AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

[Ertuğrul ÖZGÜL]

Ankara'da işgal şartları altında kurulan I. Meclis'in yapısının bilinmeyenleri deşifre ediliyor.

İngiliz işgali altında İstanbul’da toplanan son Osmanlı Mebusan Meclisi Misakı Milli kararlarına imza attığı için İngilizler tarafından dağıtılmıştı. Bunun üzerine Anadolu’daki mücadelenin merkezi olan Ankara’da 23 Nisan 1920'de olan üstü yetkilere sahip yeni bir meclis açıldı.

İşgal altındaki memleketi düşmandan kurtarmak, esaret altında bulunan saltanat ve hilafet makamını özgürleştirmek yeni meclisin ana hedefleriydi. Zaman içinde yeni mecliste Mustafa Kemal’in şahsında oluşmaya başlayan tek adam diktatörlüğüne karşı olmak ve Hâkimiyet-i Milleti gerçekleştirmek amacı ile sayıları 60 civarında milletvekili birinci mecliste ilk muhalefet grubu olan İkinci Grup’u oluşturdular. Böylelikle Mustafa Kemal’in liderliğinde Birinci Grup (202), muhaliflerden oluşan İkinci Grup (63) ve tarafsız (90) milletvekili ile birinci meclis üçe ayrılmıştır.



Birinci mecliste oluşan ilk muhalefet olan İkinci Grup üyeleri, Birinci Grup tarafından saltanatçı, muhafazakâr ve gerici olmakla suçlanmıştır. Mustafa Kemal ile birlikte hareket eden Birinci Grup kendilerinin daha ilerici ve özgürlükçü olduğunu iddia etmiştir. Oysa her iki grubun üyelerinin nitelikleri karşılaştırılınca durumun hiçte öyle olmadığı ortaya çıkmaktadır.

Şöyle ki Birinci Grup, İkinci Gruba göre daha yaşlı mebuslardan oluşmaktadır. Birinci Grup’un yaş ortalaması, 43,3 İkinci Grup’un ise 40,2 dir. Yaşlı kimselerin genel olarak daha muhafazakâr olacağı varsayılırsa bu sonuç ikinci grubun muhafazakâr olduğu suçlamasını desteklememektedir.

Dini temele dayalı bir eğitim kurumu olan medreselerde öğretim gören mebusların gruplar içindeki ağırlıklarının karşılaştırılması oldukça ilginç sonuçlar vermektedir. Medrese mezunları Birinci Grubun %17,3’ünü, İkinci Grubun %14,3 ünü oluşturmaktadır. Bu oranlar, İkinci Grup için yaygın olarak benimsenen “dinci-gerici-irticacı” yaftasını doğrulamamaktadır, çünkü bu nitelendirmenin doğal sonucu olarak medrese mezunlarının muhalif grup içinde daha yüksek oranda olmaları beklenirdi.

Dikkat çekici bir başka nokta ise birinci grubun %5,4 ü harp akademilerinden ikinci grubun %7,9 harp akademisi mezunudur. Mustafa Kemal’in asker kökenli olduğu düşünülürse onunla beraber olan Birinci Grup’taki üyelerin daha çoğunun asker kökenli olması beklenirdi.

Din adamlarının gruplara göre dağılımı çok çarpıcı bir sonuç vermektedir. Müftü, müderris ve şeyhlerden oluşan din adamlarının Birinci Grup’taki oranı, İkinci Grup’takinin 3 katı kadardır. Birinci Grup üyelerinin %9,9 u, İkinci Grup üyelerininse sadece %3,2 si din adamıdır. Yine bu oranlar İkinci Grup için ileri sürülen dinci-gerici suçlamasını doğrulamamaktadır. Böyle bir suçlamanın sonucu olarak din adamlarının İkinci Grup içinde daha yüksek oranda yer alması beklenirdi.





Dünya Bülteni / Tarih Servisi

[.:Ay_Yıldız:.]

Ertuğrul ÖZGÜL Nickli Üyeden Alıntı

Birinci mecliste oluşan ilk muhalefet olan İkinci Grup üyeleri, Birinci Grup tarafından saltanatçı, muhafazakâr ve gerici olmakla suçlanmıştır. Mustafa Kemal ile birlikte hareket eden Birinci Grup kendilerinin daha ilerici ve özgürlükçü olduğunu iddia etmiştir. Oysa her iki grubun üyelerinin nitelikleri karşılaştırılınca durumun hiçte öyle olmadığı ortaya çıkmaktadır.

Tıpkı bugün gibi, tek fark bu kez "ikinci grup" denilen kesimin o güne göre daha çok demokratikleşme sebebiyle daha geniş bir kesim olduğu.

[araştırmacı]

Birinci meclis teki milletvekilleri Şunlardan oluşuyordu.

1. İstanbuldaki Meclisi Mebusan da görev yaparken, meclisin kapatılması üzerine Ankaraya kaçmayı başarabilen Mebuslar.
2. İzmirin Yunan işgaline uğraması üzerine Anadolunun batısında kurulan Redd-i ilhak ve Müdafa-i Hukuk cemiyetleri tarafından seçilen üyeler. Bu ve vb. cemiyetler Sivas kongresine temsilciler göndermiştir. Bu cemiyetlerin ekseri üyesi İttihat ve Terakki partisi üyesidir.
3. Bulunduğu şehirde yerel olarak hatırı sayılır, sözü dinlenir kişiler. Kürt ağası, Müftüler vb. O bölgenin Müdafa-i hukuk cemiyeti yoksa belediyeleri tarafından seçilip gönderilmiş kişiler.

Atatürk, orada memleketin kurtarılması için özellikle görevlendirilmiş bir kişi. Meclisin Ankaraya taşınması , memleketin yasama ve yürütme faaliyetlerinin İngiliz işgali altındaki istanbuldan taşınması için yapılan bir devlet operasyonu. Bir çeşit başkentin taşınması. Her şeye yetkili bir meclis. Tüm ordulara emir veriyor, para basıyor, Anayasa yapıyor, kanun yapıyor.

Atatürkle problemli kişiler genelde lider olarak onu değil de , Enver paşayı kabul eden müfrit ittihatçılar. İttihatçıların Cemal Paşa ve Talat Paşa grubu Atatürk ü lider olarak kabul ederken, Enver paşa grubu bunu asla kabul etmek istemedi. Hatta mücadelesini Cumhuriyetten sonra da sürdürdü. Atatürkün Demokrasi denemelerinin sıkıntıya uğramasının sebebi , hem Terakki Perver Cumhuriyet partisinde, hem de Serbest fırka da , onu asla lider olarak kabul etmek istemeyen Enver Paşa grubudur.

Bir de tabii kendi yerelinde güçlü olan, kendinden büyük kimse tanımayan bazı adamlarında yarattığı sorunlar vardır.

Birinci grup ilerici idi, ondan Atatürk e bağlı idi , ikinci grup gerici idi gibi şeyler söylenemez. Her ikisinde de böyle değerlendirilecek kişiler vardır. Asıl sorun Atatürk ü lider olarak kabul etmek veya etmemekti.

Eğer Atatürk , Sakarya savaşında başarısız olsaydı, Baküde savaşın neticesini bekleyen Enver paşa, Anadoluya gelecek ve milli mücadelenin başına geçecekti. Muhtemelen de hiç sevmediği Atatürkü başarısızlığından dolayı astırabilirdi.

Durum bundan ibarettir.