1263 yılında Urfa/Harran'da doğan İbni Teymiyye, Çin'den başlayıp İslam dünyasının içlerine kadar gelen, Abbasi ve Harzemşah devletlerini ortadan kaldıran, Selçuklular'ı tehdit eden meşhur Moğol istilası döneminde yaşar. O dönemde Kafkasya, İran, Irak gibi İslam toprakları da İlhanlılar'ın eline geçmiştir. Böyle çalkantılı bir devrede yaşayan İbni Teymiyye'nin konumuzla direkt veya dolaylı olarak alakadar eden yönüyle üç ana özelliği nazara verilebilir.
Bir; daha sonraları Vahhabi düşüncesine de kaynaklık yapacak tevhid-şirk eksenli düşünceleri ve halk tarafından uygulanan bazı bid'atlara karşı sert muhalefeti. İbni Teymiyye bu sahada Efendimiz (sas) dönemi saf ve sade İslami hayata dönülmesi gerektiğini söyler ve bid'atlara karşı adeta savaş ilan eder.
İki; Moğol istilası karşısındaki duruşu. İbni Teymiyye, Moğolların İslam topraklarını istila ve işgaline karşı savaşılması gerektiğini net bir sesle dile getiren bir alimdir. Aslında bazı örgütlerin terörist faaliyetlerine meşruiyet kazandırmak için kullandıkları ve belki de bu sebeple Batılıların 'cihad fetvası' diye adlandırıp gözlerinde çok büyüttükleri bu görüş ve duruş, dün ve bugün hemen her Müslüman'ın bildiği ve böylesi durumlarda vazife kabul ettikleri bir yükümlülüktür. Çünkü söz konusu olan vatanın işgalidir. İşgal karşısında vatanı savunmak ise, hem dinî hem de millî bir vecibe ve vazifedir. Hakkında onlarca-yüzlerce ayet ve hadisin bulunabileceği, İbni Teymiyye'ye gelinceye kadar başta mezhep imamları olmak üzere binlerce İslam ulemasının kanaat, görüş, fetva, içtihad, adına ne derseniz deyin, beyanlarının olduğu çok açık bir mevzudur bu. İbni Teymiyye'nin burada yaptığı sadece Müslümanlara vatanlarını işgalci güçlere karşı müdafaa görevlerini yeniden hatırlatma ve halkı bu istikamette teşvikten ibarettir. Zaten tarihî kayıtlara göre İbni Teymiyye, Moğollara karşı yapılan savaşlara bizzat kendisi de katılmış, savaşın Ramazan ayına denk geldiği günlerde Ramazan orucunun bozulabileceği fetvasını verip, kendi orucunu bozmuş ve ordu safları arasında dolaşmıştır.
Bu çerçevede mutlaka zikri gereken ve ona farklılık kazandıran şey, vatanı müdafaa uğrunda savaşılması için verdiği fetva değil, işgalci güçlerle işbirliği yapıp İslam karşıtı tavır ve tutum içine giren Müslümanlarla da savaşılması gerektiğini ifade etmesidir. Nitekim İbni Teymiyye Moğollarla işbirliği yapan bazı Müslüman Tatarlara karşı savaşılabileceğini söylemiştir.
Üç; İbni Teymiyye küfrün savaş sebebi olmadığını kabulleniyordu. Bu önemli konunun yeri burası değil.
İbni Teymiyye ve fetvası özelinde bu genel bilgilerden sonra gelelim mevcut manzaraya. Batı dünyası yukarıda kısaca aktarmaya çalıştığımız düşüncelerinden dolayı İbni Teymiyye'yi İslam'da terör düşüncesinin teorisyenleri arasında gösteriyor ki neresinden bakarsanız bakınız bu yaklaşım, yukarıda izah ettiğimiz gibi tek kelime ile yanlış.
Bununla birlikte şu da inkâr kabul etmez bir gerçek ki El Kaide başta, terör örgütleri yayınladıkları birçok bildiride, terörist eylemlerinin gerekçelerini anlattıkları birçok kitap ve makalede, İbni Teymiyye'nin bahsi geçen görüşlerini terör eylemlerine meşru delil olarak gösteriyor. İhtimal, konferansı düzenleyenler, çift taraflı bu suistimale ve yanlış yorum ve anlamalara son vermek düşüncesiyle hareket etmişler. İşin aslına bakarsanız akademik seviyede sıradan sayılabilecek bir konferans bu. Bu sıradanlığa rağmen konferansın bu kadar gürültü çıkarmasının nedeni ise hem konunun terör ve cihad gibi Batı'da ve Doğu'da çok müşteri toplayan, isimleri anıldığında radarların iyice açıldığı konu olması, hem de basın-yayına ya da basın-yayının kamuoyuna mal ediş keyfiyetinden kaynaklanmaktadır. ZAMAN

Genel olarak faydalı bir değerlendirme teşekkürler Ukbâ

Rica ederim Özgün. Bu gün okuduğum yazılardan bu konu ile alakalı yazıyı tekrar ekliyorum. Hayrettin Karamanın kaleminden.

Bir konuda bütün müctehidler aynı şeyi söylemiş olurlarsa icma oluşur ve buna muhalefet edilemez. İcma dışında bir fetva diğerini ortadan kaldıramaz. Hristiyanlıkta –sıradan hristiyanlardan farklı- din adamları vardır, bunlar toplanırlar (konsil) dini kararlar alırlar, daha önce alınmış kararları da değiştirebilirler. İslam'da ne ruhaniler konsili vardır ne de imtiyazlı din adamları. Bilen konuşur, yazar, fetva verir, bilmeyen de bilenden öğrenir ve uygular. Bir alim fetvası ile bir başka alimin fetvasını geçersiz kılamaz. Her müctehid (alim) kendi ictihadı ile amel eder, halk da dilediği alime sorar ve öğrenir.

"Bu kurallar açısından bakıldığında vaktiyle İbm Teymiyye'nin verdiği "cihad fetvasını" (İslam ülkesine saldıran veya işgal eden düşmana karşı cihadın farz olduğu fetvasını) herhangi bir zamanda başka bir alim veya alimler gurubu bir araya gelerek kaldıramazlar. Yeni bir fetva verirlerse bu da onların fetvası olur, ilim ve ahlakça ehil iseler dileyen onlarınkini, dileyen de başka alimlerinkini alır ve uygular. (DOLAYISI İLE ŞU ANDA BiLE, TERÖRİST EYLEMLERİ BİR ZAMANLAR BİR 'ALiM' TARAFINDAN VERİLMİŞ BiR FETVAYA DAYANDIRMAK HER ZAMAN MÜMKÜNDÜR ÇÜNKÜ 1500 YILLIK GEÇMIŞTE UYGUN BiR FETVA BULMAK KESiNLiKLE OLASIDIR. ZATEN ŞU ANDA DA YAPILANLAR iÇiN DiNi GEREKCELER ÖNE SÜRÜLMÜYOR MU?)"
Cihada değil de teröre fetva veren bir alime rastlamadım. İbn Teymiyye'nin fetvası terör değil, cihad fetvasıdır, Mardin'i ve diğer İslam şehirlerini işgal eden, yağmalayan, katliam yapan kafirlerle iş birliği yapmayı mahkum ediyor ve müminleri cihada çağırıyor. Bu ve benzeri fetvaların teröre dayanak yapılması mümkün değildir. Ayrıca savaş, barış gibi devlete ve kamuya ait konularda fertler, birilerinden fetva alarak hareket edemezler. Fetvayı devlet alır ve uygular.