Türkiye Moskova Büyükelçisi Halil Akıncı, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Rusya ziyareti öncesi iki ülke arasında yaşanan sorunlara açıklık getirdi.


Türkiye Moskova Büyükelçisi Halil Akıncı, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün 12-15 Şubat tarihlerinde Rusya'ya gerçekleştireceği ziyaret nedeni ile İnterfax haber ajansının sorularını yanıtladı. İki ülke ilişkilerinin geleceğini değerlendiren Akıncı, ekonomik krizden çıkış yolları, gümrük sorunu, enerji, Kafkas işbirliği platformu, boğazlardan geçen tankerlere yönelik sorulara cevap verdi. Akıncı, Rus gümrüklerinde Türk tırlarına yönelik uygulamanın dünyanın hiçbir yerinde olmadığını, bunun iki ülkeye de zarar verdiğini söyledi.
Türk-Rus ilişkilerinde gümrüklerde uygulanan sorunun anlaşılabilir bir durum olmadığını kaydeden Akıncı, "Türk kökenli malların tek tek kontrolü 16 Temmuz 2008'de başladı. 13 Ağustos'tan sonra ise gümrük kontrolleri daha da sıkı oldu. Eylül ayında biz, gümrük işlemlerinin basitleştirilmesini öngören protokolü imzaladık ve bu belge kasım ayında yürürlüğe girdi. Buna rağmen, tek tek kontrol işlemi, biraz yumuşama olsa da hala devam ediyor. Bundan yalnızca Türk ihracatı değil, aynı zamanda Rus tüketicileri de olumsuz etkileniyor." dedi.
Rusya'nın Türkiye'den ithalatında gümrük istatistiklerinde 500 milyon dolarlık bir fark çıktığının kaydedildiğini ifade eden Akıncı, bunun gerekçe gösterilerek gümrüklerde tek tek mal sayımına gitmenin çok yanlış olduğunu söyledi. Akın şu açıklamada bulundu: "Rus tarafı, malların girişinde gümrük vergilerinde kayba uğradığını söylüyor. Oysa aynı fark Rusya'nın Almanya ile ticaretinde 14 milyar dolar, genel olarak AB ülkeleriyle ticarette ise bu fark 35 milyar dolardır. Fakat, bu ülkelere karşı sıkı gümrük kontrolü uygulanmıyor. Eğer kaçakçılıktan şüpheleniliyorsa, bazı firmaların malları kontrolden geçirilebilir. Ya da bu tür bir kontrol haftanın belli günlerinde yapılabilir."
Akıncı'dan krizden çıkış önerisi
Ekonomik krizin iki ülkeyi de olumsuz etkilediğine değinen Akıncı, ikili ticaretin geliştirilmesi için yeni formüllerin geliştirilmesi gerektiğini belirtti. Türkiye Moskova Büyükelçisi, Rusya Türkiye arasında ilk doğalgaz alım sürecinde imzalanan hizmet karşılığı anlaşmasını örnek gösterdi: "Türkiye, bir yandan Rusya'ya çok çeşitli mallar ihraç ediyor, diğer yandan da Rusya'dan vazgeçilmesi mümkün olmayan çok sayıda mal ithal ediyor. Örneğin, enerji kaynaklarını satın almamamız mümkün değildir. İkili ticareti daha da geliştirmek için uygun formüller geliştirebilirsek, ticari ilişkilerimiz eski seviyede kalabilir. Vaktiyle biz, Türk inşaat şirketlerinin Rusya'daki faaliyetlerini geliştirmeleri ve aynı zamanda Türkiye'nin Rusya'dan doğalgaz alabilmesi için çok iyi bir formül bulmuştuk. Yani, 1986'da imzalanan Protokol gereğince ithal ettiğimiz doğalgazın yüzde 70'inin karşılığını mal ve hizmetler şeklinde ödüyorduk. Bunun sayesinde Rusya, kaliteli ve hızlı iş yapan Türk inşaat firmalarıyla tanıştı. Böylece, o zamanlar Rusya pazarında ağırlıklı olan Fin ve Yugoslav inşaat firmalarının tekeli bozulmuş oldu."

Turizm krizden etkilenmez"
Rusya'dan Türkiye'ye gelecek turist sayısında önemli bir kayıp yaşanmayacağına dikkat çeken Akıncı, kredi kullanarak Türkiye'ye giden turistler açısından bir miktar azalma olabileceğini belirtti. Türkiye'nin misafirperver ve aynı zamanda da tatil için ucuz bir ülke olduğunun unutulmaması gerektiğine değinen Akıncı, "2008 yılında ülkemizi 2 milyon 830 binden fazla Rus turist ziyaret etti. 2007 yılında ise bu rakam 2 milyon 405 bini biraz geçti. Gördüğünüz gibi, yıllık artış yüzde 17,6 olarak gerçekleşti." bilgisini verdi.
Türkiye'nin Gürcistan savaşı sırasında Amerikan savaş gemilerine boğazları açmasının 1936 tarihli Montrö Anlaşması'nın bir gereği olduğunu hatırlatan Akıncı, Rusya'nın Ankara'nın söz konusu anlaşmaya uygun hareket etmesinden gayet memnun olduğunu belirtti. Türkiye'nin tavrının Gürcistan'ın toprak bütünlüğünden yana olduğunu kaydeden büyükelçi, "Tabii, o bölgede sorunlar hala var. Bu nedenle biz, Kafkas İşbirliği ve İstikrar Platformu inisiyatifini ortaya attık. Geçenlerde bu konuda İstanbul'da bir toplantı yapıldı. Bu Platform sayesinde, başta Kafkasya'daki gerginliği azaltmak, daha sonra da bölgedeki tüm sorunları çözmeyi ümit ediyoruz." dedi.
"Enerji krizi uzasa idi İstanbul soğuktan donardı"
Ocak ayında Avrupa sevkıyatının kesilmesi üzerine Türkiye'nin de endişelendiğine işaret eden Akıncı, kriz uzun sürse idi İstanbul kentinin soğuktan donacağını belirtti. Büyükelçi şu şekilde konuştu: "Evet, Rusya bize o zaman Mavi Akım boru hattıyla daha fazla miktarda doğalgaz verdi. Ancak, Ukrayna üzerinden aldığımız doğalgaz daha ziyade ülkemizin Avrupa kesiminde kullanılıyor. Kriz döneminde biz, oradaki depolarda bulunan yedek doğalgazı kullandık. Bununla birlikte biz o bölgede elektrik tüketimini sınırlamak zorunda kaldık."
Yaşanan krizin Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in doğalgazın doğrudan Avrupa'ya ulaştırılması yönündeki tespitlerinin haklılığını ortaya çıkardığını belirten Büyükelçi, "Ukrayna ve Rusya arasındaki doğalgaz ihtilafları hemen hemen her yıl yaşanıyor. Bunlar, 1992 ve 1993 yılında da yaşandı. Sanıyorum bu konuda yalnızca geçen yıl ihtilaf yaşanmadı. Enerji kaynaklarının kesintisiz ve güvenli bir şekilde taşınmasının sağlanması bizim için önemlidir. Bunun yanı sıra doğalgaz tüketimi hem Avrupa'da, hem de Türkiye'de artıyor. Dolayısıyla, doğalgaz sevkini arttırmak için yeni güzergahlar bulmamız gerekiyor." tespitinde bulundu.
Putin'in başbakan olduktan sonra Mavi Akım-2 projesinden bahsetmediğini, bunun ekonomik tercih olduğunu ifade eden Akıncı, Güney Akım doğalgaz boru hattı projesinin maliyetinin bazı kaynaklara gore 15-16 milyar dolara çıkabileceğini hatırlattı. Büyükelçi Nabucco projesinde henüz netlik kazanmadığına işaret ederek, "Bilindiği üzere, AB, bu projenin gerçekleştirilmesi için belli miktarda para tahsis etti. Aynı zamanda, Nabucco projesine katılan bazı ülkeler Güney Akım'a da katılıyor. Bu iki boru hattının birbirine rakip olmayacağı düşünülüyor. Eğer bu iki boru hattıyla doğalgaz taşınacaksa mutlaka tüketiciler de bulunacaktır." yorumunda bulundu.


(CİHAN)