Kaynak tdv islam ansiklopedisi.info
İMADETTİN ZENGÎ, (عماد الدين زنكي)
*Sultan Sencer’in Rey’e gelmesiyle Mesud, halife ile kardeşi Selçuk Şah’a Sencer’e karşı birleşmeyi önerdi. yapılan anlaşmaya göre Mesud ırak selçuklu sultanı Selçuk Şah da onun veliahdı olacaktı, Irak abbasi halifesinin nâibi tarafından idare edilecekti Sultan Sencer’in adı hutbelerden çıkarıldı. Sultan Sencer, Zengî’den Bağdat’a yürümesini istedi. *halife, Zengî’yi etkisizleştirmek için Abbâsiye’de karargâh kurdu. Zengî halifeye hürmeten büyük bir kuvvete sahip olmasına rağmen Musul’a döndü. halife Musul’u kuşattı. Musul nâibi Nasîrüddin şehri başarıyla savundu Zengî hilâfet ordusunun ikmal yollarını kestii halife Bağdat’a dönmek zorunda kaldı. Zengî, Bağdat’a hediyeler gönderip halifeyle ilişkilerini düzeltmeye çalıştı
*Zengi Musul seferinde halifeyi destekleyenleri cezalandırmak istiyordu. Mardin Artuklu Beyi Timurtaş’la anlaştı Âmid yakınlarında Hasankeyf Emîri Dâvûd’u yenilgiye uğrattı 26 Nisan 1134 te Âmid’i kuşatıldı alınamadı. Halifeye yardım eden Emîr Humeydî’ye ait Akr ve Şûş kaleleri ele geçirildi. Âşib ve el-Cezîre’deki kalelerin hâkimi el-Hakkârî hediyeler gönderip eman diledi. *Sultan Sencer’in Irak Selçuklu tahtına tayin ettiği Sultan Tuğrul’un ölümüyle taht kavgaları alevlendi. Halife Müsterşid, Hemedan’da tahtındaki Mesudla Hemedan Dâymerc’deki savaşında mağlûp oldu esir düştü. Sultan Sencer’in emriyle savaş tazminatı ödedi serbest bırakıldi halife sultanın karargâhında Bâtınîlerce öldürüldü. *Ağustos 1135 te Humus’u kuşatan Musul’un yeni halife tarafından kuşatılmasıyla tekrar Musul’a döndü.Sultan Mesud yeni abbasi halifesi Billâh’tan savaş tazminatı istedi. Halife Bağdatta Mesud’a ittifak kurdu. Melik Alparslan adına hutbe okutacağı vaadiyle Zengî’nin desteğini sağladı. Ancak hutbeyi Dâvûd adına okutuldu Sultan Mesud, Haziran 1136 da Bağdat’ı kuşattı. Elli bir günlük kuşatmada halifenin ordusu dağıldı.Halife Billâh’ı yanına alarak Musul’a döndü.
*Sultan Sencer’in de onayı ile Halife Râşid azledilip Liemrillâh halife ilân edildi. Zengî abbasi Halifesi Râşide bağlı kaldı. Râşid-Billâh, Sultan Mesud’un kuvvetleri Musul’a ulaşmadan şehri terketti. Ancak İsfahan’da Bâtınîler tarafından. Zengî, Sultan Mesud adına hutbe okutarak Sencer’le olan anlaşmazlığa son verdi. Ve Humus üzerine yürüdü Mayıs 1137*Humusu alamayan Zengî, Haçlılar’ın elindeki Bârîn’i hedef aldı. Kudüs Kralı Fulk Zengî’nin baskınından güçlükle kurtarıldı Bârîn Zengî’ye emanla teslim oldu. Halep nâibi Savar, Kefertâbı ele geçirdi. Zengî, Dımaşk Atabegleri ile Artuklular’ın Haçlılar’a karşı mücadelesine ortak oldu Zengî, Dımaşk Atabegliği Börilere bağlı Humus’u kuşattı. imparator elçiliklerini iyi karşıladı emniyet içinde dönmelerini sağladı *İmparator Komnenos, Haçlılar’a vasallık yeminini hatırlatmak, Ermeniler’i itaat altına almak Zengî’yi bertaraf etmek için Antakya’yı kuşattı Çukurova’da Raimond ile anlaştı. Antakya imparatorluğa iade edilecek, Türkler’in elindeki Halep, Hama, Humus gibi şehirler zaptedilince Raimond’a bırakılacaktı. Zengî, Haçlılar’ı cezalandırmak için Sultan Mesud’dan yardım istedi düşmanın ilk hedefi Halep şehrini takviye etti. Haçlılar Halep’i üç gün kuşattıysa da alamadı 19 Nisan 1138
|