Türkiye-IMF ilişkilerinde gelinen son noktayı Bakan Mehmet Şimşek açıkladı.

Maliye Bakanı Şimşek'e IMF ile ilişkilerdeki son durumu sordum, 'O konu Ali Bey'in (Babacan) sorumluluğunda' dedi. Biraz ısrar ettim, 'Müzakereler sürüyor mu?' dedim, 'Müzakere değil diyalog diyelim daha doğru' cevabını verdi... IMF ile anlaşma mümkün, defter kapanmamış...

Ergenekon Soruşturması'nın üçüncü iddianamesi' ve 'Kürt açılımı' derken bir süredir halkın gerçek gündemi unutuldu, ekonomi geri planda kaldı.

Küresel krizin etkilerinin reel sektörde yoğun olarak hissedildiği bir dönemde acaba ekonomik dengelerde ne gibi değişiklikler oluyor? Bir yandan faizler tarihteki en düşük seviyesine inerken acaba diğer yandan makro büyüklüklerde nasıl gelişmeler yaşanıyor; IMF ile anlaşma rafa mı kalktı, döviz kurları nereye gidiyor?.. Bu soruların yanıtlarını merak ediyordum.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'le bir günlük Gaziantep seyahatine katıldım ve her fırsatta bakana bu soruları yönelttim. Şimşek'le seçimden önce Gaziantep'in sokaklarında, fakir semtlerinde dolaşmıştık. Şimşek 'seçimden sonra yine geleceğim' diye söz vermişti, o sözünü yerine getirirken ben de yanındaydım. Piyasaların derinden derine IMF ile anlaşma konusundaki istekliliğini ve beklentisini biliyorum. Maliye Bakanı'na peş peşe IMF soruları yönelttim.

Önce yanıtlamak istemedi. 'O konu Ali Bey'in (Bakan Babacan) sorumluluğunda' dedi. Bunun üzerine, 'konunun sizin alanınızla ilgili, bütçe açıkları bölümünü merak ediyorum' diyerek ısrar ettim. 'IMF ile müzakereler devam ediyor' dedi. 'Gerçekten devam ediyor mu?' diye tekrar ettim. Gülümsedi: Müzakere demeyelim, diyalog diyelim, daha doğru. IMF ile diyalog devam ediyor... İşte bence bu küçük ifade ayarı IMF ile anlaşmanın ve ilişkinin geleceği açısından önemli bir nüansı işaret ediyor.

Eski sohbetlerimizden de biliyorum, Şimşek'in IMF konusundaki görüşleri net. Elbette onun bir ekonomist bir de siyasetçi şapkası var, onu da anlıyorum. Bu noktada piyasaların beklentisiyle ilgili IMF konusunda ayrıntı almaya çalıştım. Sonbaharda İstanbul'da yapılacak IMF ve Dünya Bankası zirvelerinden önce bir anlaşma olasılığı çok konuşuluyordu. Bakanın görüşlerini 'anlaşma mümkün, IMF defteri kapanmadı' diye özetleyebilirim. Peki ama detaylar. İşte o açıklamalar:

Tedbirlerin içeriğinde sorun yok miktarına ilişkin konuşuyoruz

Bakan Şimşek açıkyüreklilik ile ekonomik yapı konusunda bazı açıklamalar yaptı ve IMF ile görüşmelerdeki ana maddeleri şöyle değerlendirdi:

'Temaslarımız, ağırlıklı olarak, alınması gereken tedbirlerin miktarına ilişkin. Yoksa içerikle ilgili sorun yok. En önemli meselemiz bu. Türkiye iktidarımız döneminde ilk kez, 2009'da faiz dışı açık verecek.
Bu küçük ama önemli bir şok durumudur. Yaşadığımız dış kaynaklı gelişmelerden kaynaklanıyor. Bu şokun bir kerelik olduğunu, dışarıdan kaynaklandığını bilmemiz ve göstermemiz lazım. 'Mali disiplin' diyoruz ya işte yapacağımız odur.'

Dinlemeye karşı telefonu kriptolu

BAKANLA Gaziantep'ten 07.00 uçağıyla döndük. Bakan saat 06.25'te havaalanına geldi, yani tam zamanında. Malum özelleştirme nedeniyle THY, Şimşek'e bağlı. Ben bu ve benzeri tavırları hep önemserim. Uçağa bindik, bakan telefonunu kapattı, danışmanını 'kriptolu telefonu da kapattın mı' diye uyardı. Demek ki dinlemeye karşı kabine üyeleri önlem alıyorlar.

Bütçe açığı yüzde 5'in biraz üstü

'Peki bizim bütçe açığımız ne olacak?' diye ısrarlı sorularıma rağmen Şimşek ancak küçük ipuçları verdi. Ama eminim o da piyasa oyuncuları açısından yeterli olacak. Şimşek'in ağzından bütçe açığı: Bizim açık, öngörülerin ötesinde. Kesin rakam veremem. Avrupa ülkelerinin bütçe açıkları milli gelirlerinin yüzde 5'i ila yüzde 13'ü arasında değişecek.

Tahminler bu yönde. Almanya'da alt sınır yüzde 5, İngiltere'de yüzde 13. Bizdeki açık Avrupa'nın alt sınırının biraz üzerinde gerçekleşir. Rakama dökersek, milli gelirin yüzde 1'i 9.5 milyar dolar ediyorsa, yüzde 5 olsa 50 milyar dolar yapar. Bizim açık oranımız Avrupa'dakinin en alttakinin biraz üstü (Yani 5'in biraz üstünü kastediyor). İşte bu açığı mutlaka kademeli olarak makul seviyelere düşürmemiz gerek.'

IMF kaynağı ucuz, elimizin tersiyle itilmez

ŞİMŞEK, Türkiye'nin IMF olsa da olmasa da bazı yapısal reformlara devam edeceğini ısrarla tekrar etti. Bununla birlikte, 'Eğer biz bu reformları yaparken bir de IMF kaynağı kullanabilirsek hayat çok kolaylaşır. IMF kaynakları ucuz. Elimizin tersiyle itemeyiz. Anlaşma olursa o kaynaktan yararlanırız. Elbette işin bir de kredibilite boyutu var.' Şimşek makro büyüklüklerle ilgili bir noktanın daha altını çizerken, 'yine iktidarımız boyunca ilk kez yaşayacağımız bir durum, kamu borç stokunun milli gelire oranı ilk kez artacak. Bu trendi tersine çevirmek zorundayız: Yine eski gibi borç stokunun oranını düşürmek durumundayız. Ekonomik istikrar istiyorsak ön koşulu bütçe disiplinidir. Buna uyacağız' dedi.

Kamunun harcaması ekonomiyi büyütmez

SOHBETİMİZİN bir bölümünde Türkiye'nin büyüme modelinden bahsettik. Şimşek 'biz özel sektöre dayalı modele sahibiz' dedikten sonra şu çarpıcı yorumu getirdi: Bütçe açığı arttıkça Hazine daha çok borçlanır. O zaman özel sektörün yatırım yapacağı alan daralır. Kaynak sıkışıklığı yaşanır. Oysa biz özel sektör yatırımını teşvik etmek zorundayız.

'Kamu harcaması artarsa büyürüz' diyenler baksınlar, al işte iki yıldır kamu harcaması patladı. Nerede büyüme? İki seçenekle karşı karşıyayız: Ya geliri artıracağız ya da harcamaları kısacağız. Her ikisini de yaparsan üçüncü seçeneği bulursun. En iyisi odur.

Kurdaki dalga boyu düşecek

ŞİMŞEK'e memleketi Gaziantep'te bir vatandaşın sorusu da vardı. 'Sayın Bakan döviz kurları ne olacak, dalgalı kurdan vazgeçecek misiniz?'

İşte yanıtı: Kur işi karışık, öyle basit bir konu değil, dışarıyla yakından ilgili. Gelişmekte olan ülkelerin potansiyeli yükseliyor. Bu ülkelerde istikrar varsa, para yağıyor.

Bunun kısa vadedeki riski, hızlı para girişi ve çıkışında. Dalgalı kur onun için faydalı. Küresel kriz sonrasında bol para dönemi bitti. Artık para akmayacak. Faizler de çok düştü, tarihi dibe kadar indi, ben böyle rakamları hiç görmedim. Dalgalı kura devam. Dövizde iniş çıkışlar olacak ama dalga boyu yüksek olmayacak...