
Hûn nimêj dikin : siz namaz kılıyorsunuz
Hûn nîşan nadin : siz göstermiyorsunuz
Ew nimêj dikin : onlar namaz kılıyorlar
Ew nîşan nadin : onlar göstermiyorlar

Ezê nimêj bikim : ben namaz kılacağım
Ezê nîşan nedim : göstermeyeceğim
Tuyê nimêj bikî : sen namaz kılacaksın
Tuyê nîşan nedî : sen göstermeyeceksin
Ewê nimêj bike : o namaz kılacak
Ewê nîşan nede : o göstermeyecek
Emê nimêj bikin : biz namaz kılacağız
Emê nîşan nedin : biz göstermeyeceğiz
Hûnê nimêj bikin : siz namaz kılacaksınız
Hûnê nîşan nedin : siz göstermeyeceksiniz
Ewê nimêj bikin : onlar namaz kılacaklar
Ewê nîşan nedin : onlar göstermeyecekler

derketin:
Ez derdikevim : ben çıkıyorum
Ez dernakevim : ben çıkmıyorum
Tu derdikevî : sen çıkıyorsun
Tu dernakevî : sen çıkmıyorsun
Ew derdikeve : o çıkıyor
Ew dernakeve : o çıkmıyor
Em derdikevin : biz çıkıyoruz
Em dernakevin : biz çıkmıyoruz
Hûn derdikevin : siz çıkıyorsunuz
Hûn dernakevin : siz çıkmıyorsunuz
Ew derdikevin : onlar çıkıyorlar
Ew dernakevin : onlar çıkmıyorlar

Ezê derbikevim : ben çıkacağım
Ezê dernekevim : ben çıkmayacağım
Tuyê derbikevî : sen çıkacaksın
Tuyê dernekevî : sen çıkmayacaksın
Ewê derbikeve : o çıkacak
Ewê dernekeve : o çıkmayacak
Emê derbikevin : biz çıkacağız
Emê dernekevin : biz çıkmayacağız
Hûnê derbikevin : siz çıkacaksınız
Hûnê dernekevin : siz çıkmayacaksınız
Ewê derbikevin : onlar çıkacaklar
Ewê dernekevin : onlar çıkmayacaklar

rabûn-kuştin:
Ez radibim : ben kalkıyorum.
Ez nakujim : ben öldürmüyorum.
Tu radibî : sen kalkıyorsun.
Tu nakujî : sen öldürmüyorsun.
Ew radibe : o kalkıyor.
Ew nakuje : o öldürmüyor.
Em radibin : biz kalkıyoruz.
Em nakujin : biz öldürmüyoruz.
Hûn radibin : siz kalkıyorsunuz.
Hûn nakujin : siz öldürmüyorsunuz.
Ew radibin : onlar kalkıyorlar.
Ew nakujin : onlar öldürmüyorlar.

Ezê bikujim : ben öldüreceğim
Ezê ranebim : ben kalkmayacağım
Tuyê bikujî : sen öldüreceksin
Tuyê ranebî : sen kalkmayacaksın
Ewê bikuje : o öldürecek
Ewê ranebe : o kalkmayacak
Emê bikujin : biz öldüreceğiz
Emê ranebin : biz kalkmayacağız
Hûnê bikujin : siz öldüreceksiniz
Hûnê ranebin : siz kalkmayacaksınız
Ewê bikujin : onlar öldürecekler
Ewê ranebin : onlar kalkmayacaklar

sitendin-firîn:
Ez distînim : ben satın alıyorum
Ez nastînim : ben satın almıyorum
Tu distînî : sen satın alıyorsun
Tu nastînî : sen satın almıyorsun
Ew distîne : o satın alıyor
Ew nastîne : o satın alıyor
Em distînin : biz satın alıyoruz
Em nastînin : biz satın almıyoruz
Hûn distînin : siz satın alıyorsunuz
Hûn nastînin : siz satın almıyorsunuz
Ew distînin : onlar satın alıyorlar
Ew nastînin : onlar satın almıyorlar

Ezê bifirim : ben uçacağım
Ezê nefirim : ben uçmayacağım
Tuyê bifirî : sen uçacaksın
Tuyê nefirî : sen uçmayacaksın
Ewê bifire : o uçacak
Ewê nefire : o uçmayacak
Emê bifirin : biz uçacağız
Emê nefirin : biz uçmayacağız
Hûnê bifirin : siz uçacaksınız
Hûnê nefirin : siz uçmayacaksınız
Ewê bifirin : onlar uçacaklar
Ewê nefirin : onlar uçmayacaklar

NOT:
1-Geçen ayın bütün cevaplarını yazmaya olmadığı için hepsini cevaplandırmadık. Ancak Kürtçe öğrencilerinin diğerlerini de çözmeleri gerekiyor. Öğrenciler çözemediklerini yaptıklarımızın ışığında rahatlıkla çözebilirler.

2-Verdiğimiz Alıştırmalar yer darlığı yüzünden yeterli değildir. Kürtçe öğrencilerinin kendi kendilerine alıştırmalar yapmaları gerekiyor.

07-26-2010, 18:48

Mizgin Dergisine tesekkürler. Rabbi yar ve yardimcilari olsun.

07-21-2010, 00:37	#51
Kullanıcı Adı Özgür Çağrı	Valla ya murat bir numara değil deme bizim kürtçeye hiç benzemiyor. Sen kelimeleri eğdin büktün kürtçe oldu Babama okutacam camiden gelsin

07-21-2010, 00:41	#53
Kullanıcı Adı Beylerbeyi	heyt. Kürtçeme laf yok. bu Kürtçeyi ben kendi ellerimle büyüttüm ayrıca nesi var. gayet de iyi anlaşılıyor bence. en büyük özelliği sadece Türkçe bilen kişiler tarafından rahatlıkla anlaşılabilmesi

07-26-2010, 18:44	#55
Kullanıcı Adı Özgür Çağrı	11-Bitişik Zamirler (Cînavkên Pêvebestî) Bitişik zamirler iki gruptur. 1. grup: im, î, e, in ekleridir. 2. grup: me, yî, ye, ne ekleridir. 1. grup ile 2. grup arasındaki farksonuna geldikleri kelimenin son harfinin sesli veya sessiz olmasından kaynaklanıyor. Sonuna geldikleri kelimenin son harfi sessiz ise 1. grup bitişik zamirler, sesli ise ikinci grup bitişik zamirler kullanılır. 1. grubun da, 2. grubun da çoğul şahısların ekleri aynıdır. Bitişik zamirler isim ve sıfatlardan ayrı yazılır fakat fillerle kullanıldıklarında bitişik yazılır. 1. grup bitişik zamirleri isim ve sıfatlara örnek olarak: Ez im Ez leşker im : Ben askerim. Ez rind im : Ben güzelim. Tu yî Tu xort î : Sen gençsin. Tu jin î : Sen kadınsın. Ew e Ew baş e? : O iyidir. Ew karker e : O işçidir. Em in Em Kurd in : Biz Kürdüz. Em dirêj in : Biz uzunuz. Hûn in Hûn kin in? : Siz kısa mısınız? Hûn xizan in : Siz fakirsiniz Ew in Ew hunermend in : Onlar sanatçıdır. Ew xwendekar in : Onlar Öğrencidir. Yukarıdaki örneklerde 'Tu yî' de asıl olan 'yî' değil 'î' dir. Ancak 'Tu' kelimesinin sonundaki harf sesli olduğundan 'y' kaynaştırma harfi gelmiştir. 1. grup bitişik zamirleri fiillere örnek olarak: Ez kar dikim: Ben iş yapıyorum. Ez naçim gund: Ben köye gitmiyorum. Tu kar dikî: Sen iş yapıyorsun. Tu naçî gund: Sen köye gitmiyorsun. Ew kar dike: O iş yapıyor. Ew naçe gund: O köye gitmiyor. Em kar dikin: Biz iş yapıyoruz. Em naçin gund: Biz köye gitmiyoruz Hûn kar dikin: Siz iş yapıyorsunuz. Hûn naçin gund: Siz köye gitmiyorsunuz. Ew kar dikin: Onlar iş yapıyorlar. Ew naçin gund: Onlar köye gitmiyorlar. 2. grup bitişik zamirleri isim ve sıfatlara örnek olarak: Ez mamoste me: Ben öğretmenim. Ez gurî me: Ben kelim Tu zana yî: Sen bilginsin. Tu canî yî: Sen canisin Ew berberî ye: O berberidir. Ew deştî ye: O ovalıdır (ova tarafındandır) Em Amedî ne: Biz Amedliyiz. Em biyanî ne: Biz yabancıyız. Hûn bende ne: Siz kölesiniz. Hûn bira ne?: Siz kardeş misiniz? Ew cîngene ne: Onlar çingenedir. Ew seyda ne: Onlar seydadır. 2. grup bitişik zamirleri fiillere örnek olarak: Min tu dîtî: Ben seni gördüm. Min tu bexşandî: seni bağışladım. Te ew dît: Sen onu gördün. Te em bexşandin?: sen bizi bağışladın mı? Wî em dîtin: O (er) bizi gördü. Wî ez nebexşandim: O (er) bizi bağışlamadı. Wê hûn dîtin O(d) sizi gördü. Wê ew bexşand: O (d) onu bağışladı. Me ew dîtin: Biz onları gördük. Me hûn bexşandin: Biz sizi bağışladık We ez dîtim: Siz beni gördünüz. We ew bexşandin: siz onları bağışladınız. Wan tu dîtî: Onlar seni gördüler. Wan ew bexşandin: onlar onu bağışladılar. Örneklerde de görüldüğü gibi özne ile nesne aynı grup şahıs zamirlerinden oluşamaz. (2. dersimizde işlediğimiz şahıs zamirlerinden hangilerinin hangi gruba ait olduğunu görebilirsiniz.) Bitişik zamir eki nesneye göre belirlenir. Kürtçe'de bitişik zamirlerin ekleri bunlardır, kullanım şekilleri de bunlardır. Bazı yörelerde kullanılan şekil yanlıştır. Ez dixwime, hûn dikine, tu dixwiye, em radibine, ew diçî, ew diçiye gibi kullanımlar yanlıştır. ALIŞTIRMALAR Aşağıdaki cümleleri çeviriniz: Ez cotkar im……… Tu kor î…………… Ew misliman e?… Em azad in……… Hûn ne egîd in… Ew delal in……… Ez Wanî me………. Tu ne çiyayî yî?… Ew ne beredayî ye… Em canfeda ne……. Hûn wek rovî ne… Ew perî ne?……… Ben hastayım…… Sen terzi misin?... O kahramandır…… Biz şişman değiliz…. Siz bekar değilsiniz… Onlar delidirler…. Ben dağlıyım…. Sen Erzurumlusun… O solaktır… Biz beyaz değiliz… Siz oruçlu musunuz?... Onlar şehirlidir…. Ben yiyorum… Sen yiyiyorsun.. O yiyiyor……. Biz yiyiyoruz…. Siz yiyiyorsunuz… Onlar yiyiyorlar… Aşağıdaki boşluğu doğru zamir eki ile doldurunuz Min tu girt…. Te ew girt…. Wî em girt…. Wê hûn girt…. Wan tu girt…. We ez girt….. Me ew girt…. EZBERLENMESİ GEREKEN KELİMELER Derew : Yalan Rast: Doğru/Sağ Çep : Sol Mal: Ev Xewn : Rüya Pîroz: Kutlu Cil : Elbise Deyn: Borç Birçî : Aç Têr: Tok Buha : Pahalı Erzan: Ucuz Weşî : Başak Mirov: İnsan Dikan : Dükkan Bazdan: Koşmak Masî : Balık Kurt: Kurm Sor : Kırmızı Kesk: Yeşil Şîn : Mavi Zer: Sarı Kinûşk : Pembe Çakar: Kahverengi Sipî : Beyaz Reş: Siyah Xemrî : Mor Binefşgon: Menekşe Şaşî : Hata Xeter: Tehlike GEÇEN AYIN CEVAPLARI Aşağıdaki soruları ve cevaplarını beraber çeviriniz. ÖRNEKLER; Kim (Alî) kime (Veli) vurdu? : Kî (Elî) li kê (Welî) xist? - O (Ali) onu (Weliyi) vurdu : Ew (Elî) li wî (Weliyî) xist Ne (at) eve geldi? : Çiyê hat malê? - At eve geldi : Hespê hat malê Kaçı kaçına baktı? : Çend li çendan mêze kirin? - Beşi üçüne baktı : Pêncan li sisiyan mêze kirin Kim kimi rüyada gördü? : Kî kê di xewn de dî? - O (Ayşe), beni rüyada gördü : Wê (eyşê) min di xewn de dî; Kim buraya gelebilir? : Kî dikare were vir? - O (Hatice) buraya gelebilir : Ew (Xetîce) dikare were vir Kim Newrozu kutluyor? : Kî newrozê pîroz dike? - Biz newrozu kutluyoruz : Em newrozê pîroz dikin. Kime araba verdiler? : Erebê dan kê? - Arabayı onlara (çocuklara) verdiler : Erebê dan wan (zarokan) Kimler Amed'e gidecek? : Kî û kî wê herin Amedê? - Biz ve siz gideceğiz : Em û hûn ê herin Amedê Kimleri görmediniz? : We kê û kê nedît? - Onları (Berivanları) görmedik : Me ew (Berîvan û wan) nedîtin Kimlere elbise aldınız? : We ji kî û kî re cilan sitend - Ona (Aliye) ve ona (Azada) elbise aldık : Me ji wî (Eliyî) û wî (azadî) re cilan sitend Kimlerden borç aldınız? : We ji kî deyn girt? - Biz ondan (Berfînden) borç aldık : Me ji wê (Berfînê) deyn girt Azad ne okuyor? : Azad çi dixwîne? - Azad onu (kitabı) okuyor : Azad wê (pirtûkê) dixwîne Bawer ne getirdi? : Bawer çi anî? - Bawer onu (Eşeği) getirdi : Bawer wî (Kerê) anî Siyabend ne yiyor? : Siyabend çi dixwe? - Siyabend onu (elmayı) yiyor : Siyabend wê (sêvê) dixwe Zozan ne aldı? : Zozan çi girt? - Zozan onu (kaşığı) aldı : Zozan wê (kefçiyê) girt Suda ne yüzüyordu? : Çiyê di avê de soberî dikir? - O (balık) suda yüzüyordu : Wê (Masiyê) di avê de soberî dikir Ne başak verdi? : Çiyê weşî da? - O (buğday) başak verdi : Wî (Genimî) weşî da Ne gelmedi? : Çiyê nehat? - O (kedi) gelmedi : Ew (Pisîk) nehat Ne çocuğa tekme attı? : Çiyê pîn li zarok xist - O (at) çocuğa tekme attı : Wî (Hespê) pîn li zarok xist Hangisi dama çıktı? (D) : Kîjanê derket serê xanî? - Büyüğü (hêlîn) dama çıktı : A mezin (Hêlîn) derket ser xanî Hangisi iyi değil? (E) : Kîjanî ne baş e? - Ortadaki iyi değil : Ê navîn (Zerdan) ne baş e. Hangisini seviyorsun? (E) : Tu ji kîjanî hez dikî? - Esmer olanı seviyorum : Ez ji yê esmer (Ehmedî) hez dikim Hangisine elma verdin? (D) : Te sêv da kîjanê? - Küçüğüne elma verdim : Min sêvê da ya biçûk (Xezalê) Hangileri daha olgun? : Kîjanan zêdetir gihiştîne? - Kırmızılar daha olgun : Ên sor zêdetir gihiştî ne Hangilerinden aldın? : Te ji kîjanan girt? - İyilerinden aldım : Min ji yên baş girt Hangisi (E) hangisine (E) ders verdi? : Kîjanî fêr da kîjanî? - Şêrkoh, Osmana ders verdi : Şêrkohî fêra Osman da Hangileri Mizgîn okuyor? : Kîjanan Mizgînê dixwînin? - Okumayı sevenler Mizgîn okuyor : Ên ji xwendinê hez dikin Mizgînê dixwînin Kaçı gitti? : Çend çûn? - Dördü gitti : Çaran çûn Kaçını sordunuz? : Te çendan pirsî? - İkisini sordum : Min diduwan pirsî Kaçına elbise aldınız? : We çendan re cil girt? - Yedisine elbise aldım : Min heftan re cil girt Kaçı okula gidiyor? : Çend diçin dibistanê? - Elli beşi okula gidiyor : Pêncî û pêncan diçin dibistanê Kaçı kaçını gördü? : Çend çendan dîtin? - Dördü ikisini gördü : Çaran diduwan dît Kaçının evi var? : Mala çendan heye? - Altısının evi var : Mala şeşan heye Kaçından kaçını saydınız? : We çendan çend jimartin? - Doksanından yetmişini saydık : Me notan heftê jimartin Kaçı aç, kaçı tok? : Çend birçîne çend têr in? - Dördü tok beşi aç : Çar birçîne sisê têr in Aşağıdaki cümleleri çeviriniz Yekê sêva min xwariye ; Birisi elmamı yemiş Tu kes tu car karek wusa nake ; Hiç kimse hiçbir zaman böyle bir şey yapmaz Tu qet çûyî Amedê? ; Sen hiç Amed'e gittin mi? Hin mirov baş in ; Bazı insanlar iyidir Gellek mal û mulkê wê heye ; Onun çokça malı mülkü var Ew her dem li dikana xwe ye? ; O hep dükkanındadır Li vir her tişt buha ye ; Orada her şey pahalıdır Çend donim erdê min heye ; Benim birkaç dönüm tarlam var Filan kes nehat dawetê ; Falanca düğüne gelmedi Divê herkes Mizgîn bixwîne ; Bütün akrabalarını çağırmamış Her yek çend kîlo tên? ; Her biri kaç kilo gelir Li mal tu tişt tune ; Evde hiçbir şey yok Geçen sayıda alıştırmalar bölümünde bir yanlışlık yapılmıştır. "Zozan ne dedi" yerine "Zozan ne aldı" olacaktı. Okurlarımızdan özür dilerim. Birkaç önemli uyarı: Allah'ın izniyle 8. dersimizi de yaptık. Allah'a hamd olsun. Değerli okurlar bir dilin daha iyi bilinmesi, konuşulması için olmazsa olmaz şartlar vardır. Bunlardan ilki dersi sevmek, azimle, ısrarla anlamaya ve öğrenmeye çalışmak. Bu işin psikolojik boyutu. İkincisi ise pratik yapmak. Özellikle kendi çalışmamızı baz alacak olursak; Derslerde verilen alıştırmaları yapmak, bir sonraki sayıda cevapları kontrol etmek ve bunları karşılaştırmak. Özellikle verilen dersin müfredatına uygun pratikler yapmak. Bunların dışında Kürtçe kitaplar okumak, çevrede Kürtçe'yi iyi bilenlere danışmak. Mizgîn Dergisi Allah'a şükür bu noktada büyük bir malzeme sunuyor. Mizgîn Dergisi güzelce takip edilerek bile bir çok problem ortadan kalkacaktır.

07-26-2010, 18:46	#56
Kullanıcı Adı Özgür Çağrı	ZAMANLAR (DEM) Kürtçe de dört zaman vardır. 1-ŞİMDİKİ ZAMAN (DEMA NIHA) 2-GELECEK ZAMAN (DEMA BÊ / DEMA DAHATÛ) 3-YAKIN GELECEK ZAMAN (DEMA BÊ /DEMA DAHATÛ YA NÊZÎK) 4-GEÇMİŞ ZAMAN (DEMA BORÎ) 1-ŞİMDİKİ ZAMAN (DEMA NIHA) Şimdiki zaman adından da anlaşılacağı gibi şu içerisinde bulunulan zamanda yapılan iş veya bulunulan durumu ifade eder. Kürtçe de şimdiki zamanı belirten ek 'di' önekidir. Ayrıca fiil bitişik zamirî ekini de alır. Bitişik zamirleri geçen derste görmüştük. Ez dikim: Ben yapıyorum Tu dikî: Sen yapıyorsun Ew dike: O yapıyor Em dikin: Biz yapıyoruz Hûn dikin: Siz yapıyorsunuz Ew dikin: Onlar yapıyorlar Ez dixwim: Ben yiyiyorum Tu dixwî: Sen yiyiyorsun Ew dixwe: O yiyiyor Em dixwin: Biz yiyiyoruz Hûn dixwin: Siz yiyiyorsunuz Ew dixwin: Onlar yiyiyorlar Ez digrim: Ben kapatıyorum Tu digrî: Sen kapatıyorsun Ew digre: O kapatıyor Em digrin: Biz kapatıyoruz Hûn digrin: Siz kapatıyorsunuz Ew digrin: Onlar kapatıyor Fiilin başına 'di' önekini getirerek oluşturulur. Kürtçe'de birçok yardımcı fiil vardır. Bu yardımcı fiillerin bulunduğu eylemlerde zaman çekimleri farklı olur. İster bileşik, ister türemiş fiil olsun, bu tür fiillerde 'di' öneki esas fiil ile yardımcı fiil arasına konur. "Rakirin, vêxistin, dagirtin fillerini örnek olarak verecek olursak: Ez radikim: Ben kaldırıyorum Tu radikî: Sen kaldırıyorsun Ew radike: O kaldırıyor Em radikin: Biz kaldırıyoruz Hûn radikin: Siz kaldırıyorsunuz Ew radikin: Onlar kaldırıyorlar Ez vêdixim: Ben içiyorum Tu vêdixî: Sen içiyorsun Ew vêdixe: O içiyor Em vêdixin: Biz içiyoruz Hûn vêdixin: Siz içiyorsunuz Ew vêdixin: Onlar içiyorlar Ez dadigrim: Ben dolduruyor Tu dadigrî: Sen dolduruyorsun Ew dadigre: O dolduruyor Em dadigrin: Biz dolduruyoruz Hûn dadigrin: Siz dolduruyorsunuz Ew dadigrin: Onlar dolduruyorlar Yukarıdaki örneklerde verilen fiillerin başındaki esas fiiller kendi başlarında kullanıldıklarında hiçbir anlamları yoktur. Bunlar bileşik fiillerdir. Bir tür bileşik filler dışında isim ve fiillerden oluşan bileşik fiiller de vardır bunların çekimlerini de "barkirin, maf xwarin, jangirtin" fiilleri üzerinden yaparsak: Ez bar dikim: Ben yüklüyorum Tu bar dikî: Sen yüklüyorsun Ew bar dike: O yüklüyor Em bar dikin: Biz yüklüyoruz Hûn bar dikin: Siz yüklüyorsunuz Ew bar dikin: Onlar yüklüyorlar Ez maf dixwim: Ben hak yiyorum Tu maf dixwî: Sen hak yiyorsun Ew maf dixwe: O hak yiyor Em maf dixwin: Biz hak yiyoruz Hûn maf dixwin: Siz hak yiyorsunuz Ew maf dixwin: Onlar hak yiyorlar Ez jan digrim: Ben sancılanıyorum Tu jan digrî: Sen sancılanıyorsun Ew jan digre: O sancılanıyor Em jan digrin: Biz sancılanıyoruz Hûn jan digrin: Siz sancılanıyorsunuz Ew jan digrin: Onlar sancılanıyorlar Şimdiki zamanın olumsuzu ise 'di' önekinin yerine 'na' getirme ile elde edilir. Başka hiç bir eyleme gerek yoktur. Ez betal nakim: Ben iptal etmiyorum Tu betal nakî: Sen iptal etmiyorsun Ew betal nake: O iptal etmiyor Em betal nakin: Biz iptal etmiyoruz Hûn betal nakin: Siz iptal etmiyorsunuz Ew betal nakin: Onlar iptal etmiyorlar Ez baz nadim: Ben koşmuyorum Tu baz nadî: Sen koşmuyorsun Ew baz nade: O koşmuyor Em baz nadin: Biz koşmuyoruz Hûn baz nadin: Siz koşmuyorsunuz Ew baz nadin: Onlar koşmuyorlar 2-GELECEK ZAMAN (DEMA BÊ/ DEMA DAHATÛ) Gelecekte yapılması düşünülen iş veya gelecekte olması beklenen durumu ifade eder. Yani henüz bu olay gerçekleşmemiş veya bu durum içerisinde bulunulmamaktadır. Kürtçe'de gelecek zamanı gösteren ekler; "-ê, dê, wê" dir. Gelecek zamanda fiilin önüne 'bi' öneki getirilerek gelecek zaman oluşturulur. 'Bi' öneki şimdiki zamanın fiil köküne eklenir. Şimdiki zamandaki 'di' önekini kaldırıp yerine 'bi' getirirsek gelecek zamana dönüşür. Ayrıca yine şimdiki zamanda olduğu gibi yardımcı fiillerle oluşturulan bileşik veya türemiş fiilerde de durum aynıdır. 'di'yı kaldırır yerine 'bi'yı eklersek (tabi -ê, wê, dê eklerini unutmadan) gelecek zamanı oluşturmuş oluruz. Ezê bikim: Ben yapacağım Tuyê bikî: Sen yapacaksın Ewê bike: O yapacak Emê bikin: Biz yapacağız Hûnê bikin:Siz yapacaksınız Ewê bikin: Onlar yapacaklar Ezê bixwim: Ben yiyeceğim Tuyê bixwî: Sen yiyeceksin Ewê bixwe: O yiyecek Emê bixwin: Biz yiyeceğiz Hûnê bixwin: Siz yiyeceksiniz Ewê bixwin: Onlar yiyecekler Ezê dabigrim: Ben yükleyeceğim Tuyê dabigrî: Sen yükleyeceksin Ewê dabigre: O yükleyecek Emê dabigrin: Biz yükleyeceğiz Hûnê dabigrin: Siz yükleyeceksiniz. Ewê dabigrin: Onlar yükleyecekler. Olumsuz hali ise 'bi' yerine 'ne' konulmasıyla elde edilir. Ezê negrim: Ben kapatmayacağım Tuyê negrî: Sen kapatmayacaksın Ewê negre: O kapatmayacak Emê negrin: Biz kapatmayacağız Hûnê negrin: Siz kapatmayacaksınız Ewê negrin: Onlar kapatmayacaklar Ezê ranexînim: Ben sermeyeceğim Tuyê ranexînî: Sen sermeyeceksin Ewê ranexîne: O sermeyecek Emê ranexînin: Biz sermeyeceğiz Hûnê ranexînin: Siz sermeyeceksiniz Ewê ranexînin: Onlar sermeyecekler 'Dê' bazı yörelerde kullanılır ve '-ê' yerine kullanılır. Ayrıca 'wê' nin kullanıldığı yerlerde de 'dê' kullanılabilinir. Yazılma açısından 'Dê' ve 'wê' nin '-ê'den farkı başındaki kelimeden ayrı yazılmalarıdır. 'dê' ve 'wê' yî de birkaç örnekte kullanalım. Ez dê bimrim: Ben öleceğim Tu dê werî: sen geleceksin Ew dê baz bide: O koşacak Em dê negihijin: Biz yetişemeyeceğiz Hûn dê herin: Siz gideceksiniz Ew dê bizivirin: Onlar dönecekler Kevok wê azad bifirin: Güvercinler özgürce uçacak Mar wê biteve de: Yılan seni sokacak Roj wê derkeve: Güneş doğacak Em jî wê rojek bimrin: biz de bir gün öleceğiz. ALIŞTIRMALAR: Aşağıdaki fiilleri altta verdiğimiz örnek çerçevesinde şimdiki zaman ve gelecek zamana göre çekimleyiniz ve Türkçe karşılığını yazınız. Rabûn (kalkmak), sitendin (satın almak), nimêj kirin (namaz kılmak), firîn (uçmak), birîn (kesmek), nîşandan (göstermek), kuştin (öldürmek), derketin (çıkmak) Ez dibînim: Ben görüyorum Tu………………… Ew…………………….. Ez nabînim: Ben görmüyorum Tu………………… Ew…………………….. Ezê bibînim: Ben göreceğim Tu………………… Ew…………………….. Ezê nebînim: Ben görmeyeceğim Tu………………… Ew…………………….. EZBERLENMESİ GEREKEN KELİMELER Taştê: Kahvaltı Navroj: Öğle Yem. Şîv: Akşam Yem. Paşîv: Sahur Şewitîn: Yanmak Gerîn: Dolaşmak Birin: Götürmek Anîn: Getirmek Kirin: Yapmak Şewutandin: Yakmak Mêrdîn: Mardin Sêrt: Siirt Bidlîs: Bitlis Şirnex: Şırnak Qers: Kars Wan: Van Zebeş: Karpuz Petêx: Kavun Hirmî: Armut Biyok: Ayva Hinar: Nar Arûng/Êrûg: Erik Gir: İri Hûrik: Minik Nêz: Yakın Dûr: Uzak Pêşeroj: Gelecek Paşeroj: Geçmiş Beden: Vücut Serî: Baş Çav: Göz Poz: Burun Dev: Ağız Ziman: Dil Xwirînî: Kahvaltı öncesi atıştırma GEÇEN AYIN CEVAPLARI Aşağıdaki cümleleri çeviriniz: Ez cotkar im : Ben çiftçiyim. Tu kor î : Sen körsün. Ew misliman e?: O müslümandır. Em azad in : Biz özgür değiliz. Hûn ne egîd in : Siz yiğit değilsiniz. Ew delal in : Onlar güzel değiller. Ez Wanî me : Ben Vanlıyım. Tu ne çiyayî yî? : Sen dağlı değil misin? Ew ne beredayî ye : O başıboş değil. Em canfeda ne : Biz fedaiyiz. Hûn wek rovî ne : Siz tilki gibisiniz. Ew perî ne? : Onlar peri mi? Ben hastayım : Ez nexweş im. Sen terzi misin? : Tu derzîvan î O kahramandır : Ew Leheng e Biz şişman değiliz : Em ne qelew in. (qelew nîn in) Siz bekar değilsiniz : Hûn ne ezeb in. (ezeb nîn in) Onlar delidirler : Ew dîn in. Ben dağlıyım : Ez çiyayî me. Sen Erzurumlusun : Tu Erziromî yî. O solaktır : Ew çepo ye. Biz beyaz değiliz : Em ne sipî ne. (sipî nîn in) Siz oruçlu musunuz? : Hûn bi rojî ne. Onlar şehirlidir : Ew bajarî ne. Ben yiyorum : Ez dixwim. Sen yiyiyorsun : Tu dixwî. O yiyiyor : Ew dixwe. Biz yiyiyoruz : Em dixwin. Siz yiyiyorsunuz : Hûn dixwin. Onlar yiyiyorlar : Ew dixwin. Aşağıdaki boşluğu doğru zamir eki ile doldurunuz. Min tu girtî: Ben seni yakaladım Te ew girt : Sen onu yakaladın Wî em girtin: O (er) bizi yakaladı Wê hûn girtin: O (d) sizi yakaladı Wan tu girtî : Onlar seni yakaladı We ez girtim: Siz beni yakaladınız Me ew girtin: Biz onları yakaladık

07-26-2010, 18:47	#57
Kullanıcı Adı Özgür Çağrı	3-YAKIN GELECEK ZAMAN (DEMA BÊ/DEMA DAHATÛ YA NÊZÎK) Bu zamanda o iş hala yapılmamış ancak yapılmak üzeredir. Bu zaman Türkçe'de yoktur. Burada 'kirin' yardımcı fiili zamanı belirlerken aldığı ekler yine daha önceki dersimizde gördüğümüz şahıs iyelik eklerini alır. Fiil ise gelecek zamandaki (Dema Dahatû/Dema Bê) gibi 'bi' önekini alır. Ancak Fiiller dersinde görüleceği gibi Kürtçe'de bazı fiiller (İngilizce'deki gibi) düzensiz filer olarak adlandırılabilir fiillerdendir ve bunlar diğer fiillere gelen sonek veya önekleri almazlar. Hatin (gelmek), Çûndin (gitmek) bu fiillerden ikisidir. ÖRN: Ez dikim herim : ben gitmek üzereyim Ez dikim bifirim : ben uçmak üzereyim Tu dikî bixwî : sen yemek üzeresin Tu dikî bidoşî : sen sağmak üzeresin Ew dike were : o gelmek üzere Ew dike bimre : o ölmek üzere Em dikin bazdin : biz koşmak üzereyiz Em dikin bisitirên : biz şarkı söylemek üzereyiz Hûn dikin biqedînin : siz bitirmek üzeresiniz Hûn dikin bibirin : siz kesmek üzeresiniz Ew dikin birevin : onlar kaçmak üzereler Ew dikin bikevin? : onlar kaçmak üzereler mi? 4-GEÇMİŞ ZAMAN (DEMA BORÎ) Kürtçe'de 5 alt geçmiş zaman vardır. 1- Dema Boriya Têdeyî yada Dema Boriya Sade (di'li geçmiş zaman) 2- Dema Boriya Dûdar yada Dema Boriya Çîrokî (miş'li geçmiş zaman) 3- Dema Boriya Berdest yada Çîrokiya Dema Niha (şimdiki zamanın hikayesi) 4- Çîrokiya Dema Boriya Têdeyî/Sade (di'li geçmiş zamanın hikayesi) 5- Çîrokiya Dema Boriya Dûdar/Çîrokî (miş'li geçmiş zamanın hikayesi) Geçmiş zamana geçmeden önce bir-iki hatırlatma ve uyarı yapmak gerek. Daha önceki dersimizde gördüğümüz gibi iki grup Şahıs Zamiri vardı. Bunlardan birincisi: "Ez, Tu, Ew, Em, Hûn, Ew" idi. İkinci Grup ise: "Min, Te, Wî/Wê, Me, We, Wan" zamirlerinden oluşur. İkinci grup zamirler geçmiş zaman dışında özne olarak kullanılmaz. Geçmiş zamanda da bazı fiillerde özne olarak görev görürler. Yine bilmemiz gereken bir gruptaki zamirler bir cümle içerisinde hem özne, hem nesne olarak görev yapmazlar. Yani birinci gruptaki özne durumunda ise, nesne durumunda ikinci gruptaki zamir görev alır. Kürtçe'de bir tek geçmiş zaman yoktur. Geçmiş zaman beşe ayrılır. 1-Dİ'Lİ GEÇMİŞ ZAMAN (DEMA BORIYA TÊDEYÎ/SADE) Kürtçe'de asıl fiilerden (lêkerên resen) mastar ekini attığımızda di'li geçmiş zamanda kullanılan fiilin kökü kalır. Buna bitişik zamir soneklerini getirdiğimizde di'li geçmiş zaman oluşur. ÖRN: 'kuştin' fiilinden 'in' mastarını attığımızda 'kuşt' kelimesi kalır. Cümle içerisinde kullandığımızda da; Min tu kuştî : ben seni öldürdüm. Min gellek derd kişand : ben bir çok dert çektim. Te ew nekuşt : sen onu öldürmedin. Te got çi? : sen ne dedin? Wî em kuştin? : o (er) bizi öldürdü mü? Wî tiştek nedî : o (er) bir şey görmedi. Wê hûn kuştin : o (d) sizi öldürdü. Wê erebe girt : o (d) araba aldı Wan tu nekuştî? : onlar seni öldürmediler mi?. Me rê guhert : biz yolu değiştirdik. We ez nekuştim : siz beni öldürmediniz. We xwarin xwar? : siz yemek yediniz mi? Me ew kuştin : biz onları öldürdük. Wan qeza kir : onlar kaza yaptı. 2-MİŞ'Lİ GEÇMİŞ ZAMAN (DEMA BORIYA DÛDAR/ÇÎROKÎ) Di'li geçmiş zamanda kullanılan fiillere fiilin durumuna göre 'iye', 'ine' eklerini getirirsek miş'li geçmiş zaman elde ederiz. Tekillerde 'iye' çoğullarda 'ine' eki getirilir. Yukarıdaki örnekler üzerinde deneyelim: Wî em kuştine? : o (er) bizi öldürmüş. Me rê guhertiye : biz yolu değiştirmişiz Te ew nekuştine : sen onları öldürmemişsin We xwarin xwariye? : siz yemek yemiş misiniz? Min tu kuştiye : ben seni öldürmüşüm. Te gotiye çi? : sen ne demişsin? Wan qeza kiriye : onlar kaza yapmış Wê erebe girtiye : o (d) araba almış Wê tiştek nediye : o (d) bir şey görmemiş Ew nexweş neketine : onlar hastalanmamışlar. Geçişsiz fiillerde ise bitişik zamirlerin soneklerini alırlar. Ez pîr bûme : ben yaşlanmışım. Tu rabûyî? : sen kalkmış mısın? Ew pirtûk xwendiye? : o kitap okumuş mu? Me daran nebiriye? : biz ağaçları kesmemiş miyiz? We kî û kê birine : siz kimleri götürmüşsünüz. Ew neçûne Amedê : onlar Amed'e gitmemişler. ALIŞTIRMALAR: Aşağıdaki cümleleri çeviriniz: Ben öğrenmek üzereyim:…............... Sen bitirmek üzeresin:….................... O taşınmak üzere mi?:….................... Biz yazmak üzereyiz:…..................... Siz okumak üzere misiniz?:................ Onlar konuşmak üzere:……............... Ben seni bağışladım:…….................. Ben toprağı sürmüşüm:…................... Sen bizi öldürdün mü?:…................... Sen buğday biçmişsin:……................ O diğerini görmedi:…........................ O ne zaman gitmiş?:………............... Biz onların evine gittik:...................... Biz arpa ekmemişiz............................. Siz onu yolladınız mı?:....................... Siz taşı kaldırmamış mısınız?............. Onlar böbreklerini bağışladı:….......... Onlar Urfa'ya gelmiş mi?.................... EZBERLENMESİ GEREKEN KELİMELER: Gurçik : Böbrek Mêlak : Akciğer Mejî : Beyin Dil : Kalp Aşik : Mide Kezeba Reş : Karaciğer Fetereşk : Dalak Zaferan : Safra Sing : Göğüs Ling/Pê : Ayak Tilî : Parmak Neynûk : Tırnak Egîd : Yiğit Merd : Mert Dêrîn : Asil Wêrek : Cesur Dilsoz : Samimi Leheng : Kahraman Sînî : Tepsi Kevçî : Kaşık Kêr : Bıçak Çartel : Çatal Teyfik : Tabak Quşxane : Tencere Îskan : Bardak Tas : Tas Aşxane : Mutfak Şerşok : Banyo Kûlîn : Kiler Ode : Oda Ajotin : Sürmek Çandin : Ekmek Çinîn : Biçmek Mirin : Ölmek Êşandin : Ağrıtmak Rakirin : Kaldırmak GEÇEN AYIN CEVAPLARI Aşağıdaki fiilleri altta verdiğimiz örnek çerçevesinde şimdiki zaman ve gelecek zamana göre çekimleyiniz ve Türkçe karşılığını yazınız. rabûn (kalkmak) sitendin (satın almak) nimêj kirin (namaz kılmak) firîn (uçmak) birîn (kesmek) nîşandan (göstermek) kuştin (öldürmek) derketin (çıkmak) dîtin (görmek) dîtin-birîn: Ez dibînim : ben görüyorum Ez nabirim : ben kesmiyorum Tu dibînî : sen görüyorsun Tu nabirî : sen kesmiyorsun Ew dibîne : o görüyor Ew nabire : o kesmiyor Em dibînin : biz görüyoruz Em nabirin : biz kesmiyoruz Hûn dibînin : siz görüyorsunuz Hûn nabirin : siz kesmiyorsunuz Ew dibînin : onlar görüyorlar Ew nabirin : onlar kesmiyorlar Ezê bibirim : ben keseceğim Ezê nebînim : ben görmeyeceğim Tuyê bibirî : sen keseceksin Tuyê nebîni : sen görmeyeceksin Ewê bibire : o kesecek Ewê nebîne : o görmeyecek Emê bibirin : biz keseceğiz Emê nebînin : biz görmeyeceğiz Hûnê bibirin : siz keseceksiniz Hûnê nebînin : siz görmeyeceksiniz Ewê bibirin : onlar kesecekler Ewê nebînin : onlar görmeyecekler nimêjkirin-nîşandan: Ez nimêj dikim : ben namaz kılıyorum Ez nîşan nadim : sen göstermiyorum Tu nimêj dikî : sen namaz kılıyorsun Tu nîşan nadî : sen göstermiyorsun Ew nimêj dike : o namaz kılıyor Ew nîşan nade : o göstermiyor Em nimêj dikin : biz namaz kılıyoruz Em nîşan nadin : biz göstermiyoruz Hûn nimêj dikin : siz namaz kılıyorsunuz Hûn nîşan nadin : siz göstermiyorsunuz Ew nimêj dikin : onlar namaz kılıyorlar Ew nîşan nadin : onlar göstermiyorlar Ezê nimêj bikim : ben namaz kılacağım Ezê nîşan nedim : göstermeyeceğim Tuyê nimêj bikî : sen namaz kılacaksın Tuyê nîşan nedî : sen göstermeyeceksin Ewê nimêj bike : o namaz kılacak Ewê nîşan nede : o göstermeyecek Emê nimêj bikin : biz namaz kılacağız Emê nîşan nedin : biz göstermeyeceğiz Hûnê nimêj bikin : siz namaz kılacaksınız Hûnê nîşan nedin : siz göstermeyeceksiniz Ewê nimêj bikin : onlar namaz kılacaklar Ewê nîşan nedin : onlar göstermeyecekler derketin: Ez derdikevim : ben çıkıyorum Ez dernakevim : ben çıkmıyorum Tu derdikevî : sen çıkıyorsun Tu dernakevî : sen çıkmıyorsun Ew derdikeve : o çıkıyor Ew dernakeve : o çıkmıyor Em derdikevin : biz çıkıyoruz Em dernakevin : biz çıkmıyoruz Hûn derdikevin : siz çıkıyorsunuz Hûn dernakevin : siz çıkmıyorsunuz Ew derdikevin : onlar çıkıyorlar Ew dernakevin : onlar çıkmıyorlar Ezê derbikevim : ben çıkacağım Ezê dernekevim : ben çıkmayacağım Tuyê derbikevî : sen çıkacaksın Tuyê dernekevî : sen çıkmayacaksın Ewê derbikeve : o çıkacak Ewê dernekeve : o çıkmayacak Emê derbikevin : biz çıkacağız Emê dernekevin : biz çıkmayacağız Hûnê derbikevin : siz çıkacaksınız Hûnê dernekevin : siz çıkmayacaksınız Ewê derbikevin : onlar çıkacaklar Ewê dernekevin : onlar çıkmayacaklar rabûn-kuştin: Ez radibim : ben kalkıyorum. Ez nakujim : ben öldürmüyorum. Tu radibî : sen kalkıyorsun. Tu nakujî : sen öldürmüyorsun. Ew radibe : o kalkıyor. Ew nakuje : o öldürmüyor. Em radibin : biz kalkıyoruz. Em nakujin : biz öldürmüyoruz. Hûn radibin : siz kalkıyorsunuz. Hûn nakujin : siz öldürmüyorsunuz. Ew radibin : onlar kalkıyorlar. Ew nakujin : onlar öldürmüyorlar. Ezê bikujim : ben öldüreceğim Ezê ranebim : ben kalkmayacağım Tuyê bikujî : sen öldüreceksin Tuyê ranebî : sen kalkmayacaksın Ewê bikuje : o öldürecek Ewê ranebe : o kalkmayacak Emê bikujin : biz öldüreceğiz Emê ranebin : biz kalkmayacağız Hûnê bikujin : siz öldüreceksiniz Hûnê ranebin : siz kalkmayacaksınız Ewê bikujin : onlar öldürecekler Ewê ranebin : onlar kalkmayacaklar sitendin-firîn: Ez distînim : ben satın alıyorum Ez nastînim : ben satın almıyorum Tu distînî : sen satın alıyorsun Tu nastînî : sen satın almıyorsun Ew distîne : o satın alıyor Ew nastîne : o satın alıyor Em distînin : biz satın alıyoruz Em nastînin : biz satın almıyoruz Hûn distînin : siz satın alıyorsunuz Hûn nastînin : siz satın almıyorsunuz Ew distînin : onlar satın alıyorlar Ew nastînin : onlar satın almıyorlar Ezê bifirim : ben uçacağım Ezê nefirim : ben uçmayacağım Tuyê bifirî : sen uçacaksın Tuyê nefirî : sen uçmayacaksın Ewê bifire : o uçacak Ewê nefire : o uçmayacak Emê bifirin : biz uçacağız Emê nefirin : biz uçmayacağız Hûnê bifirin : siz uçacaksınız Hûnê nefirin : siz uçmayacaksınız Ewê bifirin : onlar uçacaklar Ewê nefirin : onlar uçmayacaklar NOT: 1-Geçen ayın bütün cevaplarını yazmaya olmadığı için hepsini cevaplandırmadık. Ancak Kürtçe öğrencilerinin diğerlerini de çözmeleri gerekiyor. Öğrenciler çözemediklerini yaptıklarımızın ışığında rahatlıkla çözebilirler. 2-Verdiğimiz Alıştırmalar yer darlığı yüzünden yeterli değildir. Kürtçe öğrencilerinin kendi kendilerine alıştırmalar yapmaları gerekiyor.

07-26-2010, 18:48	#58
Kullanıcı Adı Özgür Çağrı	Mizgin Dergisine tesekkürler. Rabbi yar ve yardimcilari olsun.

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)