AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

[Fihi Ma-Fih]

Mustafa Armağan
zaman gzt.

Tarih, nicedir uyuþturulmuþ olan dimaðlarýmýzý kamaþtýrmaya devam ediyor ve öyle görünüyor ki, bir süre daha edecek de. Geçen haftaki “Andýmýz” tartýþmasýnýn bir faydasý da, bizi Cumhuriyet’in kuruluþ yýllarýnýn acar þahsiyetlerinden biriyle, Dr. Reþit Galip’le yüzleþtirmesi oldu.

Böylece Andýmýz’ýn mucidi olan bu týp doktorunun Darülfünun hocalarýnýn sokaða atýlmalarýndan Zeki Velidi Togan’ýn üniversiteden kovulmasýna, Atatürk’ün kafa ölçüsünün alýnmasýndan ezanýn Türkçeleþtirilmesine kadar akla hayale gelmedik çeþitlilikte iþlere memur edildiðini öðrenmiþ olduk. Lakin geçen haftaki yazýmda bir cümleyle deðindiðim Ýstiklal Mahkemesi üyeliði de en az diðer ‘görevleri’ kadar önemliydi.

7 Mart 1925’ten itibaren bir yýl görev yapan bu mahkemenin iþ yoðunluðunu konunun uzmaný Ergün Aybars’ýn verdiði rakamlar yeterince göstermektedir: Bakýlan dava sayýsý: 256. Yargýlanan sanýk sayýsý: 1.669. Mahkûm edilenlerin sayýsý: 669. Verilen toplam hapis cezasý: 3.000 küsur yýl. Ýdam cezasý: 128. Sürgün cezasý: 50. Müebbet kürek ve sürgün cezasý: 7. (Ýstiklal Mahkemeleri, Milliyet: 1997, s. 419.) Eþkýyalýk gibi baþka davalara da bakýyordu gerçi ama Reþit Galip’in de üyesi bulunduðu Ankara Ýstiklal Mahkemesi’nin mesaisinin ana meþgalesini irtica ve þapkaya muhalefet oluþturmuþtu. Nitekim Ýskilipli Atýf Hoca’yý idam eden mahkeme de ondan baþkasý deðildi.




Ýþin garibi, bugün asker ve polisler dýþýnda sivil olarak hemen hiç kimsenin giymediði ülkemizde 25 Kasým 1925 tarihinde çýkarýlan “Þapka Ýktisasý Hakkýnda Kanun” hâlâ yürürlüktedir ve Anayasa’mýzýn güvencesi altýndadýr.

Birkaç yýl önce Avrupa Birliði müzakereleri için ülkemize gelen yetkililer bu kanunu görünce, hele de Anayasa’nýn güvencesi altýna alýndýðý söylenince hayretler içerisinde ‘Þapka kanununa neden ihtiyaç duydunuz ki?’ diye safça sormuþlardý. Bizimkilerin ne cevap verdiklerini bilmiyorum; verdilerse þapka uðruna bu milletin binlerce yýl hapis yattýðýný, yüzlerce vatandaþýn kellesini kaybettiðini eminim söylemek akýllarýna gelmemiþtir.

Bunlar yaþandý bu ülkede. Hem de öyle böyle deðil, altý üstü bir þapka için idam sehpalarýnda nice alimler sallandýrýldý (bu arada belirtelim ki, ‘sallandýrma’ tabiri halkýn etrafýnda çokça gördüðü daraðaçlarýný salýncaða benzetmesinden doðmuþtur).
Ýþte þapkanýn ana vataný olan Avrupa medeniyetinden delegeleri bile hayrete düþüren kanunumuzun nasýl uygulandýðýna dair bazý misaller: SUS! BÝZÝ ÇÝLEDEN ÇIKARMA!

Yer: Ankara Ýstiklal Mahkemesi.
Tarih: 26 Ocak 1926.

Baþkan: Kel Ali (Çetinkaya), Üyeler: Kýlýç Ali ve Reþit Galip. Yargýlanan: Ýskilipli Atýf Hoca. Arada “Kýlýç Ali Bey” ve “Ali Bey” de lafa girip sanýðý suçlayýp payladýklarý için S rumuzuyla sorularý soran kiþinin Aydýn mebusu Reþit Galip olduðu anlaþýlmaktadýr. Ýskilipli Atýf Hoca, bundan önce Giresun’da yargýlanýp beraat etmiþtir ama mahkeme yakasýný býrakmamýþtýr. Yine de gayet emin bir þekilde cevaplandýrýr sorularý. Araya Kel ve Kýlýç Ali’ler de girer. Mesele, Þapka Kanunu’ndan 1,5 yýl önce bastýrmýþ olduðu kitabýn nerelere gönderildiðidir. Hepsini teker teker açýklar. Þahitleri getirin der Atýf Hoca, gerekirse getiririz cevabýný alýr. Getirin, söylesin, cezama razýyým, der. Oralý olmazlar. Hatta beraat ettiði Giresun davasýnda sanki hüküm giymiþ gibi davranýrlar. Gizli bir gayesi olduðunu iddia ederler. Her þeyim ortada, der, hesap veremeyeceði hiçbir þeyi olmadýðýný söyler gayet emin bir þekilde. Bir þeyler çýkarmaya azimlidir mahkeme heyeti. Nitekim Reþit Galip þöyle çýkýþýr Atýf Hoca’ya: “Sen en karanlýk günlerde Teali-i Ýslamcýlýk yap, Mustafa Sabri’nin yanýnda yer al da, sonra karþýmýzda þöyle böyle söyle. Sözleriniz hiçbir gerçeðe uygun deðildir.” Bunun üzerine Atýf Hoca öldürücü darbesini indirir: “Bunun belgesini size gösterdim.” der. Reþit Galip kýzar: “Ne belgesi?” Atýf Hoca gayet sakin “Mustafa Sabri ile bu beyanname meselesini görüþseydim tekzip etmezdim.” der. Suçlandýðý beyannameyi imzalamadýðý gibi Mustafa Sabri’ye açýkça muhalefet ettiðine dair resmî bir tekzip belgesi de sunmuþtur mahkemeye. Onu hatýrlatýr. Mahkeme, belgeyi dikkate almak istememiþtir besbelli. Reþit Galip köþeye sýkýþmýþtýr. Kýzgýn bir tonda “Belgeyi göster.” diye hýrçýnlaþýr. Merhum Atýf Hoca o vakur tavrýný hiç bozmadan sözlerine devam eder: “Belgeyi arz ediyorum. ‘Vakit’ gazetesinin 1034. nüshasýnda tekzipnamem duruyor. Þimdi bu durup dururken bendenize belge sormak bilmem nasýl olur?” Bu darbeyi hazmedemeyen Andýmýz’ýn mucidi, Atýf Hoca’nýn tekzip metnini kendisini kurtarmak için yayýmladýðýný söylemek zorunda kalýr. Hoca, “Öyle olsaydý onlarla beraber olurdum.” der, yollarýnýn ayrýldýðýndan bahseder. Demek ki, tekzip metni kuvvetli belgedir. Ýþte Reþit Galip’in evlere þenlik cevabý: “Sus! Bizi çileden çýkarma! Biz budala olmalýyýz ki, bu sözlere inanalým. Bol bol atýyorsun. Çýkarýn!” (Ankara Ýstiklal Mahkemesi Zabýtlarý 1926, Ýþaret: 1993, s. 109-115.) Ýþte Ýstiklal Mahkemeleri’nin adalet anlayýþýnýn Yassýada’dakinden hiçbir farký olmadýðýný gösteren çarpýcý bir örnek. Hatta Yassýada’daki adalet anlayýþýnýn kaynaðýnýn Ýstiklal Mahkemeleri’nden miras kaldýðýný bile söyleyebiliriz.


BÝZ TÜRK MÝLLETÝNÝ BÖYLE GÖRMEK ÝSTÝYORUZ!

Bugünden bakýnca o zaman millet koyunmuþ da, kimse sesini çýkarmamýþ zannediyoruz ya, bu dahi büyük bir yanýlgý. Daha þapka inkýlabý yapýlmadan önce yazdýðý kitaptan yargýlanan Ýskilipli’nin hangi muamelelere maruz kaldýðýný gördük. Ýsterseniz bazý Anadolu þehirlerindeki itirazlarý ve uðradýklarý akýbeti de görmeye çalýþalým: 26 Kasým 1925: Erzurum’da halk çarþýyý kapatýp Vali’nin evinin önünde “Biz gâvur memur istemiyoruz” diye protesto etmiþlerdi þapkayý. Derhal sýkýyönetim ilan edildi. 80 kiþi tutuklu. 30 Kasým: Maraþ’ta hükümet binasý önünde toplanan halk “Þapka istemeyiz” diye baðýrdý. Erzurum’daki þapka protestocularýndan 6’sý idam edildi. (Hapis cezalarýný zikretmiyoruz.) Sivas’ta 1 idam var. 7 Aralýk: Erzurum’da 4 idam daha. 15 Aralýk: Rize’de 8 idam ve aðýr hapis cezalarý. 18 Ocak 1926: Maraþ’ta 5 idam ve hapisler. 4 Þubat: Ýskilipli Atýf ve Ali Rýza Hoca idam edildiler. Suçlarý görünüþte þapkaya itiraz etmekti ve altý üstü bir baþlýða itiraz etmenin en büyük suç sayýldýðý dönemlerdi. Mason üstadý olup uzun süre içiþleri bakanlýðý da yapmýþ olan Þükrü Kaya bunu Þapka Kanunu çýkarken Meclis’teki bir konuþmasýnda ayan beyan belirtmiþ zaten: “Millet, baðýmsýzlýðýný 6.-7. yüzyýllarýn (Asr-ý Saadet’i kastediyor) köhne fikirlerine baðlayamaz. Biz vicdanlarda milliyet aþkýný uyandýrmak istiyoruz. Milli kýyafet ancak müzelerde bulunur. (…) Biz Türk milletini böyle görmek istiyoruz.”