AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

Dünyadaki Türklerin Tarih ve günümüzdeki yeri ve konumunu sizle paylaşacağım ve bu bizim forumumuzun en kapasamlı konusudur. Ve önce Türk Dünyası Haritasını sizle paylaşmak isitiyorum..




1- TÜRKİYE CUMHURİYETİ
2- KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
3- NAHCİVAN TÜRKLERİ
4- AZERBAYCAN CUMHURİYETİ
5- TÜRKMENİSTAN CUMHURİYETİ
6- ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ
7- KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ
8- KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ
9- ALTAY TÜRKLERİ
10- HAKAS TÜRKLERİ
11- TIVA TÜRKLERİ
12- SAHA CUMHURİYETİ
13- BAŞKÜRDİSTAN CUMHURİYETİ
14- TATARİSTAN CUMHURİYETİ
15- ÇUVAŞİSTAN CUMHURİYETİ
16- BOSNA HERSEK'DE YAŞAYAN TÜRKLER
17- DOĞU TÜRKİSTAN TÜRKLERİ
18- SARI UYGUR VE SALUR TÜRKLERİ
19- DAĞISTAN TÜRKLERİ
20- KUMUK TÜRKLERİ
21- ÇEÇENİSTAN-İNGUŞETYA ÖZERK BÖLGESİ
22- KABARTAY-BALKAR TÜRKLERİ
23- KARAÇAY-ÇERKES ÖZERK BÖLGESİ
24- KABARTAY-BALKAR TÜRKLERİ
25- KARAÇAY-ÇERKES ÖZERK BÖLGESİ
26- AHISKA TÜRKLERİ
27- KIRIM MUHTAR CUMHURİYETİ
28- GAGAVUZ TÜRKLERİ
29- BATI TRAKYA TÜRLERİ
30- MAKEDONYA TÜRKLERİ
31- KOSOVA TÜRKLERİ
32- BATI VE ORTA AVRUPA'DA YAŞAYAN TÜRKLER
33- FİNLANDİYA TÜRKLERİ
34- SAHA TÜRKLERİ
35- DOĞU SİBİRYA TÜRKLERİ
36- TOBOL TÜRKLERİ
37- TATAR ÖZERK YÖNETİMİ
38- BAŞKURT TÜRKLERİ
39- MİŞER TÜRKLERİ
40- NOGAY TÜRKLERİ
41- STAVROPOL TÜRKLERİ
42- AZERBAYCAN TÜRKLERİ
43- IRAK TÜRKLERİ
44- SURİYE TÜRKLERİ
45- HORASAN TÜRKLERİ
46- AFGANİSTAN TÜRKLERİ
47- TACİKİSTAN TÜRKLERİ
48- KAŞGAY TÜRKLERİ
49- HAMSE TÜRKLERİ
50- MOĞOLİSTAN HOTUN TÜRKLERİ
51- MOĞOLİSTAN KAZAK TÜRKLERİ
52- ABD VE KANADA'DA YAŞAYAN TÜRKLER
53- AVUSTURALYA'DA YAŞAYAN TÜRKLER
54- ŞOR TÜRKLERİ
55- KARAKALPAKİSTAN TÜRKLERİ
56- TELEÜT TÜRKLERİ

KKTC KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ

Yüzölçümü: 3.355 km2

Nüfusu: 175.188

Başkent: Lefkoşa

Kıbrıs 1571'de Türk toprağı olmuştur. Fetihten hemen sonra, 2 Eylül 1572'de çıkarılan bir fermanla çoğu Karaman'dan bir kısmı da Antalya, Beyşehir, Seydişehir, Akşehir, Niğde, ürgüp, Akdağ, Bozok kazalarından gönderilen 20.000 Türk Kıbrıs'a yerleştirilir. Ayrıca belli zamanlarda bazı sebeplerle çok sayıda Türk aşireti Kıbrıs'a sürgüne gönderilmiştir. Bunların adları Şamlu, Kara Hacılu, Eski Yürük, Kiseoğlu, Şeyhlü, Senedlü, Batralı, Çıblaklı, Gedikli, Toslaklı, Cirid ve Saçıkara'dır. Dirimlü ve Kaçar Halil aşiretlerinin adları da resmi belgelerde geçmektedir. Buselioğlu ve Şeyhlü aşiretlerinin ise Kıbrıs'a ulaşmadan geri döndükleri ve Anadolu içlerine yerleştikleri belirtilmektedir. Bu günkü Kıbrıs Türkleri, 16. yüzyılın sonlarında Kıbrıs'a yerleşen bu Türkler'in torunlarıdır. B u göç ve sürgünlerin sonunda 1777'de Türklerin sayısı Hıristiyanların sayısını 10.000 aşmıştır.

1878'de başlayan Kıbrıs'taki İngiliz hakimiyeti 1914'te ilhaka varır. 1923 Lozan Anlaşması'ndan sonra sayıları 300.000'i aşan Kıbrıs Türkü, Kıbrıs'tan Türkiye'ye iltica eder ve Silifke, Anamur, Antalya, Alanya gibi bölgelere yerleşirler. Aynı dönemde Kıbrıs Türkleri'nden bazıları da İngiltere'ye göçmüştür. Bu gün 50-60 bin civarında Kıbrıs Türkünün İngiltere'de yaşadığı tahmin edilmektedir. Kıbrıs'taki Türk nüfusu 1960'tan önce 120.000 olarak tespit edilmiş ve Türkler, Kıbrıs Cumhuriyeti yönetimine bu esasa göre iştirak etmişlerdi. 1963 yılında başlatılan jenosit ve uygulanan baskılarla Türkler'in bir kısmı İngilere'ye ve Avustralya'ya, çok az bir kısmı da Almanya'ya göç etmiştir. 1969 yılında yapılan nüfus sayımından en az 10.000 Türk'ün bu göç döneminde Ada'dan ayrıldığı anlaşılmaktadır. 1969 nüfus sayımında Türk nüfusunun Lefkoşe, Magosa, Larnaka, Limasol, Baf, Girne merkez ve çevresinde yoğunlaştığı görülmektedir.

Son olarak 1989'da yapılan nüfus sayımına göre Kıbrıs'ta 162.676 Türk yaşamaktadır. Bu gün bu sayının 180.000'e ulaştığı tahmin edilmektedir.

Yunan-Rum ittifakı Kıbrıs üzerindeki emellerinden hiç bir dönemde vazgeçmemiştir. 1955'te başlayan Ada'yı Rumlaştırma ve Yunanistan'a bağlama politikası 1974'ün 15 Temmuzunda durdurulmuş ve 15 Kasım 1983'te 3.335 km²'lik bir bölgede Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edilmiştir. Başkenti Lefkoşe'dir. İdari açıdan Gazimagosa, Güzelyurt ve Girne olmak üzere üç kazası daha bulunmaktadır. Bütün bu gelişmelere rağmen Kıbrıs üzerinde oynanan oyunlar son bulmamıştır. Kıbrıs halen Türkiye'nin en başta gelen dış politika meselelerinden birini teşkil etmektedir.

Kıbrıs Türkleri, kentleşmiş bir esnaf, zanaatkar ve hafif sanayi işçi topluluğudur. İş ve zanaat alanında Ada'nın güneyinde yaşayan Rumlardan daha iyi durumda olmalarına rağmen ticaret alanında Rumlar daha etkilidir. Bu sebeple zenginlik ve ekonomik güç bakımından Türkler Rumlardan daha zayıf durumdadır.

Türkiye'de kullanılan Latin alfabesi Kıbrıs'ta da aynen kabul edilmiştir. Kıbrıslı şair ve yazarlar Türkiye'deki neşriyatı yakından takip etmektedirler. Kıbrıs Türkçesi, Türkiye Türkçesi'nin bir ağzıdır. Kıbrıs ağzında Karaman ve çevresinin, İçel, Antalya ve Alanya ağızlarının özellikleri görülür.

Kıbrıs Türkleri 1576'dan itibaren Anadolu'dan Kıbrıs'a geçen Türkler oldukları için başlangıçtan beri Kıbrıs'ta ortaya konulan edebiyat da Türkiye'deki edebiyatın bir uzantısı gibidir. Kıbrıs'ta görülen sözlü edebiyat ve folklor zenginlikleri Anadolu'da gelişen sözlü edebiyatla büyük benzerlikler gösterir.

15 Kasım 1983'ten itibaren bağımsız bir devlet haline gelen Kıbrıs Türk topluluğu kültürel alt yapısını tesis etmek üzere önemli yayın faaliyetlerine girişmiştir. KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı "Kıbrıs Türk Edebiyatı- Başlangıçtan Bugüne" (1989) adıyla bir antoloji yayınlamıştır. Bu kitapta, Kıbrıs Türk Anonim Edebiyatı'ndan örnekler sunulmakta ve Aşık Kenzi'den başlayarak 46 şair ve 31 yazar hakkında bilgi verilerek eserleri tanıtılmaktadır.

AZERBAYCAN

1828 Türkmen Çayı anlaşması ile Rusya’nın boyundurluğu altına giren Azerbaycan, 7 Haziran 1992 gününe kadar hep Rus kuklası olan yöneticiler tarafından idare edildi. 7 Haziran 1992 günü halkın oyları ile ve halkın hür iradesi ile, kendisinden olan ilk cumhurbaşkanını seçti. Ne yazık ki, olayları önceden gören Bozkurt Ebulfez Elçibey’in mecliste yaptığı konuşmada dediği gibi, o cumhurbaşkanını bir yıl bile saklayamadılar, yerinde tutamadılar. Bu işte K.G.B.’nin ve Savama’nın parmağı olduğu kadar, Türkiye’yi yönetenlerin de büyük veballeri vardır. Bunlar mutlaka araştırılarak, yakın tarihi yazanlar tarafından ortaya konulacaktır. Herkes yalan söyleyebilir, fakat tarih asla. Türk Milleti, bir gün yüce ülküsüne hainlik edenleri mutlaka öğrenecek ve tanıyacaktır...


Başkent : Bakü (Nüfus: 2.100.000)

Önemli Şehirleri : Toplam 60 kaza ve 45 şehir mevcuttur. Başlıca şehirleri; Sumgayıt, Guba, Alibayramlı, Lankeran, Mingeçevir, Hankendi, Şeki, Naftalan, Gence ve Şuşa'dır.

Komşuları : Batısında Ermenistan, güney batısında Türkiye, kuzey batısında Gürcistan, güneyinde İran ve kuzeyinde Rusya Federasyonu’dur.

Para Birimi: Manat

Önemli Nehirleri: Kür, Aras, Alazani, Samur, Terter, Kanık, Genceçey ve Beylegan

Önemli Gölleri : Hacıkabul, Sarısu, Büyükşor, Candahar

İklimi: Kuru ve subtropikal karakterdedir.Kuzey bölgesinde kuru karasal iklim hakimdir.

Doğal Kaynakları: Tarımsal alanlar, petrol, doğalgaz ve demir.

Tarımsal ürünler: Pamuk, tütün, sebze ve meyve.

Sanayi Dalları: Petrol araştırma, sondaj makinaları üretimi, petrokimyasallar, yiyecek ve içecekler, tekstil, elektronik ve metal işleme.

Yüzölçümü: 86,800 km2

Nüfus(1995): 7 553 000

Kent Nüfusu(%): 53

Kırsal Kesim(%): 47

Türk (%): 78.1, Rus(%): 7.9, Diğer(%): 14.0


Türkler, milattan önce 2. yüzyılda Saka Türkleri ile Azerbaycan'a girmişler ve zaman zaman kesintiye uğrasa da, bu bölgedeki hakimiyetlerini, 5.-6. yüzyıllarda Albanlar ve Hunlar ile devam ettirmişlerdir. Rusların Azerbaycan'la ilk teması 914 yılında olmuştur. Bu tarihten sonra Ruslar Azerbaycan'a yağma amaçlı seferler düzenlemişlerdir. Azerbaycan'daki Türk hakimiyeti 10. yüzyıla kadar sürmüş, bu yüzyılın ortalarında başlayan Arap idaresi yoluyla Azerbaycan İslamiyet'le tanışmıştır. 11. yüzyıldaki Selçuklu akınları Azerbaycan'daki Türk nüfusunu daha da artırmış; Arapların ve mahalli sülalelerin idaresini ortadan kaldırmıştır. Şirvaniler bu dönemde de imtiyazlarını sürdürdüler ve bir süre sonra Kesranileri iş başına getirdiler. 1146 yılında Azerbaycan valiliğine atanan Şemseddin İldigiz Gürcülerle yaptığı mücadelelerden sonra atabey ünvanını almıştır. 1225'te Moğol istilasından kaçan Harezmşah Celaıeddin, Atabeyler hakimiyetine son vermiştir. Yeni kurulan Celaleddin Harezmşah idaresine Gence'de 1231'de isyan başlamış, bu karışıklıklar arasında Moğol istilası yeniden baş göstermiştir. Türk-Moğol İmparatorluğu'nun parçalanmasından sonra Azerbaycan, İlhanlılar idaresine kalmıştır. 1396'da Azerbaycan Timur hakimiyetine girmiş, Timur'un ölümünün ardından, önce Karakoyunlu, sonra da Akkoyunlu orduları Azerbaycan'ı ele geçirmiştir. İran Safevi Devleti Şah İsmail zamanında Azerbaycan'a kadar uzanmıştır. 16. yüzyılda Osmanlı-Safevi mücadeleleri arasında kalan Azerbaycan bu iki ülke arasında bir kaç kez el değiştirmiştir. 1603'te Şah Abbas Azerbaycan'ı ele geçirmeyi başarmıştır. 15. yüzyılın sonlarında ilk olarak Azerbaycan Türkleri ile ticari bağlar kuran Ruslar, Çar I.Petro'nun yakın doğunun kapısı olarak gördüğü Azerbaycan'ı, 1722-23'te işgal etmişlerdir. Osmanlı Devleti bu saldırganlık karşısında Azerbaycan'ın güneyi ve aşağı Kafkaslardaki hakimiyetini kuvvetlendirmiştir. Afşar Türkleri'nden olan Nadir Şah, 1735'te Kuzey ve Güney Azerbaycan'da İran hakimiyetini kurmuştur. 1805'ten 1813'e kadar bölgede Rus-İran mücadelesi yaşanmış ve sonunda Azerbaycan, 1828 Türkmençay Anlaşmasıyla Aras Nehri sınır olmak üzere, Kuzey ve Güney Azerbaycan olarak ikiye ayrılmıştır.

Azerbaycan, 28 Mayıs 1918 tarihinde bağımsızlığına kavuşmuştur.



AZERBAYCAN'IN EKONOMİK YAPISI



TARIM

Azerbaycan dünyanın en değişik iklim tiplerine sahip ülkelerden biridir. Doğu ve orta kısımları alçak ve düzlük olduğu için, kışları ılık ve çok sıcak geçer, güneydoğu kısmı ise nemli subtropikal iklime sahiptir. Bölgeye düşen yıllık yağış miktarı 1200-1400 mm’dir. Diğer bölgeler ise, kurak ve yarı kurak görünüme sahiptir. Azerbaycan’ın toprak büyüklüğü 8.641.500 hektardır. Bu miktarın ancak 1.549.000 hektarını ekime müsait alanlar teşkil etmektedir.

Azerbaycan, halkının beslenmesi için gerekli olan gıda maddelerinin üretimi yönünde çok elverişli doğal şartlara sahip bir ülkedir. Mevcut toprakları ve iklim özellikleri, bugünün ve gelecekteki nüfusun gıda ihtiyacını sağlayabilecek potansiyele sahip olduğunu göstermektedir.

Azerbaycan'ın tarımsal üretimi SSCB ekonomisine entegrasyonun gerektirdiği monokültür tarıma zorunlu olarak dönüştürülmüştür. Bu dönüşüm sonucunda ayrı ayrı ürünlerin yetiştirildiği binlerce hektar arazi desen değişikliği yapılarak tek ürün üretimine ayrılmıştır. Bağımsızlık döneminden sonra tarıma daha fazla önem verilmiş birtakım reformlarla tarıma hareketlilik getirilmeye çalışılmıştır.

Tarım ürünleri; tahıl, pamuk, zeytin, üzüm, narenciye, çay, tütün, fındık, ceviz ve diğer yaş meyveler ile değişik sebze çeşitleridir. Tahıl, tüm tarımsal üretimin 2/3’ünü oluşturmaktadır. Tarım faaliyetlerinin çoğu, Kura ve Aras nehirleri civarında yapılmaktadır.

Tarım başlıca sulama ile (%65) yapılmakta olup Kura havzasında pamuk üretilir. 1996 yılı 274 bin ton pamuk üretimiyle Azerbaycan BDT'de dördüncü durumdadır. Tarım bakanlığı uzmanlarına göre, 1997 yılında toplam 320 bin ton pamuk elde edilecektir. Bunun dışında tütüncülük gelişmiş olup, çok eski devirlerden beri ipekçilik yapılmaktadır.

üretilen tahıllar arasında buğday, çavdar, mısır ve pirinç önemli yer tutmaktadır. Azerbaycan’da şarap ve brendi üretimi oldukça gelişmiştir. Sovyetler Birliği ülkelerinin üzüm ihtiyacının yüzde 23’ü Azerbaycan’dan karşılanmaktadır.

Azerbaycan’da nüfusun yüzde 47,2’si köylerde yaşamakta ve yüzde 38’i tarım sektöründe çalışmaktadır. Tarım sektöründe çalışanların yıllık ortalama geliri, diğer sektörlerde çalışanların yıllık ortalama gelirinin 1/5’i kadardır.

Bu durum tahıl üretiminin olumsuz yönde etkilemiştir. Tahıl, Azerbaycan için stratejik öneme sahip bir üründür. Bu bakımdan halkın son yıllarda tahıl ihtiyacını dahili imkanlarla karşılamak için ekim alanları artırılmıştır.

Azerbaycan Tarım Bakanlığı uzmanlarının verdikleri bilgiye göre, 1997 yılında 1996 yılına oranla daha fazla tahıl üretilmesi beklenmektedir. Ekili sahaların 60 bin hektar artırılacağı tahmin ediliyor. Böylece 1997 yılında tahıl için ayrılan sahanın 680 bin hektar olacağı belirtilmektedir.

Azerbaycan Tarım Bakanlığı tarafından, tarım sektöründe 1997 yılı içinde 2790 işletmenin özelleştirileceği açıklamıştır. Özelleştirme çerçevesinde eskiden devlete ait olan ekilebilir 632.000 hektar arazi bireylere devredilmiştir.

Azerbaycan arazisinin yüzde 12’si ormanlarla kaplıdır. Yönetim, ormanlardan sanayi ve başka amaçlarla kesimini yasaklamıştır. Koruma, bakım ve ağaçlandırma çalışmalarıyla ormanların geliştirilmesine çalışılmaktadır.

ülkedeki ormanların, çoğunu yapraklarını döken ağaçlarla, çam ağaçları oluşturmaktadır. Azerbaycan florası ve bitki örtüsü de çok zengindir. Bilinen bitki sayısı 1400’den fazladır.


HAYVANCILIK

Hayvancılık ülke ihtiyacını karşılayacak şekilde gelişmiştir. Fakat son yıllarda özellikle hayvancılık sektöründe büyük düşüşler meydana gelmiştir. Devletin ciddi bir hayvancılık politikasının olmaması bu durumun en büyük sebebidir. ülkede, 1.5 milyon sığır ve 5.5 milyon koyun, 20 milyon kümes hayvanı mevcuttur. Büyük ve küçükbaş hayvanların çoğunluğu kültür ve melez ırklardan oluşmaktadır.

1995 yılında et üretimi 82 bin ton, süt üretimi 789 bin ton ve yumurta üretimi ise 471 milyon adet olmuştur. Halkın yıllık ortalama ihtiyacı ise ette 450 bin ton, sütte 2.322 bin ton ve yumurtada 1.544 milyon adettir. üretim ile ihtiyaç arasındaki fark ülkenin mali kaynaklarının elverişliliği nispetinde ithal edilmek suretiyle veya insani yardımlarla karşılanmaktadır.

Ceylan, dağ keçisi, keklik ve turaç ülkenin önemli av hayvanlarıdır. 800 kilometre uzunluğundaki Hazar Denizi kıyısındaki zengin akarsularda balıkçılık ve diğer su ürünlerinin özel bir yeri vardır.

Hazar Denizi'nde avlanan mersin balığının yumurtası dünyaca ünlüdür. Azerbaycan, dünya havyar üretiminin yüzde 80'ini karşılamakta ve bu alanda yeni pazarlar aramaktadır.

Sovyetlerin dağılması tarım ve hayvancılıkta da, diğer sektörlerde olduğu gibi, özelleştirmeyi beraberinde getirmiştir. ülkede modern hayvan çiftliklerine ihtiyaç vardır.


MADENCİLİK

Azerbaycan çok zengin madenlere ve minerallere sahiptir. Bunlar, bakır, demir, kurşun, alüminyum, natriyumsülfat, göl ve kaya tuzları, az miktarda altın ve gümüştür.

Doğal kaynakların kullanımı genellikle Sovyetler Birliği'nin kısa ve uzun vadeli ihtiyaçları dikkate alınarak planlanmıştır. Maden yataklarından, eski merkezi hükümetçe aşırı derecede kullanılanların bazılarında verim düşerken, bazıları ise kapanmış veya ekonomiye yük olacak duruma gelmiştir.

Azerbaycan, madencilik sektöründe birçok sorunla karşı karşıyadır. Çok sınırlı olan maden üretimi tesislerinde teknoloji geri kalmıştır. Güneş kollektörü ve gümüş mücevheratı üretimi gibi konular, halen devlet tekelindedir.

Yüksek tenör ve rezervde altın yatakları bulunmakla birlikte, henüz hiçbiri işletilmeye sokulmamıştır. 100 bin ton sülfirik asit stokları olmasına rağmen, pazar imkanı bulunamamış ve 1 milyon dolar değerinde gümüş mücevheratı pazarlanamadığı için üretimi durdurulmuştur.


PETROL

Azerbaycan’ın en büyük yeraltı zenginliği petroldür. Azerbaycan’da petrol 19. yüzyılla birlikte ekonomik hayata girmiştir. ülkede zengin petrol yatakları mevcuttur. Petrol, pamuk üretimiyle birlikte ülkenin ekonomik temelinin oluşturmaktadır.

Bölgedeki petrol rezervleri ülkeyi kısa sürede petrol zengini ülkeler arasına sokacak niteliktedir. Toplam petrol rezervlerinin 3.3 milyar varil olduğu ve petrol bulunma ihtimali yüksek olan alanlar da hesaba dahil edildiğinde bu rezervin 7.7 milyar varile ulaşacağı belirtilmektedir. Azerbaycan petrollerinin büyük çoğunluğu (%77) Hazar Denizi'nden sağlanmaktadır.

Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi, 1997 yılının ilk 6 ayında, 4.452 milyon ton petrol çıkarıldığı ve 3.040 milyar metreküp doğal gaz üretildiğini açıklamıştır.

Bağımsızlığını kazanmasından sonra zengin petrol yataklarına sahip olmasından dolayı dünyaca ünlü petrol üreticilerinin iştahını kabartan Azerbaycan, son yıllarda sağlanan istikrar ortamıyla yabancı yatırımcıların akınına uğramaktadır. Dünyanın dört bir yanından gelen işadamı ve yatırımcılar, bu pastadan daha fazla pay kapmak için kıyasıya bir mücadele vermektedirler. Bu yarışta ise Türkiye'nin- maalesef -oldukça gerilerde olduğu görülmektedir.


DOĞAL GAZ

Azerbaycan'da sanayi alanlarında ve halkın enerji ve yakıt ihtiyaçlarının karşılanmasında önemli rol oynayan gaz, sadece doğal gaz veren yataklardan, hem de petrolle birlikte petrol kuyularından sağlanmaktadır. Doğal gaz Bahar, Kum Adası, Neft Taşları ve Songaçal’dan çıkarılmaktadır.

Azerbaycan’ın toplam doğal gaz rezervinin 120 milyar metreküp olduğu tahmin edilmektedir. Azerbaycan’da doğal gaz kaynakları iyi değerlendirilmediği için Türkmenistan, İran va Rusya’dan doğal gaz ithal etmektedir.

ülkede kimya sanayisinin gelişimi gaz yataklarının zenginliğine bağlıdır. Yapılan hesaplara göre ülkenin toprakları altındaki doğal gaz yataklarının ancak yüzde 20'sine ve denizdeki yatakların ise yüzde 10'una ulaşılabilmiştir.


SANAYİ

Azerbaycan’daki sanayi sektörü sınıflandırılması aşağıdaki gibidir.

-Ağır Sanayi (Yakıt-enerji, metalurji, makina imal, kimya, orman ürünleri, yapı malzemeleri)

-Hafif Sanayi (Dokumacılık, dikiş, deri-kürk, kundura vb)

-Gıda Sanayi

Azerbaycan, 1920 ihtilalinden sonra SSCB'nin merkezi planlama stratejisi gereği önceleri bir tarım ülkesi olma yolunda ilerlerken, ülkede elde edilen tarım ürünlerinin işlenmesi gündeme gelince hafif sanayi de gelişme sürecine girmiştir.

Azerbaycan’da petrol, doğal gaz ve yan ürünleri sanayi oldukça gelişmiştir. Ayrıca, metalik madenlerin üretimi ve hammadde kaynaklarına bağlı olarak yan sanayi de gelişmiştir.

Azerbaycan çok sayıda işletmesiyle çeşitlilik gösteren bir imalat sanayine sahiptir. Gıda sanayi tamamıyla kırsal kesime yayılmış, gıda dışı sanayi, alt yapı hizmetlerinde görüldüğü gibi belli sanayi merkezlerinde toplanmıştır.

Gıda-içki sanayi, Azerbaycan sanayi üretiminin yüzde 38.6’sını oluşturmaktadır. Sanayinin girdileri yurt içi üretimden karşılanmakta, yalnız tahıl ve şeker gibi maddeler ithal edilmektedir.

Dokuma, giyim ve deri sanayi toplam sanayi üretiminde yüzde 24'lük bir paya sahip olup bu sanayi kolu, büyük, orta ve küçük işletmelerden oluşmaktadır.

Kimya ve petro-kimya sanayinin toplam sanayi içindeki payı yüzde 7 olup en büyük merkezleri Bakü ve Sumgayıt'tadır. Kimya sanayi; petro-kimya sanayi, gübre sanayi, tarımsal savaş araçları, sentetik reçine, lif ve plastik madde, boya, vernik, ilaç, sabun, lastik sanayi, gibi alt gruplara ayrılmıştır.

Azerbaycan Devlet İstatistik Komitesi’nin yaptığı açıklamaya göre, 1997’nin ilk altı ayında geçen yılın aynı dönemine göre makine sanayi, inşaat malzemeleri, orman sanayi ve hafif sanayi sektörlerinde üretim artışı kaydedilmiştir.

Bu yılın mayıs ayı itibariyle Azerbaycan’ın bütün sanayi kollarında çalışan sayısı geçen yıla göre yüzde 8 oranında azalmıştır. Mayıs ayı itibariyle sanayi sektöründeki ortalama aylık ücret 226 bin Manat olmuştur.

Mevcut sanayi tesislerinde eski teknolojinin kullanılması verimi düşürmekte ve de kaliteyi olumsuz yönde etkilemektedir. Bu yönüyle Azerbaycan sanayisinin ciddi bir şekilde modernizasyona ihtiyacı vardır.

Bu durumun çözümünü özelleştirmede gören hükümet 1996 yılı içerisinde küçük ve orta ölçekli işletmelerin özelleştirilmesi tamamlanırken 1997'nin özelleştirme yılı olması hedeflenmektedir.

AZERBAYCAN (DEVAMI)

DIŞ TİCARET

Azerbaycan’da iç ve dış ticaret, Sovyetler Birliği dağılmadan çok kısa bir zaman öncesine kadar merkezden yönlendirilmekteydi. Azerbaycan 1989 yılından sonra ekonomik faaliyetlerini kendi tasarrufları doğrultusunda değerlendirebilmiştir. ülkenin cumhuriyetlerarası ticari bağımlılığı son derece yüksektir.

Azerbaycan'da ticaretin güçlendirilmesi için, petrol sektöründe üretimin artırılmasına, cumhuriyetlerarası ticaretin yeniden canlandırılmasına ve yeni pazarlar oluşturulmasına yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.

Türkiye, bütün ülkeler arasında Azerbaycan tarafından en fazla ithalat yapılan ülke konumundadır. Azerbaycan’ın 1996 yılı toplam ithalatı 960.636.290 dolar, toplam ihracatı ise 631.245.510 dolar olarak gerçekleşmiştir.

Azerbaycan Devlet Gümrük Komitesi 1997 yılı Ocak-Temmuz ayları arasında toplam dış ticaret hacminin 902.2 milyon dolar olarak gerçekleştiğini açıklamıştır. Bunun 440.2 milyon doları ithalat, 462 milyon doları ise ihracat olarak gerçekleşmiştir. Ticaret hacminin 389 milyon dolarlık bölümü BDT ülkeleriyle yapılmıştır.

Azerbaycan Devlet Gümrük Komitesi’nin açıklamalarına göre 1996 yılında Azerbaycan’ın ihraç ettiği ürünlerin yüzde 70,84’ünü petrol ürünleri, yüzde 2,74’ünü kimya sanayi ürünleri, yüzde 6,02’sini pamuk, yüzde 2,08’ini klimalar, yüzde 1’ini alkollü ve alkolsüz içecekler, yüzde 0,93’ünü ise tütün ürünleri oluşturmuştur.

Azerbaycan’ın ihraç ettiği ürünler: Petrol ürünleri ve malzemeleri, doğal gaz, demir filizi, çelik borular, kil toprak, aluminyum, mineral gübreler, sentetik kauçuk, pamuk, hazır ipek kumaş, hazır yün kumaş, halılar, dokumacılık ürünleri, deri ayakkabı, üzüm, şarap, çay, tütün, sulfanol, kostik soda, pamuk elyafı.

Azerbaycan Devlet Gümrük Komitesi’nin açıklamalarına göre 1996 yılında ithal edilen malların toplam hacminin yüzde 39,55’ini gıda ürünleri, yüzde 0,99’unu tüketim malları, yüzde 19,6’sını makine, elektrik tesisat ve yedek parçalar, yüzde 4,45’ini ulaşım araçları ve yedek parçaları, yüzde 6,73’ünü siyah metaller ve ürünleri, yüzde 1,85’ini orman ürünleri oluşturmaktadır.

Azerbaycan’ın ithal ettiği ürünler:Petrol, doğal gaz, ham demir, demir saç, çelik borular, yük vagonları, otomobil ve yedek parçaları,traktör, tarım makineleri, kağıt, televizyon, inşaat malzemeleri, şeker, tütün, et, tereyağı ve diğer hayvani yağlar, un ve bulgur, tahıl, deterjan ve sabun.


İNŞAAT

Azerbaycan’da inşaat sektörü, 80 adet birlik içerisinde örgütlenmiş yaklaşık 300 firma tarafından yönlendirilmektedir. 1996 yılının ilk yarısında inşaat alanında çalışan işçilerin sayısı 1995 yılının aynı dönemiyle mukayese edildiğinde yüzde 16’lık azalmış ve 84.3 bin kişi olmuştur. Kişi başına düşen konut alanı yaklaşık 12.5 metrekaredir.

Özellikle son yıllarda köylerden şehirlere doğru başlayan göç ve Karabağ olayları sebebiyle ciddi bir konut sorunu ortaya çıkmıştır. Ayrıca devlete ait konutların özelleştirilmesi de yavaş yürümektedir. İnşaat sanayinin toplam sanayi içerisindeki yeri yüzde 3.1’dir.

Azerbaycan’da inşaat sanayisine ait malzemelerin ve hammaddelerin bol ve ucuz olması ve arz açığının bulunması nedenleriyle inşaat sektörü dış yatırımlar için özendirici bir sektör konumuna gelmiştir. İnşaat sektörü özellikle Türk işadamlarının ilgisini çekmektedir.


TURİZM

Azerbaycan, Kafkas Dağları, ovaları, nehirleri, gölleri, 825 km'lik Hazar Denizi sahil şeridi, zengin mineral suları, birçok iklim tipinin bir arada yaşanması ve zengin tarih hazinesiyle turizm potansiyeli oldukça yüksek bir cumhuriyettir. Azerbaycan 9 iklim bölgesine birden sahip olması sebebiyle doğal olarak bir turizm merkezi haline gelmiştir.

Azerbaycan, 1994 yılından bu yana turizm alanında da çeşitli ülkelerle 40’dan fazla işbirliği anlaşması imzalamıştır. Azerbaycan’ı 22 ülkeden 1994 yılında 44 bin, 1995 yılında 45 bin, 1996 yılında ise 12 bin turist ziyaret etmiştir.

Turizm sektörünü aşağıdaki alt başlıklar altında toplamak mümkündür;

Zakatala, Şeki, Guba, Gence, Kazak, Lenkeran yaz aylarında tatil yapmaya en müsait yerlerdir.

Azerbaycan’ın doğusu Hazar Denizi ile kaplıdır. Bilgeh ve civarı kilometrelerce uzayan plajlara sahiptir.

ülkede evcil ve yabani olmak üzere toplam 97 çeşit memeli hayvan, 346 çeşit kuş ve 95 çeşit balık bulunmaktadır. Organizasyon ve ge-rekli kanuni alt yapının olmamasından av turizmi yeterince gelişmemiştir.

Yayla ve Dağ Turizmi için elverişli yöreler; Zakatala meşelikleri, Şeki Gelersen Göresen Galası, Başdaşagıl Meşelikleri, İsmayıllı, Lahiç, Gutgaşen, Ağdaş ormanları, Gence, Hacıkent , Göygöl olarak sayılabilir.

Azerbaycan’da 1000 kadar mineral su vardır. “Naftalan’’ denilen ve dünyada sadece Azerbaycan’da bulunan petrol karışımlı çamursu bir madde başta sinir sistemi olmak üzere deri, cilt, kadın hastalıkları vb bir çok hastalığa iyi gelmektedir. Azerbaycan’da tedavi nitelikli senatoryumların çoğu Ağşeron yarımadasındadır.

ülke çok zengin bir kültür ve tarih hazinesine sahiptir. ülkelerdeki eski anıt, mezar, türbe, bina ve diğer tarihi eserleri korumak, restore etmek için “Berpaâ€� adı verilen cemiyetler kurulmuştur.


HABERLEŞME

Azerbaycan haberleşme ağı, ülkedeki tüketicilere hizmet sağlamada yetersiz kalmaktadır. Haberleşme ağında performansın düşük olmasının sebebi, kullanılan araç ve gereçlerin vadesinin kısmen dolmuş olmasıdır.

Haberleşme ağındaki araçların ortalama yaşı, 15 ile 20 yıldır. Yedek parçaların bulunması zor olup, ihracatı artırmak için önem taşıyan ulusal ve bölgesel iletişim sınırlıdır. Haberleşme ağının, kullanım kapasitesi yüzde 95 gibi yüksek bir oran olmasına rağmen, mevcut talebi karşılamakta yetersiz kalmaktadır.

Hükümet politikası, her evde bir telefon bulunması ile evrensel hizmet hedefine doğru telekomünikasyon sektörünün hızlı gelişimine önem vermektedir. Haberleşme Bakanlığı, yeni teknolojilere yatırım yaparak ve işletme birimlerinin ticari gelişmesini destekleyerek, bu amaca ulaşmayı ummaktadır.

Bu aşamada Hükümet, kamu sektörü içinde temel telekomünikasyon hizmetlerinin verilmesini, yeni hizmetlerin ise özel sektör tarafından sağlanmasını düşünmektedir.


ULAŞTIRMA

Eski ve bakımsız olmasına rağmen, Azerbaycan halen iyi bir ulaştırma ağına sahip bulunmaktadır. Ancak alt yapısı ve ekipmanları genelde kötü durumdadır. Devlet politikaları ve organizasyonlarında bir çok yetersizlikler vardır ve yakın gelecekte ulaşım talebinde kayda değer değişikliklerin olması beklenmektedir.

Demiryolu taşımacılığı, Azerbaycan’da sosyo-ekonomik yaşamın omurgasını oluşturmaktadır. ülkede bir yılda gerçekleşen yolcu taşımacılığında demiryollarının payı ortalama olarak yüzde 8, ancak buna metro taşımacılığı da dahil edildiğinde yüzde 98 dolayındadır. Metro genellikle yolcu taşımacılığında kullanılırken, diğer demiryolları yük taşımacılığında kullanılmaktadır.

Azerbaycan’da yaklaşık 26 bin kilometrelik bir karayolu ağı bulunmaktadır. Bunun çoğunluğu stabilize ve toprak yollardan oluşmaktadır. Karayolu taşımacılığında otobüs kullanımı ağırlıktadır. Toplam karayolu taşımacılığının yüzde 82.9’u otobüslerle gerçekleşmektedir.

Azerbaycan’da toplam 27 adet havaalanı bulunmaktadır. Ancak bunlardan 5’i normal yolcu uçakları trafiğine uygun alanlardır. Bakü ve Gence havaalanları uluslararası trafiğe açıktır. Diğerleri şehirler arası taşımacılıkta kullanılmaktadır. ülkenin sahip olduğu uçak filosu oldukça yaşlanmış bir durumdadır. Yedek parça ve aksamının üretilebileceği tesisler yetersiz ve bakım imkanları kısıtlıdır.

Hazar Denizi’nde yüzlerce kilometrelik bir kıyı şeridi bulunmasına karşın, ülkede sadece biri büyük olmak üzere irili ufaklı 15 liman bulunmaktadır. Büyük olan Bakü’de bulunan liman, yolcu taşımacılığına uygun değildir.

ülkede önemli ölçüde, boru taşımacılığı ile petrol ve doğal gaz taşınmaktadır.


BANKACILIK

Azerbaycan’ın serbest piyasa ekonomisine geçme yolundaki en önemli adımlardan birini oluşturan bankacılık konusundaki düzenleme-lerle ilgili olarak 7 Ağustos 1992’de Merkez Bankası hakkındaki kanun ile bankalar ve bankaların faaliyetleri hakkındaki kanun yürürlüğe girmiştir.

Azerbaycan’ın finans kesimi Azerbaycan Milli Bankası ve 4 ihtisas bankası; Azerbaycan Uluslararası Bankası, Ziraat Bankası, Sanayi ve Yatırım Bankası, Emanet Bank ile çok sayıda ticari ve kooperatif bankadan oluşmaktadır.

Azerbaycan’da bankacılık ve sermaye piyasası yeterince gelişmemiştir. Kredi kullanma imkanları da yeterli değildir. Bankacılık ve kombiyo konusundaki bilgi eksikliği döviz transferini güçleştirmektedir.

Bankalar ve yetkili döviz büroları, gerçek kişilere döviz alış satış işlemleri yapabilmektedir. Tüzel kişilik durumunda olan firmaların ihtiyacı olan yabancı dövizler ise yalnızca, firmaların hesaplarının bulunduğu bankalar aracılığı ile, Bakü Bankalararası Valuta Birjası’ndan satın alınmaktadır.


YATIRIM SAHALARI

1-Şehiriçi ve şehirlerarası yolcu ve yük taşımacılığı

2-Altın, gümüş ve işletmeciliği

3-Ağaç işleri-marangoz (kereste, mobilya)

5-Arıcılık

6-Ayakkabı fabrikası

7-Balıkçılık

8-Tarım aletleri üretimi

9-Bisküvi fabrikası

10-Boya fabrikası

11-Çiçekçilik

12-Çikolata fabrikası

13-Çimento fabrikası

14-Çocuk bezleri fabrikası

15-Demir-çelik fabrikası

16-Elektrik ve elektronik eşya üretim fabrikaları

17-Entegre et tesislerinin kurulması

18-Gül yağı üretimi-pazarlaması

19-Güneş kollektörü üretimi

20-Ham petrol ve doğal gaz üretim tesisleri

21-Havyar ve balıkçılık tesislerinin kurulması

22-Hayvancılık

23-Hurda demir işleme atölyeleri

24-İnşaat ve restorasyon işleri

25-İpekçilik

26-İyot, brom üretimi için gerekli teçhizat temini

27-Klima fabrikası kurulması (Mevcut fabrikaların işler hale geti rilmesi)

28-Kolonya fabrikası

29-Konfeksiyon imalat fabrikaları (Mevcut fabrikaların işler hale getirilmesi)

30-Kuru temizleme

31-Kuruyemiş-çerez işleri

32-Meyve ve sebze üretim-işleme tesisleri (konserve, salça, komposto, meyve suyu tesisleri)

33-Mozaik ve mermer işleri

34-Özel klinik ve hastahaneler

35-Plastik sanayi tesisleri

36-Sabun ve deterjan fabrikası

37-Seracılık

38-Sıhhi malzemeler üretimi

39-Soğutucu fabrikalarının modernizasyonu

40-Su, su işleme ve ambalaj tesisleri

41-Süt ve süt ürünlerinin paketleme ve dağıtımının yapılması

42-Tavukçuluk

43-Tekstil ve dokumacılık

44-Trikotaj

45-Un ve hamur işleri

47-Şeker fabrikası

48-Yem tesisleri (Mevcut tesislerin modernizasyonu)

49-Yün-pamuk sektörü

50-Zeytin ve zeytin yağı fabrikası, çiçek yağı ve pamuk yağı fabrikası kurulması


İklim Özellikleri

Azerbaycan,Hazar Denizi sahilinde geniş ovalarıyla, Kafkas soğuklarını çevreleyen yüksek dağ sıralarıyla on tarımsal iklim bölgesinde, ılıman ve yağışlı, sıcak ve kurak iklim özelliklerini taşır.

Sıcaklık ülkenin büyük bir bölümünde genellikle yüksektir. Yıllık yağış genellikle azdır. Hava sıcaklıkları Türkiye ile paralellik göstermektedir. Kış aylarında -15 ile 5 derece, yaz aylarında ise 25-35 derece arasında seyretmektedir.


Şehir İçi ve Şehirler Arası Ulaşım İmkanları Nelerdir?

Azerbaycan’da şehir içi ulaşım, otobüs, treybüs ve taksilerle sağlanmaktadır. Şehirlerde muntazam bir trafik akışı bulunmaktadır. Sürücüler trafik kurallarına karşı sonderece hassastırlar.

Şehirlerarası yolculuk tren, otobüs ve uçaklarla yapılmaktadır.

FARKLI BAKIŞLARLA AZERBAYCAN

AZERBAYCAN CUMHURİYETİ

28 Mayıs 1918'de bağımsızlığına kavuşmuştur.
Yüzölçümü : 86.400 km2
Nüfusu : 7.500.000
Başkenti : Bakü

Tarihi

Azerbaycan'ın adı konusunda değişik görüşler bulunmaktadır. Burayı (M.Ö. 323) yöneten komutanlarından Atropates'ten geldiği öylendiği gibi "Od" anlamındaki azer sözcüklerinden geldiğide Belirtilmektedir. Ancak, bu yer adının etimolojisi yapılırken, bu bölgede egemenlik Süren Kasar (Hazar) Türkleri'nin ismi de gözönüine alınmalıdır ve kaynaklara göre gerçek payıda büyüktür.

Türklerin Azerbaycan'a gelişleri tahminini ve M.Ö. Saka-îskit döneminde başladığı savunulmaktadır. M.S. 395 te Hun Türkleri Balkanlar'a inerken bir kısmının Kafkaslar yoluyla Anadolu'ya ve Azerbaycan'a sarktıkları bilinmektedir.

Selçuklu Türkleri'nin Azerbaycan'da görülmeleri ise 1015-1021 yılları arasındadır. Sultan Alpaslan zamanında Azerbaycan'da Türkmenler sayesinde Azerbaycan'ın Türkleşmesi kolay gerçekleşmistir. Azerbaycan daha sonra Ilhanilerin egemenliğine girmiş ve bir süre "Altınordu" devletinin hakimeyitinde kalmış, Akkoyunlu ve Kara Koyunlular döneminde Türk nüfusu bakımından en yoğun dönemini yaşamıştır. Daha sonra Azerbaycan'da Safeviler, Afşar ve Kaçarlar hükiim sürmüşlerdir.
Bundan sonra, sırasıyla Şeki, Gence, Bakü, Derbent, Kuba, Nahcivan, Revan, Tebriz, Urmiye, Erdil Hanlıkları dönemi başlamıştır.
Azerbaycan toprakları Rusların egemenliğine girdikten sonra Revan'a ve Karabağ'a Ermeniler yetiştirilmeye başlanılmıştır.
Azerbaycan Türkleri 1918-1920'de Kafkasya kurultayını toplamış ve 28 Mayıs 1918'de de ulusal Azerbaycan devletini kurmuşlardır. Ancak 1920 de Kafkasya ötesi Sosyalist Sovyet Cumhuriyet-lerine katılmak zorunda kalmış, 30 Eylül 1991 de SSCB çöküşüyle bağımsızlığını yeniden ilan etmiştir.
Azeriler Kafkasya bölgesinin en büyük Türk bölümünü oluşturmaktadır. Asya'da ve Kafkasya'daki Türk halklannın en okumuş ve kültürlüleridir.
Bugüne kadar Kafkaslarda ulusal ve ırksal uyanışın merkezi hep Bakü olmuştur. Bu düşüncenin isim babaları Hüseyni Zade Ali, Ağaoğlu Ahmed, Ali Merdem Topçu Beydir.


COĞRAFİ KONUMU

Azerbaycan 38°-25 kuzey enlemleri ile 44°-50 doğu boylamları arasındaki coğrafı bölgeye yerleşmiştir. Sınırların uzunluğu 3600 km dir. Azerbaycan 657 metre deniz seviyesinden yüksektir ve topraklarının % 50 si dağlık alanlardır. Dağlık alanlar Büyük Kafkasya, Küçük Kafkasya ve Talış dağlarından meydana gelmektedir. En yüksek yeri Tufandağı 4489 metredir. Hinal dağı, Delidağı, Kedidağı önemli dağlandır. Kur-Aras Ovası en büyük düzlüktür.

Azerbaycan iklimi dünyadaki 11 iklim çeşidinden 9 una sahiptir. Yıllık ortalama sıcaklığı 10 C'nın üzerindedir. En biiyük gölü 17,5 km2 ile Hacıkabul gölüdür. Sarısu, Candakar, Açınonur, Büyük Sur ve Göygöldür.
Azerbaycan'ın en uzun nehri ise 1364 km Hazar denizine dökülen (Kura) Kür Nehridir. Kür'ün bir kolu olan Aras ise 1072km dir.
Azerbaycanda, Mingeçevir, Sarsank,Ceyranbatan ve Arapçay barajları bulunmaktadır.
Başkenti Bakü'dür. Dilleri Batı Oğuzcadır ve %98!i dillerine sahiptir.

Demografik Durumu:

1989 yılı verilerine göre Azerbaycan nüfusunun %82.6'sı ,Azeri Türküdür.

Siyasal ve Sosyal Yapılanmalar:

Azerbaycan'da kendilerini parti olarak adlandıran fakat hukuken böyle bir kimliği olmayan çeşitli partiler mevcuttur.Bunlardan en büyükleri şunlardır:

1-Birlik Partisi
2-Anavatan Partisi
3-Milli Müsavat Partisi : Turancı bir partidir.
4-Halk Cephesi : 51 partinin desteklediği bir koalisyon.
5-Milli İstiklal Partsi: Milliyetçi ve Türkçüdür
6-Sosyal Demokrat Parti
7-Bağımsız Demokrat Parti
8-Milli Muhabbet Partisi
9-Tövbe Partisi: İran yanlisi
10-Halk partisi
11-Yesiller Partisi

EKONOMİK ve SOSYAL YAPI

1991 de bağımsızlığını aldıktan sonra, özellikle geçiş döneminin ilk yıllarında ekonomik alanda düşüşler olmıış ve para birimi olarak manat'a bağlı kalmıştır. Ancak, Azerbaycan verimli tarım arazileri, doğalgaz, petrol ve demir cevheri bakıırnndan zengin kaynaklara sahip bulunmaktadır. Ham petrol üretimi 1991 de 12 milyon tona yaklaşmıştır.
Doğal gaz üretimi ise 1991 de 11 milyon m3 dur. Toplam doğalgaz rezervi 118.65 milyar metreküp, petrol rezervlerin de 8 milyar varil olduğu savunulmaktadır. Ayrıca, petrokimya, yiyecek, giyim gibi hafif sanayide vardır.
Tarım ve Hayvancılık:
Azerbaycan'ın yüzde 7'si tarıma elverişli topraklara sahiptir. Bu tarım topraklannın büyük bölümü de Kura ve Aras nehirleri etrafındadır ve ülkede, tarım büyiik ölçüde sulamaya dayanmaktadır. Yetiştirilen başlıca ürüııler tahıl, meyva, pamuk, çay, tütün, üzümdür. Ayrıca, dut ağacından yılda 5000 ton ipek kozası elde edilmektedir.
Azerbaycan tarımında ve ekonomisinde hayvancılığın da önemli yeri bulunmaktadn. En son verilere göre Azerbaycan'da 1.5 milyon sığır, 5 milyon koyun, 30 milyon kümes hayvanı bulunmaktadır.
Sanayi:
Azerbaycanda sannyi sektörü net maddi üretimin % 48.3 (1992 tahmıni) oluşturmaktadır.
Ağır Sanayi: Enerji, Metalurji, Makina, îmal, Kimya, Orman Ürünleridir.
Hafif Sanayi: Dokuma, dikiş, deri, kürk, kunduradır.
Ulaşım: Azerbaycan gelişmiş bir ulaştırma sistemiııe sahiptir.
Demiryolu: 2090 km.
Kara Ulaştırması: Karayolu 30.400 km.
Deniz Ulaştırması: Hazar Denizi yoluyla yapılır.
Hava ulaştırması: Bakü hava limanından yapılmakta olup İstanbul, Paris, Moskova, Taşkent, Astana, Bişkek, Pekin gibi dünyanm diğer bölgeleriyle bağlantılıdır.
Turizm potansiyeli yüksek bir cumhuriyettir. Bankacılık ve sigortacılık gelişme süreci göstermektedir.
En önemli ihracat gıda ürünleridir. Petrol ve petro-kimya ürün-eri de ihracatta önemli yer tutmaktadır.
Para birimi, manat'tır.
Sosyal yapı: Azerbaycan da Aile bağları çok güçlüdür ve genç nüfusa sahiptir. Erkeklerde yaş ortalaması 65.7, kadınlarınki de 73.5'dir. Ortalama yaşam 69.9 dur.
Eğitim:
Azerbaycanda eğitimin diğer Türk devlet ve topluluk-larına karşı çok ileri olduğu görülür. 1991 istatistiki verilere göre 4775 okulda 1.503.000 öğrenci okumaktadır. Bugün okul sayısı 5.000'e, öğrenci sayısı 1.600.000'e ulaşmıştır.
Azerbaycan da 6.500 kültür tesisi, 4.605 adet kütüphane, 125 müze, 125 müzik okulu, 43 halk tiyatro salonu, 3.680 kültür evi bulunmaktadır. Ve okuma yazma oranı yüzde yüzdür.
Bakü-Azerbaycan Devlet Üniversitesi ve buna bağlı Enstitüler bütün bilimsel, teknik, sağlık, sanat kollarını içerir boyutlardadır.
Sağlık:
Azerbaycan da sağlık hizmetleri verilirken üçlü bir sistem uygulanmaktadır.
1. îlk müdahale sağlık memurlarıyla yapılmakta,
2. Bunların yetersiz kalması halinde hastalar, hastahanelere gönderilmekte,
3. Hastahanelerin yetersizliği durumunda ise hastalar üniversitelerdeki araştırma hastahanelerine yollanmaktadır.
Böylece Azerbaycan halkı eşit hiçimde sağlık hizmetlerinden yararlanmaktadır.
Sosyal Güvenlik:
Burada sosyal güvenlik ağı maliyetleri oldukça yüksek olup, GSMH % 18'ini tutmaktadır. Emeklilik yaşı olarak kadınlarda 55 yaş, erkeklerde ise 60 yaş koşulu aranmaktadır.
Bugün Azerbaycan Cumhuriyeti ekonomik bağımsızlık kavra-ınını benimsemiş ve 1991'den sonrada serbest piyasa ekoııomisine geçerek dünyayla bütünleşmek istemiştir.
Ayrıca, özel mülkiyete izin verilmiş, borsa yasası çıkarılmış, devlet tahvilleri hazırlanmış, toprak kanunu ile topraksız çiftçiler topraklandırılmıştır. Kendi merkez bankasını kurmuş, düzenli bir vergilendirmeyi getirmiş ve ülkeye yabancı sermaye akışını sağlamıştır.
Bugün; Azerbaycan Cumhuriyeti Dünya siyasal ve ekonomik yapısı içinde yerini bağımsız bir devlet olarak almıştır.
Birleşmiş milletler, Agîk, IMF, gibi kuruluşların da üyesidir.
Azerbaycan Cumhuriyeti, kardeş ve dost Türkiye Cumhuriyetiyle ekonomik, sosyal, kültürel ve diğer alanlarda iyi ilişkiler içindedir ve önemli anlaşmalar yapılmıştır.

ANS Azerbaycan Özel Televizyonu, TRT-İnt, SARA Azerbaycan Özel Televizyonu Samanyolu TV Türkiye Özel Kanalı vardır

YA AZERBAYCAN ORDUSU

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri
Kara Kuvvetleri

* Asker: 75. 000
* Tank ve Zırhlı Araç: 259

Hava Kuvvetleri

* Personel: 7.900
* Savaş Uçağı: 55
* Nakliye Uçağı: 2
* Saldırı Helikopteri: 15
* Nakliye Helikopteri: 13

Deniz Kuvvetleri

* Personel: 2.200
* Hücumbot: 9

Bazı kaynaklar da ise şöyle gösterilmektedir:


Ana Savaş Tankları

* T-72 - 136
* T-55 - 123

T-90 -25

Zırhlı Saldırı Araçları

* BMP-1 - 114
* BMP-2 - 96
* BMP-3 - 4
* BMD-1 - 41
* BRM-1 - 23
* BTR-60 - 25
* BTR-70 - 28
* BTR-80 - 11
* MT-LB - 196

Topçu Birliği Sistemi(Dizgesi)

* D-30 122 mm Havan- 191
* D-20 152 mm Obüs- 30
* 2A36 152 mm Top - 20
* 2S1 122mm Kundağı Motorlu 122mm Obüs - 14
* BM-21 122mm "Grad" MLRS( Çok Namlulu Roketatar) - 40
* 9A52 "Smerch" 300mm MLRS( Çok Namlulu Roketatar) - 7
* MT-12 "Rapira" 100mm Yivsiz Antitank Topu - 72
* M-46 130mm Sahra Topu - 36
* Helikopter Gücü

Bakü'de bir hava gösterisi. Azerbaycan Hava Kuvvetleri(AzAF)'nin bir alt kolu olan helikopter güçleri şunları içerir [değiştir]

* Mi-24 attack gunships - 40
* Mi-8 Assault/transport helicopter (can also be used for attack) - 13
* Mi-2 Transport helicopter (can also be used for attack) - 7

Transport fleet

* Mi-28N - attack 'Night Havoc' - 10
* MiG-25 Foxbat fighters - 19
* Su-25 Frogfoot Ground attack planes - 6
* Su-24 Fencer fighter bombers - 9
* Tu-16 Badger heavy bombers - 10
* Mi-24 Hind attack helicopters - 25
* MİG-29 FULCRUM - 10+
* SU-27 Flanker -14
* Su-35 Super Flanker 20

Şu anda Azerbaycan ve Türk Silahlı Kuvvetleri arasında yoğun bir işbirliği vardır.Bu hem ikili anlaşmalar hem de NATO'nun komşuluk politikaları çerçevesinde yürütülmektedir.

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri

Azerbaycanın qerbi
Kuvvet bilgisi
Genel askerlik yaşı 18
Savunmaya eklenebilen 20–49 yaş arasında erkek ve kadın: 1,961,973

2,033,186(2007 tahmin)
Askeriyeye uygun olan 20-49 yaş arasında: 1,314,955 erkek

1,676,408 kadın (2007 tahmin)
Etkin asker sayısı 155,845
Hazır hareketlendirebilinen asker sayısı 78,067
Seferberlik anında çıkarılabilecek asker sayısı
Asker harcamaları
USD rakamı $1,1 milyard (2007)
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla boyutu 2.6% (2006)

[Kafes]

EMEGINE SAGLIK ARKADASIM +

TÜRKMENİSTAN

Türkmenistan Cumhuriyeti, 27 Ekim 1991 yılında SSCB dağıldığında bağımsız oldu. Resmî para birimi Manat'tır. Yönetim şekli cumhuriyettir. Türkmenistan, BM, İKÖ, BDT gibi uluslararası kuruluşlara üyedir. Devlet Televizyon Kuruluşu vardır. Özel televizyon yayını bulunmaktadır.

Ulusal Slogan BAĞIMSIZ, TARAFSIZ TÜRKMENİSTAN

Resmî dil Türkmence
Başkent Aşkabat
Yönetim şekli Cumhuriyet
Cumhurbaşkanı Beridmuhamedov

Yüzölçümü 488,100 km²
Dünya yüzeyinin 4.9%'ünü kaplar
52. en geniş ülke
Nüfus 4,952,081 (2005)
En kalabalık 112. ülke
Nüfus yoğunluğu 9,4 kişi/km²
Bağımsızlık SSCB, 27 Ekim 1991
Millî Gelir Kişi Başına 7,266 Amerikan Doları
Para birimi Türkmen Manat
Saat dilimi
Yaz saati (UTC+5 to +6)

(UTC+6 to +7)
İnternet alan adı .tm
Telefon kodu +993


GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 19.6 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %16 (2000 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %25
endüstri: %43
hizmet: %32 (1999 verileri)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %14 (2000 verileri)
İş gücü: 2.34 milyon (1996)
Endüstri: Doğal gaz, petrol ürünleri, tekstil, gıda maddeleri
Endüstrinin büyüme oranı: %18 (2000 verileri)
Elektrik üretimi: 8.371 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 4.785 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 4.1 milyar kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 1.1 milyar kWh (1999)
Tarım ürünleri: Pamuk, tahıl, çiftlik hayvanları
İhracat: 2.4 milyar $ (2000 verileri)
İhracat ürünleri: gaz %33, petrol %30, pamuklu kumaş %18, tekstil %8 (1999)
İhracat ortakları: Ukrayna, İran, Türkiye, Rusya, Kazakistan, Tacikistan, Azerbaycan
İthalat: 1.65 milyar $ (2000 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve parça %60, gıda maddeleri %15 (1999)
İthalat ortakları: Ukrayna, Türkiye, Rusya, Almanya, ABD, Kazakistan, Özbekistan
Dış borç tutarı: 2.5 milyar $ (2000 verileri)
Para birimi: Türkmen Manatı (TMM)
Para birimi kodu: TMM
Mali yıl: Takvim yılı

Sayfa başına dönüş

İletişim Bilgileri


Kullanılan telefon hatları: 363,000 (1997)
Telefon kodu: 993
Radyo yayın istasyonları: AM 16, FM 8, kısa dalga 2 (1998)
Radyolar: 1.225 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 3 (1997)
Televizyonlar: 820,000 (1997)
Internet kısaltması: .tm
Internet kullanıcıları: 2,000 (2000)

Sayfa başına dönüş

Ulaşım ve Taşımacılık


Demiryolları: 2,187 km (1996 verileri)
Karayolları: 22,000 km (1996)
Boru hatları: Ham petrol 250 km; petrol ürünleri 4,400 km
Limanları: Türkmenbaşı
Hava alanları: 76 (2000 verileri)

TÜRKMENİSTAN BAYRAĞI

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ

16 Aralık 1991 tarihinde hağınısızlığına kavuşmuştur.
Yüzölçümü : 2.717.000 km2
Nüfusu : 17.000.000
Başkenti : Astana

Tarihi: Türkçe'de "Kazak", sözcüğü özgür, bağımsız, yiğit, cesur anlamına gelmektedir. Kazakların kullandığı dil; Kazak Türkçesi Tatar, Başkut, Nogay, Kırgız, Kıpçak lehçeleri arasında yer alır. Kazak Türkçesinin gelişmesi ise Ibray Altınsanın, Çokan Velihanou'un ve Abay Kuranbaydı'nın çalışmalanyla gelişmiş ve Kazaklar arasında konuşma ve yazı dili gelişme göstermiştir. Ayrıca Arapça ve Farsçadan daha az etkilenmiştir.
Kazakistanda yapılan kazılarda elde edilen buluntuların Yenisey motiflerine benzediği dikkat çekıniştir ve özellikle Kök Türkçe mezar kitabeleri üzerinde bilim adamlarının yapıtkları araştırmalarda Kazakistandaki Türk varlığıyla ilgili önemli belgeler çıkarmışlardır. Altaylarda bulunan demir eritme ocaklarına Kazakistanda da rastlanmış, Güney Kazakistanda, ok uçları, kama sapları, bulundğu görülmüştür.
Ancak Kazaklann ortaya çıkışları çok eskilere gitmesine karşın tarihi kaynak'ara göre Ccngiz Han'ın torunları zamanına rastlamaktadır. Kazaklar kendilerinin Alaş-Alaç adlı Ata'dan geldiklerine inanırlardı. Bu Ata'nın üç oylu olduğu bıınların dn üç kazak boyunu meydana getirdiklcrini kabul ederlerdi.
Geleneksel olarak göçebe olan kazakların tarih sahnesinde etkili olmaları ise Özbek Hanları devrinde olur. Bu dönemde Kazaklar Canı Bel'in Oğ!u Kasım Han İdaresinde Balkaç bölgesinde yaşarlarken, bir kısmı da Burunduk Yönetiminde Urallarda yaşıyordu. Daha sonra Kasım Han, Bütür. Kazaklaı- kendi egemenliği altına alır (1520). 17. yüzyılda ise Tevka Han, Kazak Türklerinin yasal kurallara bağlar. Ancak 17. ve 18. yüzyıllarda Ruslar Türkistan'da önemli işgallerde bulunur. Bu olaya Kazaklar büyük tepki gösterir. 1783'te Sırım Batur önderliğinde Kazaklar bir ayaklanma başlatırlar.
Kazak önderler 1906 da halkta ulusal (milli) bilincin uyanmasını sağlarlar. 1916 da harekete geçerler ve 1917 de Umumi Kazak Kongresini toplayarak Orenbur'u Başkent yaparlar. 1924 de otonom olarak başkentlerini Ak-Mescit'e taşırlar ve 1936 da Sovyetlerin bir üyesi statüsünü kazanırlar.
Kazakistan 1990'da egemenliğini, 1991 tarihiııde bağımsızlığını ilan etmiştir. Kazakistan Cumhuriyeti Birleşmiş Milletlerin bir üyesi olmuştur. Kazakistan Cumhuriyetinde sosyal demokrat azat hareketi, milliyetçi Alaş Hareketi, Ulusal Demokrat Parti bulunmaktadır.

KAZAKİSTAN'IN COĞRAFİ KONUMU

Kazakistan yüzölçümü 2.717.300 km2 dir. Kuzeyde ve Batıda Rusya Federasyonu, Doğuda Doğu Türkistan, güneyde Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızisatn ile çevrilidir. 45*-87* doğu boylamları ile 41°-57° kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Kazakistan geniş bozkırlarla kaplı olup geriye kalan tüm arazinin yarısı çöldür.
îklimi yazları kurak ve sıcak, kışları sert geçen karasal iklim özelliklerini taşımaktadırlar.
Kazakistan, Aral, Balkaş, Alakol, Tengiz, Zaysan, Selatitengiz Gölleri ve Ural, Emba, Seyhun(Siriderya), Sarısu, îli, îrtiş Nehirleri önemli su kaynaklarıdır.
Kazaklar Ortaasyanın en kalabalık Türk-Kazak milletidirler ve toplam nüfus 17.000.000. dur. Bu nüfusun % 48 Kazak % 34 Rus, % 6 Ukraynalı, % 4 Alman, % 8 de diğer uluslardır. Ayrıca, Doğu Türkistan'da 650.000, Moğolistan Halk Cumhuriyeti'nde 40.000, Afganistanda 3.000 Kazak'ın yaçadığı kaynaklarda verilmektedir.
1950 deıı sonra Çin'den SSCB. önemli bir kazak göçü olmuştur. Bunlann dışında 590.000 Sovyet Kazağı'nın Volga, Ural ve Batı Sibirya bölgesinde yaşadığı bilinmektedir.
Ortalama nüfus yaşam siiresi 69 yıldır. Km2ye 2.6 kişi düşmektedir. Sehirleşme oranı % 57 dır. Çalışabilir nüfusun % 81'i istihdam edilmiştir.

Kazak Türkü Katliamı

1926 % 1939 % 1959 % 1970 % 1979 % 1989 % 1993
Kazak 3713 57.1 2300 37.9 3787 30 4234 32.6 5.289 36.0 6535 39.7 7296
Rus 1280 19.7 2440 40.2 3972 42.7 5522 42.4 5991 40.8 6227 37.8 6168

1926-1989 dönemideki nüfus artışındaki çarpıklık açıkıça gözükmektedir. 1926'da 3.713.000 olan Kazak Türkünün 1939'a kadar artmadığı gibi bir milyonda eksilirken, yine 1926'da 1.280.000 olan rus nüfusunun 1959'da 3.972.000'e ulaştığı görülmektedir.
En iyimser tahminlere göre otuz üç yıllık süreçte enaz beş milyon Kazak Türkünün imha edildiğini ifade etmek haksız bir yaklaşım değildir.
Kazak Türkleri tarih boyunca asimile edilmeye çalışmış ancak Kazak Türk'ünün içindeki hürriyet ve Türklük ateşi hiçbir zaman söndürülememiştir. Bugünde Kazakistan aydınları,özellikle Türk-İslam devleti kurarak Turan'ı gerçekleştirme idealini taşıyan genç Kazak Türkleri bozkurtu,hialali ve yıldızı kendilerine amblem seçmişler,"Kazakistan'da Rusları istemiyoruz." diyorlar.


Önemli şehirleri Alma-Ata, Karakanda, Çimkent, Petropavlosk, Sempalatinsk ve Astana'dır. Başkent Astana'ya 1998 yılında taşınmıştır. Kazaklar 19.yy da müslümanlaşmışlar ancak Orta Asya Türk Cumhuriyetleri içinde en az islamlaşmış olanıdırlar.


Ekonomik ve Sosyal Yapı
Kazakistan işlenebilir geniş topraklara sahiptir. Önemli ölçüde tarım ürünü ihracatçısı ve üreticisidir. Aynca bölgenin en zengin maden kaynaklarını elinde tutmaktadır. Geniş ölçüde maden çıkarma ve bunları işleme durumundadır. Ülkede metalurji, makine, petro kimya, tekstil, tarımsal ürünleri işleme sanayi'yi gelişmiştir.
Ülkenin ekonomik yaşamında devlet sektörü ağırlığını korumakta (% 90), özel sektörde ve kollektif şirketlerde ise % 10 bir pay bulunmaktadır. Ancak bu oranlar hergün özel girişim yönünde değişmektedir. 1991 ve 1992 de Kazak Hükümeti özelleştirmeye, mülkiyet ve serbest pazar ekünomisine girmeye başlamış ve ileri boyutlar kazanmıştır.
Ülkenin zengin petrol ve gaz rezervleri bulunmakta olup Chevron, Agip, Elf-Aquitaine, British Gaz Şirketleriyle anlaşmalar imzalanırııştır. Uu aradu Kazakistan ekonomisi canlanmaya başlamıştır. Para birimi Tenge'dir.
Türk Cumhuriyetleri içerisinde en zengin yeraltı kaynaklarına Kazakistan sahip bulunmaktadır. Başlıca yeraltı kaynakları; bakır, kurşun, çinko, krom, alüminyum, astbest, barıt, bizmut, krom, fosfat, titanyum, kömür, petrol ve bor'dur. Kazakistan Tungesten'de dünya dördüncüsüdür. Bu oranlar varolan rezervler anlamındadır. Bunların yanında demir-çelik gibi ağır sanayi işletmeleri de bulunmaktadır.
Ayrıca yirminin üzerinde termik santral günde 300 bin ton kömür tüketerek Urallar, Batı Sibirya ve Orta Asya'ya elektrik enerjisi sağlamaktadır.
Kazakistan'ın 160 bölgesinde 2.1 milyar ton pertrol rezervi bulunmaktadır ve Hazar Petrolleriyle birlikte ve tahmini toplam 4.5 milyar tona ulaştığı saptanmıştır.
1993 yılından sonra petrol üretimi 23 milyon tonu doğalgaz üretimide 6,7 milyar m3'e ulaşmıştır. Kazakistan'da Hazar Gaz yataklarıyla birlikte toplam rezervin 6 trilyon metre küpe ulaşacağı hesap edilmektedir.

Tarım ve Hayvancılık
Kazakistanda geniş ve ekilebilir tarım alanlan bulunmakta, başta buğday, tütün, şekerpancarı, pirinç, arpa ve diğer tarım ürünleri yetiştirilmektedir.
Kazakistan Cumhuriyetinde resmi açıklamalara göre 1993-94 yılında 2055 Sovhoz, 452 Kolhoz (Devlet Tarım tşletmeleri) 837 Tarım Kooperatif, 622 küçük tarım işletmeleri vc 9262 çiftlik bulunmaktadır. Arazi yanında üretim makineleri ve araçları devlete aittir.
Kazakistanda büyük çaplı sulama projeleriyle endüstri ve yem bitkileri üretimine ağırlık verilmiştir. Denebilir ki, bugünkü Kazakistan tarımı otuz yıl önceki Türkiye tarımını andırnıaktadır. Ayırıca,yapılan inceleınelerde tarım lopraklarından alınan üretim verimi düşüktür ve Kazakistan'daki 220 milyon hektar tarım alanının yaklaşık yüzde 82'si çayır ve mera alanıdır.


Hayvancılık
Geleneksel olarak göçebe olan Kazaklar hayvancılığa her zaman büyük önem vermiş ve onları yaşamlarının bir parçası saymışlardır. Ayrıca geniş Kazakistan topraklarının çayır-mera ve otaklarla ve yaylaklarla kaplı olması da hayvancılığa özendirmiştir. Ancak, hayvancılık daha çok sığır ve küçükbaş hayvan ağırlıklıdır. Küçükbaş hayvanlar koyun ve keçidir. Hayvancılıkta sığır önemli yer tutmakta ve kişi başına düşen sığır sayısında birinci sırada yer almaktadır.


Sanayi
Kazakistan Sanayii incelendiğinde bu sanayinin Sovyet ekonomisinin gereksinimlerine göre ve onları karşılamak üzere planladığı görülür. Özellikle imalat, madencilik, enerji, metalurji, kimya ve petro kimya, inşaat malzemeleri önemli yer tutar.
Kazakistanda biri batıda ikisi doğuda üç petrol rafinerisi, dokuma endüstrisi, makina sanayii (traktörler, ziraat makineleri) ve gelişmiş kimya sanayiyi yer alîrken yılda 770.000 ton asbest, 9.4 milyon ton çimento üretmekte, taş ve toprağa dayalı sanayi gelişme göstermektedir.

Ulaştırma
Çok geniş toprakları bulunan Kazakistan'da ulaştırma ağının en büyük temelini demiryolları oluşturmaktadır. Bu demiryolları Kazakistan ekonomisi için büyük önem taşımaktadır. Ve yük taşımacılığının % 50'sini karşılamaktadır. Yolcu taşımanın % 50'sini Kara, % 30 demir ve % 2 ise hava yoluyla yapılmaktadır. Demiryolları ağı 13.600 km uzunluktadır. Kazakistan 400.000 taşıtlık bir karayolları filosuna ve taşımacılığına sahipti. Verilere göre her 100 kişiden sadece 13'ü telefon kullanmaktadır. Türk-Kazak ortaklığıyla (Netaş.Teletaş, HES Grubu) Telekomünikasyon alanında üretim ve montaj için çalışmalarını bitirmek üzeredir.
Bankacılıkta ise Kazak Merkez bankası kurulmuştur.


Sosyal Yapısı

Eğitim: Göçebe olarak doğan ve 19. yy.'ın sonunda yerleşik yaşama geçen Kazaklar XVIII. ve XIX yy. başlarından itibaren sağlıklı bireğitim çalışmalarına başlamışlardır.
İlk kez 1823 te Cihangir Han cami ve okullar açılmasını sağlamış, 1841'de de Kazak Lise'si kurulmuştur. Kazaklar bütün yaşamları boyunca Rusların, Ruslaştırma ve Hristiyanlaştırma politikalarına şiddetle karşı koymuşlardır. Büyük Türkçü îsmail Gaspiralı'nın bu konuda ve Kazakistan'da ileri anlamda çalışmaları olmuştur.
Böylece 1958'de Kazak okullarında Kazak tarihi okutulmaya başlanmıştır. 1988 de alınan bir kararla "Kazakça" resmi dil olarak kabul edilmiştir.
Bugün Kazakistan'da Kazak Devlet Üniversiteleri, Kazakistan Bilimler Akademisi, El Farabi Üniversitesi, Ahmet Yesevi Üniversitesi bulunmaktadır.
Türk Dünyasının büyük düşünürü Ahmet Yesevi'nin türbesi buradadır.
Kazakistan'da Sağlık hizmetleri devlet eliyle yürütülmekte olup, ölüm ve hastalık oranlarının yüksek olduğu. bilinmektedir ve çağdaş anlamda bir sosyal güvenlik sistemi yoktur.
Turizm ise istenilen düzeyde gelişmemiştir.
Kazakistan nükleer silahlara sahip bir ülkedir. Sovyetlerin Uzay çalışmalarını yaptığı Baykonur Uzay merkezi de Kazakistan Cumhuriyetindedir.
Bugün Kazakistan egemen ve bağımsız bir devlet olarak BM, AGIK ve diğer uluslararası kuruluşlarda yerini almış ve hızla kalkınma sürecine girmek istiyen bir ülkedir ve Türkiye Cunıhuriyeti ile çok sıcak, dostane ilişkiler içinde önemli anlaşmalar yapmıştır.

- TAN -TV
-31.KANAL-TV
- KTK -TV
- TOTEM -TV
- RAHAT -ATV
-KAZAKÎSTAN-1
- ALATAU -TV, kanalları vardır.



Kazak Türkçesiyle Türkiye Türkçesinin Karşılaştırılması

Günler Mevsimler

Döysembi Pazartesi Kökdem İlkbahar

Seysembi Salı Gaz Yaz

Sarşambı Çarşamba Küz Sonbahar

Beysembı Perşembe Kıs Kış

Cuma Cuma

İsambı Cumartesi

Ceksembı Pazar