MENTEŞEOĞULLARI BEYLİĞİ (1282-1424)

Menteşeoğulları Beyliği Anadolu'nun güney batısında kurulmuş ve ismini Anadolu Selçuklu Devleti emirülsevahili (amirali) olan Menteşe Bey'den almıştır. Takriben 1300 tarihine doğru teşekkülünü tamamlamış olan Menteşe Beyliği, kurucularının deniz yolu ile bu toprakları ele geçirdikleri bazı kaynaklarda yazılmışsa da Muğla, Berçin, Milas ve Çine taraflarına da hakim oldukları bilinmektedir.

1282 yılında bir Meneteşe beyinin Tralles yani Aydın kasabasını kuşattığını, başka bir Menteşe beyinin de 1300 yılında Rodos adasını almak için şiddetli mücadelelerde bulunduğu bilinmektedir.

Menteşeoğulları Beyliği 13'üncü yüzyılın sonlarında güneydoğu Anadolu'da bilhassa denizcilik bakımından hatırı sayılır bir kuvvet teşkil etmiştir. Menteşe ailesi Rodos'u ele geçirmek için Aydınoğulları ile işbirliğinde bulunmuşlardır.

Menteşe ailesinden Mesut ve Erhan Beyler ile onun oğlu İbrahim Bey hakkında fazla bir bilgi mevcut değildir, yalnız bunlardan Erhan Bey'in kuvvetli bir donanmaya sahip olduğu bilinmektedir. 1354 yılından önce ölen Erhan Bey'in Musa, Ahmet ve Mehmet Bey isimlerindeki oğulları arasında ihtilaflar vukuu bulmuştur. Bu yüzden Menteşe Beyliği parçalara ayrılmıştır.

Bunlardan Mehmet Bey Balat (Milet) hükümdarı bulunurken 1390 yılında Osmanlı hükümdarı Yıldırım Bayezid'in hücumuna uğramış ve mağlup olunca memleketinden kaçarak Timur'un yanına sığınmıştır. Mehmet Balat Bey'in kaçması ile Menteşeoğulları Beyliği'nin toprakları Osmanlı Devleti'ne geçmiştir.

Ankara muharebesinden sonra Mehmet Bey, Timur'un himayesinde eski beyliğine tekrar sahip olmuştur. Mehmet Bey'in vefatı ile Menteşe Beyliği'nin başına oğlu İlyas Bey geçmiştir. İlyas Bey 1415 yılından itibaren Osmanlı Devleti'nin nüfuz ve himayesini tanımıştır.

İlyas Bey'in oğlu Leys zamanında 1424 yılında Menteşeoğulları Beyliği tamamen son bulmuştur. Menteşeoğulları Beyliği, komşuları Aydınoğulları Beyliği gibi denizci olmaları bakımından Anadolu Beylikleri içerisinde tarihte mühim bir mevki işgal etmiştir.