AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

[Cihannur]

Nihayet Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), başkanlık sistemi anayasa değişikliği teklifini Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) başkanlığına sundu. Bundan böyle konu üzerinde daha somut bir biçimde konuşabiliriz.

AK Parti'nin başkanlık sistemiyle ilgili anayasa değişiklik teklifinin maddelerini okudum. Önerilen değişikliğin artılarını ve eksilerini aşağıda belirteyim.

AK Parti'nin Başkanlık Sistemi Anayasa Değişiklik Teklifinin Artıları:

1- AK Parti'nin başkanlık sistemi anayasa değişikliği teklifinde gördüğüm en önemli artı, sistemde başkana veto yetkisi verilmeyip başkanın meclise tekrar görüşülmek üzere geri gönderdiği yasa değişikliklerinin TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğuyla yasalaşabilmesinin önerilmiş olmasıdır. Başkana veto yetkisi verilip başkanın veto yetkisinin ancak nitelikli çoğunlukla (üye tam sayısının beşte üçünün ya da üçte ikisinin oyu) aşılması önerisi getirilebileceğinden endişe ediyordum. Allah'a şükürler olsun ki bu endişem yönünde bir teklif getirilmedi.

2- Anayasa değişiklik teklifindeki ikinci önemli artı, başkanın kararname çıkarma yetkisinin sınırlandırılmış olması ve başkana kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verilmemiş olmasıdır. Eğer kararname yetkisi sınırlandırılmasıydı başkanın meclisi by-pass ederek ülkeyi meclis olmadan kendi kafasına göre yönetip bütün yetkileri tek elde toplaması durumu söz konusu olabilirdi ve bu da demokrasimiz adına vahim bir tabloya neden olurdu.

3- Teklifin üçüncü artısı, başkanın TBMM'ye sunduğu Türkiye bütçesinin anladığım kadarıyla TBMM Plân ve Bütçe Komisyonu'nda olsun TBMM Genel Kurulu'nda olsun revize edilebilecek olmasıdır. Yani başkanın hazırlattığı Türkiye bütçesinin meclise dayatılmasına imkân verilmemiş. Meclis isterse başkanın bütçesi üzerinde değişiklik yapabiliyor. Bu da önerilen başkanlık sistemi anayasa değişiklik teklifinin önemli bir artısıdır.

Eğer başkana veto yetkisi verilip başkanın vetosu ancak nitelikli çoğunlukla aşılabilir olsaydı ve ayrıca başkana kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verilseydi ve buna ek olarak başkanın hazırlattığı bütçenin meclisi by-pass ederek yasalaştırılabilme imkânı sağlansaydı sistem seçilmiş diktatörlük sistemi olurdu. Fakat böyle hatalara gidinilmediği için AK Parti'nin önermiş olduğu başkanlık sistemi anayasa değişiklik teklifi demokratik sınırlar içinde kalabilmiş.

4- Anayasa değişiklik teklifinin diğer bir önemli bir artısı ise askerî yargının disiplin mahkemeleri dışında kaldırılarak tek ve sivil yargı dönemine geçiliyor olmasıdır. Bu, demokrasimiz adına çok sevindirici bir değişiklik önerisidir.

AK Parti'nin Başkanlık Sistemi Anayasa Değişiklik Teklifinin Eksileri:

1- AK Parti'nin başkanlık sistemi anayasa değişikliği teklifinin en önemli eksisi, başkana ve meclise karşılıklı fesih yetkisi tanınıyor olmasıdır. Bu hatalı bir değişiklik teklifidir. Mademki sert kuvvetler ayrımına geçilinmesi öneriliyor öyleyse sert kuvvetler ayrımının gereği yerine getirilmeli ve başkan da meclis de birbirlerini fesh edememelidir. Sistemde kilitlenme ihtimali göz önüne alındığında çare olarak meclise genel seçimleri salt çoğunlukla yenileme hakkı tanınması teklif edilebilirdi mesela. Başkana meclisi fesh edebilme yetkisi verilmesi doğru olmadığı gibi meclise de başkanın görev süresini fesh edebilme yetkisi verilmesi doğru değildir. Sert kuvvetler ayrımı isteniyorsa herkes kendi işine bakacak. Meclis yasa yapacak, bütçe çıkaracak, denetleme faaliyetlerinde bulunacak (yasama faaliyetleri), başkan ise ülkeyi yönetecek (yürütme faaliyetleri).

2- Anayasa değişiklik teklifinin ikinci eksisi, önerilen teklifle başkana partisinin genel başkanı olarak kalabilme ya da partisine genel başkan olabilme imkânının tanınmış olmasıdır. Böyle bir durumda başkan, partisi yasamada çoğunluk durumunda olduğu zamanlarda hem yürütmeyi hem de yasamayı doğrudan kontrol edebilecektir ve bu da sert kuvvetler ayrımı ilkesine uygun değildir. Bu durumu düzeltmek için başkanın partisiyle üyelik ilişkisini sürdürebilmesi fakat partisinin genel başkanı olamaması şeklinde bir düzenlemenin yapılması gerekmektedir.

3- Anayasa değişiklik teklifinin üçüncü eksisi, başkanlık seçiminin ve meclis seçiminin aynı zamanda aynı günde yapılması teklifidir. Bu da başkanlık sisteminin özüne yani sert kuvvetler ayrımına ters bir öneridir. Mademki sert kuvvetler ayrımına geçmeği savunuyorsunuz öyleyse bırakın da başkan ile meclis çoğunluğu farklı siyasi partilerin, farklı siyasi zihniyetlerin hâkimiyetinde olabilsin. Hem sert kuvvetler ayrımına geçelim ama hem de başkanın partisi ile meclisin çoğunluk partisinin aynı partiden olmasını sağlamağa çalışalım diye uğraşmak doğru olmaz.

4- Anayasa değişiklik teklifinin diğer bir eksisi ise Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulu olarak ikiye ayrılmasının önerilmeyip Hâkimler ve Savcılar Kurulu olarak devam etmesinin teklif ediliyor olmasıdır. Anlamıyorum ki niye böyle yaptılar, MHP mi bu konuda sorun çıkardı acaba? Elinize böyle bir imkân geçmişken şu işi de düzeltip Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun olması gerektiği şekliyle Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulu olarak ikiye ayrılmasını teklif etseydiniz ne olurdu?!

Başkanlık sistemi anayasa değişiklik teklifinin gördüğüm kadarıyla kabaca artı ve eksilerini yukarıda dile getirdim. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki endişe ettiğim şekilde bir teklif getirmemişler sistemi seçilmiş diktatörlüğe dönüştürecek önerilerde bulunmamışlar. Genel hatlarıyla demokratik bir anayasa değişiklik teklifi önerilmiş. Kimse boşuna korkmasın, önerilen teklife göre Erdoğan ya da başka bir siyasetçinin başkan seçilmesi durumunda seçilen başkan, diktatörlük yetkilerine sahip olmayacak.

Dediğim gibi önerilen teklif genel olarak demokratik sistem sınırları içinde kalmış; ama ben şahsen her ne kadar teoride karşı olmasam da Türkiye özelinde uygulanmasına karşı olduğum, bizim ülkemizin siyasi ve sosyolojik yapısına uygun bir sistem olmadığı için başkanlık sistemine karşıyım ve oy kullanmam nasip olursa bu başkanlık sistemi anayasa değişiklik teklifine hayır oyu kullanacağım inşaallah.

Ülkemiz ve milletimiz için hayırlısı neyse o olsun.