AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

[Gönülden]

Mehmet Âkif İstiklâl Marşı’nı başarılardan, zaferlerden duyduğu heyecanla yazmadı. Hatta, ufukların karanlık olduğu bir zamanda, başarının pek ümid edilmediği, zaferin hayal olarak görüldüğü günlerde kaleme aldı. İstiklâl Marşı’nın yazıldığı günlerin ağır havasını bir nebze de olsa hatırlamak faydalı olacaktır.
Millî Marş yarışması 1920 yılının ekim ayında açılmış, ilanlarda 23 aralık son katılma tarihi olarak belirtilmiştir. Mehmet Âkif o sıralarda Kastamonu’dadır, 24 Aralık’ta Ankara’ya hareket eder. Ankara’da Mustafa Kemal Paşa ile görüşür. Paşa, Mehmed Akif’in Kastamonu’daki vatanperver mesaisinden çok memnundur. Manevi cephemizin kuvvetlenmesine Mehmed Âkif ve dergisi Sebilürreşad büyük hizmetler etmiştir. Beraber çalışılması kararlaştırılır.
Bu sırada, bir taraftan Yunan ilerlemesi devam ediyor, diğer taraftan gayri nizami kuvvetlerin düzenli orduya dönüştürülmesinin sancıları yaşanıyordu. 6 Ocak 1921’de Yunan ordusu Bursa ve Uşak cephelerinde taarruza geçti. Üç gün sonra Yunanlılar Bilecik ve Bozüyük’ü işgal etti. Bir gün sonra hâlâ tartışılan “İnönü Zaferi” kazanıldı. 22 Ocak’ta Çerkez Edhem kuvvetlerinin direnişi kırıldı.
3 Şubat’ta Mehmed Âkif idaresindeki Sebilürreşad’ın Ankara’da ilk sayısı yayınlandı. Sebilürreşad bu dönemde Büyük Millet Meclisi tarafından Matbuat Umum Müdürlüğü’nün matbaasında bastırılmış, büyük kısmı resmî kanallarla dağıtılmıştır.
İki gün sonra, İstiklal Marşı yarışmasına katılan şiirleri yeterli görmeyen Maarif Vekili Hamdullah Subhi Bey, Mehmed Âkif’e yazılı olarak müracaat etti.
O sırada İngiltere öncülüğünde İtilaf devletleri Londra’da Sevr’i tadil ederek kabul ettirmek maksadıyla bir konferans toplamak için harekete geçmişlerdi. Konferansa gidecek Bekir Sami Bey başkanlığındaki BMM heyeti 6 Şubat’ta Ankara’dan hareket etti.
8 Şubat’ta bir süredir Fransız kuvvetlerine karşı mücadele eden Antep teslim oldu.
14 Şubat’ta Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin birinci sayfasının sol alt kısmında “Bir vaazdan” başlığı altında Mehmed Âkif’in Kastamonu çevresindeki vaazlarından birinin bir bölümü yayınlandı: “Şair-i muhterem Mehmed Âkif Bey Efendi’nin Kastamonu havalisinde irad ettiği mevizalardan [vaazlardan] biri (Sebilürreşad) refikimizde intişar etmiştir [yayınlanmıştır]. Mev’izanın sonunu bervech-i âti [aşağıdaki gibi] iktibas ediyoruz.”
İstiklâl Marşı’nı yazmayı kabul eden Mehmet Âkif, 15 Şubat’ta metni teslim etti. 17 Şubat’ta Mehmed Âkif’in İstiklâl Marşı şiiri Sebilürreşad ve Hâkimiyet-i Milliye’de yayınlandı.
21 Şubat’ta Londra Konferansı başladı. Bu arada bir Büyük Millet Meclisi heyeti Moskova’da müzakere ile meşguldü. Böylece batının büyük gücüne karşı yeni ortaya çıkan Sovyetler Birliği ile ilişkiler geliştirilerek denge sağlanmak isteniyordu. 23 Şubat’ta Londra Konferansı’nda İstanbul hükümeti adına katılan Tevfik Paşa söz hakkını BMM temsilcilerine bıraktığını belirtti.
Meclis 26 Şubat’ta İstiklâl Marşı yarışmasına katılan şiirlerden seçilen 6’sının basılarak milletvekillerine dağıtılmasının kararlaştırdı. 1 Mart’ta Karesi (Balıkesir) Meb’usu Hasan Basri’nin (Çantay) İstiklâl Marşı’nın güftesinin Hamdullah Subhi Bey tarafından kürsüden okunmasına dair takriri (önergesi) görüşüldü.
Hamdullah Subhi yarışmaya katılan ve seçilen şiirlerden birinin kürsüden okunması kararı üzerine kürsüye geldi ve yarışma hakkında bilgi verdi. Gelen şiirleri kuvvetli bulmadığı için Mehmed Âkif beyefendiye müracaat ettiğini, kendisinin asil endişelerle ortaya koydukları tereddütleri izale etmek için gerekli tedbirleri alacağını belirttiğini, “bu şart ile büyük dinî şairimiz bize fevkalede nefis bir şiir gönderdiler... Arkadaşlar, re’yimi ihsas ediyorum (oyumu açıklıyorum). Beğenmek, takdir etmek hususunda haizi hürriyetim (hürriyete sahibim). İntihabımı (seçimimi) yapmışım. Fakat, sizin intihabınız benim intihabımı nakzedebilir... Bu size aittir...” Hamdullah Subhi Bey, Mehmed Âkif’in şiirini okudu. Bu sırada Mehmed Âkif salonu terk etmişti. Şiir büyük heyecanla ve alkışlarla karşılandı.
İngiltere Başbakanı Loyld George 10 Mart’ta Londra Konferansı’na katılan Yunan heyetine “Türklere karşı saldırıya geçmekte serbest olduklarını” bildirdi.
Matbuat ve İstihbarat Umum Müdürü Hüseyin Ragıp (Baydur)’ın, Hakimiyet-i Milliye’de 11 Mart nüshasında “Ankara’da bir İslâm Kongresi” başlıklı başyazısı yayınlandı. Yazıda, Ankara, Batı’ya karşı İslâm isyanının umumî (genel) karargâhı olarak ilân edilmekteydi. “Herkes (yazının) Mustafa Kemal Paşa’nın ilhamı eseri olduğunu biliyordu” (M.Emin Erişirgil, İslâmcı Bir Şairin Romanı)

DEVAMEDECEK

[Gönülden]

İstiklal Marşı: En zor zamanda ümit ve iman telkini (2)

Meclis’in 12 Mart günü yaptığı toplantıda İstiklâl Marşı yarışmasının sonuçlandırılması ile ilgili usûl tartışmalarından sonra, sadece Mehmed Âkif’in İstiklâl Marşı’nın oylanması konusunda verilen önergeler kabul gördü ve TBMM “ekseriyet-i azime ile” (büyük çoğunlukla, bir üye hariç) Mehmed Âkif’in şiirini “millî marş” olarak kabul etti. Bunun üzerine şiirin bir daha okunması istenmiş, Hamdullah Subhi bir daha ve bu sefer kürsüden okumuş ve İstiklâl Marşı’nı millî marş olarak Meclis Reisi Mustafa Kemal Paşa ve milletvekilleri ayakta dinlemiştir.
Aynı gün, Matbuat Umum Müdürü Hüseyin Ragıp Eşref Edip’le görüştü. “Büyük İslâm Kongresi” hazırlıkları için Şer’iye Vekaleti’nde bir komisyon kurulacak. Heyet Şer’iye Vekili Hasan Fehmi, Recep (Peker), Mehmed Âkif ve Eşref Edip’den oluşacak ve Hasan Basri (Çantay) heyetin kâtibi olacak.
16 Mart günü Hâkimiyet-i Milliye “Elim bir devr-i senevî (acı bir yıldönümü): İstanbul geçen sene bugün işgal edildi. 16 Mart bir yevm-i matemdir (yas günüdür); fakat dinî ve millî mücahadede azmimizi takviye eden bir matem!...” sürmanşeti ile yayınlandı. Bu başlığın altında “İstanbul’un işgalinin tarihî vesikaları” başlığı yer almaktadır. “Geçen senenin 16 Martında İtilaf devletleri tarafından İstanbul’un işgali üzerine Heyet-i Temsiliye Reisi Mustafa Kemal Paşa hazretleri tarafından neşrolunan protesto beyannameleri.” Bu başlık altında, Mustafa Kemal Paşa’nın işgali protesto eden beyannamesi, vali ve kumandanlara yazılan tamim ve “Âlem-i İslâma beyanname”ye yer verilmekteydi.
Aynı gün, TBMM Hükümeti ile SSCB arasında “Moskova Anlaşması” imzalanıyordu.
17 Mart’ta Hakimiyet-i Milliye’de, Sebilürreşad yayıncısı Eşref Edib’in “Anadolu’da İslâm Kongresi” başlıklı “Hüseyin Ragıb Beyefendiye” ithaflı yazısı yayınlandı. Bu yazıda, Hükümetin böyle bir işe girmesinden duyulan memnuniyet coşkunlukla ifade edilmektedir.
21 Mart’ta Türkiye-SSCB Anlaşması TBMM hükümetince tasdik edildi ve aynı gün Bolşevikler Batum’u işgal etti. 23 Mart’ta Yunan ordusu Bursa ve Uşak cephelerinde ileri harekata başladı. Sapanca 25 Mart’ta, Adapazarı 26 Mart’ta işgal edildi. Yunan kuvvetleri 27 Mart’ta İnönü’ye taarruza geçti. Ertesi gün, Kanlısırt ve Metristepe’yi ele geçirdiler. Bu sıkıntılı zamanda BMM’nin Muhafız Taburu Batı Cephesi’ne sevk edildi.
28 Mart’ta Hâkimiyet-i Milliye’nin birinci sayfa sol alt köşesinde, üç sütun üzerine “Cebhelerde kahraman mücahidlerimize” başlığı altında Mehmed Âkif’in Berlin Hatıraları şiirinin bir bölümü yayınlandı. Mehmed Âkif bu şiiri, Çanakkale muharebeleri devam ederken yazmıştır. Şiirin birinci bölümünde cephelerde savaşan, alınları dine en son istihkâm olan büyük mücahidlerden sebatı kesmemeleri, sonuna kadar mücadele etmeleri istenmekte, “korkma” diye başlayan ikinci kısımda ise, savaşan askerlerin, büyük mücahidlerin cevabı şiirleştirilmektedir.