08-17-2007, 00:03 | #1 |
Ney Hakkında Herşey
NEY'in TARİHÇESİ NEY HAKKINDA RİVAYET Neyin var oluşu ile ilgili hikâye, Feridüddin Attar'ın Mantıkü'l-Tayr adlı eserinden şöyle nakledilmektedir: (18.Yüzyılda Türk Müziği, Charles Fonton , çeviren ve yayınlayan: Cem Behar, İst., 1987, sh. 80) " Neyin îcâdı, Şarkta çok eskilere dayanır. Birçok güzel eserin yazarı olan ve Attar lakabıyla anılan Feridüddin, Mantıkü'l-tayr adlı eserinde neyin kökenini, Hz. Muhammed'in zamanına kadar götürür. Feridüddin'e göre bir gün müslümanların peygamberi olan Hz. Muhammed, damadı Hz. Ali'ye bir sır açıklamış. Bir kuyunun başındaki Hz. Ali, başını kuyunun içine eğerek Hz. Muhammed'in esrarlı sözlerini tekrarlamış. Daha sonra, Allah, o kuyuda son derece uzun bir kamış yaratmış. Oradan geçmekte olan bir çoban da bu kamışın ucunu keserek kendine bir kaval (ney) yapmış. Bu çobanla günün birinde karşılaşan Hz. Muhammed, Hz. Ali'ye açıklamış olduğu sırların çobanın kamışından çıktığını duymuş. Hz. Ali, yaratılan mûcizeyi görünce de Peygamber'e olan sevgi ve bağlılığına şükretmiş. O zamandan beri müslümanlar kamışlara büyük îtibar gösterirler. Belki de neylerin, hâlâ Hz. Muhammed'in kutsal sözlerini tekrarladığı sanıyorlardır. Bunun içindir ki ney, öncelikle dinsel, mistik ve ahlâkî bir nitelik taşır. Celâleddin'in Mesnevî'si baştan sona bu konudadır. Dönerek ibâdet eden dervişler, tarikatlarını doğrudan ilgilendiren ve pirleri tarafından yazılmış bu kitabı kutlu sayarlar." NEY ÇEŞİTLERİ Bir Türk musikisi enstrümanı olan ney, türk musikisi ahenk yani akord sistemine uygun olarak farklı uzunluklarda açılmakta ve her farklı akorda sahip ney bu ahenklere verilen isimlerle anılır. Ney Çeşitleri: Ney ismi Akord Uzunluğu (ortalama) Bolâhenk [ mi ] 520 mm. Bolâhenk-Sipürde Mâbeyni [ mi bemol] 550 mm. Sipürde [ re ] 580 mm. Müstahsen [ do diyez ] 620 mm. Yıldız [ do ] 665 mm. Kız [ si ] 710 mm. Kız-Mansur Mâbeyni [ si bemol ] 745 mm. Mansur [ la ] 780 mm. Mansur-Şah Mâbeyni [ la bemol ] 820 mm. Şah [ sol ] 860 mm. Dâvud [ fa diyez ] 910 mm. Dâvud-Bolâhenk Mâbeyni [ fa ] 970 mm. Bolâhenk [ sol ] 1040 mm. Bununla birlikte Türk musikisinde en çok kullanılan ahenkler Bolahenk, Sipürde, Kız ve Mansur ahenkleridir. Bu nedenle neyzenlerimizin en cok kullandıkları neyler de bunlardır. Mansur neyden daha büyük olan neyler ise kişisel icralarda tercih edilebilir. Ney üflemeye yeni başlayan bir talebe için öncelikle mansur ya da kız ney gibi ortalama uzunluğun üstü sayılabilecek neyler tavsiye edilir. zira bu neylerde yeterli performans sağlanıldığı takdirde küçük neylerde neyzen kendini çok daha rahat hissedecektir. Ney seçiminde diğer dikkat edilecek husus da ney meşklerinin yapıldığı topluluğun tercih etmiş olduğu akorddur.grup hangi akordu tercih etmişse o akortta bir ney temin edilmelidir. NEY BAKIMI ve KORUNMASI Ney ve değer pek çok enstrüman eskidikçe, üzerinden yıllar gectikçe değer kazanır. Tabiki bu da bakımlı bir enstrüman için geçerlidir. Bakımı itinalı bir şekilde muntazaman yapılan ve üflenilen bir neyin sesleri oturur ve ney daha berrak, hoş bir sese sahip olur. Yağlanması : En başta gelen bakım kuralı yağlamadır. Biz asit değeri düşük ve ince bir yağ olan fındık yağını tercih etmekteyiz. İnce bir yağ ve asit değeri düşük olduğu için neyin iç yüzeyinde herhangi bir tabaka oluşturmamakta ve kamış tarafından daha rahat kabullenilmektedir. Bunun yanında susam yağı, badem yağı, mısırözü yağı da kullanılabilir. Yeni açılmış bir ney ilk 3 ay haftada 1 kere 3 aydan sonra haftada 2 kere 1 yıldan sonra da ayda bir kere yağlanmalıdır. Biz yağlama işleminde pvc yağ tankı kullanmaktayız. bu imkanı olmayan neyzenler başpare kısmından çay kaşığıyla yeteri miktarda 3-4 kaşık yağ döküp yağın neyin iç yüzeyinin her tarafına temas etmesini sağlayabilirler. istenildiği taktirde güzel koku için gül yağı vs. kullanılabilir. Ama oranı şu şekilde olmalıdır. 5/4'ü fındık yağı vs. 5/1'i gül yağı NOT: Kesinlikle yağlama esnasında neyin iç yüzeyine harbi vb. cisim sokmayınız bu boğumlara zarar verecek ve neyin genel akordunu bozacaktır. Eğrilmemesi : Çeşitli nedenlerden dolayı ney eğrilebilmektedir. Bu eğrilik neyin akorduna zarar vermese de estetik olarak hoş görünmemektedir. Bu nedenle şu hususlara dikkat edilmelidir. Ney masa üzerine bırakılacaksa kesinlikle başpare kısmı dışarı taşırılmalıdır. Sıcak bir yerde soba kenarı kalorifer yanına dayalı olarak bırakılmamalıdır. NOT: Kesinlikle eğrilikler tecrübesi kişiler tarafından düzeltilmeye çalışılmamalıdır. özellikle üzerinde 5 yıl geçmiş olan neyler yapıları oturdukları için bilinçsizce geri dönüşü olmayacak yöntemlere başvurulmamalıdır. Diğer Hususlar: Ney üflenildikten sonra nemi üzerinden atmadan kapalı kutuya koyulmamalıdır. Ney uzun süre kapalı hava almayan bir kutuda bırakılmamalıdır. Neylerin 1. boğumunda bazen küflenmelere rastlanabilmektedir. Bu durumda ses kutusuna sert bir cisimle temas edilmemeli su ile yıkanıp kurutulup ve tekrar yağlanırsa küflenme ortadan kalkacaktır
|
|
|
Sayfayı E-Mail olarak gönder |
Etiketler... Lütfen konu içeriği ile ilgili kelimeler ekliyelim |
kamış, mesnevi, mevlana, ney, neyzen, tasavvuf |
Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
Seçenekler | |
Stil | |
|
|