MİSAK-I MİLLİ



Misak-I Milli Nedir?

Yazıya bu soru ile başlamamın nedeni şudur: Türkiye’de İlk Öğretim seviyesinde eğitim görmüş hemen herkes Millî Mücadele döneminin ünlü belgesi “Misak-ı Millî” yi duymuştur ama ne olduğunu pek bilemez, hatırlayamazlar.

Ama hepsi de Misak-ı Millî Hudutlarını bilir ve Türkiye’nin bölünmez bütünlüğü ile ilgili bir şeyler söylemek, hamasi bir konuşma yapmak istediği zaman da genellikle Misak-ı Millî Hudutları ifadesini kullanmaktan büyük keyif alır. Oysa bu belge: en az ABD Halkının ünlü “Bağımsızlık Bildirgesi” veya Fransız Halkının “İhtilal Bildirgesi” kadar önemsenmesi gereken bir belge olup, 1920 yılında Sevr Barış görüşmeleri devam ederken, Türk Halkının hangi şartlarda barışı kabul edebileceğini bütün dünyaya açıklayan, 6 maddelik bir bildirgedir. Bu gün bu Tarihi belgenin ne olduğunu ve nasıl oluşturulduğunu işlemek istiyoruz.

Sivas Kongresinden sonra İstanbul Hükümet temsilcileri ile yapılan görüşmeler sonucunda Osmanlı Mebuslar Meclisinin yeniden açılması karar altına alındı, açılışın Ocak ayında yapılabilmesi için çalışmalar başlatıldı. Sivas Temsil Heyeti Başkanı Mustafa Kemal ve arkadaşlarının Anadolu’dan seçilip gönderilecek mebusları oryante etmek ve gelişmeleri yakından izleyebilmek amacıyla, Aralık 1919 sonunda Ankara’ya geldiğini hatırlıyoruz. Ankara’ya uğrayan Milletvekilleri ile görüş alışverişinde bulunularak İstanbul’da nasıl bir politika izleneceği kendilerine anlatıldı. En önemli görevleri; Mecliste bir “Müdafaa-i Hukuk” grubu kurmak ve Mustafa Kemal’i Meclis Reisi seçmeye gayret göstererek” Erzurum ve Sivas Kongrelerinde alınan kararların Meclis Üyeleri ve İstanbul Hükümeti tarafından benimsenmesini sağlamaktı.

Böylece Mustafa Kemal Paşa Anadolu’da, halkın kurduğu bir “Millî Meclis”in başkanlığı yanında, Anayasal bir kuruluş olan “Millet Meclisi”nin de başkanı olarak güçlü bir siyasi söz hakkına sahip olabilecekti.(1) Ne yazık ki milletvekilleri Mecliste her iki hususu da gerçekleştirememiş, ancak “Felahı Vatan” adında yeni bir siyasi grup kurabilmişlerdi. (2) Bu grubun teşebbüsleri ile Erzurum ve Sivas Kongrelerinde alınan kararlar, Ankara’da kararlaştırıldığı gibi, Ulusal Ant (Misak-ı Millî) adı ile 28 Ocak 1920′de Milletvekillerine onaylatılmış (3) ve 17 Şubat 1920 günkü oturumda da ilkeler açıkça ilan edilmiştir.(4)