Tolunoğulları, İhşidoğulları ve Sacoğulları

Bilindiği gibi, tarihte Türkler tarafından kurulan ve yönetilen, fakat halkının çoğunluğu Türk olmayan devletler vardır. Bunlar arasında Tolunoğulları, İhşidoğulları ve Sacoğulları devletlerinin ayrı bir önemi vardır. Söz konusu üç devletin kurucuları Müslüman Türkler'dir.
Abbasi Halifeliği sınırları içerisinde biraraya gelen müstakil ilk Türk devletinin kurucusu, Oğuz Türkleri'nden cesaret ve bilgisi ile nam salmış Tolun Ahmed'dir. 868 yılında Mısır Valisi olan Ahmed, burayı başarıyla yönetirken aynı zamanda kuvvetli bir ordu kurmuş, Bağdat ile arası açılınca bağımsızlığını ilan etmiştir. Mısır'ın ekonomisini düzeltip halkı yoksulluktan kurtardığı için burada oldukça sevilmiştir. Yerine geçen oğlu Humareveyh zamanında devletin sınırları Toroslar ve Irak'a kadar genişlemiştir. Ancak onun ardından gelenler iyi yönetim gösterememişler; bunun sonucunda Abbasi kuvvetleri 905 yılında Mısır'a girerek Tolunoğulları yönetimine son vermişlerdir.
Mısır'da kurulan ikinci Türk devleti İhşidoğulları Devleti'dir. (935-969) Kurucusu Mısır Valisi İhşid'dir. O yıllarda İhşidoğulları'nın sınırları Mısır'dan Suriye'ye kadar olan bölgeyi kapsamıştır. Ölümünden sonra oğulları başa geçtiyse de, çıkan iç karışıklıklardan faydalanan Fatimiler bu devleti yıkmışlardır.
Sacoğulları Devleti'nin kurucusu Abbasilerin Azerbaycan ve Ermenistan Valisi Afşın'dır. Sacoğulları yaklaşık kırk yıl bu bölgede, Abbasilerden bağımsız bir devlet olarak varlığını sürdürmüştür.