AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

[dilemma]

"Bildiğiniz gibi peynir sütten elde edilir, yani bir süt ürüdür. Bu kelimenin etimolojisini araştırmadan önce kendimce bir kaç fikir üretmeye çalıştım, fakat başarılı olamadım. İlk olarak süt mamülerini aklıma getirdim ve şöyle bir yargıya vardım: Ayran, yoğurt,tereyağ ... Bütün bunlar biliyorsunuz ki sütten üretilir ve hepsinin ismi Türkçedir. Yoğurt ve ayran bir çok dilde kullanılır ve Türkçeden alıntı bir kelimedir. Öyleyse, yoğurt ve ayranın mucidi Türk milletidir, biz olmasaydık belki onlar hâlâ yoğurt yiyemeyecek, süt içemeyeceklerdi. Biz Türkler sütü seviyor, süte değer veriyor ve ondan yeni ürünler elde ediyoruz. Evet evet kesinlikle bu kelime öztürçedir dedim kendi kendime. Eğer tahminim doğruysa bu kelimenin kökü ne olabilirdi? Biliyorsunuz Türkçe Ural-Altay dil ailesine mensup, sondan eklemeli bir dildir. Sondan eklemeli dillerde kök en başta olur ve üstüne gelen yapım ekleriyle yeni kelimeler türetilir.
1.görüş: Kastamonu'da, peynire 'payınır' dendiğini duymuştum. Acaba bu kelimenin kökü pay 'hisse, behre, kısım, kısmet' olabilir miydi?Peynir, sütün maya ile pıhtılaştırılıp, pıhtının çeşitli şekillerde işlenmesi, süzülmesi, preslenmesi ve belirli koşullarda olgunlaştırılmasıyla elde edilir. Yoğurt da yoğurttan pay alınıp, mayalanarak yapılır.
2.görüş:Türkçenin tarihî gelişim süreci içinde kelimelerin ilk sesinde bununan dudak ünsüzü diğer dudak ünsüzleriyle değişme temayülü göstermektedir.(barmak-parmak) Türkçenin ilk yazılı metni olan Orhun Abidesi'nde 'Bay kılmak' diye bir deyim var. 'Bay kılmak'ın tabiî kılmak, zenginleştirmek, güçlendirmek, sağlamlaştırmak gibi anlamları mevcuttur. Peynir, 1. görüşte bahsettiğimiz üzere sütün çeşitli uygulamalarla olgunlaşmış haliydi. Günümüzde erkek adlarından sonra kullanılan ve saygı belirten bey kelimesi de bay kılmak deyiminin anlamından esinlenilerek kullanılmış olabilir. Ayrıca günümüzde 'sağlamlaştırmak' anlamında kullandığımız 'bayındır' kelimesinin kökü de 'bay'dır. Acaba peynir 'bay-ı-n-ır'ın çeşitli ses değişikliklerine uğramış hali miydi?
Bay-ı(u)-n-dır : (bay:fiil kök, ı: fiilden fiil yapan ek, n:yardımcı ses, dır:fiilden isim yapan ek)
Bay-ı(u)-n-ır: ( bay:fiil kök, ı:fiilden fiil yapan ek, n:yardımcı ses, ır:fiilden isim yapan ek)
Hatta bir ara Farsça mey 'içki' sözcüğünden meydana gelmiş olabileceğini bile düşündüm.
Sonuç olarak şimdi siz diyeceksiniz ki, bunca yaygaradan sonra bir zahmet Türkçe olsun. Maalesef bu kelime de Arapça ve Farsçadan aldığımız binlerce kelimeden biri.
Farsça 'Panîr' kelimesi zamanla muhtelif ses değişikliklerine uğramış ve günümüzde kullandığımız peynir kelimesine dönüşmüş.Anlayacağınız, bu kelimeyi de bağrımıza basmış, kendi ses ve şekil özelliklerimize uygun bir konuma getirmişiz. Sen çok yaşa Türkçe!
Şunu da belirtmek isterim ki, hâlâ bu kelimenin Farsça olabileceği konusunda şüphelerim var. Kim bilir belki de ilk bizim dilimizden Farsçaya geçti, daha sonra da tekrar biz onlardan bu kelimeyi aldık.Ben bu olayı 'Devirdaim'e benzetmişimdir hep. Başladığı noktaya bir takım evreler geçirerek yeniden ulaşmak; ait olduğu dile kendini tekrar kabul ettirmek "


Kelimelerin soyağacı isimli siteden alıntıdır.