AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

[Ak_Kelebek]

Selçuk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ramazan Yelken, “Türkiye toplumu, cemaatten sivil topluma geçişin sancılarını yaşıyor” dedi.


Konya Aydınlar Ocağı tarafından her hafta Salı günleri Silli Kültür Evi’nde düzenlenen Salı Sohbeti’nde, “Cemaatin Dönüşümü”nü sosyolojik açıdan ele alan Doç. Dr. Ramazan Yelken, batılı bazı sosyologların öne sürdüğü “cemaatin modernleşmeyle birlikte yok olacağı ve bunun yerine mekanik insan ilişkilerinin oluşacağı” tezine itiraz ederek “Modernleşmeyle birlikte çözüldüğü hükmüne varılan ‘cemaat’ tarzı toplumsallaşmanın postmodern denilen çağımızda âdeta tekrar nüksetmektedir. Hatasını anlayan Batı, mahalleşme guruplarıyla yeni cemaat tipleri oluşturmaya çalışıyor” diye konuştu.
Cemaatin çok boyutlu bir kavram olduğunu belirterek gelenekçi cemaat yapısında; insan ilişkilerinin senli-benli, yüz yüze, duygusal ve samimi olduğuna, ikincil ilişkiler denilen modern toplumlarda bu münasebetlerin sizli-bizli olarak daha bir resmî olduğuna işaret eden Doç. Dr. Yelken, dünyada yaşanan kültürel devrim (rönesans ve reform), siyasal devrim (Fransa) ve İngiltere’deki endüstri devrimiyle birlikte cemaatleşmenin de cemiyetleşmeye dönüştüğünü söyledi. Buharın gücüyle birlikte sanayileşmenin arttığını ve buna paralel yeni iş sahalarının çoğaldığını, kırsal kesimden kentlere doğru göçlerin yaşandığına dikkat çeken Doç. Dr. Yelken, şöyle konuştu: “Sanayileşmeyle birlikte geleneksel yapı dağılıyor. Bunun yerine modern bir yapı, yani kentsel bir dünya doğuyor. Endüstriyel üretimle birlikte dünya pazarı büyüyor ve bu da malların küresel dolaşımını beraberinde getiriyor. Endüstri devrimiyle birlikte dünyada sermayenin eğemenliği başlıyor. Üretim ve tüketim biçimlerinin değiştiği yeni dünyada kırsal bölgelerde benzerliğe dayalı, kentsel bölgelerde de farklılığa dayalı bir değişim yaşanıyor. Kentleşme arttıkça ikincil ilişkiler de artıyor. Birincil ilişkilerdeki senli-benli konuşmalar ve samimi duygular yerini sizli-bizli konuşmalara, soğuk ve daha resmî davranışlara terkediyor. Yani sanayileşmeyle birlikte cemaatleşmenin yerini cemiyetleşme alıyor.”
ÜÇ TİP CEMAAT VE DEĞİŞİM
Cemaati “Geleneksel Cemaat, Ulus Cemaaat ve Kentsel Cemaat” olarak üçe ayırarak inceleyen Sosyolog Ramazan Yelken, kırsal cemaatin zamanla çözüldüğünü fakat yok olmadığını belirterek “Amerika, ürettiklerini pazarlayabilmek için “Marshal Yardımı” adı altında ülkelere ekonomik ve kültürel yatırım yaptı. Bu bizim ülkemizde “traktör” ve dolayısıyla kara yolları ile belirginleşti. Radyo ise kültürel altyapısını oluşturmada kullanıldı. Ulus cemaatte imparatorluklar, yerini uluslara bıraktı. İsrail ulusunu oluşturan unsur din ve mekan (toprak) olarak ortaya çıktı. Amerikan ulusu ise, oluşturulan Eritme Potası’ndaki soğuk karışım olarak durdu. Türk ulusu, Lozan’da belirlendi. Böylece Osmanlı’nın cemaat yapısı dağıldı. Osmanlı’da ısıl unsur din anlamında “millet” idi. Cemaatleşme din esaslarına göreydi. Ulus cemaatler ya yukarıdan diğer devletlerin baskısıyla kurulurlar ya da aşağıdan, yani kendi içlerinden çıkardıkları liderlerle.. Fakat Türkiye’de, modernleşme süreci iki ayaklı olarak yürüdü. Cumhuriyet’le birlikte çatışma çıktı. Devlet tarafından yukarıdan yapılan modernleşme baskısına toplum ve cemaatler karşı çıktı. Getirilen yasak ve baskılarla birlikte dini cemaatler elbette yok olmadı. Kendi kabuklarına çekilerek değişik savunma mekanizmaları geliştirdiler. Takiyye bunlardan birisidir. Bugün devlet eliyle yapılan modernleşme ve baskılara karşı çıkılıyor. Günümüz Türkiyesi’nde ise toplum modernleşmesinin ağırlığı hissediliyor.”
Kentsel Cemaat tipinde, sınırlı ve sorumlu cemaatlerin oluştuğuna ve internet ortamında sanal cemaatların kurulmaya başlandığına dikkat çeken Doç. Dr Yelken, “Örneğin Aydınlar Ocağı içsel olarak bir cemaat, dışsal olarak bir örgüttür” dedi.
Kentsel dönüşümde cemaatlerin yok olmadığını dile getiren Doç. Dr. Yelken,
“Bu dönemde kentlerde sınırlı sorumluluk cemaatleri oluşmaya başladı. Batılı bazı sosyologların öne sürdüğü gibi modernite veya modernleşme cemaatleri yok etmedi, dönüştürdü. Cemaatin yerine mekanik insan ilişkilerinin oluşacağı tezine ben itiraz ediyorum. Modernleşen Batı, “postmodern” bir yapıya geçiyor. Bu geçişte hatasını anladığı için mahalle guruplarıyla yeni cemaat tipleri oluşturmaya çalışıyor. Türkiye toplumu ise, cemaatten sivil topluma geçişin sancılarını yaşıyor.”

(AA)