SARUHANOĞULLARI BEYLİĞİ (1313-1410)


Saruhanoğulları Beyliği, Türkmen beylerinden Saruhan Bey tarafından Manisa Merkez olmak üzere eski Lidya kıtasında kurulmuştur. Beyliğin kuruluşu 1313 yılına rastlamaktadır.

Manisa'dan başka Menemen, Gördes, Nif, Turgutlu ve Demirci gibi kasabalarla sahilde bir miktar araziye sahip olan Saruhanoğulları Beyliği denizcilikle de meşgul olmuşlardır. Saruhanoğulları Beyliği, Naksos Dükası, Sakız ve Foça Cenevizlileri ve Midilli Beyleri ile yaptıkları deniz harplerinin sonunda, denizcilikte Aydınoğulları Beyliği kadar kuvvetli olmamakla beraber bunlardan bazılarını vergiye bağlayacak kadar muvaffakıyet göstermişlerdir.

Saruhanoğulları Beyliği'nin kurucusu Saruhan Bey 1346 yılında vefat edince yerine oğlu İlyas Bey geçmiştir. İlyas Bey'inde 1364 yılında vefat etmesi üzerine oğlu İhsak Bey Saruhanoğulları Beyliği'nin başına geçmiştir.

Osmanlı Devleti ile Saruhan oğulları Beyliği arasında ilk münasebetler ve mücadeleler İhsak Bey'in oğlu Hızırşah Bey zamanında vukuu bulmuştur. I.Murad Hüdavendiğar'ın I. Kosova muharebesinde şehit düşmesi üzerine, Osmanlı Devleti aleyhine Karamanoğulları Beyliği tarafından hazırlanan tertibe Saruhanoğulları Beyliği'de karışmıştır. Fakat Yıldırım Bayezid süratli hareketleriyle bunların birlikte iş görebilmelerine fırsat vermemiş ve 1390 yılında Saruhanoğulları Beyliği'nin topraklarını işgal ederek beyliğe son vermiştir.

Saruhanoğulları Beyliği toprakları Osmanlı Devleti'ne geçince son hükümdar Hızırşah Bey önce Candaroğlu İsfendiyar Bey'in yanına, daha sonra da Timur'un yanına sığınmıştır. Ankara muharebesine müteakip, diğer Anadolu Beylikleri gibi Hızırşah Bey'de eski topraklarına sahip olmuş, hatta Yıldırım Bayezid'in şehzadeleri arasındaki mücadelelere bile karışmıştır.

1410 yılında Osmanlı Devleti'nin toparlanmasına müteakip Hızırşah Bey, Çelebi Mehmet tarafından yakalanarak idam edilmiş ve Saruhanoğulları Beyliği fiilen son bulmuştur.

Şehzadelerin padişahlık yolunda eğitim aldıkları bölge ve İstanbul'a en yakın sancak konumunda olan Saruhanoğulları Beyliği topraklarından Manisa, Osmanlı Devleti açısından tarih sahnesinde her zaman önemli bir yer olmuştur. Birçok Osmanlı Şehzadesi veliaht olarak geldiği Saruhan sancağından Osmanlı Padişahı olarak ayrılmıştır.