Kaynak tdv islam ansiklopedisi.info
ŞEYH BEDRETTİN
*Simavna Kadısı Bedreddin Osmanlı mutasavvıfı, isyan ve ihtilâl hareketinin başlatıcısıdır
Edirnede , bugün Yunanistan topraklarındaki Simavnada Doğum yılı olarak 1339 ile 1368 gibi değişik tarihler gösterilir. Babası Selçuklu Sultanı II. İzzeddin Keykavus’un torunu olduğu söylenir annesi ise Rum asıllı bir hıristiyandır*Babası Simavna Kadısıdır Edirne’nin Osmanlılarca fethedilmesyle 1362 de ailesiyle buraya yerleşti. Bedreddin’in babası Hacı İlbeyi’nin yanında Dimetoka ve çevresini fethe giden gazilerden biridir *Bedrettin İlk tahsiline babasının yanında başladı Mevlânâ Yûsuf gibi alimlerden ders aldı Mûsâ Çelebi ile astronomi ve matematik alanında büyük şöhreti olan Koca Efendi’den ders aldı Konya’da Mevlânâ Feyzullah’tan mantık ve astronomi okudu. Bedreddin Mescid-i Aksâ’da İbnü’l-Askalânî’den hadis okudu. ilmî sohbetleri çok beğenilmişti Mübârek Şah’ın gözde öğrencisi oldu mantık ve felsefe gibi aklî ilimler tahsil etti.
*Mübârek Şah 1383’te hac için Mekke’ye giderken Bedreddin’i de yanına almıştı.Bedreddin Mekke’den Medine’ye geçti Bedreddin’in başarısını öğrenen Sultan Berkuk, oğlu Ferec’i eğitmesi için onu saraya davet etti; Bedreddin üç yıl bu görevde kaldı.*Bedreddin Mısır âlimleriyle tanıştı Sultan, kendisini hocası olan Ahlatlı Şeyh Seyyid Hüseyin ile tanıştırdı Bedreddin’i câriyesi Câzibe ile, Ahlatlı Hüseyin’i de onun kardeşi Meryem ile evlendirdi. Bu ilmî ve fikrî hayatında bir dönüm noktası oldu. tasavvufun aleyhinde olan Bedreddin tasavvufî sohbetler üzerine tavrını değiştirerek Ahlatlı Şeyh Hüseyin’e katıldı*Bedrettin hastalanarak yemeden içmeden kesildi. şeyhi seyahati tavsiye etti. 1403’te gittiği Tebriz’de Timur’un takdirini kazandı. Bir rivayete Timur onu kızıyla evlendirip şeyhülislâm yapmak istedi bedrettin şeyhi Ahlatlı Hüseyin’e gitmek istediğinden Timur’un arzusunu yerine getirmedi Kahirede çilesini dolduran Bedreddin şeyhinin ölümüyle şeyhlik makamına geçti.
*Kahire’deki şeyhlerle arası açılan bedrettin memleketi Edirne’ye döndü Konyalılar onu çok sevdi tekke kurmak istedilerse de şeyhin teklifi kabul edilmedi. Tirede isyan liderleri Dede Sultan diye anılan Börklüce Mustafa ile tanıştı Sakız adasının hıristiyan yöneticisinin Müslümanlığı benimseyip müridlerine katılmasını sağladı
*Bedrettin Kütahyada isyan elebaşısı Torlak Kemal ile tanıştı. Bursa ve Geliboluda ailesinin yanına gitti Edirne’ye döndü ve münzevi bir hayat yaşadı.
Fetret devrinde Mûsâ Çelebi’nin Edirne’yi ele geçirmesiyle 1411 de Bedreddin kazaskerliğe tayin edildi ve siyasî hayatı başladı*Mûsâ Çelebi kardeşi Mehmed Çelebiye yenilince Şeyh Bedreddin 1413’te ailesiyle İznik’e sürüldü göz hapsine alındı; ve 1000 akçe maaş bağlandı. Bedrettin ihtirasları sebebiyle durumu kabullenmedi ve dinî kullanarak siyasî teşkilâtlanmayı sağlayarak osmanlıya isyan etti
|