Zazalar - AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

**El Emin** · 07-05-2010, 12:21

Zazalar, büyük Hint-Avrupa dil ailesinin İrani dillerine ait bir dil olan Zazaca'yı konuşan ve Türkiye'nin çoğunlukla Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaşayan bir halk.

Zazalar’ın Yaşadığı Coğrafya

Zazalar Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Fırat ve Dicle su havzasında ve dağlık alanlarda yaşarlar. Sükun ettikleri yer enlem 37,8°- 42° ve boylam 37,8°- 40° arasında yer alan bölgede, il olarak Sivas’tan Karlıova’ya, Gümüşhane'den Urfa’ya kadar uzanır. Ağırlıklı olarak Tunceli, Bingölde yaşarlar. Bu iki ilde nüfusun çoğunluğu oluştururlar. Erzincan, Elazığ, Sivas, Diyarbakır, illerinde ise azınlık durumundadırlar.[4] Kangal, Zara, Ulaş, İmranlı, Hafik, Gürün (Sivas), Varto (Muş), Siverek (Şanlıurfa), Gerger (Adıyaman), Hinis, Mutki (Bitlis), Sason, Kozluk,Gercüş (Batman) , Dicle, Ergani, Hani, Lice, Kulp, Çermik, Çüngüş (Diyarbakır) ilçelerinde de meskendirler. Bunun dışında Gazi Mah.Nurtepe İstanbul, Ankara, Bursa, Kocaeli, Güzeltepe İzmir, Aksaray şehirleri ve birçok ilçeye göçetmiş Zaza mevcuttur. Almanya, Avusturya, İsviçre, Hollanda, Belçika, Fransa, İsveç, Danimarka gibi Avrupa ülkelerinde bulunan Zaza sayısı tahminen 500.000’dir.[3]. Cambul (Kazakistan) Batum (Gürcistan) ve Musul bölgelerinde de Zazalar vardır. Zazalar’ın nüfusu hakkında kesin ve sağlıklı bir bilgi mevcut değildir. Genellikle dünyadaki Zaza nüfusuna dair olarak 1 milyon ile 2 milyon arasında değişen tahminler mevcuttur.

Dil

Zazaca, Hint-Avrupa dil ailesinin İrani diller gurubun Kuzey-Batı koluna dahildir. Beluçi, Gorani ve Sengseri dilleriyle Kuzey-Batı kolunun Hyrkani (Gurgan) alt gurubunu teşkil etmektedir. Zazaca’nın diğer akraba olduğu diller arasında Talişi, Mazenderani, Semnani, Gileki, Tati, Herzendi, Kürtçe, Farsça sayılabilir. Gramer ve kimi önemli sözcükler açısından Zazaca’ya yakın olan diller Kuzey-İran’da, Hazar Denizi kıyısında konuşulan dillerdir. Onun dışında Anadolu’da konuşulan Kurmanci-Kürtçesiyle yüzyıllarca ortak coğrafya paylaştığından dolayı bir dil yaklaşımı olmuştur.

Zazaca üzerine Türkiye’de, özellikle siyasette bir Kürt lehçesi olarak bilinen bir statüko mevcut. İrani dillerin dilbilim dalı olan İranoloji’ye göre ise Zazaca bir Kürt lehçesi veya dili değil, başlıbaşına bir dildir. Kürtler’in siyasi ve sayısal olarak Zazalar’a göre daha üstün olması, Zazalar’ın ve Zazaca’nın varlığı konusunda epey bir dezavantaj oluşturmuştur. Zazaca hakkında siyasette ve halk arasında, özellikle Batı-Anadolu’da yaygın olan “Kürt lehçesi” diye bir tanımlama vardır. Fakat özellikle son yıllarda yavaş yavaş açığa çıkan araştırmaların ve dergilerin sayesinde bu görüş değişmektedir.

Türkiye’de Türkçe’nin dışındaki yerli dillere uygulanan baskıdan ve inkardan dolayı Zazaca hakkında herhangi bir bilimsel kaynak bulmak pek güç. Ondan ötürü Zazaca Türkiye dışında, özellikle Almanya’da araştırılabilip, bilimsel olarak İrani diller arasındaki yeri saptanmıştır.

Zazaca’yı ilk olarak başlıbaşına bir dil olduğunu, yaptığı derleme, araştırma ve incelemeleriyle kanıtlayan ilk dilbilimci Oskar Mann’dır. Oskar Mann’ın 1903’ten 1907’ye kadar yaptığı araştırmalarını ilerletip kitap haline getiren Karl Hadank, “Die Mundarten der Zâzâ” adlı bilimsel eseri 1932 yılında kitaplaştırmıştır. Böylece İranoloji dilbilimde Zaza dili bugüne kadar dilbilimcilerin hemfikirliliğiyle başlıbaşına olarak tanınma durumunu korumakta. Oskar Mann’dan önce Peter Lerch (1856), Friedrich Müller (1864), Albert van Le Coq (1901) gibi araştırmacı ve dilbilimcilerin eserlerinde de Zazaca hakkında folklorik yazın derleyip kısmen analiz de etmişlerdir.

W.B. Henning (1954) , D.N. MacKenzie (1961-95), T. L. Todd (1985; A Grammar of Dimili [also known as Zaza], Michigan 1985, 277 s.), G.S. Asatrian / F. Vahman (1987-95), Joyce Blau (1989), P. Lecoq (1989), C. M. Jacobson (1993-97; Rastnustena Zonê Ma / Handbuch für die Rechtschreibung der Zaza-Sprache, Verlag für Kultur und Wissenschaft, Bonn 1993 / İstanbul 2001, Tij Yayınları; Zazaca Okuma Yazma El Kitabı, Bonn 1997 / İstanbul, Tij Yayınları), J. Gippert (1993-96), M. Sandonato (1994), Ludwig Paul (1994-98; Zazaki: Grammatik und Versuch einer Dialektologie, Dr. Ludwig Reichert Verlag, Wiesbaden 1998, 366 s.), Zılfi Selcan (1987-98; Grammatik der Zaza-Sprache, Nord-Dialekt (Dersim), Wissenschaft und Technik Verlag, Berlin 1998) gibi dilbilimcilerin analiz ve araştırmaları günümüze dek sürmekte.

Devleti oluşturan temel taşlarından birinin 1914-15 Ermeni-Süryani-Yezidi-Rum soykırımı ve 1937-38 Dersim soykırımı olan Türkiye Cumhuriyeti'inde cebren de uygulanan tevhidi tedrisat kanunundan dolayı egitim dili sadece Türkçe’den ibaret sayılmış, bu yüzden Zazaca ve diger anadolu dilleri kendilerini bir eğitim ortamında geliştirebilmek ve eğitim dili olabilme imkanı bulamamıştır. Eğitim dilinin sadece Türkçe’den ibaret olması medeniyetler beşiği olan Anadolu’nun çok dilli ve kültürlü yapısına büyük zarar vermiştir. Bundan dolayı Zazaca ve diğer etnik diller varlıklarını sürdürme noktasında unutulma ve ölü bir dil olma sınırına gelmiştir. Son yıllarda özellikle Avrupa’da Zazaca edebiyatı ve yazı dili çalışmaları ve çabaları Zazalar arasında olumlu bir yankı oluşturmuştur.

Zazaca, Kuzey-Batı İrani dilleri arasında Prof. Dr. J. Gippert ve P. Lecoq’un şemasına göre (bkz. İrani Diller) şöyle sınıflandırılmakta:

KUZEY-BATI IRANÎ:

Hyrkani (Gurgan/Cürcan) Gurubu: Beluçi, Sengiseri, Gurani, Zazaca
Karmani Grurbu: Kürtce, Sivendi
Medo-Hazar (Caspic) Gurubu: Gileki, Mazederani, Sorxeyi, Taleshi, Âseri

GÜNEY-BATI IRANÎ:
Farsca, Tacikçe, Tati

Tarihsel olarak son yapılan araştırmalara göre Zazaca, bir Ortaçağ-İrani dili olan Partça’ya yakınlık arzetmekte. Günümüz Kuzey-İran’da, Hazar Denizi kıyısında konuşulan diller de Zazaca’ya ilginç yakınlık göstermekte.

Din

Zazalar Alevi, ve Sünni kesimden oluşmaktadır[6]. Sünni kesimde ayrıca Şafii ve Hanefi mevcuttur.
Alevi Zazalar, Tunceli, Sivas (Zara, İmranlı, Ulaş), Mahallebaşı, Merkez), Erzincan (Merkez, Kemah, Çayırlı, Üzümlü, Tercan), Varto, Bingöl (Yayladere, Kiğı, Yedisu), Hınıs, Elazığ (Karakoçan, Merkez), kısmen Gümüşhane, Şiran, Kürtün, Köse ve Kayseri (Sarız, Develi ve Merkez) ikâmet etmektedir.
Sünni Zazalar, daha çok Elazığ, Arıcak, Maden, Palu, Bingöl, Siverek, Adıyaman, Diyarbakır, Mutki, Aksaray gibi il ve ilçelere yayılmış durumdalar.
Çok az da olsa hristiyan zaza mevcuttur genelde siverek (şanlıurfa) , gerger ( adıyaman) da ve avrupanın çeşitli bölgelerinde yaşarlar. Hristiyan zazalar genelde zazaca konuşan ermeniler ve zazaca konuşan süryaniler olarak adlandırılmışlardır. ayrıca dinlerinin farklı oluşundan dolayı kimliklerini gizlemişlerdir zaten çoğu avrupaya göç etmiştir
Alevi-Sünni , Şafii-Hanefi - Hristiyan farklılığı, Zazaca'daki şive farklılıklarına ve yaşam tarzlarına, gelenek ve göreneklere de yansımaktadır.

Folklor ve Kültür

Zazalar; Beluçiler, Farslar, Gilanlılar, Kürtler, Osetler, Afganlar/Peştunlar Lorestanlılar, Mazenderanlılar, Tacikler ve diğer İrani halklarla dil ve kültür bağlamında birçok ortak özellik paylaşırlar. Tüm bu İrani halkların dilleri birbiriyle akrabadırlar ve yüzlerce ortak kelime barındırırlar. Kelime kökleri büyük oranda aynıdır, renklerin, sayıların , bitkilerin adlandırılmasında benzer ortak kelimeler kullanılır. Kılık-kıyafet, halk masalları, gelenek-görenekler , dini inançlar, bayramlar pekçok noktada ortak özellikler taşır. Zazalar bütün İrani halklarda olduğu gibi irili ufaklı çok sayıda aşiretlere bölünmüşlerdir fakat günümüzde aşiret yapısı ve kuralları hemen hemen yok olmuş diyebiliriz. Zazalar tarihsel olarak kırsal ve feodal bir hayat sürmüşler, tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır. Anadoluda Zazalar, Kürt, Türkmen, Ermeni gibi halklarla sürekli büyük bir kültürel etkileşim içinde olmuşlardır.
Özgün yapısı bozulmamış Zaza köylerinde kadınlar şalvar, başlarında leçeg veya puşi, bellerine şal veya kuşak giyerler. Erkekler de takım şalvar, başlarına köşeli şapka, puşi veya desmal giyer ve bellerine de kuşak bağlarlar.
Başlıca halk dansları; Qeraçor, Devzer, Çepki, Fadiki gibi düğün oyunlarıdır. Başlıca yemekler; babıko, bıcık, zerfet, keska, helisa, patila, pêsara, şir, bıcıka qatqatın, çhebelek, dogma gibi genelde hamur ürünü yemeklerdir.
Zazalar arasında kutlanan veya kutsanan başlıca bayramlar ve önemli günler şunlardır ;
Kormışkan bayramı (çermik ve
Siverek Yöresi, Mart ayında Nevruza denk gelir)
Hawtemal bayramı (Dersim Yöresi, Mart ayında, bir tür bahar bayramı)
Hawtemalo Pil (Büyük Hawtemal)
Hawtemalo Qıc (Küçük Hawtemal)
Qereçarseme :Bir bahar bayramı, yine Mart ayında kutlanır.
Newê Marti : Mart dokuzu, Nevruz, 22 Mart'a denk gelir, normal Nevruz'dan bir gün sonradır.
Gağand : Yeni yıl bayramı, daha çok Dersim-Koçgiri-Varto ve Gerger dolaylarında yılbaşı olarak 13 Ocak'a yakın tarihlerde kutlanır. Bu bayramda Rumi takvim esas alınır. 50 yıl öncesine kadar Sünni Zazalar tarafından da kutlanıyordu. Dersim'de ve Gerger'de halen kutlanmaya devam etmektedir.
Rocê Xızıri : Hızır orucu, Alevi Zazalar tarafından her yıl Şubat ayının ikinci haftasında 3 gün oruç tutulur.
Rocê İmamu : Muharrem orucu, Alevi Zazalar tarafından tutulur ve çok önemlidir.
Rocey Ramazani : Ramazan orucu.
Eydê Heciyan, Roşanê Qurbani : Kurban bayramı

07-06-2010, 02:05

kürtçeyle arasında çok farkı varmı zazacanın?

**Beylerbeyi** · 07-06-2010, 03:23

Kürtçeyle Zazaca arasında ve Kürtlerle Zazalar arasında Türklerle- Kürtler arasında ne kadar fark varsa o kadar fark var. (tekerleme gibi oldu )

bazı Türk kökenliler Kürtçeyi inkar ediyor ya, Kürtler aslında Dağ Türkleridir diyorlar. Bazı Kürtler de Zazaları Kürt olarak kabul etmekte ısrar ediyorlar. Bunlar çok yanlış tutumlar.

Bu arada Zazalar çok hoş insanlar (: Bingölde Zaza arkadaşımı ziyarete gitmiştim 4 günlüğüne. Gerçekten güzel insanlar Zazalar

**El Emin** · 07-06-2010, 09:13

Alıntı:

AKıncı 34 Nickli Üyeden Alıntı

kürtçeyle arasında çok farkı varmı zazacanın?

Kardeş çok fark var dil olarak ama yani azımsanamayacak kadarda benzerlik var....
Kürtler ile zazalar asırlardır iç içe yaşamışlar ki bundan ötürü kültür etkileşimi hat safhada olmuş...
Sonuçta bu tüm ülke için geçerli yani doğuda yemek kültürü ne ise batıda da odur..Öyle bariz farklar falan yok...
Fakat zazalar ve kürtler tamamen yan yana olduklarından kültürleri çok iletişim içinde olmuştur bundan ötürü kültür açısından öyle fark olduğu falan söylenilemez de denilebilir.

Alıntı:

M--U--R--A--T Nickli Üyeden Alıntı

Kürtçeyle Zazaca arasında ve Kürtlerle Zazalar arasında Türklerle- Kürtler arasında ne kadar fark varsa o kadar fark var. (tekerleme gibi oldu )

bazı Türk kökenliler Kürtçeyi inkar ediyor ya, Kürtler aslında Dağ Türkleridir diyorlar. Bazı Kürtler de Zazaları Kürt olarak kabul etmekte ısrar ediyorlar. Bunlar çok yanlış tutumlar.

Bu arada Zazalar çok hoş insanlar (: Bingölde Zaza arkadaşımı ziyarete gitmiştim 4 günlüğüne. Gerçekten güzel insanlar Zazalar

Süper tekerleme yazmışsın abi....

Abim teşekkür ederim o senin hoşluğun bende bingöl zazasıyım bu arada haberin olsun....

**ak sevda** · 07-06-2010, 09:21

zazaca konuşmayı bilmiyorum ama yanımda zazaca konuşanlar varsa onları dinlemeyi seviyorum

07-05-2010, 12:21	#1
Kullanıcı Adı El Emin	Zazalar Zazalar, büyük Hint-Avrupa dil ailesinin İrani dillerine ait bir dil olan Zazaca'yı konuşan ve Türkiye'nin çoğunlukla Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaşayan bir halk. Zazalar’ın Yaşadığı Coğrafya Zazalar Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Fırat ve Dicle su havzasında ve dağlık alanlarda yaşarlar. Sükun ettikleri yer enlem 37,8°- 42° ve boylam 37,8°- 40° arasında yer alan bölgede, il olarak Sivas’tan Karlıova’ya, Gümüşhane'den Urfa’ya kadar uzanır. Ağırlıklı olarak Tunceli, Bingölde yaşarlar. Bu iki ilde nüfusun çoğunluğu oluştururlar. Erzincan, Elazığ, Sivas, Diyarbakır, illerinde ise azınlık durumundadırlar.[4] Kangal, Zara, Ulaş, İmranlı, Hafik, Gürün (Sivas), Varto (Muş), Siverek (Şanlıurfa), Gerger (Adıyaman), Hinis, Mutki (Bitlis), Sason, Kozluk,Gercüş (Batman) , Dicle, Ergani, Hani, Lice, Kulp, Çermik, Çüngüş (Diyarbakır) ilçelerinde de meskendirler. Bunun dışında Gazi Mah.Nurtepe İstanbul, Ankara, Bursa, Kocaeli, Güzeltepe İzmir, Aksaray şehirleri ve birçok ilçeye göçetmiş Zaza mevcuttur. Almanya, Avusturya, İsviçre, Hollanda, Belçika, Fransa, İsveç, Danimarka gibi Avrupa ülkelerinde bulunan Zaza sayısı tahminen 500.000’dir.[3]. Cambul (Kazakistan) Batum (Gürcistan) ve Musul bölgelerinde de Zazalar vardır. Zazalar’ın nüfusu hakkında kesin ve sağlıklı bir bilgi mevcut değildir. Genellikle dünyadaki Zaza nüfusuna dair olarak 1 milyon ile 2 milyon arasında değişen tahminler mevcuttur. Dil Zazaca, Hint-Avrupa dil ailesinin İrani diller gurubun Kuzey-Batı koluna dahildir. Beluçi, Gorani ve Sengseri dilleriyle Kuzey-Batı kolunun Hyrkani (Gurgan) alt gurubunu teşkil etmektedir. Zazaca’nın diğer akraba olduğu diller arasında Talişi, Mazenderani, Semnani, Gileki, Tati, Herzendi, Kürtçe, Farsça sayılabilir. Gramer ve kimi önemli sözcükler açısından Zazaca’ya yakın olan diller Kuzey-İran’da, Hazar Denizi kıyısında konuşulan dillerdir. Onun dışında Anadolu’da konuşulan Kurmanci-Kürtçesiyle yüzyıllarca ortak coğrafya paylaştığından dolayı bir dil yaklaşımı olmuştur. Zazaca üzerine Türkiye’de, özellikle siyasette bir Kürt lehçesi olarak bilinen bir statüko mevcut. İrani dillerin dilbilim dalı olan İranoloji’ye göre ise Zazaca bir Kürt lehçesi veya dili değil, başlıbaşına bir dildir. Kürtler’in siyasi ve sayısal olarak Zazalar’a göre daha üstün olması, Zazalar’ın ve Zazaca’nın varlığı konusunda epey bir dezavantaj oluşturmuştur. Zazaca hakkında siyasette ve halk arasında, özellikle Batı-Anadolu’da yaygın olan “Kürt lehçesi” diye bir tanımlama vardır. Fakat özellikle son yıllarda yavaş yavaş açığa çıkan araştırmaların ve dergilerin sayesinde bu görüş değişmektedir. Türkiye’de Türkçe’nin dışındaki yerli dillere uygulanan baskıdan ve inkardan dolayı Zazaca hakkında herhangi bir bilimsel kaynak bulmak pek güç. Ondan ötürü Zazaca Türkiye dışında, özellikle Almanya’da araştırılabilip, bilimsel olarak İrani diller arasındaki yeri saptanmıştır. Zazaca’yı ilk olarak başlıbaşına bir dil olduğunu, yaptığı derleme, araştırma ve incelemeleriyle kanıtlayan ilk dilbilimci Oskar Mann’dır. Oskar Mann’ın 1903’ten 1907’ye kadar yaptığı araştırmalarını ilerletip kitap haline getiren Karl Hadank, “Die Mundarten der Zâzâ” adlı bilimsel eseri 1932 yılında kitaplaştırmıştır. Böylece İranoloji dilbilimde Zaza dili bugüne kadar dilbilimcilerin hemfikirliliğiyle başlıbaşına olarak tanınma durumunu korumakta. Oskar Mann’dan önce Peter Lerch (1856), Friedrich Müller (1864), Albert van Le Coq (1901) gibi araştırmacı ve dilbilimcilerin eserlerinde de Zazaca hakkında folklorik yazın derleyip kısmen analiz de etmişlerdir. W.B. Henning (1954) , D.N. MacKenzie (1961-95), T. L. Todd (1985; A Grammar of Dimili [also known as Zaza], Michigan 1985, 277 s.), G.S. Asatrian / F. Vahman (1987-95), Joyce Blau (1989), P. Lecoq (1989), C. M. Jacobson (1993-97; Rastnustena Zonê Ma / Handbuch für die Rechtschreibung der Zaza-Sprache, Verlag für Kultur und Wissenschaft, Bonn 1993 / İstanbul 2001, Tij Yayınları; Zazaca Okuma Yazma El Kitabı, Bonn 1997 / İstanbul, Tij Yayınları), J. Gippert (1993-96), M. Sandonato (1994), Ludwig Paul (1994-98; Zazaki: Grammatik und Versuch einer Dialektologie, Dr. Ludwig Reichert Verlag, Wiesbaden 1998, 366 s.), Zılfi Selcan (1987-98; Grammatik der Zaza-Sprache, Nord-Dialekt (Dersim), Wissenschaft und Technik Verlag, Berlin 1998) gibi dilbilimcilerin analiz ve araştırmaları günümüze dek sürmekte. Devleti oluşturan temel taşlarından birinin 1914-15 Ermeni-Süryani-Yezidi-Rum soykırımı ve 1937-38 Dersim soykırımı olan Türkiye Cumhuriyeti'inde cebren de uygulanan tevhidi tedrisat kanunundan dolayı egitim dili sadece Türkçe’den ibaret sayılmış, bu yüzden Zazaca ve diger anadolu dilleri kendilerini bir eğitim ortamında geliştirebilmek ve eğitim dili olabilme imkanı bulamamıştır. Eğitim dilinin sadece Türkçe’den ibaret olması medeniyetler beşiği olan Anadolu’nun çok dilli ve kültürlü yapısına büyük zarar vermiştir. Bundan dolayı Zazaca ve diğer etnik diller varlıklarını sürdürme noktasında unutulma ve ölü bir dil olma sınırına gelmiştir. Son yıllarda özellikle Avrupa’da Zazaca edebiyatı ve yazı dili çalışmaları ve çabaları Zazalar arasında olumlu bir yankı oluşturmuştur. Zazaca, Kuzey-Batı İrani dilleri arasında Prof. Dr. J. Gippert ve P. Lecoq’un şemasına göre (bkz. İrani Diller) şöyle sınıflandırılmakta: KUZEY-BATI IRANÎ: Hyrkani (Gurgan/Cürcan) Gurubu: Beluçi, Sengiseri, Gurani, Zazaca Karmani Grurbu: Kürtce, Sivendi Medo-Hazar (Caspic) Gurubu: Gileki, Mazederani, Sorxeyi, Taleshi, Âseri GÜNEY-BATI IRANÎ: Farsca, Tacikçe, Tati Tarihsel olarak son yapılan araştırmalara göre Zazaca, bir Ortaçağ-İrani dili olan Partça’ya yakınlık arzetmekte. Günümüz Kuzey-İran’da, Hazar Denizi kıyısında konuşulan diller de Zazaca’ya ilginç yakınlık göstermekte. Din Zazalar Alevi, ve Sünni kesimden oluşmaktadır[6]. Sünni kesimde ayrıca Şafii ve Hanefi mevcuttur. Alevi Zazalar, Tunceli, Sivas (Zara, İmranlı, Ulaş), Mahallebaşı, Merkez), Erzincan (Merkez, Kemah, Çayırlı, Üzümlü, Tercan), Varto, Bingöl (Yayladere, Kiğı, Yedisu), Hınıs, Elazığ (Karakoçan, Merkez), kısmen Gümüşhane, Şiran, Kürtün, Köse ve Kayseri (Sarız, Develi ve Merkez) ikâmet etmektedir. Sünni Zazalar, daha çok Elazığ, Arıcak, Maden, Palu, Bingöl, Siverek, Adıyaman, Diyarbakır, Mutki, Aksaray gibi il ve ilçelere yayılmış durumdalar. Çok az da olsa hristiyan zaza mevcuttur genelde siverek (şanlıurfa) , gerger ( adıyaman) da ve avrupanın çeşitli bölgelerinde yaşarlar. Hristiyan zazalar genelde zazaca konuşan ermeniler ve zazaca konuşan süryaniler olarak adlandırılmışlardır. ayrıca dinlerinin farklı oluşundan dolayı kimliklerini gizlemişlerdir zaten çoğu avrupaya göç etmiştir Alevi-Sünni , Şafii-Hanefi - Hristiyan farklılığı, Zazaca'daki şive farklılıklarına ve yaşam tarzlarına, gelenek ve göreneklere de yansımaktadır. Folklor ve Kültür Zazalar; Beluçiler, Farslar, Gilanlılar, Kürtler, Osetler, Afganlar/Peştunlar Lorestanlılar, Mazenderanlılar, Tacikler ve diğer İrani halklarla dil ve kültür bağlamında birçok ortak özellik paylaşırlar. Tüm bu İrani halkların dilleri birbiriyle akrabadırlar ve yüzlerce ortak kelime barındırırlar. Kelime kökleri büyük oranda aynıdır, renklerin, sayıların , bitkilerin adlandırılmasında benzer ortak kelimeler kullanılır. Kılık-kıyafet, halk masalları, gelenek-görenekler , dini inançlar, bayramlar pekçok noktada ortak özellikler taşır. Zazalar bütün İrani halklarda olduğu gibi irili ufaklı çok sayıda aşiretlere bölünmüşlerdir fakat günümüzde aşiret yapısı ve kuralları hemen hemen yok olmuş diyebiliriz. Zazalar tarihsel olarak kırsal ve feodal bir hayat sürmüşler, tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır. Anadoluda Zazalar, Kürt, Türkmen, Ermeni gibi halklarla sürekli büyük bir kültürel etkileşim içinde olmuşlardır. Özgün yapısı bozulmamış Zaza köylerinde kadınlar şalvar, başlarında leçeg veya puşi, bellerine şal veya kuşak giyerler. Erkekler de takım şalvar, başlarına köşeli şapka, puşi veya desmal giyer ve bellerine de kuşak bağlarlar. Başlıca halk dansları; Qeraçor, Devzer, Çepki, Fadiki gibi düğün oyunlarıdır. Başlıca yemekler; babıko, bıcık, zerfet, keska, helisa, patila, pêsara, şir, bıcıka qatqatın, çhebelek, dogma gibi genelde hamur ürünü yemeklerdir. Zazalar arasında kutlanan veya kutsanan başlıca bayramlar ve önemli günler şunlardır ; Kormışkan bayramı (çermik ve Siverek Yöresi, Mart ayında Nevruza denk gelir) Hawtemal bayramı (Dersim Yöresi, Mart ayında, bir tür bahar bayramı) Hawtemalo Pil (Büyük Hawtemal) Hawtemalo Qıc (Küçük Hawtemal) Qereçarseme :Bir bahar bayramı, yine Mart ayında kutlanır. Newê Marti : Mart dokuzu, Nevruz, 22 Mart'a denk gelir, normal Nevruz'dan bir gün sonradır. Gağand : Yeni yıl bayramı, daha çok Dersim-Koçgiri-Varto ve Gerger dolaylarında yılbaşı olarak 13 Ocak'a yakın tarihlerde kutlanır. Bu bayramda Rumi takvim esas alınır. 50 yıl öncesine kadar Sünni Zazalar tarafından da kutlanıyordu. Dersim'de ve Gerger'de halen kutlanmaya devam etmektedir. Rocê Xızıri : Hızır orucu, Alevi Zazalar tarafından her yıl Şubat ayının ikinci haftasında 3 gün oruç tutulur. Rocê İmamu : Muharrem orucu, Alevi Zazalar tarafından tutulur ve çok önemlidir. Rocey Ramazani : Ramazan orucu. Eydê Heciyan, Roşanê Qurbani : Kurban bayramı

07-06-2010, 02:05	#2
Kullanıcı Adı İntifada	kürtçeyle arasında çok farkı varmı zazacanın?

07-06-2010, 03:23	#3
Kullanıcı Adı Beylerbeyi	Kürtçeyle Zazaca arasında ve Kürtlerle Zazalar arasında Türklerle- Kürtler arasında ne kadar fark varsa o kadar fark var. (tekerleme gibi oldu ) bazı Türk kökenliler Kürtçeyi inkar ediyor ya, Kürtler aslında Dağ Türkleridir diyorlar. Bazı Kürtler de Zazaları Kürt olarak kabul etmekte ısrar ediyorlar. Bunlar çok yanlış tutumlar. Bu arada Zazalar çok hoş insanlar (: Bingölde Zaza arkadaşımı ziyarete gitmiştim 4 günlüğüne. Gerçekten güzel insanlar Zazalar

07-06-2010, 09:21	#5
Kullanıcı Adı ak sevda	zazaca konuşmayı bilmiyorum ama yanımda zazaca konuşanlar varsa onları dinlemeyi seviyorum

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)