Kaynak ekrembuğraekinci.com.
Osmanlıda cuma namazı

Osmanlılarda Cuma kılınacak câmiler tesbit edilip, hatiplere padişah beratı verilirdi. Beratsız Cuma namazı kılımmazdı. Eski hukukumuz, hükümdara dinî vazifeler yüklemiştir. padişah, ibâdetlerin yapılabilmesi için gereken tedbir alır. Mâbed ve medreseleri himâye ederdi. İmam ve muallimler tayin eder. mescid yaptırırdı. Şehirlerde müftü bulundurur Ramazan ayını ve bayramları ilân eder hac emîri tayin ederdi.Cuma namazı, müslümanların sembolüdür ibâdettir.Medine’ye hicret edilip İslâm devleti kurulduktan sonra ilk Cuma namazı kılınmıştır. farzdır. şehirde sultanın bizzat kıldırması; kıldıramazsa vekilinin kıldırması gerekir. Cuma câmileri ancak kâdısı bulunan şehirlerde olurdu. Köy ve sahralarda Cuma namazı kılınmazdı. köylülerin Cuma namazına gitmeleri gerekmezdi. büyük köylerde Cuma kıldırmak üzere beratlı hatip tayin edilirdi şartlar gerçekleşmezse Cuma namazı farz olmaz. yalnızca öğle namazı kılınırdı Gayrımüslimlerin olduğu yerlerde Cuma namazı farz değildi burada Müslümanların, dinî işlerini yürütmek üzere seçtikleri kimse, Cumayı kıldırabilirdi Kırım, Bosna, Kıbrıs gibi kaybedilen beldelerdeki müslümanlar Cuma namazına devam etmiştir.

Cuma namazının şartlarından birisi tek câmide kılınması idi.namaz beldenin en büyük câmiinde veya namazgâh denilen büyük sahalarda kılınırdı. Selçuklu ve Osmanlılarda her şehir ve kasabada Ulu Câmi veya Câmi-i Kebîr denilen en büyük câmide Cuma ve bayram namazı kılınırdı. ulu câmiler, ihtişam ve emsalsiz güzellikleriyle görenleri büyülemektedir. Divriği, Diyarbekir, Adana, Bursa, Manisa ulu câmilerinde Cuma ve bayramda bütün müslümanlar toplanırdı. Diğer câmilerde Cuma ve bayram namazı kılınmazdı. Namazdan önce Arapça hutbe okunur nasihat edilirdi. Peygamber ve dört halife sultanının ismi zikredilip dua edilirdi. Halifeyi anıp dua etme geleneğini Hazre-ti Ali’nin Basra vâlisi Abdullah Abbas başlatmıştır. Adına hutbe okunmak, para bastırmak hâkimiyet alâmetidir. Osmanlılarda padişah adına okunan ilk hutbe 1289’da Karacahisar’da ilk Osmanlı kadısı ve Osman Gazi’nin bacanağı Tursun Fakih tarafından okunmuştur. harb yoluyla fethedilmiş beldelerde hatip hutbeye kılıç ile çıkıp kılıca dayanarak hutbe okurdu. Abbasî halifesi Râdi, hutbeyi bizzat okuyan hükümdarların sonuncusudur.