Suriye Muhalifleri Kimler? -Dosya- - AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

06-26-2011, 04:55

Tunus’ta başlayıp Mısır’a sıçrayan ve bütün Ortadoğu’yu saran isyan dalgasının son durağı Suriye oldu. İsyanın sıçradığı her yeni ülkede gelişmelere ve izleyen günlerdeki sürece ilişkin sağlıklı öngörülerde bulunabilmek için öncelikle o ülkenin tarihinden kültürüne, ekonomik ilişkilerinden uluslararası ilişkilerdeki yerine kapsamlı bir okuma yapmak gerekiyor.

Bu bilgilere ulaşmak nispeten kolayken, asıl sorun güncel iç dengelerin takip edilmesinde yaşanıyor. Bu durum her şeyden önce, isyanların takip edilmeye çalışıldığı ülkelerde düne kadar yabancı olunan pek çok ismin gündemimize girmesiyle alakalıdır. Bu konuda medya aracılığı ile gelen bilgilerde sıklıkla çelişen ifadeler yer alabilmekte, kimi zaman ise önemli siyasi figürler göz ardı edilebilmekte.

Bu amaçla hazırlanan raporu İslamiGündem olarak Suriye halkının isyanının manipüle edilmeye ne kadar açık olduğunu belirtmek için yayınlıyoruz. Muhalifler arasında farklı devletlerle yakın ilişkileri bulunan pek çok kişinin olması onların istediği sonuç ile halkın istediği sonucun birbiriyle çelişeceğini açıkça ortaya koyuyor.

En önemli muhalifler arasında İsrail lobisi üyelerinin veya Suudi Arabistanla çok yakın ilişkileri bulunan 'Hama Kasabı' lakabıyla tanınan güçlü muhalif liderler olması Esad rejiminin herhangi bir dış müdahale ile devrilmesi sonucu yerine getirilmesi muhtemel kişiler arasında Ortadoğu halklarının selameti açısından hiç de faydalı olacak kişilerin olmadığını görüyoruz.

Ve bu konuda gerek halkla sıkı bağları bulunan Suriye İhvan-ı Müslimini'nin gerekse komşu ülkelerin dikkatli davranması hayati önem taşıyor.

İşte O Muhalifler:

RIFAT ESAD
Hafız Esad’ın Kardeşi
1937 doğumlu Rıfat Esad, Hafız Esad’ın küçük kardeşi ve şu anki başkan Beşar Esad’ın amcasıdır. Uzun yıllar Suriye’yi yönetme arzusuyla çaba göstermesine rağmen bir sonuç elde edememiştir. Orduya girdikten sonra 1970’lerde kendisine ait bölümü elit bir askeri güç haline getirdi. Bu askeri gücü Rıfat
Esad 1982 yılındaki Hama katliamında kullandı ve bu sebeple kendisine “Hama kasabı” denildi.1983 yılında Hafız Esad’ın kalp krizi geçirmesini fırsat bilen Rıfat, askeri ihtilal denemesi yaptı. Ancak başarısız oldu ve Hafız görevinin başına dönünce elindeki askeri yetkileri alıp Rıfat Esad’ı üç başkan yardımcısından biri yaptı.1

Bir kez daha gücünü artırmak için girişimde bulunan Rıfat Esad, bu sefer uzun bir süreliğine “diplomatik gezilere”, bir bakıma “sürgüne” gönderildi. Hafız Esad’ın ölümünün ardından kendisini başkan adayı olarak ilan eden Rıfat Esad, mevcut Beşar Esad yönetimi tarafından her zaman bir tehdit olarak algılanmaktadır.2

Halen Londra’da yaşayan Rıfat Esad’ın Suudi Arabistan’la da yakın ilişkileri vardır; bir örnek olarak Suudi Kralı Abdullah’ın, Rıfat’ın eşinin kız kardeşi ile evli olması gösterilebilir.3

Bazı kişilerce Hariri suikastının arkasındaki isimlerden biri olarak nitelendirilen Rıfat Esad’ın ismi,Mehlis Raporu’nda geçmemektedir. Esad son dönemde Suriye’de serbest seçimlerin yapılması ve rejimin demokratik adımlar atmaktan başka çaresi olmadığı konusunda görüşlerinidile getirmektedir.
Rıfat Esad’ın oğlu Sümer de özellikle Londra merkezli Arab News Network (ANN) üzerinden 1990’lı yıllardan beri Hafız Esad’a karşı muhalefet yürütmekteydi. Sümer Esad, Beşar Esad rejimine doğrudan tehdit olarak görülmese de takip edilen muhalif unsurlar arasında sayılmaktadır.

Suriye'ye gerçekleştirilecek herhangi bir müdahale sonucu Suudi Arabistan destekli 'Hama Kasabı' Rıfad Esad'ın ülkenin yönetimine getirilebileceği düşünülüyor.

1. BBC News, 12 Haziran 2000.
2. Esther Pan, “Syria’s leaders”, http://www.cfr.org/syria/syrias-leaders/p9085. Esther Pan, “Syria’s leaders”, http://www.cfr.org/syria/syrias-leaders/p9085.
3. “Saudi King prays with Rif’at al-Asad in Mecca”, “Saudi King prays with Rif’at al-Asad in Mecca”, Syria Comment, 12 Ekim 2007, http://www.
joshualandis.com/blog/?p=424

ABDÜLHALİM HADDAM
Eski Başkan Yardımcısı, 79

1932 doğumlu eski başkan yardımcısıdır.Kendisi Sünni kökenli olan Haddam’ın eşi ise Nusayri kökenlidir. 1970-1984 yılları arasında Dışişleri Bakanı olarak, 1984-2005 yılları arasında ise başkan yardımcısı olarak görev yaptı. Haddam, Hafız Esad’ın okul yıllarından arkadaşıydı ve onun sağ kolu olarak uzun yıllar liderin arkasındaki gölge güç olarak nitelendirilen önemli bir isimdi.1

Hafız Esad’ın 1990 yılında ölmesinin ardından kısa bir süreliğine geçici olarak başkanlık görevini de yürüten Haddam, Beşar Esad’ın başkanlığının önünü açan düzenlemeleri yaptıktan sonra koltuğu ona devretti.2

Baas Partisi’nin kuruluşundan beri önemli mevkilerinde yer alan ve uzun yıllar rejime en üst düzeyde hizmet eden Haddam’ın, Baas rejimini her halükarda savunan bir kişi olduğu bilinmektedir. Hatta çoğu kez rejimi tehdit eden unsurlar gündeme geldiğinde “devletin istikrarına” ve “İsrail ve diğer yabancı unsurların düşmanca planlarına” vurgu yaptığı ifade edilmektedir.3

Abdülhalim Haddam, 1984 yılında başkan yardımcısı olarak göreve başladı ve Suriye’nin Lübnan’da 1982-2002 arasındaki hâkimiyetinde dönemin Lübnan yöneticisi Gazi Kenan ile birlikte çalıştı. Bu süreçte hem Hafız Esad hem de Refik Hariri ile yakın ilişkiler edindi.Aynı zaman dilimi içinde Lübnan’daki fiili durumdan büyük şahsi çıkarlar sağladığı yönünde iddialar ortaya atıldı. Refik Hariri suikastından Şam yönetimini suçlu tutan Mehlis Raporunun (2005) ardından Haddam, Beşar Esad’ın bu işten sorumlu olduğu yönünde açıklamalar yaptı ve Haziran 2005’te görevine son verilerek yönetim tarafından sürgüne
gönderildi.4

Paris’e yerleşen Haddam uzun seneler Hariri ailesinin şehirdeki lüks malikanesinde misafir edildi. Artık muhalefet kanadına geçen Haddam, Mart 2006’da İhvan ile birlikte Milli Selamet Cephesi’ni kurduklarını açıkladı.5

Rejimi en iyi bilen isimlerden olan Haddam’ın muhalefete geçişi Baas rejiminde önceleri ciddi bir endişe kaynağı oldu.
Ancak 2008 yılına gelindiğinde Beşar Esad’ın etkinliğini ortaya koyması ve uzun seneler Suriye rejiminin köşetaşlarından birisi olan Haddam’a Suriyeli muhaliflerin süpheyle yaklaşması, Haddam’ın güçlü bir muhalefet ortaya koyamamasında önemli rol oynadı. Suriye’deki nüfuz alanının daralmasıyla birlikte Hariri ailesi ile aralarındaki yakın ilişki çatırdamaya başladı.6

1. Eyal Zisser, Eyal Zisser, Commanding Syria, London: I. B. Tauris, 2007, p. vi.x
2. Garry C. Gambill, “Dossier: Abdul Halim Haddam”, Garry C. Gambill, “Dossier: Abdul Halim Haddam”, Mideast Monitor, Vol.1, Sayı.1, Şubat 2006, http://
www.mideastmonitor.org/issues/0602/0602_6.htm; Eyal Zisser, Commanding Syria, p. 206.
3. BBC News, 3 Mart 2005.
4. “Syria’s leaders”, Esther Pan, http://www.cfr.org/syria/syrias-leaders/p9085.
5. Tony Bardan, “Divided They Stand: The Syrian Opposition”, Mideast Monitor, Vol., No.3, Eylül-Ekim
2006, http://www.mideastmonitor.org/issues/0609/0609_3.htm.
6. Al-İntikad, 16 Nisan 2010

MUHAMMED RİYAD ŞUKFA
Suriye Müslüman Kardeşleri Genel Sekreteri, 67

Ağustos 2010’da, Şura Meclisi tarafından Suriye Müslüman Kardeşler Teşkilatı Genel Sekreterliği görevine seçilen Muhammed Riyad Şukfa, 1944 Hama doğumludur. Aynı zamanda bir inşaat mühendisi olan Şukfa, 1980’li yıllarda Suriye rejimine karşı verilen askeri mücadelede önemli roller oynamıştır.1

Müslüman Kardeşler üyesi olmanın idamla yargılanmayı gerektirdiği Suriye Ceza Kanunu’nun 49. Maddesi sebebiyle 26 yıl Irak’ta sürgün hayatı yaşayan Şukfa, 2003 yılındaki Amerikan işgali sürecinde, aracının içinde suikaste uğramış ancak hayatta kalmayı başarmıştır. Irak’tan Yemen’e geçen ve bir süre sonra da Suudi Arabistan’a giden Şukfa, halen bu ülkede sürgünde bulunmaktadır.2

Şu anki görevine seçildikten sonra yaptığı açıklamada Şukfa, Suriye yönetiminden siyasi düzenle ilgili reform beklediklerini ve bu doğrultuda parti kurma hedeflerinin olduğunu anlattı.3

Suriye’de Müslüman Kardeşler mensuplarının siyaset yapmaları hala yasak ve İhvan mensubu olarak yurtdışında yaşamak zorunda olan birçok kişi ülkeye dönme imkânından yoksun durumda. Şukfa, Suriye’de son günlerde yoğunlaşan rejim karşıtı gösterileri desteklediklerini,ancak amaçlarının salt rejimi devirmek olmadığını, genel anlamda özgür bir Suriye görmek istediklerini ifade etmektedir.4

Son günlerde Suriye’de dökülen kandan Beşar Esad rejiminin sorumlu olduğunu savunan Şukfa, kendilerine eğer bir ülkeyi model alacaklarda bu ülkenin İran değil Türkiye olduğunu söyledi.5

1. Aron Lund, “The Syria Muslim Brotherhood: Leadership transition from Bayanouni to Sha Aron Lund, “The Syria Muslim Brotherhood: Leadership transition from Bayanouni to Sha?fa”, Syria
Comment, 21 Ağustos 2010, http://www.joshualandis.com/blog/?p=7037.
2. “İhvan Esad rejimine barış elini uzattı”, “İhvan Esad rejimine barış elini uzattı”, Dünya Bülteni, 16 Ekim 2010, http://dunyabulteni.net/index.
php?aType=haber&ArticleID=132796&?=suriye+m%C3%BCs l%C3%BCman+karde%C5%9Fler.
3. “Syria’s MB Controller: Many Concessions have been made for reconciliation with the Regime”, “Syria’s MB Controller: Many Concessions have been made for reconciliation with the Regime”,
Ikhwanweb, http://www.ikhwanserver2.com/article...ref=search.php.
4. Reuters, 11 Nisan 2011
5. “Suriye İhvanı: Esad’ın vaadleri birer yalan”, “Suriye İhvanı: Esad’ın vaadleri birer yalan”, Dünya Bülteni, 1 Nisan 2011, http://dunyabulteni.net/
index.php?aType=haber&ArticleID=153821&?=suriye+m% C3%BCsl%C3%BCman+karde%C5%9Fle

ALİ BEYANUNİ
Suriye Müslüman Kardeşleri Eski Genel Sekreteri

Suriye Müslüman Kardeşler Teşkilatı Genel Sekreteri olarak 1996’dan Ağustos 2010’a kadar görev yapan Beyanuni, Müslüman Kardeşler ile ortaokul yıllarında tanıştı. Bir süre hapiste kalan Beyanuni, 1979 yılında Suriye’den ayrılıp Ürdün’de ikamet etmeye başladı, ancak bir süre sonra bu ülkeyi de terk etmek zorunda kaldı. İngiltere’nin siyasi mülteci olarak 2005 yılında kabul etmesiyle bu ülkeye giden Beyanuni, halen Londra’da sürgünde yaşamaktadır, ancak çeşitli iletişim kanalları vesilesiyle ülkede ciddi bir etkinliğe sahiptir.1

Hafız Esad döneminde yoğun baskı altında kalan Suriye İhvanı, Hama dâhil birçok katliama maruz kalmasına rağmen hala ülkedeki en güçlü muhalif grup olarak kabul edilmektedir. 2005 yılında Suriye muhalefetinin seküler gruplarıyla birlikte “Şam Deklarasyonu” 2 olarak nitelendirilen bildiriye imza atan Beyanuni, 2006 yılında ise eski başkan yardımcısı Abdülhalim Haddam ile birlikte Baas Partisi’ne karşı Milli Selamet Cephesi’ni kurdu. Her iki siyasi bileşimin de temel argümanı Suriye’de çoğulcu ve serbest seçimlerin yapılabilmesi üzerineydi.3

Avukat olan Ali Beyanuni, 1996 ve 2002 yıllarından sonra 2006 yılında üçüncü kez 4 yıllığına Suriye İhvanı’nın genel sekreteri olarak seçildi.4
2010 Ağustos ayında görevini Muhammed Riyad Şukfa’ya devretti. Beşar Esad’dan umutlu olduklarını ifade eden ama sonuçta onun babası Hafız Esad’dan çok da farklı bir yol izlemediği yönünde eleştiriler yapan5 Beyanuni, üç temel taleplerinin olduğunu dile getirmektedir: Tutuklu bulunan binlerce İhvan üyesinin serbest bırakılması, sürgündeki kişilerin ülkeye dönmelerine izin verilmesi ve İhvan’ın siyaset yapma yasağının kaldırılması.6

1. “Syria’s leaders”, Esther Pan, http://www.cfr.org/syria/syrias-leaders/p9085. “Syria’s leaders”, Esther Pan, http://www.cfr.org/syria/syrias-leaders/p9085.
2. Detaylı bilgi için bkz. The Damascus Declaration for National Democratic Change, Detaylı bilgi için bkz. The Damascus Declaration for National Democratic Change, http://www.
nidaasyria.org/en/home
3. Garry C. Gambill, “Dossier: The Syrian Muslim Brotherhood”, Garry C. Gambill, “Dossier: The Syrian Muslim Brotherhood”, Mideast Monitor, Vol.1, Sayı.2, Nisan/
Mayıs 2006, http://www.mideastmonitor.org/issues/0604/0604_2.htm.
4. “Syria: Bayanoni Reelected MB Chairman with Majority”, “Syria: Bayanoni Reelected MB Chairman with Majority”, http://www.ikhwanweb.com/article.
php?id=3634.35

5. “Beyanuni: Suriye’de değişen bir şey yok “Beyanuni: Suriye’de değişen bir şey yok?”, http://www.timeturk.com/tr/2010/04/1...r-sey-yok.html.
6. Garry C. Gambill, “Dossier: The Syrian Muslim Brotherhood”; “Damascus, Brotherhood set to Garry C. Gambill, “Dossier: The Syrian Muslim Brotherhood”; “Damascus, Brotherhood set to
reconcile?,” The Daily Star, 26 Mayıs 2005.

HEYSEM EL-MENNA
Akademisyen ve İnsan Hakları Aktivisti

Dr. Heysem el-Menna 1951 yılında Güney Suriye’de doğdu. Şam Üniversitesi’nin ardından Fransa’da uzun yıllar çeşitli üniversitelerde bulundu ve doktorasını Antropoloji alanında burada yaptı. Birçok uluslararası insan hakları kuruluşunda görev yaptı. Bunların arasında Suriye İnsan Hakları ve Demokratik Özgürlükler Komitesi,Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu, Arap İnsan Hakları Aktivistleri Komsiyonu gibikurumlar bulunmaktadır. Halen Arap İnsan Hakları Komisyonu Sözcüsü olarak görev yapmaktadır.
1

1992 yılında Human Rights Watch tarafından ödüllendirilen Menna, bir dönem Fransa’da da bulunduğu için yazınlarında Arapça ve İngilizce’nin yanında Fransızcayı da kullanmaktadır. Heysem el-Menna’nın bu dillerde insan hakları üzerine birçok kitabı bulunmaktadır. Bu yönüyle Suriye’deki insan hakları savunucuları arasında entelektüel olarak önde gelen isimlerden biri olarak dikkat çekmektedir. İslam ve insan hakları, kadın hakları, demokrasi ve İslam gibi temel alanlarda çalışmalarına devam etmektedir. Heysem el-Menna, yakın zaman önce Guardian’da yayımlanan makalesinde Şam yönetiminin eski bildik yöntemlere başvurmaya devam ettiğini ve bu şekilde değişim iradesini gösteremeyeceğini ifade etti.
2

Heysem el-Menna halen Paris’te yaşamaktadır.

1. Heysem el-Menna ile ilgili detaylı bilgi için kendi kişisel web sayfasına bakılabilir; www. Heysem el-Menna ile ilgili detaylı bilgi için kendi kişisel web sayfasına bakılabilir; www.
haythammanna.net.
2. Haytham Manna, “Syria must change or be changed”, Haytham Manna, “Syria must change or be changed”, Guardian, 31 Mart 2011.

RİAD SEYF
Riad Seif 1946 doğumludur. Ulusal Diyalog Forumunun kurucusu. Eski parlamenter ve işadamıdır. 1994 ve 1998 yıllarında bağımsız olarak parlementoda yer almıştır. İş alanı olarak uzun yıllar Adidas firmasının temsilciliğini yapmıştır.

İş dünyasına 1960’lı yıllarda gömlek üreterek başlamıştır. 1993 yılında Yeni Adidas Şirketi adı altında Adidas firmasının franchisingini alarak başlamıştır. Bu şekilde bir franchising Suriye’de bir ilktir. Hafız Esad’ın ölümünden sonra Seyf, “Suriye’nin siyasi sistemini nasıl açmalıyız”ı tartışmaya açmak için Suriyeli aydınları ve bağımsız figürlerin bir araya getirilmesine liderlik etmiştir. Aydınlardan oluşan grup her Çarşamba Seyf’in evinde toplanmaya başlamış ve nihayetinde bu grup Ulusal Diyalog Forumu’nu oluşturmuştur.

Grubun tartışma konuları; “İnsan hakları, çoğulculuk, basın özgürlüğü ve sivil toplum inşası” gibi başlıkları içermektedir. Seyf 2001 yılında Baas Partisi’ne karşı yeni bir parti kuracağını deklare etmiştir. Parti kuracağını deklare etmesinin yanı sıra Suriye’de yeni kurulacak GSM operatörlerinin tekelinin Hafız Esad’ın karısı Enissa Mahluf’un elinde olduğu gerekçesiyle muhalefetini yükseltmiştir. Seyf bu durumun büyük bir skandal olduğu ve Suriye’ye büyük zarar verdiği çağrılarında bulunmuştur. Seyf bununla da kalmamış bağımsız milletvekili olmasından dolayı bu durumu meclise taşımış ve konunun araştırılması gerektiğini dile getirmiş. Seyf’in yükselen muhalefeti neticesinde kurduğu Ulusal Diyalog Forum toplantılarının birinin ardından tutuklanmıştır. Seyf, “devleti reddetmek ve hukuk dışı yollardan anayasayı değiştirmek” suçundan yargılanmış ve 5 yıl hapse mahkûm edilmiştir. Bu süreç sonrasında Seyf gazetecilere, Muhaberat’ın kendisinin ve ailesinin yabancı diplomatlarla görüşmemesi konusunda tehditler aldığını söylemiştir.

Riyad Seyf’in başlattığı Ulusal Diyalog Forumu neticesinde Seyf’in yeni bir parti kurmaya kadar varan girişimlerine karşı rejimin tepkisi sert olmuştur. Seyf baskılara dayanamayarak milletvekilliğinden istifa etmiş ve Diyalog toplantılarının son bulduğunu duyurmuştur.

HEYSEM EL-MALİH
Avukat ve İnsan Hakları

Suriye’deki en önemli insan hakları savunucularından biri olan Heysem el-Malih, ilk kez 1951 yılında tutuklandı. 1963 yılında kurulan iktidar kendi yetkilerini alana kadar 10 yıl süreyle hâkim olarak görev yaptı. 1970’li yıllardaki sivil toplum alanındaki çalışmaları sebebiyle 1980 yılında yeniden tutuklandı ve 1987 yılına kadar cezaevinde kaldı.1

7 Mayıs 2001 tarihinde kurulan Suriye İnsan Hakları Derneği’nin başkanı seçildi. Çalışmaları sebebiyle 2002 yılında “Yılın En İyi İnsan Hakları Savunucusu” ödülünü kazandı.2004 yılında, Almanya’da yaptığı bir konuşmadan dolayı Suriye’ye döndüğünde kendisine seyahat yasağı getirildi. 14 Ekim 2009 tarihinde yönetimi eleştirdiği gerekçesiyle 78 yaşında iken tutuklandı, 4 Temmuz 2010 tarihinde 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve ülkedeki en yaşlı tutuklu olarak tanındı.2

Suriye’de 80 yaşındaki bir insan hakları savunucusunun hapiste bulunması uluslararası arenada da karşılık buldu ve 16 Nisan 2010
günü, birçok uluslararası insan hakları kuruluşu başkan Beşar Esad’a Heysem el-Malih
için bir mektup gönderdiler.3

Cezaevinde başlattıkları açlık grevi sonucunda ancak geçtiğimiz Mart ayı sonlarında serbest bırakılan-4- el-Malih, tutuklanmadan önce Suriye İnsan Hakları Derneği Başkanı idi. Şu anda Şam’da yaşayan Malih’in ülke dışına çıkmasına izin verilmemektedir.

1. Heysem Malih ile ilgili detaylı bilgiye Heysem Malih Vakfı’nın web sitesinden ulaşılabilir, bkz. www. Heysem Malih ile ilgili detaylı bilgiye Heysem Malih Vakfı’nın web sitesinden ulaşılabilir, bkz. www.
haithammalehfoundation.org.
2. “Protest action in front of Syrian consulate and letter to President beshar Assad”, www.nidaasyria. “Protest action in front of Syrian consulate and letter to President beshar Assad”, www.nidaasyria.
org/en.
3. “Open Letter to Bashar Al Assad regarding Haitham Al Maleh”, 16 Nisan 2010, http:// “Open Letter to Bashar Al Assad regarding Haitham Al Maleh”, 16 Nisan 2010, http://
haithammalehfoundation.org/index.php?option=com_content&view=article&id=44&It emid=53.
4. Carsten Wieland, “Asad’s lost chance”, 13 Nisan 2011, Carsten Wieland, “Asad’s lost chance”, 13 Nisan 2011, MERIP Middle East Research and Information
Project, http://www.merip.org/mero/mero041311.

FİDA HORANİ
Şam Deklarasyonu Ulusal Konseyi Başkanı

Fida Horani, Baas Partisi’nin önemli figürlerinden olan Ekrem Harrani’nin kızıdır ve aynı zamanda Şam Deklarasyonu Ulusal Konseyi Başkanı’dır. Hamalı olan Horani, daha önce Arap Ulusal Kongresi’nde de genel sekreter olarak görev yaptı. Horani’nin bu göreve seçilmesi,Suriye’deki kadınların ve kadın haklarının durumu açısından önemli bir adım oldu.

16 Aralık 2007 tarihinde Horani, başkan seçildiği Şam Deklarasyonu’nun ilk toplantısından sonra tutuklandı; Filistinli olan kocası da kısa bir süre sonra tutuklandı ve Suriye’de oturma izni iptal edildi.1

Şam Deklarasyonu’nu imzalayan 12 aktivist, Ekim 2008’de devlete zarar vermek suçundan 30 ay hapis cezasına çarptırıldı. 1996’dan beri kanser teşhisiyle tedavi gören Horani de hapis cezasına çarptırılan muhaliflerden birisiydi, ancak Haziran 2010’da serbest bırakıldı.2

1. Bkz. http://www.nidaasyria.org/en/members/people/11. Bkz. http://www.nidaasyria.org/en/members/people/11.
2. “What are US tech firms doing in Damas? NeoCon dreams of regime change”, “What are US tech firms doing in Damas? NeoCon dreams of regime change”, Syria Comment, 19
Haziran 2010, http://www.joshualandis.com/blog/?p=6690.

MİŞEL KİLO
Gazeteci-Aktivist, 71

1940 yılında Lazkiye’de Hıristiyan bir aileye mensup olarak dünyaya gelen Mişel Kilo, 1980’li yıllarda Hafız Esad rejimi tarafından tutuklanan ilk gazetecilerdendir. 1980’lerde tutuklanmasının ardından bir süre Fransa’da yaşamak zorunda kalmıştır.1

Suriye Gazetecilik ve Gazetecileri Savunma için Özgürlük Merkezi adı altında örgütlenmiş sivil toplum kuruluşunun direktörüdür.2
Sivil Toplumun Canlanışı ve Şam Deklarasyonu Komitesi’nin aktif üyesidir. Şam Baharı’nın en göze çarpan aktivitelerine katılmıştır.3

Eğitimini Lazkiye’de tamamladıktan sonra Kültür Bakanlığı’nda çalışmaya başladı. Gazetecilik faaliyetlerine devam eden Kilo’nun, El-Hayat, El-Safir, El-Kuda, ElArabi ve El-İttihad gibi gazete ve dergilerde yazıları yayınlanmıştır. Kendisinin tercüme ettiği birçok kitap bulunmaktadır.4

Geçimini gazetecilikten sağlayan Kilo’nun bir dönem Batı Almanya’da eğitim görmüş olması daha çok Alman meslektaşlarıyla iletişim kurmasına neden olmuştur. Bu nedenle Kilo’nun çalışmaları ağırlıklı olarak Alman kaynaklarda referans bulmaktadır.5

Mişel Kilo Eylül 2000’de yazarlar, düşünürler, sanatçılar, profesörler, avukatlar ve gazetecilerden oluşan 99 aydının reform taleplerini içeren bildirinin; Ocak 2001 ‘de yayınlanan ve ilkinin devamı niteliğinde olan 1000’ler Bildirisi’nin hazırlanmasında kilit rol oynadı.6

Bu iki bildiriyle muhalefet, sıkıyönetim uygulamalarının kaldırılması, siyasi tutuklulara af çıkarılması, toplantı, basın ve ifade özgürlüğünün sağlanması ve sivil özgürlüklerin genişletilmesi taleplerini dile getirdi. İkinci bildiride bir öncekine ek olarak çok partili hayata geçiş ve demokratik seçimlerin uluslararası bir kuruluşun denetiminde yapılması gibi talepler dile getirildi. Kilo Ekim 2005’teki Şam Deklarasyonu’nun yayınlanmasında özellikle de Müslüman Kardeşler’in deklarasyonun bir parçası olmasında da çok önemli rol oynadı. Kilo’nun isminin öne çıktığı bu bildiri öncekilerden farklı olarak açık
açık Esad rejimini, ‘otoriter ve totaliter’ olarak itham ediyor ve ‘barışçıl, uyuma dayalı, diyalog üzerine ve herkesin birbirini tanıdığı’ reform talebinde bulunuyordu.7

Şam Deklarasyonu’nun yayınlanmasından sonra Mayıs 2006’da tutuklanan Mişel Kilo, 3 sene sonra Mayıs 2009 yılında serbest bırakıldı. Kilo, Suriye’deki olayların başlamasından itibaren Lübnan’ın El-Sefir gazetesindeki yazılarında ülkedeki sorunların giderilmesi için siyasi bir çözümün gerekliliğine ve rejim
değişikliğinden ziyade daha önce yayınlanan bildirilerde de ifade edildiği gibi gerekli reformların yapılmasına vurgu yapmakta.8

1. Reporters Without Borders, 14 Nisan 2011 Reporters Without Borders, 14 Nisan 2011
2. Committee to Protect Committee to Protect ?ournalists, 26 Mayıs 2009
3. PEN International, 27 Mayıs 2009 PEN International, 27 Mayıs 2009
4. International Freedom of Expression Exchange,25 Mayıs 2009 International Freedom of Expression Exchange,25 Mayıs 2009
5. ?oshua.M.Landis, Syria Blog, 5 Mayıs 2006
6. Middle East Middle East ?uarterly Winter, 2005, s. 61-70
7. Syria Monitor, 1 Kasım 2005 Syria Monitor, 1 Kasım 2005
8. El-Sefir, 16 Nisan 2011

RİYAD EL-TURK
Eski Komünist Parti Lideri

Riyad el-Turk, Suriye’deki Komünist Parti’nin lideridir ve zaman zaman Suriye’nin Mandela’sı olarak -1- bazen de “Suriye muhalefetinin yaşlı adamı” olarak
-2- nitelendirilmektedir. 1970’li yılların başında bölünen Suriye komünist hareketinde ayrı bir fraksiyon olarak Suriye Komünist Partisi-Politik Büro’yu kurdu. 1980 yılında tutuklanarak 18 yıl hücrede hapis yattı. 30 Mayıs 1998’de serbest bırakılan el-Turk -3-, Suriye’de rejim karşısında genel olarak İslamcılar (Suriye İhvanı) ve seküler gruplar şeklinde ikiye bölünen muhalif kesim içinde, bu iki kanadın diyalog kurması gerektiğini savunan
komünist liderlerden biridir.

Uluslararası arenada tanınan isimlerden biri olan el-Turk, Eylül 2001 ile Kasım 2002 arasında tutuklu kaldı. Zaman zaman kendi partisi içinde de Müslüman Kardeşler’i eleştirmemekle suçlanan Turk, muhalif grupların İhvan ile aynı masa etrafında buluşabilmesi
hususunda epey çaba göstermiştir.4

Bu ve benzeri çabaların sonucunda 2006 yılında Londra’da Şam Deklarasyonu imzalanmıştır. El-Turk de bu deklarasyonun üyelerinden biridir ve Şam yönetimini ciddi biçimde eleştiren önemli isimler arasında yer almaktadır.5

Komünist hareketin ülkedeki en önemli ismi olan Türk, uzun seneler devam eden muhalefeti boyunca fikri alanda değişimler yaşamış ve liberal demokrasiye doğru bir kayış yaşamıştır.

1. “Suriye muhalefetinde kim kimdir?”, http://www.dunyabulteni.net/index.php?aType=haber&Artic “Suriye muhalefetinde kim kimdir?”, http://www.dunyabulteni.net/index.php?aType=haber&Artic
leID=157181&?=suriye+muhalefeti.
2. Robin Wright, Robin Wright, Dreams and Shadows, the Future of the Middle East. New York: Penguin Press,2008,
p. 213.
3. Washington Post, 2 Mart 2008.
4. Tony Badran, “Divided They Stand: The Syrian Opposition”, Tony Badran, “Divided They Stand: The Syrian Opposition”, Mideast Monitor, Vol.1, No.3, Eylül-Ekim
2006, http://www.mideastmonitor.org/issues/0609/0609_3.htm.
5. “Emad Mekay, “Winds of change reach Syria”, 8 Nisan 2011, http://english.aljazeera.net” “Emad Mekay, “Winds of change reach Syria”, 8 Nisan 2011,

FERİD GADRİ
Suriye Reform Partisi, 57

1954 Halep doğumlu olan Gadri, ailesiyle birlikte 8 yaşında Lübnan’a, 11 yaşında da ABD’ye göç etti. 1982 yılında ABD vatandaşı olan Ferid Gadri, 11 Eylül sonrasında Suriye rejimine karşı ABD’deki Suriyelileri bir araya getirmeyi amaçlayarak 2001 yılında Suriye Reform Partisi’ni -1- kurdu. Mart 2009’a kadar
bu partinin genel başkanlığını yaptı. Sünni bir aileden gelen ve demokrasi yanlısı bir Sünni olduğunu ifade eden Gadri, kendisini seküler-liberal bir alternatif olarak sunmaktadır.2

Görev süresi dolduktan sonra Suriye muhalifleri arasındaki etkinliğinin azaldığı iddia edilmektedir.ABD’deki Yahudi lobisine yakınlığıyla bilinen ve birçok Yahudi yayın organında makalesi yer alan -3- Gadri, 2007 yılında İsrail Parlamentosu Knesset’te yaptığı bir konuşma sebebiyle resmen
Suriye vatandaşlığından çıkarıldı. 4

Gadri İsrail’e olan yakınlığını, Suriye ile İsrail arasında bir barışın mümkün olabileceğini göstermesi bakımından her fırsatta dile getirdiğini söylemektedir.

Gadri aynı zamanda, ABD’deki önemli Yahudi kuruluşlarının başında gelen AIPAC üyesidir.5

Kendisine ait web sitesinden yayınlarına devam eden Gadri -6- , Suriye’deki Baas rejiminin mutlaka devrilmesi gerektiğini savunan yazılarına
-7- ve çalışmalarına devam etmektedir. Birçoğu yerli özelliğiyle ön plana çıkan Suriye muhalefetinin aksine ABD ve İsrail lobisi yakın ilişkiler
kuran ve Esad rejimini bu iki odağın retoriği ile eleştiren Gadri, muhalifler arasında birlikte hareket edeceği müteber ortaklar bulamamaktadır.

1. Parti ile ilgili detaylı bilgi için bkz. Reform Party of Syria, http://www.reformsyria.org. Parti ile ilgili detaylı bilgi için bkz. Reform Party of Syria, http://www.reformsyria.org.
2. “Political CV of Farid Ghadry”, http://www.reformsyria.org/farid-gha...l-cv-of-farid- “Political CV of Farid Ghadry”, http://www.reformsyria.org/farid-gha...aridghadry-dp1.
3. Bunlara bir örnek olarak bkz. Farid Ghadry, “From Hama to Hamas: Syria’s Islamist Policies”, Bunlara bir örnek olarak bkz. Farid Ghadry, “From Hama to Hamas: Syria’s Islamist Policies”, InFocus
Quarterly, The ?ewish Policy Center, Bahar 2009, http://www.jewishpolicycenter.org/83...amist-policies.
4. “Assad revokes citizenship of politician who visited Knesset”, “Assad revokes citizenship of politician who visited Knesset”, Haaretz, 15 Eylül 2007.
5. Farid Ghadry, Farid Ghadry, ?Post Pedia, Jerusalem Post, http://newstopics.jpost.com/topic/Farid_Ghadry.
6. Bkz. www.ghadry.com. Bkz. www.ghadry.com.
7. Son dönemdeki yazılarına bir örnek olarak bkz. Farid Ghadry, “If Egypt falls, Syria must fall”, 28 Ocak Son dönemdeki yazılarına bir örnek olarak bkz. Farid Ghadry, “If Egypt falls, Syria must fall”, 28 Ocak
2011, Reuters.

İslamiGündem

06-26-2011, 04:55	#1
Kullanıcı Adı İntifada	Suriye Muhalifleri Kimler? -Dosya- Tunus’ta başlayıp Mısır’a sıçrayan ve bütün Ortadoğu’yu saran isyan dalgasının son durağı Suriye oldu. İsyanın sıçradığı her yeni ülkede gelişmelere ve izleyen günlerdeki sürece ilişkin sağlıklı öngörülerde bulunabilmek için öncelikle o ülkenin tarihinden kültürüne, ekonomik ilişkilerinden uluslararası ilişkilerdeki yerine kapsamlı bir okuma yapmak gerekiyor. Bu bilgilere ulaşmak nispeten kolayken, asıl sorun güncel iç dengelerin takip edilmesinde yaşanıyor. Bu durum her şeyden önce, isyanların takip edilmeye çalışıldığı ülkelerde düne kadar yabancı olunan pek çok ismin gündemimize girmesiyle alakalıdır. Bu konuda medya aracılığı ile gelen bilgilerde sıklıkla çelişen ifadeler yer alabilmekte, kimi zaman ise önemli siyasi figürler göz ardı edilebilmekte. Bu amaçla hazırlanan raporu İslamiGündem olarak Suriye halkının isyanının manipüle edilmeye ne kadar açık olduğunu belirtmek için yayınlıyoruz. Muhalifler arasında farklı devletlerle yakın ilişkileri bulunan pek çok kişinin olması onların istediği sonuç ile halkın istediği sonucun birbiriyle çelişeceğini açıkça ortaya koyuyor. En önemli muhalifler arasında İsrail lobisi üyelerinin veya Suudi Arabistanla çok yakın ilişkileri bulunan 'Hama Kasabı' lakabıyla tanınan güçlü muhalif liderler olması Esad rejiminin herhangi bir dış müdahale ile devrilmesi sonucu yerine getirilmesi muhtemel kişiler arasında Ortadoğu halklarının selameti açısından hiç de faydalı olacak kişilerin olmadığını görüyoruz. Ve bu konuda gerek halkla sıkı bağları bulunan Suriye İhvan-ı Müslimini'nin gerekse komşu ülkelerin dikkatli davranması hayati önem taşıyor. İşte O Muhalifler: RIFAT ESAD Hafız Esad’ın Kardeşi 1937 doğumlu Rıfat Esad, Hafız Esad’ın küçük kardeşi ve şu anki başkan Beşar Esad’ın amcasıdır. Uzun yıllar Suriye’yi yönetme arzusuyla çaba göstermesine rağmen bir sonuç elde edememiştir. Orduya girdikten sonra 1970’lerde kendisine ait bölümü elit bir askeri güç haline getirdi. Bu askeri gücü Rıfat Esad 1982 yılındaki Hama katliamında kullandı ve bu sebeple kendisine “Hama kasabı” denildi.1983 yılında Hafız Esad’ın kalp krizi geçirmesini fırsat bilen Rıfat, askeri ihtilal denemesi yaptı. Ancak başarısız oldu ve Hafız görevinin başına dönünce elindeki askeri yetkileri alıp Rıfat Esad’ı üç başkan yardımcısından biri yaptı.1 Bir kez daha gücünü artırmak için girişimde bulunan Rıfat Esad, bu sefer uzun bir süreliğine “diplomatik gezilere”, bir bakıma “sürgüne” gönderildi. Hafız Esad’ın ölümünün ardından kendisini başkan adayı olarak ilan eden Rıfat Esad, mevcut Beşar Esad yönetimi tarafından her zaman bir tehdit olarak algılanmaktadır.2 Halen Londra’da yaşayan Rıfat Esad’ın Suudi Arabistan’la da yakın ilişkileri vardır; bir örnek olarak Suudi Kralı Abdullah’ın, Rıfat’ın eşinin kız kardeşi ile evli olması gösterilebilir.3 Bazı kişilerce Hariri suikastının arkasındaki isimlerden biri olarak nitelendirilen Rıfat Esad’ın ismi,Mehlis Raporu’nda geçmemektedir. Esad son dönemde Suriye’de serbest seçimlerin yapılması ve rejimin demokratik adımlar atmaktan başka çaresi olmadığı konusunda görüşlerinidile getirmektedir. Rıfat Esad’ın oğlu Sümer de özellikle Londra merkezli Arab News Network (ANN) üzerinden 1990’lı yıllardan beri Hafız Esad’a karşı muhalefet yürütmekteydi. Sümer Esad, Beşar Esad rejimine doğrudan tehdit olarak görülmese de takip edilen muhalif unsurlar arasında sayılmaktadır. Suriye'ye gerçekleştirilecek herhangi bir müdahale sonucu Suudi Arabistan destekli 'Hama Kasabı' Rıfad Esad'ın ülkenin yönetimine getirilebileceği düşünülüyor. 1. BBC News, 12 Haziran 2000. 2. Esther Pan, “Syria’s leaders”, http://www.cfr.org/syria/syrias-leaders/p9085. Esther Pan, “Syria’s leaders”, http://www.cfr.org/syria/syrias-leaders/p9085. 3. “Saudi King prays with Rif’at al-Asad in Mecca”, “Saudi King prays with Rif’at al-Asad in Mecca”, Syria Comment, 12 Ekim 2007, http://www. joshualandis.com/blog/?p=424 ABDÜLHALİM HADDAM Eski Başkan Yardımcısı, 79 1932 doğumlu eski başkan yardımcısıdır.Kendisi Sünni kökenli olan Haddam’ın eşi ise Nusayri kökenlidir. 1970-1984 yılları arasında Dışişleri Bakanı olarak, 1984-2005 yılları arasında ise başkan yardımcısı olarak görev yaptı. Haddam, Hafız Esad’ın okul yıllarından arkadaşıydı ve onun sağ kolu olarak uzun yıllar liderin arkasındaki gölge güç olarak nitelendirilen önemli bir isimdi.1 Hafız Esad’ın 1990 yılında ölmesinin ardından kısa bir süreliğine geçici olarak başkanlık görevini de yürüten Haddam, Beşar Esad’ın başkanlığının önünü açan düzenlemeleri yaptıktan sonra koltuğu ona devretti.2 Baas Partisi’nin kuruluşundan beri önemli mevkilerinde yer alan ve uzun yıllar rejime en üst düzeyde hizmet eden Haddam’ın, Baas rejimini her halükarda savunan bir kişi olduğu bilinmektedir. Hatta çoğu kez rejimi tehdit eden unsurlar gündeme geldiğinde “devletin istikrarına” ve “İsrail ve diğer yabancı unsurların düşmanca planlarına” vurgu yaptığı ifade edilmektedir.3 Abdülhalim Haddam, 1984 yılında başkan yardımcısı olarak göreve başladı ve Suriye’nin Lübnan’da 1982-2002 arasındaki hâkimiyetinde dönemin Lübnan yöneticisi Gazi Kenan ile birlikte çalıştı. Bu süreçte hem Hafız Esad hem de Refik Hariri ile yakın ilişkiler edindi.Aynı zaman dilimi içinde Lübnan’daki fiili durumdan büyük şahsi çıkarlar sağladığı yönünde iddialar ortaya atıldı. Refik Hariri suikastından Şam yönetimini suçlu tutan Mehlis Raporunun (2005) ardından Haddam, Beşar Esad’ın bu işten sorumlu olduğu yönünde açıklamalar yaptı ve Haziran 2005’te görevine son verilerek yönetim tarafından sürgüne gönderildi.4 Paris’e yerleşen Haddam uzun seneler Hariri ailesinin şehirdeki lüks malikanesinde misafir edildi. Artık muhalefet kanadına geçen Haddam, Mart 2006’da İhvan ile birlikte Milli Selamet Cephesi’ni kurduklarını açıkladı.5 Rejimi en iyi bilen isimlerden olan Haddam’ın muhalefete geçişi Baas rejiminde önceleri ciddi bir endişe kaynağı oldu. Ancak 2008 yılına gelindiğinde Beşar Esad’ın etkinliğini ortaya koyması ve uzun seneler Suriye rejiminin köşetaşlarından birisi olan Haddam’a Suriyeli muhaliflerin süpheyle yaklaşması, Haddam’ın güçlü bir muhalefet ortaya koyamamasında önemli rol oynadı. Suriye’deki nüfuz alanının daralmasıyla birlikte Hariri ailesi ile aralarındaki yakın ilişki çatırdamaya başladı.6 1. Eyal Zisser, Eyal Zisser, Commanding Syria, London: I. B. Tauris, 2007, p. vi.x 2. Garry C. Gambill, “Dossier: Abdul Halim Haddam”, Garry C. Gambill, “Dossier: Abdul Halim Haddam”, Mideast Monitor, Vol.1, Sayı.1, Şubat 2006, http:// www.mideastmonitor.org/issues/0602/0602_6.htm; Eyal Zisser, Commanding Syria, p. 206. 3. BBC News, 3 Mart 2005. 4. “Syria’s leaders”, Esther Pan, http://www.cfr.org/syria/syrias-leaders/p9085. 5. Tony Bardan, “Divided They Stand: The Syrian Opposition”, Mideast Monitor, Vol., No.3, Eylül-Ekim 2006, http://www.mideastmonitor.org/issues/0609/0609_3.htm. 6. Al-İntikad, 16 Nisan 2010 MUHAMMED RİYAD ŞUKFA Suriye Müslüman Kardeşleri Genel Sekreteri, 67 Ağustos 2010’da, Şura Meclisi tarafından Suriye Müslüman Kardeşler Teşkilatı Genel Sekreterliği görevine seçilen Muhammed Riyad Şukfa, 1944 Hama doğumludur. Aynı zamanda bir inşaat mühendisi olan Şukfa, 1980’li yıllarda Suriye rejimine karşı verilen askeri mücadelede önemli roller oynamıştır.1 Müslüman Kardeşler üyesi olmanın idamla yargılanmayı gerektirdiği Suriye Ceza Kanunu’nun 49. Maddesi sebebiyle 26 yıl Irak’ta sürgün hayatı yaşayan Şukfa, 2003 yılındaki Amerikan işgali sürecinde, aracının içinde suikaste uğramış ancak hayatta kalmayı başarmıştır. Irak’tan Yemen’e geçen ve bir süre sonra da Suudi Arabistan’a giden Şukfa, halen bu ülkede sürgünde bulunmaktadır.2 Şu anki görevine seçildikten sonra yaptığı açıklamada Şukfa, Suriye yönetiminden siyasi düzenle ilgili reform beklediklerini ve bu doğrultuda parti kurma hedeflerinin olduğunu anlattı.3 Suriye’de Müslüman Kardeşler mensuplarının siyaset yapmaları hala yasak ve İhvan mensubu olarak yurtdışında yaşamak zorunda olan birçok kişi ülkeye dönme imkânından yoksun durumda. Şukfa, Suriye’de son günlerde yoğunlaşan rejim karşıtı gösterileri desteklediklerini,ancak amaçlarının salt rejimi devirmek olmadığını, genel anlamda özgür bir Suriye görmek istediklerini ifade etmektedir.4 Son günlerde Suriye’de dökülen kandan Beşar Esad rejiminin sorumlu olduğunu savunan Şukfa, kendilerine eğer bir ülkeyi model alacaklarda bu ülkenin İran değil Türkiye olduğunu söyledi.5 1. Aron Lund, “The Syria Muslim Brotherhood: Leadership transition from Bayanouni to Sha Aron Lund, “The Syria Muslim Brotherhood: Leadership transition from Bayanouni to Sha?fa”, Syria Comment, 21 Ağustos 2010, http://www.joshualandis.com/blog/?p=7037. 2. “İhvan Esad rejimine barış elini uzattı”, “İhvan Esad rejimine barış elini uzattı”, Dünya Bülteni, 16 Ekim 2010, http://dunyabulteni.net/index. php?aType=haber&ArticleID=132796&?=suriye+m%C3%BCs l%C3%BCman+karde%C5%9Fler. 3. “Syria’s MB Controller: Many Concessions have been made for reconciliation with the Regime”, “Syria’s MB Controller: Many Concessions have been made for reconciliation with the Regime”, Ikhwanweb, http://www.ikhwanserver2.com/article...ref=search.php. 4. Reuters, 11 Nisan 2011 5. “Suriye İhvanı: Esad’ın vaadleri birer yalan”, “Suriye İhvanı: Esad’ın vaadleri birer yalan”, Dünya Bülteni, 1 Nisan 2011, http://dunyabulteni.net/ index.php?aType=haber&ArticleID=153821&?=suriye+m% C3%BCsl%C3%BCman+karde%C5%9Fle ALİ BEYANUNİ Suriye Müslüman Kardeşleri Eski Genel Sekreteri Suriye Müslüman Kardeşler Teşkilatı Genel Sekreteri olarak 1996’dan Ağustos 2010’a kadar görev yapan Beyanuni, Müslüman Kardeşler ile ortaokul yıllarında tanıştı. Bir süre hapiste kalan Beyanuni, 1979 yılında Suriye’den ayrılıp Ürdün’de ikamet etmeye başladı, ancak bir süre sonra bu ülkeyi de terk etmek zorunda kaldı. İngiltere’nin siyasi mülteci olarak 2005 yılında kabul etmesiyle bu ülkeye giden Beyanuni, halen Londra’da sürgünde yaşamaktadır, ancak çeşitli iletişim kanalları vesilesiyle ülkede ciddi bir etkinliğe sahiptir.1 Hafız Esad döneminde yoğun baskı altında kalan Suriye İhvanı, Hama dâhil birçok katliama maruz kalmasına rağmen hala ülkedeki en güçlü muhalif grup olarak kabul edilmektedir. 2005 yılında Suriye muhalefetinin seküler gruplarıyla birlikte “Şam Deklarasyonu” 2 olarak nitelendirilen bildiriye imza atan Beyanuni, 2006 yılında ise eski başkan yardımcısı Abdülhalim Haddam ile birlikte Baas Partisi’ne karşı Milli Selamet Cephesi’ni kurdu. Her iki siyasi bileşimin de temel argümanı Suriye’de çoğulcu ve serbest seçimlerin yapılabilmesi üzerineydi.3 Avukat olan Ali Beyanuni, 1996 ve 2002 yıllarından sonra 2006 yılında üçüncü kez 4 yıllığına Suriye İhvanı’nın genel sekreteri olarak seçildi.4 2010 Ağustos ayında görevini Muhammed Riyad Şukfa’ya devretti. Beşar Esad’dan umutlu olduklarını ifade eden ama sonuçta onun babası Hafız Esad’dan çok da farklı bir yol izlemediği yönünde eleştiriler yapan5 Beyanuni, üç temel taleplerinin olduğunu dile getirmektedir: Tutuklu bulunan binlerce İhvan üyesinin serbest bırakılması, sürgündeki kişilerin ülkeye dönmelerine izin verilmesi ve İhvan’ın siyaset yapma yasağının kaldırılması.6 1. “Syria’s leaders”, Esther Pan, http://www.cfr.org/syria/syrias-leaders/p9085. “Syria’s leaders”, Esther Pan, http://www.cfr.org/syria/syrias-leaders/p9085. 2. Detaylı bilgi için bkz. The Damascus Declaration for National Democratic Change, Detaylı bilgi için bkz. The Damascus Declaration for National Democratic Change, http://www. nidaasyria.org/en/home 3. Garry C. Gambill, “Dossier: The Syrian Muslim Brotherhood”, Garry C. Gambill, “Dossier: The Syrian Muslim Brotherhood”, Mideast Monitor, Vol.1, Sayı.2, Nisan/ Mayıs 2006, http://www.mideastmonitor.org/issues/0604/0604_2.htm. 4. “Syria: Bayanoni Reelected MB Chairman with Majority”, “Syria: Bayanoni Reelected MB Chairman with Majority”, http://www.ikhwanweb.com/article. php?id=3634.35 5. “Beyanuni: Suriye’de değişen bir şey yok “Beyanuni: Suriye’de değişen bir şey yok?”, http://www.timeturk.com/tr/2010/04/1...r-sey-yok.html. 6. Garry C. Gambill, “Dossier: The Syrian Muslim Brotherhood”; “Damascus, Brotherhood set to Garry C. Gambill, “Dossier: The Syrian Muslim Brotherhood”; “Damascus, Brotherhood set to reconcile?,” The Daily Star, 26 Mayıs 2005. HEYSEM EL-MENNA Akademisyen ve İnsan Hakları Aktivisti Dr. Heysem el-Menna 1951 yılında Güney Suriye’de doğdu. Şam Üniversitesi’nin ardından Fransa’da uzun yıllar çeşitli üniversitelerde bulundu ve doktorasını Antropoloji alanında burada yaptı. Birçok uluslararası insan hakları kuruluşunda görev yaptı. Bunların arasında Suriye İnsan Hakları ve Demokratik Özgürlükler Komitesi,Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu, Arap İnsan Hakları Aktivistleri Komsiyonu gibikurumlar bulunmaktadır. Halen Arap İnsan Hakları Komisyonu Sözcüsü olarak görev yapmaktadır. 1 1992 yılında Human Rights Watch tarafından ödüllendirilen Menna, bir dönem Fransa’da da bulunduğu için yazınlarında Arapça ve İngilizce’nin yanında Fransızcayı da kullanmaktadır. Heysem el-Menna’nın bu dillerde insan hakları üzerine birçok kitabı bulunmaktadır. Bu yönüyle Suriye’deki insan hakları savunucuları arasında entelektüel olarak önde gelen isimlerden biri olarak dikkat çekmektedir. İslam ve insan hakları, kadın hakları, demokrasi ve İslam gibi temel alanlarda çalışmalarına devam etmektedir. Heysem el-Menna, yakın zaman önce Guardian’da yayımlanan makalesinde Şam yönetiminin eski bildik yöntemlere başvurmaya devam ettiğini ve bu şekilde değişim iradesini gösteremeyeceğini ifade etti. 2 Heysem el-Menna halen Paris’te yaşamaktadır. 1. Heysem el-Menna ile ilgili detaylı bilgi için kendi kişisel web sayfasına bakılabilir; www. Heysem el-Menna ile ilgili detaylı bilgi için kendi kişisel web sayfasına bakılabilir; www. haythammanna.net. 2. Haytham Manna, “Syria must change or be changed”, Haytham Manna, “Syria must change or be changed”, Guardian, 31 Mart 2011. RİAD SEYF Riad Seif 1946 doğumludur. Ulusal Diyalog Forumunun kurucusu. Eski parlamenter ve işadamıdır. 1994 ve 1998 yıllarında bağımsız olarak parlementoda yer almıştır. İş alanı olarak uzun yıllar Adidas firmasının temsilciliğini yapmıştır. İş dünyasına 1960’lı yıllarda gömlek üreterek başlamıştır. 1993 yılında Yeni Adidas Şirketi adı altında Adidas firmasının franchisingini alarak başlamıştır. Bu şekilde bir franchising Suriye’de bir ilktir. Hafız Esad’ın ölümünden sonra Seyf, “Suriye’nin siyasi sistemini nasıl açmalıyız”ı tartışmaya açmak için Suriyeli aydınları ve bağımsız figürlerin bir araya getirilmesine liderlik etmiştir. Aydınlardan oluşan grup her Çarşamba Seyf’in evinde toplanmaya başlamış ve nihayetinde bu grup Ulusal Diyalog Forumu’nu oluşturmuştur. Grubun tartışma konuları; “İnsan hakları, çoğulculuk, basın özgürlüğü ve sivil toplum inşası” gibi başlıkları içermektedir. Seyf 2001 yılında Baas Partisi’ne karşı yeni bir parti kuracağını deklare etmiştir. Parti kuracağını deklare etmesinin yanı sıra Suriye’de yeni kurulacak GSM operatörlerinin tekelinin Hafız Esad’ın karısı Enissa Mahluf’un elinde olduğu gerekçesiyle muhalefetini yükseltmiştir. Seyf bu durumun büyük bir skandal olduğu ve Suriye’ye büyük zarar verdiği çağrılarında bulunmuştur. Seyf bununla da kalmamış bağımsız milletvekili olmasından dolayı bu durumu meclise taşımış ve konunun araştırılması gerektiğini dile getirmiş. Seyf’in yükselen muhalefeti neticesinde kurduğu Ulusal Diyalog Forum toplantılarının birinin ardından tutuklanmıştır. Seyf, “devleti reddetmek ve hukuk dışı yollardan anayasayı değiştirmek” suçundan yargılanmış ve 5 yıl hapse mahkûm edilmiştir. Bu süreç sonrasında Seyf gazetecilere, Muhaberat’ın kendisinin ve ailesinin yabancı diplomatlarla görüşmemesi konusunda tehditler aldığını söylemiştir. Riyad Seyf’in başlattığı Ulusal Diyalog Forumu neticesinde Seyf’in yeni bir parti kurmaya kadar varan girişimlerine karşı rejimin tepkisi sert olmuştur. Seyf baskılara dayanamayarak milletvekilliğinden istifa etmiş ve Diyalog toplantılarının son bulduğunu duyurmuştur. HEYSEM EL-MALİH Avukat ve İnsan Hakları Suriye’deki en önemli insan hakları savunucularından biri olan Heysem el-Malih, ilk kez 1951 yılında tutuklandı. 1963 yılında kurulan iktidar kendi yetkilerini alana kadar 10 yıl süreyle hâkim olarak görev yaptı. 1970’li yıllardaki sivil toplum alanındaki çalışmaları sebebiyle 1980 yılında yeniden tutuklandı ve 1987 yılına kadar cezaevinde kaldı.1 7 Mayıs 2001 tarihinde kurulan Suriye İnsan Hakları Derneği’nin başkanı seçildi. Çalışmaları sebebiyle 2002 yılında “Yılın En İyi İnsan Hakları Savunucusu” ödülünü kazandı.2004 yılında, Almanya’da yaptığı bir konuşmadan dolayı Suriye’ye döndüğünde kendisine seyahat yasağı getirildi. 14 Ekim 2009 tarihinde yönetimi eleştirdiği gerekçesiyle 78 yaşında iken tutuklandı, 4 Temmuz 2010 tarihinde 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve ülkedeki en yaşlı tutuklu olarak tanındı.2 Suriye’de 80 yaşındaki bir insan hakları savunucusunun hapiste bulunması uluslararası arenada da karşılık buldu ve 16 Nisan 2010 günü, birçok uluslararası insan hakları kuruluşu başkan Beşar Esad’a Heysem el-Malih için bir mektup gönderdiler.3 Cezaevinde başlattıkları açlık grevi sonucunda ancak geçtiğimiz Mart ayı sonlarında serbest bırakılan-4- el-Malih, tutuklanmadan önce Suriye İnsan Hakları Derneği Başkanı idi. Şu anda Şam’da yaşayan Malih’in ülke dışına çıkmasına izin verilmemektedir. 1. Heysem Malih ile ilgili detaylı bilgiye Heysem Malih Vakfı’nın web sitesinden ulaşılabilir, bkz. www. Heysem Malih ile ilgili detaylı bilgiye Heysem Malih Vakfı’nın web sitesinden ulaşılabilir, bkz. www. haithammalehfoundation.org. 2. “Protest action in front of Syrian consulate and letter to President beshar Assad”, www.nidaasyria. “Protest action in front of Syrian consulate and letter to President beshar Assad”, www.nidaasyria. org/en. 3. “Open Letter to Bashar Al Assad regarding Haitham Al Maleh”, 16 Nisan 2010, http:// “Open Letter to Bashar Al Assad regarding Haitham Al Maleh”, 16 Nisan 2010, http:// haithammalehfoundation.org/index.php?option=com_content&view=article&id=44&It emid=53. 4. Carsten Wieland, “Asad’s lost chance”, 13 Nisan 2011, Carsten Wieland, “Asad’s lost chance”, 13 Nisan 2011, MERIP Middle East Research and Information Project, http://www.merip.org/mero/mero041311. FİDA HORANİ Şam Deklarasyonu Ulusal Konseyi Başkanı Fida Horani, Baas Partisi’nin önemli figürlerinden olan Ekrem Harrani’nin kızıdır ve aynı zamanda Şam Deklarasyonu Ulusal Konseyi Başkanı’dır. Hamalı olan Horani, daha önce Arap Ulusal Kongresi’nde de genel sekreter olarak görev yaptı. Horani’nin bu göreve seçilmesi,Suriye’deki kadınların ve kadın haklarının durumu açısından önemli bir adım oldu. 16 Aralık 2007 tarihinde Horani, başkan seçildiği Şam Deklarasyonu’nun ilk toplantısından sonra tutuklandı; Filistinli olan kocası da kısa bir süre sonra tutuklandı ve Suriye’de oturma izni iptal edildi.1 Şam Deklarasyonu’nu imzalayan 12 aktivist, Ekim 2008’de devlete zarar vermek suçundan 30 ay hapis cezasına çarptırıldı. 1996’dan beri kanser teşhisiyle tedavi gören Horani de hapis cezasına çarptırılan muhaliflerden birisiydi, ancak Haziran 2010’da serbest bırakıldı.2 1. Bkz. http://www.nidaasyria.org/en/members/people/11. Bkz. http://www.nidaasyria.org/en/members/people/11. 2. “What are US tech firms doing in Damas? NeoCon dreams of regime change”, “What are US tech firms doing in Damas? NeoCon dreams of regime change”, Syria Comment, 19 Haziran 2010, http://www.joshualandis.com/blog/?p=6690. MİŞEL KİLO Gazeteci-Aktivist, 71 1940 yılında Lazkiye’de Hıristiyan bir aileye mensup olarak dünyaya gelen Mişel Kilo, 1980’li yıllarda Hafız Esad rejimi tarafından tutuklanan ilk gazetecilerdendir. 1980’lerde tutuklanmasının ardından bir süre Fransa’da yaşamak zorunda kalmıştır.1 Suriye Gazetecilik ve Gazetecileri Savunma için Özgürlük Merkezi adı altında örgütlenmiş sivil toplum kuruluşunun direktörüdür.2 Sivil Toplumun Canlanışı ve Şam Deklarasyonu Komitesi’nin aktif üyesidir. Şam Baharı’nın en göze çarpan aktivitelerine katılmıştır.3 Eğitimini Lazkiye’de tamamladıktan sonra Kültür Bakanlığı’nda çalışmaya başladı. Gazetecilik faaliyetlerine devam eden Kilo’nun, El-Hayat, El-Safir, El-Kuda, ElArabi ve El-İttihad gibi gazete ve dergilerde yazıları yayınlanmıştır. Kendisinin tercüme ettiği birçok kitap bulunmaktadır.4 Geçimini gazetecilikten sağlayan Kilo’nun bir dönem Batı Almanya’da eğitim görmüş olması daha çok Alman meslektaşlarıyla iletişim kurmasına neden olmuştur. Bu nedenle Kilo’nun çalışmaları ağırlıklı olarak Alman kaynaklarda referans bulmaktadır.5 Mişel Kilo Eylül 2000’de yazarlar, düşünürler, sanatçılar, profesörler, avukatlar ve gazetecilerden oluşan 99 aydının reform taleplerini içeren bildirinin; Ocak 2001 ‘de yayınlanan ve ilkinin devamı niteliğinde olan 1000’ler Bildirisi’nin hazırlanmasında kilit rol oynadı.6 Bu iki bildiriyle muhalefet, sıkıyönetim uygulamalarının kaldırılması, siyasi tutuklulara af çıkarılması, toplantı, basın ve ifade özgürlüğünün sağlanması ve sivil özgürlüklerin genişletilmesi taleplerini dile getirdi. İkinci bildiride bir öncekine ek olarak çok partili hayata geçiş ve demokratik seçimlerin uluslararası bir kuruluşun denetiminde yapılması gibi talepler dile getirildi. Kilo Ekim 2005’teki Şam Deklarasyonu’nun yayınlanmasında özellikle de Müslüman Kardeşler’in deklarasyonun bir parçası olmasında da çok önemli rol oynadı. Kilo’nun isminin öne çıktığı bu bildiri öncekilerden farklı olarak açık açık Esad rejimini, ‘otoriter ve totaliter’ olarak itham ediyor ve ‘barışçıl, uyuma dayalı, diyalog üzerine ve herkesin birbirini tanıdığı’ reform talebinde bulunuyordu.7 Şam Deklarasyonu’nun yayınlanmasından sonra Mayıs 2006’da tutuklanan Mişel Kilo, 3 sene sonra Mayıs 2009 yılında serbest bırakıldı. Kilo, Suriye’deki olayların başlamasından itibaren Lübnan’ın El-Sefir gazetesindeki yazılarında ülkedeki sorunların giderilmesi için siyasi bir çözümün gerekliliğine ve rejim değişikliğinden ziyade daha önce yayınlanan bildirilerde de ifade edildiği gibi gerekli reformların yapılmasına vurgu yapmakta.8 1. Reporters Without Borders, 14 Nisan 2011 Reporters Without Borders, 14 Nisan 2011 2. Committee to Protect Committee to Protect ?ournalists, 26 Mayıs 2009 3. PEN International, 27 Mayıs 2009 PEN International, 27 Mayıs 2009 4. International Freedom of Expression Exchange,25 Mayıs 2009 International Freedom of Expression Exchange,25 Mayıs 2009 5. ?oshua.M.Landis, Syria Blog, 5 Mayıs 2006 6. Middle East Middle East ?uarterly Winter, 2005, s. 61-70 7. Syria Monitor, 1 Kasım 2005 Syria Monitor, 1 Kasım 2005 8. El-Sefir, 16 Nisan 2011 RİYAD EL-TURK Eski Komünist Parti Lideri Riyad el-Turk, Suriye’deki Komünist Parti’nin lideridir ve zaman zaman Suriye’nin Mandela’sı olarak -1- bazen de “Suriye muhalefetinin yaşlı adamı” olarak -2- nitelendirilmektedir. 1970’li yılların başında bölünen Suriye komünist hareketinde ayrı bir fraksiyon olarak Suriye Komünist Partisi-Politik Büro’yu kurdu. 1980 yılında tutuklanarak 18 yıl hücrede hapis yattı. 30 Mayıs 1998’de serbest bırakılan el-Turk -3-, Suriye’de rejim karşısında genel olarak İslamcılar (Suriye İhvanı) ve seküler gruplar şeklinde ikiye bölünen muhalif kesim içinde, bu iki kanadın diyalog kurması gerektiğini savunan komünist liderlerden biridir. Uluslararası arenada tanınan isimlerden biri olan el-Turk, Eylül 2001 ile Kasım 2002 arasında tutuklu kaldı. Zaman zaman kendi partisi içinde de Müslüman Kardeşler’i eleştirmemekle suçlanan Turk, muhalif grupların İhvan ile aynı masa etrafında buluşabilmesi hususunda epey çaba göstermiştir.4 Bu ve benzeri çabaların sonucunda 2006 yılında Londra’da Şam Deklarasyonu imzalanmıştır. El-Turk de bu deklarasyonun üyelerinden biridir ve Şam yönetimini ciddi biçimde eleştiren önemli isimler arasında yer almaktadır.5 Komünist hareketin ülkedeki en önemli ismi olan Türk, uzun seneler devam eden muhalefeti boyunca fikri alanda değişimler yaşamış ve liberal demokrasiye doğru bir kayış yaşamıştır. 1. “Suriye muhalefetinde kim kimdir?”, http://www.dunyabulteni.net/index.php?aType=haber&Artic “Suriye muhalefetinde kim kimdir?”, http://www.dunyabulteni.net/index.php?aType=haber&Artic leID=157181&?=suriye+muhalefeti. 2. Robin Wright, Robin Wright, Dreams and Shadows, the Future of the Middle East. New York: Penguin Press,2008, p. 213. 3. Washington Post, 2 Mart 2008. 4. Tony Badran, “Divided They Stand: The Syrian Opposition”, Tony Badran, “Divided They Stand: The Syrian Opposition”, Mideast Monitor, Vol.1, No.3, Eylül-Ekim 2006, http://www.mideastmonitor.org/issues/0609/0609_3.htm. 5. “Emad Mekay, “Winds of change reach Syria”, 8 Nisan 2011, http://english.aljazeera.net” “Emad Mekay, “Winds of change reach Syria”, 8 Nisan 2011, FERİD GADRİ Suriye Reform Partisi, 57 1954 Halep doğumlu olan Gadri, ailesiyle birlikte 8 yaşında Lübnan’a, 11 yaşında da ABD’ye göç etti. 1982 yılında ABD vatandaşı olan Ferid Gadri, 11 Eylül sonrasında Suriye rejimine karşı ABD’deki Suriyelileri bir araya getirmeyi amaçlayarak 2001 yılında Suriye Reform Partisi’ni -1- kurdu. Mart 2009’a kadar bu partinin genel başkanlığını yaptı. Sünni bir aileden gelen ve demokrasi yanlısı bir Sünni olduğunu ifade eden Gadri, kendisini seküler-liberal bir alternatif olarak sunmaktadır.2 Görev süresi dolduktan sonra Suriye muhalifleri arasındaki etkinliğinin azaldığı iddia edilmektedir.ABD’deki Yahudi lobisine yakınlığıyla bilinen ve birçok Yahudi yayın organında makalesi yer alan -3- Gadri, 2007 yılında İsrail Parlamentosu Knesset’te yaptığı bir konuşma sebebiyle resmen Suriye vatandaşlığından çıkarıldı. 4 Gadri İsrail’e olan yakınlığını, Suriye ile İsrail arasında bir barışın mümkün olabileceğini göstermesi bakımından her fırsatta dile getirdiğini söylemektedir. Gadri aynı zamanda, ABD’deki önemli Yahudi kuruluşlarının başında gelen AIPAC üyesidir.5 Kendisine ait web sitesinden yayınlarına devam eden Gadri -6- , Suriye’deki Baas rejiminin mutlaka devrilmesi gerektiğini savunan yazılarına -7- ve çalışmalarına devam etmektedir. Birçoğu yerli özelliğiyle ön plana çıkan Suriye muhalefetinin aksine ABD ve İsrail lobisi yakın ilişkiler kuran ve Esad rejimini bu iki odağın retoriği ile eleştiren Gadri, muhalifler arasında birlikte hareket edeceği müteber ortaklar bulamamaktadır. 1. Parti ile ilgili detaylı bilgi için bkz. Reform Party of Syria, http://www.reformsyria.org. Parti ile ilgili detaylı bilgi için bkz. Reform Party of Syria, http://www.reformsyria.org. 2. “Political CV of Farid Ghadry”, http://www.reformsyria.org/farid-gha...l-cv-of-farid- “Political CV of Farid Ghadry”, http://www.reformsyria.org/farid-gha...aridghadry-dp1. 3. Bunlara bir örnek olarak bkz. Farid Ghadry, “From Hama to Hamas: Syria’s Islamist Policies”, Bunlara bir örnek olarak bkz. Farid Ghadry, “From Hama to Hamas: Syria’s Islamist Policies”, InFocus Quarterly, The ?ewish Policy Center, Bahar 2009, http://www.jewishpolicycenter.org/83...amist-policies. 4. “Assad revokes citizenship of politician who visited Knesset”, “Assad revokes citizenship of politician who visited Knesset”, Haaretz, 15 Eylül 2007. 5. Farid Ghadry, Farid Ghadry, ?Post Pedia, Jerusalem Post, http://newstopics.jpost.com/topic/Farid_Ghadry. 6. Bkz. www.ghadry.com. Bkz. www.ghadry.com. 7. Son dönemdeki yazılarına bir örnek olarak bkz. Farid Ghadry, “If Egypt falls, Syria must fall”, 28 Ocak Son dönemdeki yazılarına bir örnek olarak bkz. Farid Ghadry, “If Egypt falls, Syria must fall”, 28 Ocak 2011, Reuters. İslamiGündem

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)